ျမႇဳပ္ကြက္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္းျဖင့္ စာေပႏိုဗယ္ဆုရရွိခဲ့သူ
“သူမသည္ ႏိုဗယ္ဆုရရွိသြားသူဆိုေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္ေရးရာ၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ အေပၚယံကိစၥမ်ားကို စိတ္မဝင္စားသူျဖစ္သည္။ သူမသိခ်င္သည္က ေအာက္ေျခက ဖုံးကြယ္ထားသည့္ ျမႇဳပ္ကြက္မ်ားျဖစ္သည္”
စာေပဆုရျခင္းသည္ ႏိုဗယ္ဆိုရျခင္းထက္ ပိုၿပီးႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္သည္ဆိုျငားအံ့ ထိုအဆိုကို ေကာင္းစြာလက္ခံသူမွာ အဲလစ္ မန္႐ိုး ျဖစ္သည္။
“စာေရးဆရာေတြၾကားထဲမွာ သူဘယ္သူလဲဆိုတာ တီးတိုးေမးျမန္းေနၾကတဲ့ အေနအထားမွာပဲရွိေနေသးတယ္။ သူဟာ သူလို ငါလို စာေရးဆရာေတြထက္ မပိုတဲ့သူတစ္ေယာက္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ အရွိတရားထက္ပိုၿပီး သိသင့္တဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကေနဒါႏိုင္ငံသူ စာေရးဆရာမ မာဂရက္ အတ္ဝုဒ္ကဆိုခဲ့သည္။
မန္႐ိုးသည္ ယခု အသက္ ၈၂ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာ ၁၇ ရက္ေန႔ကထုတ္ျပန္သည့္ စာေပဆုဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုအတြက္ ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္လိုက္သည့္စာရင္းတြင္ “အဲလစ္ မန္႐ိုး” ဟုဆိုလိုက္မွ သူဘယ္သူလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ႏိုဗယ္ဆုရသြားတာလဲဟု သိခ်င္စိတ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။
မန္႐ိုးသည္ ကေနဒါႏိုင္ငံရွိ စာေရးဆရာမ်ားထဲက ႏိုဗယ္ဆုအျဖစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၂ သန္းရရွိမည့္ ပထမဦးဆုံး စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ကေနဒါသား ေဆာ ဘဲလိုးဆိုသူလည္း ႏိုဗယ္ဆုရဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ ေဆာ ဘဲလိုးသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ေျပာင္းလာၿပီး၊ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ကာ ႏိုဗယ္ဆုကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားအေနႏွင့္ ရယူခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။
ဝတၳဳတိုေလးမ်ားေရးၿပီး ႏိုဗယ္ဆုရရွိသူ စာေရးဆရာမ်ားထဲတြင္ မန္႐ိုးသည္ ရွားရွားပါးပါးဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။
“ကၽြန္မ စာစေရးေတာ့ ကေနဒါ စာေရးဆရာအသိုင္းအဝိုင္းနည္းနည္းေလာက္ပဲ သိၾကတာ။ ကမၻာကသိမယ္ေတာင္ မထင္ဘူး။ ခုေတာ့ ကေနဒါတစ္ႏိုင္ငံလုံးသာမက၊ ကမၻာကပါ တစ္ေလးတစားနဲ႔ ဖတ္ေနၾကၿပီဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခုဆိုလၽွင္ သူမ၏ စာအုပ္မ်ားကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုတည္းတြင္ပင္ အုပ္ေရ တစ္သန္းေက်ာ္ ေရာင္းခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္ သည္။ ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္၏စ႐ိုက္ကို စာမ်က္ႏွာ ၃၀ ႏွင့္ ၄၀ အတြင္းမွာပင္ နက္႐ႈိင္းစြာ သ႐ုပ္ေဖာ္ႏိုင္သူအျဖစ္ စာဖတ္ သူတိုင္းက အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည္။ ဝတၳဳတိုေရးရာတြင္ ႏိုင္ငံတကာ စံျပဳေလာက္သည့္စာရင္းတြင္ ေလးစားစြာ ထည့္သြင္းခံရသူလည္းျဖစ္လာသည္။
ေဝဖန္သူမ်ားက သူမ၏ အဂၤလိပ္စာအေရးအသား အႏုစိတ္မႈ၊ အေသးစိတ္သ႐ုပ္ေဖာ္ႏိုင္စြမ္း၊ ဇာတ္လမ္းကို အံၾသေလာက္ စရာ ယုတၱိမ်ားႏွင့္ဆင္ထားၿပီး ေကာက္ေၾကာင္းေဖာ္သြားႏိုင္မႈ၊ လစ္ဟာမႈမရွိသည့္ အကြက္ဆင္မႈမ်ားႏွင့္ လူတစ္ေယာက္ ၏စ႐ိုက္ကို ပုံေဖာ္သြားျခင္းမ်ားကလည္း အံ့ဖြယ္ရာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ၾကသည္။
သူမေရးခဲ့သည့္ ဇာတ္လမ္းေနာက္ခံမ်ားသည္ သူမေနထိုင္ရာ ကေနဒါႏိုင္ငံ အြန္ေတရီယိုၿမိဳ႕တြင္ အေျခခံထားသည္ကမ်ား သည္။ သူမေရးသားသည္ ဝတၳဳမ်ားအနက္“ေတာင္ထိပ္ကလာသည့္ ဝက္ဝံ” (The Bear Came Over The Mountain) သည္ထင္ရွားသည္။ ထိုဝတၳဳထဲတြင္ မွတ္ဉာဏ္ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ အမ်ိဳးသမီးႀကီးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေရးသားထားသည္။ သူမကို ဘိုးဘြားရိပ္သာသို႔ ပို႔ေပးရန္ သူမခင္ပြန္းကို သေဘာတူလိုက္သည့္ ရင္နင့္ဖြယ္ရာဇာတ္လမ္းျဖစ္ သည္။ ထိုဝတၳဳဇာတ္လမ္းကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ကေနဒါအမ်ိဳးသမီး သ႐ုပ္ေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ ဆာရာ ေပၚလီက သ႐ုပ္ေဆာင္ ဂ်ဴလီ ခရစ္တီႏွင့္ ႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ခဲ့သည္။ ႐ုပ္ရွင္ကို “သူမႏွင့္ေဝးရာ” (Away from Her) ဟုအမည္ေပးထားသည္။
သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းသမီးတြင္ ႏုညံ့သည့္သြင္ျပင္ ႐ိုးရာဓေလ့စ႐ိုက္ေတြကို အျပည့္ထည့္ေပးထားသည္။ အတိတ္က ခင္ပြန္းသည္၏ သစၥာမဲ့ခဲ့ပုံမ်ားကို ျပန္ေတြးၿပီး ေဆြးေနသည့္ စ႐ိုက္ကိုေဖာ္က်ဴးခ်က္မ်ားသည္ ရင္ထဲစြဲၿငိေစသည့္ ဇာတ္ကြက္ မ်ားျဖစ္သည္။ လြမ္းတာကို နာတာနဲ႔ေျဖသိမ့္ၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ သူမကို ဘိုးဘြားရိပ္သာသို႔ပို႔ေပးရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္ပုံကို စာေရးသူ၏ ပုံေဖာ္ခ်က္အတိုင္း ဒါ႐ိုက္တာကလည္း ထပ္တူျပဳႏိုင္စြမ္းရွိခဲ့သည္။
"Dimension" ဆိုသည့္ ဝတၳဳထဲတြင္ မန္႐ိုးသည္ ဟိုတယ္အလုပ္သမေလး ဒိုရီးအေၾကာင္း သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ သူအလုပ္ လုပ္သည့္ေနရာကို ဘတ္စ္ကား သုံးဆင့္ေလာက္စီးၿပီးမွေရာက္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒိုရီးသည္ သူမအလုပ္တြင္ အလြန္ ေပ်ာ္႐ႊင္သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဒိုရီးကို သူမက ႏုပ်ိဳေသာ၊ ရည္မြန္ေသာ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေဖာ္က်ဴးထားသည္။ ေ႐ႊေရာင္လႈိင္းတြန္႔ဆံပင္ႏွင့္ ေကာင္မအေလးတစ္ေယာက္၏ ႐ုပ္ပုံလႊာသည္ သူမတစ္ခ်ိန္က ဘဝေကာက္ေၾကာင္းမ်ားလားဟု ထင္မွားစရာျဖစ္ေစသည္။ ဇာတ္လမ္းကို အျမင့္ဆုံးဆြဲတင္သြားၿပီးမွ တျဖည္းျဖည္းျပန္ဆင္းသြားသည့္ အရသာမ်ိဳးကို "Dimension" တြင္ ခံစားႏိုင္သည္။
မန္႐ိုးသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု National Book Critics Circle ဆုကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ "The Love Of A Good Woman" စာအုပ္ႏွင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ကေနဒါႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးစာေပဆုကိုလည္း သုံးႀကိမ္တိုင္ရရွိခဲ့ဖူးသည္။
အဲလစ္ မန္႐ိုးကို ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ အြန္ေတရီယို၊ ဝင္ဟမ္အရပ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူမ၏ မိခင္သည္ ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဖခင္မွာ လယ္သမားတစ္ဦးျဖစ္သည္။အထက္တန္းေက်ာင္းၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ အြန္ေတရီယို အေနာက္ပိုင္း တကၠသိုလ္တြင္ သတင္းစာသင္တန္းႏွင့္ အဂၤလိပ္စာဘာသာရပ္မ်ားကို တက္ေရာက္သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေထာင္က်သြားသျဖင့္ ပညာေရးကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရသည္။
သူမခင္ပြန္းႏွင့္အတူ ၿဗိတိသၽွကိုလမ္ဘီယာ၊ ဗစ္တိုးရီးယားတြင္ သြားေရာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအရပ္တြင္ စာအုပ္ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကိုဖြင့္ၿပီး လင္မယားႏွစ္ေယာက္ အသက္ေမြးခဲ့ၾကသည္။ မန္႐ိုးသည္ လူငယ္စဥ္ကပင္ ဝတၳဳမ်ားကို စတင္ ေရးသားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွ ပထမဦးဆုံးစာအုပ္ကို ထုတ္ေဝႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုစာအုပ္တြင္ ဝတၳဳတိုမ်ားကို စုေပါင္းထားၿပီး "Dance of the Happy Shades" ဟုအမည္ေပးထားသည္။ ထိုပထမစာအုပ္ ထုတ္ေဝကတည္းက ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္ စိတ္ဝင္စားျခင္းခံရသည္။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ဝတၳဳတိုမ်ား စုေပါင္းထားသည့္ "Lives of Girls and Women" စာအုပ္ကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
မန္႐ိုးသည္ ဝတၳဳတိုေလးမ်ားကိုသာ ေရးၿပီး စာအုပ္ေတြ တစ္အုပ္ၿပီးတစ္အုပ္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ သူမ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ စာအုပ္ မ်ားမွာ Who Do You Think You Are? (1978), The Moons of Jupiter (1982), Runaway (2004), The View from Castle Rock (2006) and Too Much Happiness (2009) စာအုပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆုံး ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ စာအုပ္မွာ "Dear Life" စာအုပ္ျဖစ္သည္။
မန္႐ိုးကို ပုံေျပာေကာင္းသူတစ္ဦးအေနျဖင့္ ေဝဖန္ခ်ီးက်ဴးေလ့ရွိၾကသည္။ သူမ၏စာေပမ်ားသည္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ေသာ၊ စိတ္ေဝဒနာတစ္ခုခုသင့္ေနေသာ သ႐ုပ္မွန္စာေပမ်ားျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က သူမကို ကေနဒါသူ ခ်က္ေကာ့ဟူ၍ပင္ ႐ုရွားစာေရးဆရာႀကီးႏွင့္ တင္စားခိုင္းႏႈိင္းခဲ့ၾကသည္။ သူမေရးသည့္ ဝတၳဳဇာတ္ေၾကာင္းအမ်ားစုသည္ ႐ြာငယ္ေလးမ်ားကို အေျခခံေလ့ရွိသည္။ လူမႈေရးေလာကအတြင္း ဘဝရပ္တည္ေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္တိုက္ခိုက္ရမႈမ်ား၊ ထူးဆန္းသည့္ ဓေလ့စ႐ိုက္မ်ား၊ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားႏွင့္ ဇာတ္ရွိန္ျမင့္ေအာင္လုပ္တတ္သည္။ မ်ိဳးဆက္ ကြာျခားမႈဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ ဘဝႏွင့္ဆႏၵ တစ္သားတည္းမက်သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသည့္ ပဋိပကၡမ်ားကိုလည္း သူမေရးသည့္ ဇာတ္လမ္းမ်ားထဲတြင္ သတိျပဳမိႏိုင္သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္က သူမေရးခဲ့သည့္ ဝတၳဳမ်ားကို အလြန္အံ့ၾသမိေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။
“ကၽြန္မ သိပ္ကို အံ့ၾသမိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ေမြးခဲ့တာဆိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အ႐ြယ္ ေလးနည္းနည္းရလာၿပီေလ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မနဲ႔ သက္တူ႐ြယ္တူေတြက စကတ္တိုေလးေတြဝတ္ၿပီး ေျပးလႊားခုန္ေပါက္ေန ၾကတုန္းပဲ” ဟုဆိုခဲ့သည္။
သူမသည္ ငယ္႐ြယ္စဥ္ကပင္ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့ေသာ္လည္း ေက်း႐ြာတြင္ ပညာတတ္မိခင္ႏွင့္ လယ္သမားဖခင္တို႔က ေမြးဖြား လာေသာေၾကာင့္ စည္းကမ္းတင္းက်ပ္သည့္ ဘဝႏွင့္ ေနထိုင္ခဲ့ရသူဟူ၍လည္း ေျပာႏိုင္သည္။
မန္႐ိုးသည္ ဂ်ိမ္းစ္ မန္႐ိုးႏွင့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရွီးလာ၊ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ကက္သရင္းႏွင့္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်င္နီဆိုသည့္ သမီးသုံးေယာက္ကို ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ကက္သရင္းသည္ ေမြးဖြားၿပီး ၁၅ နာရီအၾကာတြင္ ကြယ္ လြန္သြားခဲ့သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ မန္႐ိုးမိသားစု ဗစ္တိုးရီးယားသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သြားခဲ့သည္။ စာအုပ္ဆိုင္ေလးဖြင့္ကာ ဘဝကို ႐ုန္းကန္ေနထိုင္ ခဲ့ရာက ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ခင္ပြန္းသည္ ဂ်ိမ္းစ္ႏွင့္ ကြာရွင္းျပတ္စဲခဲ့ၾကသည္။
မန္႐ိုးသည္ အြန္ေတရီယိုသို႔ျပန္လာၿပီး အေနာက္ပိုင္းတကၠသိုလ္သို႔ဆက္တက္ကာ စာေပမ်ား စတင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ တြင္ LLD ဘြဲ႕ကိုရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ရယ္ ဖရမ္းလင္းဆိုသူႏွင့္ ထပ္မံအိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့သည္။ ဂ်ရယ္သည္ ေျမပုံဆြဲ ဆရာႏွင့္ ပထဝီပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦး တကၠသိုလ္တြင္ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔ မိသားစု အြန္ေတရီယိုျပည္နယ္၊ ကလင္တန္သို႔ေျပာင္းေ႐ႊ႕ၿပီး လယ္ေတာထဲတြင္သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ကလင္တန္ၿမိဳ႕တြင္ သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဒုတိယခင္ပြန္း ဂ်ရယ္သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔၊ အသက္ ၈၈ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။
မန္႐ိုး၏ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ဆန္ ဝတၳဳမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးဆန္ဆန္ေရးသားေနေသာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ဝတၳဳမ်ားသည္ ႏိုဗယ္ဆု ေ႐ြးခ်ယ္ရန္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ လက္တင္အေမရိကမွ မာရီယို ဗားဂတ္စ္ လိုဆာႏွင့္ ၿဗိတိန္မွ ေဒါရစ္ လက္ဆင္းတို႔ကို ေက်ာ္ျဖတ္သြားၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ ႏိုဗယ္ဆုကို သူမရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ သူမအေနျဖင့္ လက္ရွိ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို သိပ္ၿပီးစိတ္မဝင္စားေၾကာင္း အတိတ္ကာလ အမွတ္ရခ်က္မ်ား၊ ပုံျပင္ဆန္ဆန္အေတြ႕အႀကဳံမ်ား၊ အတင္းအဖ်င္းဆန္ဆန္ ေျပာဆိုမႈမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေရးရျခင္းကို စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။ သူမေခါင္းစဥ္ေပးကတည္းကိုက တစ္ခုခုရင္ထဲတြင္ စြဲၿငိသြားေစႏိုင္မည့္ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳးကိုလည္း ေပးတတ္သည္။
“ကၽြန္မေျပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာက ဘယ္ေခတ္၊ ဘယ္ကာလလို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ကၽြန္မကို စိတ္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ကၽြန္မေရးတယ္”
“တခ်ိဳ႕က လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အီရတ္ႏိုင္ငံလိုအေၾကာင္းကို ေရးၾကတယ္။ လက္ရွိအျဖစ္အပ်က္အေၾကာင္းေတြေရးရတာ အျဖစ္အပ်က္၊ ေနရာ၊ အဝတ္အစား၊ ဂီတေတြကအစ တိက်ဖို႔လိုတယ္။ သာမန္ဘဝေတြမွာ ကၽြန္မက လႈပ္ရွားလိုစိတ္ေတြရွိ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလည္း စိတ္ဝင္စားတယ္။ ကလပ္ေတြလည္း တက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မသိခ်င္တာ အဲဒါေတြမဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူေတြရဲ႕ အေပၚယံဘဝကို ကၽြန္မသိခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္မသိခ်င္တာ ေအာက္ေျခကအေၾကာင္းအရာ။ ဖုံးကြယ္ ထားတဲ့အရာေတြ” ဟု မန္႐ိုးကေျပာခဲ့သည္။
ဘဝတြင္ ဖုန္းကြယ္ထားေသာ အရာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိႏိုင္ပါသည္။ စာေရးသူသည္ သူမ်ားျမင္သလိုမျမင္၊ သူမ်ားမျမင္ႏိုင္သည္ ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ျခင္းမွာ ေစတနာျဖစ္သည္။ ထိုေစတနာအက်ိဳးကို သူမခံစားသြားရျခင္းျဖစ္သည္။
Ref : What Lies Beneath, Hillel Italie and Malin Rising; www.nobelprize.org; The Guardian.
The Voice Daily, 22.10.2013
စာေပဆုရျခင္းသည္ ႏိုဗယ္ဆိုရျခင္းထက္ ပိုၿပီးႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္သည္ဆိုျငားအံ့ ထိုအဆိုကို ေကာင္းစြာလက္ခံသူမွာ အဲလစ္ မန္႐ိုး ျဖစ္သည္။
“စာေရးဆရာေတြၾကားထဲမွာ သူဘယ္သူလဲဆိုတာ တီးတိုးေမးျမန္းေနၾကတဲ့ အေနအထားမွာပဲရွိေနေသးတယ္။ သူဟာ သူလို ငါလို စာေရးဆရာေတြထက္ မပိုတဲ့သူတစ္ေယာက္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ အရွိတရားထက္ပိုၿပီး သိသင့္တဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကေနဒါႏိုင္ငံသူ စာေရးဆရာမ မာဂရက္ အတ္ဝုဒ္ကဆိုခဲ့သည္။
မန္႐ိုးသည္ ယခု အသက္ ၈၂ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ေအာက္တိုဘာ ၁၇ ရက္ေန႔ကထုတ္ျပန္သည့္ စာေပဆုဆိုင္ရာ ႏိုဗယ္ဆုအတြက္ ဆုေ႐ြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္လိုက္သည့္စာရင္းတြင္ “အဲလစ္ မန္႐ိုး” ဟုဆိုလိုက္မွ သူဘယ္သူလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ႏိုဗယ္ဆုရသြားတာလဲဟု သိခ်င္စိတ္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။
မန္႐ိုးသည္ ကေနဒါႏိုင္ငံရွိ စာေရးဆရာမ်ားထဲက ႏိုဗယ္ဆုအျဖစ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၂ သန္းရရွိမည့္ ပထမဦးဆုံး စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ကေနဒါသား ေဆာ ဘဲလိုးဆိုသူလည္း ႏိုဗယ္ဆုရဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ ေဆာ ဘဲလိုးသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသို႔ ေျပာင္းလာၿပီး၊ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ကာ ႏိုဗယ္ဆုကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားအေနႏွင့္ ရယူခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။
ဝတၳဳတိုေလးမ်ားေရးၿပီး ႏိုဗယ္ဆုရရွိသူ စာေရးဆရာမ်ားထဲတြင္ မန္႐ိုးသည္ ရွားရွားပါးပါးဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။
“ကၽြန္မ စာစေရးေတာ့ ကေနဒါ စာေရးဆရာအသိုင္းအဝိုင္းနည္းနည္းေလာက္ပဲ သိၾကတာ။ ကမၻာကသိမယ္ေတာင္ မထင္ဘူး။ ခုေတာ့ ကေနဒါတစ္ႏိုင္ငံလုံးသာမက၊ ကမၻာကပါ တစ္ေလးတစားနဲ႔ ဖတ္ေနၾကၿပီဆိုတာ သိလိုက္ရတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယခုဆိုလၽွင္ သူမ၏ စာအုပ္မ်ားကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုတည္းတြင္ပင္ အုပ္ေရ တစ္သန္းေက်ာ္ ေရာင္းခ်ခဲ့ၿပီးျဖစ္ သည္။ ဇာတ္ေကာင္တစ္ေကာင္၏စ႐ိုက္ကို စာမ်က္ႏွာ ၃၀ ႏွင့္ ၄၀ အတြင္းမွာပင္ နက္႐ႈိင္းစြာ သ႐ုပ္ေဖာ္ႏိုင္သူအျဖစ္ စာဖတ္ သူတိုင္းက အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရသည္။ ဝတၳဳတိုေရးရာတြင္ ႏိုင္ငံတကာ စံျပဳေလာက္သည့္စာရင္းတြင္ ေလးစားစြာ ထည့္သြင္းခံရသူလည္းျဖစ္လာသည္။
ေဝဖန္သူမ်ားက သူမ၏ အဂၤလိပ္စာအေရးအသား အႏုစိတ္မႈ၊ အေသးစိတ္သ႐ုပ္ေဖာ္ႏိုင္စြမ္း၊ ဇာတ္လမ္းကို အံၾသေလာက္ စရာ ယုတၱိမ်ားႏွင့္ဆင္ထားၿပီး ေကာက္ေၾကာင္းေဖာ္သြားႏိုင္မႈ၊ လစ္ဟာမႈမရွိသည့္ အကြက္ဆင္မႈမ်ားႏွင့္ လူတစ္ေယာက္ ၏စ႐ိုက္ကို ပုံေဖာ္သြားျခင္းမ်ားကလည္း အံ့ဖြယ္ရာျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ၾကသည္။
သူမေရးခဲ့သည့္ ဇာတ္လမ္းေနာက္ခံမ်ားသည္ သူမေနထိုင္ရာ ကေနဒါႏိုင္ငံ အြန္ေတရီယိုၿမိဳ႕တြင္ အေျခခံထားသည္ကမ်ား သည္။ သူမေရးသားသည္ ဝတၳဳမ်ားအနက္“ေတာင္ထိပ္ကလာသည့္ ဝက္ဝံ” (The Bear Came Over The Mountain) သည္ထင္ရွားသည္။ ထိုဝတၳဳထဲတြင္ မွတ္ဉာဏ္ေပ်ာက္ဆုံးေနေသာ အမ်ိဳးသမီးႀကီးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကို ေရးသားထားသည္။ သူမကို ဘိုးဘြားရိပ္သာသို႔ ပို႔ေပးရန္ သူမခင္ပြန္းကို သေဘာတူလိုက္သည့္ ရင္နင့္ဖြယ္ရာဇာတ္လမ္းျဖစ္ သည္။ ထိုဝတၳဳဇာတ္လမ္းကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ကေနဒါအမ်ိဳးသမီး သ႐ုပ္ေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ ဆာရာ ေပၚလီက သ႐ုပ္ေဆာင္ ဂ်ဴလီ ခရစ္တီႏွင့္ ႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ခဲ့သည္။ ႐ုပ္ရွင္ကို “သူမႏွင့္ေဝးရာ” (Away from Her) ဟုအမည္ေပးထားသည္။
သ႐ုပ္ေဆာင္မင္းသမီးတြင္ ႏုညံ့သည့္သြင္ျပင္ ႐ိုးရာဓေလ့စ႐ိုက္ေတြကို အျပည့္ထည့္ေပးထားသည္။ အတိတ္က ခင္ပြန္းသည္၏ သစၥာမဲ့ခဲ့ပုံမ်ားကို ျပန္ေတြးၿပီး ေဆြးေနသည့္ စ႐ိုက္ကိုေဖာ္က်ဴးခ်က္မ်ားသည္ ရင္ထဲစြဲၿငိေစသည့္ ဇာတ္ကြက္ မ်ားျဖစ္သည္။ လြမ္းတာကို နာတာနဲ႔ေျဖသိမ့္ၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ သူမကို ဘိုးဘြားရိပ္သာသို႔ပို႔ေပးရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္ပုံကို စာေရးသူ၏ ပုံေဖာ္ခ်က္အတိုင္း ဒါ႐ိုက္တာကလည္း ထပ္တူျပဳႏိုင္စြမ္းရွိခဲ့သည္။
"Dimension" ဆိုသည့္ ဝတၳဳထဲတြင္ မန္႐ိုးသည္ ဟိုတယ္အလုပ္သမေလး ဒိုရီးအေၾကာင္း သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ သူအလုပ္ လုပ္သည့္ေနရာကို ဘတ္စ္ကား သုံးဆင့္ေလာက္စီးၿပီးမွေရာက္သည္။ သို႔ေသာ္ ဒိုရီးသည္ သူမအလုပ္တြင္ အလြန္ ေပ်ာ္႐ႊင္သူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ဒိုရီးကို သူမက ႏုပ်ိဳေသာ၊ ရည္မြန္ေသာ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္အျဖစ္ ေဖာ္က်ဴးထားသည္။ ေ႐ႊေရာင္လႈိင္းတြန္႔ဆံပင္ႏွင့္ ေကာင္မအေလးတစ္ေယာက္၏ ႐ုပ္ပုံလႊာသည္ သူမတစ္ခ်ိန္က ဘဝေကာက္ေၾကာင္းမ်ားလားဟု ထင္မွားစရာျဖစ္ေစသည္။ ဇာတ္လမ္းကို အျမင့္ဆုံးဆြဲတင္သြားၿပီးမွ တျဖည္းျဖည္းျပန္ဆင္းသြားသည့္ အရသာမ်ိဳးကို "Dimension" တြင္ ခံစားႏိုင္သည္။
မန္႐ိုးသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု National Book Critics Circle ဆုကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ "The Love Of A Good Woman" စာအုပ္ႏွင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ကေနဒါႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးစာေပဆုကိုလည္း သုံးႀကိမ္တိုင္ရရွိခဲ့ဖူးသည္။
အဲလစ္ မန္႐ိုးကို ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ အြန္ေတရီယို၊ ဝင္ဟမ္အရပ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူမ၏ မိခင္သည္ ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဖခင္မွာ လယ္သမားတစ္ဦးျဖစ္သည္။အထက္တန္းေက်ာင္းၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ အြန္ေတရီယို အေနာက္ပိုင္း တကၠသိုလ္တြင္ သတင္းစာသင္တန္းႏွင့္ အဂၤလိပ္စာဘာသာရပ္မ်ားကို တက္ေရာက္သင္ၾကားခဲ့သည္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ အိမ္ေထာင္က်သြားသျဖင့္ ပညာေရးကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ရသည္။
သူမခင္ပြန္းႏွင့္အတူ ၿဗိတိသၽွကိုလမ္ဘီယာ၊ ဗစ္တိုးရီးယားတြင္ သြားေရာက္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအရပ္တြင္ စာအုပ္ဆိုင္တစ္ဆိုင္ကိုဖြင့္ၿပီး လင္မယားႏွစ္ေယာက္ အသက္ေမြးခဲ့ၾကသည္။ မန္႐ိုးသည္ လူငယ္စဥ္ကပင္ ဝတၳဳမ်ားကို စတင္ ေရးသားခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွ ပထမဦးဆုံးစာအုပ္ကို ထုတ္ေဝႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုစာအုပ္တြင္ ဝတၳဳတိုမ်ားကို စုေပါင္းထားၿပီး "Dance of the Happy Shades" ဟုအမည္ေပးထားသည္။ ထိုပထမစာအုပ္ ထုတ္ေဝကတည္းက ကေနဒါႏိုင္ငံတြင္ စိတ္ဝင္စားျခင္းခံရသည္။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ဝတၳဳတိုမ်ား စုေပါင္းထားသည့္ "Lives of Girls and Women" စာအုပ္ကို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
မန္႐ိုးသည္ ဝတၳဳတိုေလးမ်ားကိုသာ ေရးၿပီး စာအုပ္ေတြ တစ္အုပ္ၿပီးတစ္အုပ္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ သူမ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ စာအုပ္ မ်ားမွာ Who Do You Think You Are? (1978), The Moons of Jupiter (1982), Runaway (2004), The View from Castle Rock (2006) and Too Much Happiness (2009) စာအုပ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆုံး ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ စာအုပ္မွာ "Dear Life" စာအုပ္ျဖစ္သည္။
မန္႐ိုးကို ပုံေျပာေကာင္းသူတစ္ဦးအေနျဖင့္ ေဝဖန္ခ်ီးက်ဴးေလ့ရွိၾကသည္။ သူမ၏စာေပမ်ားသည္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ေသာ၊ စိတ္ေဝဒနာတစ္ခုခုသင့္ေနေသာ သ႐ုပ္မွန္စာေပမ်ားျဖစ္သည္ဟုလည္း ေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က သူမကို ကေနဒါသူ ခ်က္ေကာ့ဟူ၍ပင္ ႐ုရွားစာေရးဆရာႀကီးႏွင့္ တင္စားခိုင္းႏႈိင္းခဲ့ၾကသည္။ သူမေရးသည့္ ဝတၳဳဇာတ္ေၾကာင္းအမ်ားစုသည္ ႐ြာငယ္ေလးမ်ားကို အေျခခံေလ့ရွိသည္။ လူမႈေရးေလာကအတြင္း ဘဝရပ္တည္ေရးအတြက္ ႐ုန္းကန္တိုက္ခိုက္ရမႈမ်ား၊ ထူးဆန္းသည့္ ဓေလ့စ႐ိုက္မ်ား၊ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားႏွင့္ ဇာတ္ရွိန္ျမင့္ေအာင္လုပ္တတ္သည္။ မ်ိဳးဆက္ ကြာျခားမႈဆိုင္ရာ ျပႆနာ၊ ဘဝႏွင့္ဆႏၵ တစ္သားတည္းမက်သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသည့္ ပဋိပကၡမ်ားကိုလည္း သူမေရးသည့္ ဇာတ္လမ္းမ်ားထဲတြင္ သတိျပဳမိႏိုင္သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္ အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္က သူမေရးခဲ့သည့္ ဝတၳဳမ်ားကို အလြန္အံ့ၾသမိေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။
“ကၽြန္မ သိပ္ကို အံ့ၾသမိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ေမြးခဲ့တာဆိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အ႐ြယ္ ေလးနည္းနည္းရလာၿပီေလ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မနဲ႔ သက္တူ႐ြယ္တူေတြက စကတ္တိုေလးေတြဝတ္ၿပီး ေျပးလႊားခုန္ေပါက္ေန ၾကတုန္းပဲ” ဟုဆိုခဲ့သည္။
သူမသည္ ငယ္႐ြယ္စဥ္ကပင္ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့ေသာ္လည္း ေက်း႐ြာတြင္ ပညာတတ္မိခင္ႏွင့္ လယ္သမားဖခင္တို႔က ေမြးဖြား လာေသာေၾကာင့္ စည္းကမ္းတင္းက်ပ္သည့္ ဘဝႏွင့္ ေနထိုင္ခဲ့ရသူဟူ၍လည္း ေျပာႏိုင္သည္။
မန္႐ိုးသည္ ဂ်ိမ္းစ္ မန္႐ိုးႏွင့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ရွီးလာ၊ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ကက္သရင္းႏွင့္ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်င္နီဆိုသည့္ သမီးသုံးေယာက္ကို ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ကက္သရင္းသည္ ေမြးဖြားၿပီး ၁၅ နာရီအၾကာတြင္ ကြယ္ လြန္သြားခဲ့သည္။
၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ မန္႐ိုးမိသားစု ဗစ္တိုးရီးယားသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သြားခဲ့သည္။ စာအုပ္ဆိုင္ေလးဖြင့္ကာ ဘဝကို ႐ုန္းကန္ေနထိုင္ ခဲ့ရာက ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ခင္ပြန္းသည္ ဂ်ိမ္းစ္ႏွင့္ ကြာရွင္းျပတ္စဲခဲ့ၾကသည္။
မန္႐ိုးသည္ အြန္ေတရီယိုသို႔ျပန္လာၿပီး အေနာက္ပိုင္းတကၠသိုလ္သို႔ဆက္တက္ကာ စာေပမ်ား စတင္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ တြင္ LLD ဘြဲ႕ကိုရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ရယ္ ဖရမ္းလင္းဆိုသူႏွင့္ ထပ္မံအိမ္ေထာင္ျပဳခဲ့သည္။ ဂ်ရယ္သည္ ေျမပုံဆြဲ ဆရာႏွင့္ ပထဝီပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦး တကၠသိုလ္တြင္ ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔ မိသားစု အြန္ေတရီယိုျပည္နယ္၊ ကလင္တန္သို႔ေျပာင္းေ႐ႊ႕ၿပီး လယ္ေတာထဲတြင္သြားေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ကလင္တန္ၿမိဳ႕တြင္ သြားေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဒုတိယခင္ပြန္း ဂ်ရယ္သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔၊ အသက္ ၈၈ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ကြယ္လြန္ သြားခဲ့သည္။
မန္႐ိုး၏ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ဆန္ ဝတၳဳမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးဆန္ဆန္ေရးသားေနေသာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ဝတၳဳမ်ားသည္ ႏိုဗယ္ဆု ေ႐ြးခ်ယ္ရန္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ လက္တင္အေမရိကမွ မာရီယို ဗားဂတ္စ္ လိုဆာႏွင့္ ၿဗိတိန္မွ ေဒါရစ္ လက္ဆင္းတို႔ကို ေက်ာ္ျဖတ္သြားၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ ႏိုဗယ္ဆုကို သူမရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္က အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ သူမအေနျဖင့္ လက္ရွိ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို သိပ္ၿပီးစိတ္မဝင္စားေၾကာင္း အတိတ္ကာလ အမွတ္ရခ်က္မ်ား၊ ပုံျပင္ဆန္ဆန္အေတြ႕အႀကဳံမ်ား၊ အတင္းအဖ်င္းဆန္ဆန္ ေျပာဆိုမႈမ်ားကို အေျခခံၿပီး ေရးရျခင္းကို စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္။ သူမေခါင္းစဥ္ေပးကတည္းကိုက တစ္ခုခုရင္ထဲတြင္ စြဲၿငိသြားေစႏိုင္မည့္ ေခါင္းစဥ္မ်ိဳးကိုလည္း ေပးတတ္သည္။
“ကၽြန္မေျပာခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာက ဘယ္ေခတ္၊ ဘယ္ကာလလို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ ကၽြန္မကို စိတ္ကို ထိခိုက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ကၽြန္မေရးတယ္”
“တခ်ိဳ႕က လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ အီရတ္ႏိုင္ငံလိုအေၾကာင္းကို ေရးၾကတယ္။ လက္ရွိအျဖစ္အပ်က္အေၾကာင္းေတြေရးရတာ အျဖစ္အပ်က္၊ ေနရာ၊ အဝတ္အစား၊ ဂီတေတြကအစ တိက်ဖို႔လိုတယ္။ သာမန္ဘဝေတြမွာ ကၽြန္မက လႈပ္ရွားလိုစိတ္ေတြရွိ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလည္း စိတ္ဝင္စားတယ္။ ကလပ္ေတြလည္း တက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္မသိခ်င္တာ အဲဒါေတြမဟုတ္ဘူး။ ျပည္သူေတြရဲ႕ အေပၚယံဘဝကို ကၽြန္မသိခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္မသိခ်င္တာ ေအာက္ေျခကအေၾကာင္းအရာ။ ဖုံးကြယ္ ထားတဲ့အရာေတြ” ဟု မန္႐ိုးကေျပာခဲ့သည္။
ဘဝတြင္ ဖုန္းကြယ္ထားေသာ အရာေပါင္းမ်ားစြာ ရွိႏိုင္ပါသည္။ စာေရးသူသည္ သူမ်ားျမင္သလိုမျမင္၊ သူမ်ားမျမင္ႏိုင္သည္ ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ျခင္းမွာ ေစတနာျဖစ္သည္။ ထိုေစတနာအက်ိဳးကို သူမခံစားသြားရျခင္းျဖစ္သည္။
Ref : What Lies Beneath, Hillel Italie and Malin Rising; www.nobelprize.org; The Guardian.
The Voice Daily, 22.10.2013