အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြကို သတိမူမိၾကေစဖို႔

By

သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ အာကာ

ခႏၶာရွိရင္ ေဝဒနာရွိတယ္ ဆိုတဲ့ စကားက ျငင္းလို႔မွ မရႏိုင္ေပပဲ။ ပုထုဇဥ္အတြက္ ေဝဒနာမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေန တဲ့ အခ်ိန္ကာလ ဆိုတာ မရွိႏိုင္ပါဘူး။ ႐ုပ္မွာ၊ စိတ္မွာ တစံုတရာေတာ့ ခံစားေနၾကရတာပဲ မဟုတ္လား။ ခႏၶာကိုယ္မွာ အျဖစ္မ်ားဆံုးလို႔ ဆိုရမယ့္ ေဝဒနာကေတာ့ နာက်င္တာ၊ ကိုက္ခဲတာလို႔ ဆိုရင္ လက္ခံၾက မယ္ ထင္ပါရဲ႕။

ေခါင္းကိုက္တယ္၊ အဆစ္အျမစ္ေတြ ကိုက္တယ္၊ ကိုယ္ေတြ လက္ေတြ နာက်င္တယ္ဆိုတာက လူတိုင္း နီးပါး ႀကံဳေနၾကရ တာပါပဲ။ အဖ်ားေၾကာင့္၊ အနာတရေၾကာင့္ ကိုက္ခဲနာက်င္တာ သာမက အေၾကာင္းမဲ့ နာက်င္ ကိုက္ခဲမႈေတြကိုလည္း ႀကံဳေနက် ျဖစ္မွာပါ။

ဒီေတာ့ အဲဒီလို အျဖစ္မ်ားလွတဲ့ အကိုက္အခဲ ေဝဒနာအတြက္ သက္သာေပ်ာက္ကင္း ေစမယ့္ အကိုက္ အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြ ေပၚေပါက္လာၾကတာေပါ့။ သာမန္ ပါရာစီတေမာလ္လို ေဆးေတြကေန ပိုၿပီးထိ ေရာက္တဲ့ စတီ႐ြိဳက္ေဟာ္မုန္း မပါတဲ့ နာက်င္ကိုက္ခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြက ကြမ္းယာဆိုင္လိုမ်ိဳးေတြ အထိပါ တြင္က်ယ္လာၾကပါတယ္။

ဒီႏိုင္ငံမွာကလည္း ေဆးကို ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔မွ ေရာင္းရတယ္လို႔ ေျပာရင္ စိတ္မွ မွန္ရဲ႕လားလို႔ အထူးအဆန္း တအံ့တဩ ျပန္ၾကည့္တတ္တဲ့ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ေလေတာ့ လမ္းေဘး ကြမ္းယာဆိုင္က အစ ေဆးဆိုင္အႀကီးႀကီးေတြအဆံုး လိုခ်င္တဲ့ေဆးကို လိုသလို ဝယ္လို႔ရေနတာ မဆန္းပါဘူး။

မူးယစ္ေဆးနဲ႔ ႏြယ္တာေတြကိုသာ လက္သိပ္ထိုး ေရာင္းၾကၿပီး က်န္တာကေတာ့ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပါပဲ။ တခါတေလ ေဆးဝယ္သူက ေဝဒနာေျပာ၊ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း မဟုတ္တဲ့ ေဆးေရာင္းသူက စိတ္ထင္တာ စပ္ဟပ္ေပးၿပီး ေရာင္းသူဝယ္သူ ဟုတ္ေနၾကျပန္ ပါေရာ။

တကယ္ေတာ့ စတီး႐ြိဳက္မပါတဲ့ ကိုက္ခဲနာက်င္မႈ သက္သာေစတဲ့ ေဆး (Non-steroidal Anti Inflammatory Drugs – NSAIDS) ေတြက အစြမ္းထက္ၿပီး ဆီေလ်ာ္တဲ့ ေရာဂါကုသရာမွာ အဖိုးတန္လွ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ေဆးေတြကို ကိုယ့္ဘာသာ ေသာက္ရမယ့္ ေဆးအျဖစ္ေတာ့ မမွတ္ယူ ေစခ်င္ပါ ဘူး။ ဒီေဆးေတြကို ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ ေရာဂါရဲ႕ သဘာဝအေပၚ မူတည္ၿပီး ေသာက္သံုးရမယ့္ ကာလ၊ ပမာဏေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္တြက္ဆရ မွာပါ။

ေဆးတိုင္းမွာ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြကလည္း သာမန္ဆိုး က်ိဳးကေန အသက္အႏၲရာယ္ အထိ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ေပးတတ္တာမို႔ ကြ်မ္းက်င္သူရဲ႕ ေစာင့္ၾကပ္ ထိန္းသိမ္းမႈ လိုအပ္တာ အမွန္ပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုလက္ရွိ အသံုးမ်ားၿပီး အလြယ္တကူလည္း ဝယ္ယူလို႔ရႏိုင္တဲ့ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးအျပင္းစားေတြကို ၾကည့္ရင္ ေဗာ္လ္ထရင္ (Diclofenac)၊ ဘ႐ူဖင္ (Ibuprofen)၊ အင္ဒိုဆင္ (Indomethacin)၊ ေဒၚလ္ဖီနယ္လ္ (Mefenamic) ေတြကို ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒီေဆးေတြက ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အလြယ္နဲ႔ ဝယ္ယူႏိုင္ၾကတဲ့ Over-the-counter (OTC) လို႔ ေခၚၾကတဲ့ စာရင္းဝင္ေတြပါ။ ဒီေဆးေတြဟာ တကယ္ေတာ့ ပါရာစီတေမာလ္လို သာမန္ ဖ်ားနာကိုက္ခဲ ေပ်ာက္ေဆး မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြကလည္း ျပင္းထန္ေလ့ ရွိပါတယ္။

အေတြ႔ရမ်ားတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

ဒီေဆးေတြမွာ အေတြ႔ရ အမ်ားဆံုး ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးကေတာ့ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာပါပဲ။ အျဖစ္မ်ားတာ ေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရင္ -

• အစာမေၾကျဖစ္တာ၊ ရင္ပူတာ

• အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ အနာျဖစ္ေစတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္ အနာကေန ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုေစပါတယ္။ ေသြးအန္ၿပီး ကတၱရာေစးလို ဝမ္းမည္းမည္းေတြ သြားတတ္ပါတယ္။

• ကိုယ္တြင္း ေသြးယိုစိမ့္မႈကေန ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ေမာပန္းလြယ္တာ၊ အသက္႐ႉရ ခက္ခဲတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

• အစာအိမ္ ဒါမွမဟုတ္ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ရွိတဲ့ အနာက ေပါက္ထြက္ သြားတတ္ပါတယ္။

အသင့္အတင့္ျဖစ္တတ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

သုေတသနျပဳခ်က္ ေတြအရ ဒီေဆးေတြ ေသာက္သံုးသူ ၁၀ ေယာက္မွာ တေယာက္က ေခါင္းကိုက္ေဝ ဒနာ ရတတ္ပါတယ္။ ေခါင္းမူးေဝ ေနာက္က်ိတာ၊ အိပ္ငိုက္တာေတြလည္း ႀကံဳတတ္တာမို႔ ေဆးေသာက္ ၿပီး ယာဥ္ေမာင္းတာ၊ စက္ကိရိယာေတြ ေမာင္းႏွင္တာ မလုပ္သင့္ဘူး လို႔ ဆိုပါတယ္။

ရွားရွားပါးပါး ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား

အျဖစ္ မမ်ားေပမယ့္ ေတြ႔ရတတ္ေသးတဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ေတြကေတာ့ ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးလည္ပတ္မႈကို ထိခိုက္ေစလို႔ ပါပဲ။ အဲဒီအခါ က်ရင္ ေတြ႔ရတတ္တာေတြက

• ႏွလံုးရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာျဖစ္တဲ့ ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔ကို ေသြးညႇစ္ထုတ္မႈ ခြ်တ္ယြင္းတာ

• ႏွလံုးတိုက္ခိုက္ခံရတာ (ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႔ တာမ်ိဳးေပါ့)

• ေသြးေပါင္ခ်ိန္တက္တာ၊ ေသြးတိုးတာ

• ေလျဖတ္တာေတြ ပါပဲ။

အထူးသျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါအခံ ရွိေနသူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ အသည္းေရာဂါ ရွိေနသူေတြမွာ ဒီေဆးေတြ က ပိုၿပီး ဒုကၡေပးတတ္ပါတယ္။

အခုေနာက္ ပိုင္းမွာေတာ့ အဲဒီအႏၲရာယ္ေတြ နည္းပါးေအာင္ စီမံထားတဲ့ NSAID ေဆးေတြ ထုတ္လာၾက ေပမယ့္ ရာႏႈန္းျပည့္ စိတ္ခ်လက္ခ် ေသာက္သံုးဖို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ဆရာဝန္က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ စပ္ဟပ္ၿပီး ၫႊန္ၾကားေပးျခင္းျဖင့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး အႏၲရာယ္ေတြ နည္းပါးေအာင္ေတာ့ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြက သိပ္မဆိုးေပမယ့္ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း ျပင္းထန္လြန္း တာကို အၿမဲသတိခ်ပ္ ေနရမွာပါ။

ဒီလိုဆိုးက်ိဳးေတြေၾကာင့္ ဒီေဆးေတြကို လံုးဝေရွာင္ၾကဥ္ပစ္ဖို႔ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ေရာဂါအတြက္ အစြမ္းထက္တဲ့ ေဆးေတြကို သက္ဆိုင္ရာဆရာဝန္က ၫႊန္ၾကားရင္ေတာ့ ေသာက္သံုးႏိုင္ ပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကလည္း ဒီေဆးေတြ ေပးတဲ့အခါ အစာအိမ္ ထိခိုက္နာက်င္မႈ နည္းေစဖို႔ အစာ အိမ္အတြက္ ကာၿပီးေပးတဲ့ ေဆးေတြ တြဲစပ္ေပးၾကပါတယ္။

ဒါမွမဟုတ္ အစာအိမ္ ထိခိုက္မႈနည္းတဲ့ ေနာက္ေပၚေဆးေတြ သံုးၾကပါတယ္။ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး ေတြကို အစာနဲ႔သာ ေသာက္သံုးဖို႔ကိုလည္း အၿမဲစြဲမွတ္ထား ေစခ်င္ပါတယ္။

ေဆးပမာဏကိုလည္း နားလည္တတ္ကြ်မ္းတဲ့ ဆရာဝန္ကသာ ခ်ိန္ဆေပးႏိုင္မွာပါ။ ဒါ့အျပင္ ႏွလံုး၊ ေသြးတိုး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္း ေရာဂါေတြ ရွိေနရင္လည္း ေဆးပမာဏကို သာမန္ထက္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးရ ေလ့ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီေဆးေတြက တျခား ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ ေဆးအမ်ားနဲ႔ ျဖစ္ေစ၊ တျခား အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြနဲ႔ ျဖစ္ေစ တြဲဖက္ေသာက္သံုးရင္လည္း မလိုလားအပ္တဲ့ ဓာတ္ျပဳမႈနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေစပါတယ္။

အေတြ႔အႀကံဳအရ ဆိုရင္ ကြမ္းယာဆိုင္ေတြနဲ႔ တခ်ိဳ႕ေဆးဆိုင္ေတြမွာ NSAID အနည္းဆံုး ၂ မ်ိဳး ၃ မ်ိဳးနဲ႔ အျခား စတီး႐ြိဳက္ေတြပါ ေရာစပ္ၿပီး အတြဲလိုက္ ေရာင္းေနၾကတာ ေတြ႔ရသလို အဲဒီေဆးေတြေၾကာင့္ အစာလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုတာ၊ အစာအိမ္ေပါက္တာ ေတြကို အသက္လုရတာေတြ၊ အခ်ိန္မမီလို႔ အသက္ဆံုး႐ံႈးရတာေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳခဲ့ဖူးပါတယ္။

ဆရာဝန္သက္တမ္း အေတြ႔အႀကံဳအရ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ ေသာက္ဖို႔ေျပာေပမယ့္ ေဟာရင္းသာ ပ်ံေတာ္မူမယ့္ကိန္း အၿမဲႀကံဳေနရတဲ့ ဒီအကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးေတြကို ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ ကိုယ္ ေသာက္ရင္ ျဖစ္ေစ၊ ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားလို႔ ေသာက္ရင္ျဖစ္ေစ အထူးသတိျပဳရမယ့္ အေျခအေန ေတြကို သိထားသင့္ပါတယ္။

• ဓာတ္မတည့္ လကၡဏာျဖစ္တဲ့ အသက္႐ႉက်ပ္တာ၊ အသက္႐ႉရင္ ရင္က်ပ္ပန္းနာလို တရႊီရႊီ အသံျမည္ လာတာ၊ အေရျပားမွာ အဖုအပိမ့္ေတြ ထြက္လာတာ၊ မ်က္ခြံေတြ ေယာင္လာတာ၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာတာ မ်ိဳး၊

• အျမင္အာ႐ံု ေဝ၀ါးလာတာမ်ိဳး၊

• ေခါင္းမူးေဝ ကိုက္ခဲလာတာ၊ စိတ္႐ႈပ္ေထြး လာတာ၊ စိတ္ဓာတ္က်လာတာ၊

• မ်က္လံုးေတြ ဝါလာတာ၊

• ဆီးအေရာင္ ေနာက္လာတာ၊ ေသြးပါလာတာ၊ ဆီး အရမ္းနည္းလာတာနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြ ေဖာေယာင္ လာတာမ်ိဳး ျဖစ္လာတာ

• အၾကားအာ႐ံု ခြ်တ္ယြင္းၿပီး နားေတြ အူလာတာ… စတဲ့လကၡဏာေတြ ခံစားလာရရင္ ခ်က္ခ်င္း အေရး ေပၚ ကုသမႈခံယူဖို႔ လိုအပ္လာၿပီဆိုတာ သတိရွိပါ။

တကယ္လို႔ ဒီေဆးေတြကို ေသာက္မယ့္သူဟာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ဆိုရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဖို႔ အစီအစဥ္ ရွိေနၿပီ ဆိုရင္လည္း ဒီေဆးေတြ ေသာက္ဖို႔ ဆရာဝန္ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္က အေရးႀကီးပါတယ္။

ဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း လြယ္လင့္တကူ ဝယ္လို႔ရတယ္ ဆိုၿပီး ထစ္ခနဲ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲ နာက်င္တိုင္း အကိုက္ အခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြကို ပဲေလွာ္ဝါးသလို ဝါးေနတာဟာ ကိုယ့္ေသတြင္း ကိုယ္တူးေနတာပဲ ဆိုတာ သတိခ်ပ္ၾက ေစခ်င္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔သာ ေဆးေသာက္ပါ။ ေဆးေသာက္ရင္း ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္လာရင္လည္း ခ်က္ခ်င္း ကုသမႈခံယူဖို႔ ဦးေခါင္းထဲမွာ အၿမဲ စြဲမွတ္ထားၾကရင္ျဖင့္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးေတြ ေၾကာင့္ ႀကံဳရမယ့္ အသက္ေဘးကို ေလ်ာ့နည္းေစမွာပါ။

ကိုယ့္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို လမ္းေဘး ေဆးဆိုင္ေတြမွာ ပံုအပ္ထားမယ့္အစား ကြ်မ္းက်င္သူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ ကုသရင္း သက္ရွည္က်န္းမာ ေနႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း။ ။ 

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...