ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ HIV ေ၀ဒနာရွင္ ၂ သိန္းနီးပါးရွိ

UNAIDS ကုလသမဂၢ ဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ ခံစာသစ္မွာ HIV ေရာဂါပိုး ရရွိေနၾကသူ သန္းေပါင္း မ်ားစြာကို အသက္ ကယ္ႏိုင္မယ့္ ေဆး၀ါးေတြ ေပးႏိုင္ရင္ ၂၀၃၀ခုႏွစ္မွာ AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႕ပြားမွာကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ့္ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ႏိုင္ငံ မဲလ္ဘုန္းၿမိဳ႕မွာ ေနာက္တပတ္ အတြင္း က်င္းပမယ့္ ႏိုင္ငံတကာ AIDS ညီလာခံ ႀကီး မတိုင္ခင္ ဒီအစီရင္ခံစာကို ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါ။ ဗြီအိုေအ သတင္းေထာက္ Lisa Schlein ရဲ႕ သတင္းေပးပို႔ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပထားပါတယ္။

GAP လို႔ ေခါင္းႀကီးတတ္ထားတဲ့ UNAIDS ရဲ႕ ဒီႏွစ္အစီရင္ခံစာမွာ HIV ေရာဂါပိုးအသစ္ ရရွိၾက သူေတြရဲ႕ အေရအတြက္ကို ေလ်ာ့က်ေအာင္လုပ္ေဆာင္တာနဲ႔ AIDS ေရာဂါသည္ေတြကို အသက္ရွင္ ေနထုိင္ေစဖို႔ လုပ္ေဆာင္ရာမွာ ႀကီးမားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ရရွိခဲ့တယ္လို႔ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့ တဲ့ႏွစ္ကုန္မွာ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ခန္႔မွန္းေျခ လူ ၃၅ သန္းဟာ HIV ပုိးရရွိေနၿပီး ၂ ဒႆမ ၁ သန္းဟာ ေရာဂါပိုးအသစ္ ရရွိသူေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့အျပင္ AIDS ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူေပါင္း ၁ ဒႆမ ၅ သန္းရွိ တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အာဖရိကတုိက္ ဆဟာရေအာက္ပိုင္းေဒသမွာ HIV ေရာဂါပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္ေနထုိင္ ၾကသူေတြ အမ်ား ဆံုးျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒုတိယအမ်ားဆံုးကေတာ့ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ HIV ေရာဂါပိုး ရွိေနသူ ေတြအနက္ လူ ၁၃ သန္းဟာ ATR လို႔ေခၚတဲ့ ေဆး၀ါးကို မွီ၀ဲေနၾကရတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လို႔လည္း ဒီအသက္ရွင္ေနထုိင္ေစမယ့္ ေဆး၀ါးေတြကို လက္လွမ္းမမွီၾကတဲ့ လူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔ ရွိေနၾကဆဲျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း သူတို႔ေတြဟာ ဆင္းရဲမြဲေတၾကလို႔၊ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြျဖစ္လို႔၊ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရလို႔ စတဲ့ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ အခုလို ေဆး၀ါးကုသခြင့္ မရၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီလူေတြထဲမွာ လိင္တူျခင္းဆက္ဆံတဲ့ ေယာက်ာ္းေတြ၊ လိင္အဂၤါေျပာင္း သူေတြ၊ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းမွာ လုပ္ကိုင္ၾကသူေတြ၊ အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ေဆးထုိးအပ္ သံုးစြဲတဲ့ မူးယစ္ေဆးစြဲသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

ဒီလိုလူေတြဟာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ HIV ေရာဂါပိုးရေနတာကို ကိုယ္တုိင္မသိၾကတဲ့ လူ ၃၅ သန္း အနက္ ၁၉ သန္းရွိတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း UNAIDS အမႈေဆာင္ ဒါ႐ိုက္တာ Michel Sidibe က ဒီလူေတြဟာ ေဆး၀ါးကုသမႈ ခံယူဖို႔ ႀကိဳးစားၾကမွာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ HIV/AIDS ေရာဂါ ကူးစက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

“ေရာဂါရေနၾကသူေတြကို အရင္ဦးစြာ လုပ္ေဆာင္ေပးၿပီး ဒီကြာဟခ်က္ကို က်ဥ္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ သ၍ေတာ့ AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈဟာ ဆံုးခန္းတုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအစီအရင္ခံစာဟာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ခံေနၾကရသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေကာင္းဆံုး တင္ျပႏုိင္တဲ့ စာရင္းဇယား အခ်က္အလက္ ေတြပါပဲ။ HIV ေရာဂါပိုး ရေနၾကသူေတြျဖစ္တဲ့ လူ ၁၉ သန္းတုိ႔ဟာ သူတို႔ေရာဂါ အေျခအေနအေၾကာင္း မသိၾကဘူးဆုိရင္ ေသၾကဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ေရာဂါ အေျခအေနအေၾကာင္းကို သိလာၾကၿပီး ေဆး ကုသမႈ ခံယူရင္ လူ႔ဘ၀သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္သြားၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”

HIV ေရာဂါပိုး ရွိေနၾကသူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ၂၀၂၀ မွာ ART ေဆး၀ါး မွီ၀ဲခြင့္ရေအာင္ လုပ္ႏုိင္ရင္ ၂၀၃၀ မွာ ဒီေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈကို အဆံုးသတ္ႏုိင္ေအာင္ ကမၻာႀကီးအေနနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဒါက္တာ Sidibe က ေျပာပါတယ္။ 

UNAIDS ရဲ႕ ဒီႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၂၀၀၅ ခုနွစ္မွာ HIV/AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ေနသူဦးေရ ၂ သိန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ ၁ သိန္း ၉ ေသာင္းေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အရြယ္စံု ေသဆံုးသူဦးေရဟာ ၂၀၀၅ ခုနွစ္မွာ ၁ ေသာင္း ၅ ေထာင္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၃ ခုနွစ္မွာ ၁ ေသာင္း ၁ ေထာင္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာအရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV/AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းဟာ ၀ ဒႆမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးနဲ႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္ေနတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ဦးေရဟာ ၄ ေထာင္ကေန ၅ ေထာင္ၾကားမွာ ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ARV ေဆးရရွိသူ ၃၆၀၆ ေယာက္ရွိၿပီး၊ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ အရြယ္ HIV ပိုးရွိေနတဲ့ ကေလးေတြထဲက ေဆးရရွိတဲ့ အေရအတြက္ဟာ ၄၉၂၅ ေယာက္ ရွိပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ HIV ပိုးေရာဂါ ကူးစက္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့က်မသြားတာဟာ ဒီေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အသိပညာ နည္းပါးေနေသးတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေပါင္းစံု လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ေရး အဖြဲ႔ ဥကၠဌ ကို႐ိႈင္းက ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

“အခု လူငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဆုိရင္ ကူးစက္တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို သိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီနည္းလမ္း ေတြ ကေနၿပီးေတာ့မွ သူ႔ရဲ႕အေသးစိတ္ကုိ ေသခ်ာမသိတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ ဂ႐ုမထားၾကဘူး။ ဒါေတြက ထပ္ၿပီးေတာ့ ကူးစက္မႈႏႈန္းကို ပိုၿပီးေတာ့ ျမင့္ေစတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲေတာ့ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔ကေန ဒီတႏုိင္ငံလံုးနီးပါးနဲ႔ လုပ္ေနတဲ့အခါမွာ အခု ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခု ေနာက္ပိုင္း လူငယ္ေတြမွာ အျဖစ္ပိုမ်ားလာတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒီ sex နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူတို႔မွာ sex ကေနၿပီးေတာ့ HIV ကူးစက္မယ္ဆုိတဲ့ အသိရွိေပမဲ့ တကယ့္ လက္ေတြ႔ က်င့္သံုးမႈေတြ မရွိလာဘူးဆုိတာကို သြားေတြ႔ရတယ္ေပါ့။”

သူ႕အေနနဲ႔ HIV/AIDS ေရာဂါကာကြယ္ တိုက္ဖ်က္ေရး အစီစဥ္မွာ ေဆာင္ရြက္လာတဲ့ သက္တမ္း (၁၇)ႏွစ္အတြင္း အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေရာဂါကူးစက္တဲ့နွဳန္းဟာ ပိုၿပီးမ်ားလာတာေတြ႕ရတယ္လို႕ ကိုရွဳိင္းက ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လိင္တူျခင္းဆက္ဆံမႈႏႈန္း မ်ားလာတာဟာ ေရာဂါကူးစက္မႈႏႈန္းကို ပိုၿပီး တုိးလာေစတယ္ လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

“အဲေတာ့ ဒီလို လိင္တူဆက္ဆံတဲ့သူေတြ မ်ားျပားလာတဲ့အေပၚမွာ ခုနေျပာတဲ့ awareness မွာ အားနည္းေနတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတို႔ၾကားထဲမွာ HIV ပိုး ကူးစက္မႈႏႈန္းဟာလည္း တနည္းအားျဖင့္ အရွိန္တက္လာတာကို က်ေနာ္တို႔ သြားေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္နဲ႔ မႏၱေလးေတြမွာဆုိရင္ အမ်ိဳးသား လိင္လုပ္သားေတြကလည္း အခု ရွိလာပါၿပီ။ ရွိလာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲ့ဒီမွာ သူတို႔က ဒီ awareness မရွိတဲ့အေပၚမွာ အဲ့ဒီကေနၿပီးေတာ့မွ ဒီလိင္လုပ္သားေတြေပၚမွာေရာ၊ ေနာက္ သူတို႔နဲ႔အတူတူ ဆက္ဆံတဲ့ သူေတြမွာေရာ HIV ပိုး ကူးစက္မႈႏႈန္းထားေတြ ျမင့္လာတာကို ေတြ႔ရတယ္။”

ျမန္မာအစိုးရက ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးမွာ အရင္ကထက္စာရင္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္လာတယ္ ဆိုေပမဲ့ HIV ပိုးကိုထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဆး၀ါးေထာက္ပံ့ႏႈန္းကေတာ့ အရင္ကထက္စာရင္ ေလ်ာ့က်သြားတယ္လို႔ ကို႐ိႈင္းက ေျပာပါတယ္။ HIV/AIDS ေရာဂါအတြက္ သီးသန္႔ ရန္ပံုေငြ အလံုအေလာက္ မရွိတာရယ္၊ အဓိက ေဆး၀ါးကုသမႈကို ေပးေနတဲ့ နယ္စည္းမျခား ဆရာ၀န္မ်ားအသင္းကို အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိလာတာေၾကာင့္ ေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေဆး၀ါးေတြကို ပံုမွန္မရေတာ့ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။


ဗြီအိုေအ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...