လွ်ပ္စစ္ ေဖာ္ျမဴလာ
Current တုိ႕ Ampere တုိ႕ Volt တုိ႕ ဆုိတာ အေျခခံပညာ အထက္တန္းေလာက္တုန္းက Physic ဘာသာရပ္ထဲမွာ သင္ခဲ့ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒိ voltage formula၊ current formula ေတြကုိ လက္ေတြ႕နယ္ပယ္နဲ႕ ဆက္စပ္ၿပီး ဘယ္လုိ အသုံးခ်မလဲ ဆုိတာက စဥ္းစားၾကည့္ စရာပါ။ အထူးသျဖင့္ IT သမား တစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ ဒီ Electronic အေျခခံ formula ေတြ သိကုိ သိထားရမွာပါ။ ဥပမာ ကုိယ့္ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ power supply က 500 Watt ရွိတယ္ ဆုိပါေတာ့။ ကုိယ့္ရဲ႕ အိမ္သုံး မီတာကလာတဲ့ မီအားသည္ computer system ရဲ႕ သုံးစြဲအားကုိ လက္ခံႏုိင္ပါ့ မလားဆုိတာ သံသယျဖစ္စရာပါ။
သံသယ အဆင့္နဲ႕ ရပ္မေနပါနဲ႕။ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ ဘယ္လုိႀကိဳးစားရမွာတုန္း။ အရမ္းကုိ ခက္ခဲပါတယ္။ အဟီး။ ဒီေဆာင္းပါးေလးကုိ အစကေန အဆုံး နားလည္တဲ့အထိ ဖတ္ေပးလုိက္ပါ။ အားလုံး အဆင္ေျပလြယ္ကူသြားပါလိမ့္မည္။ ပထမဦးဆုံး voltage၊ Ampere နဲ႕ Watt တုိ႕အေၾကာင္းကုိ ျပန္ေႏြးလုိက္ၾကရေအာင္။ Ampere ဆုိတာက current ရဲ႕ Unitျဖစ္ပါတယ္။ Current ဆုိတာက ဓာတ္အားေပးစက္႐ုံရဲ႕ Transformar ကေန အိမ္သုံးမီတာၾကားမွာ စီးေနတဲ့ လွ်ပ္စီးကုိ ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလွ်ပ္စီးအားေတြကုိ Transformaer ကေန အိမ္သုံးမီတာ ဆီေရာက္ေအာင္ အားတစ္ခုနဲ႕တြန္းပုိ႕လုိက္ပါတယ္။ အဲဒီ တြန္းပုိ႕လုိက္တဲ့အားကုိ Voltage လုိ႕ေခၚပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ Unit ကေတာ့ Volt(V) ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သုံးစြဲေနတဲ့ Volt အားသည္ 220 Volt ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒါကုိ ေျပာရ သလဲဆုိလ်င္ အခ်ဳိ႕ႏုိင္ငံေတြမွာ110 Volt သုံးေနလုိ႕ပါပဲ။
ဒီအဆင့္မွာ Transformer က တြန္းပုိ႕လုိက္တဲ့ လွ်ပ္စီးအားေတြဟာ အိမ္သုံးမီတာဆီကုိ ေရာက္ရွိလာပါၿပီ။ အိမ္သုံး မီတာကေနမွတဆင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ သုံးစြဲလုိက္တဲ့ လွ်ပ္စီးအားေတြကို Watt လုိ႕ေခၚပါတယ္။ ကဲ အစကုိ ျပန္သြား လုိက္ရေအာင္ ကြန္ပ်ဴတာရဲ႕ power supply က 500 Watt သုံးမယ္။ အိမ္သုံးမီထာမွာ volt အားက 220 အျပည့္ ရွိမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ Ampere ဘယ္ေလာက္ သုံးႏုိင္သလဲ။Watt ရယ္၊ Volt ရယ္ Ampere ရယ္ ဒီသုံးခုရဲ႕ ဆက္သြယ္ခ်က္ formula ရွိပါတယ္။ ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။
Watts = Ampere x Volts
ဒီ formula ကေန watts ကုိ တြက္ထုတ္ႏုိင္ပါယ္။ Ampere နဲ႕ Volt ေပါင္းကုိလည္း တြက္ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ အေပၚက formula ကုိ သုံးၿပီးတြက္လုိ႕ရပါတယ္။ ညီမွ်ျခင္းကုိေတာ့ နည္းနည္း ေျပာင္းရ ပါလိမ့္မယ္။ မူရင္းညီ မွ်ျခင္းက Wattsသည္ Ampere နဲ႕ Volt ရဲ႕ ေျမႇာက္လဒ္နဲ႕ တုိက္႐ုိက္ အခ်ဳိးက်ပါတယ္။ Ampereကုိ လုိခ်င္တဲ့အခါ watts ကုိ voltage နဲ႕ စားရပါလိမ့္မယ္။ ဒီအခါမွာ formula သည္ watts/volts=Ampere ဆုိၿပီး ျဖစ္သြား ပါလိမ့္မယ္။ ညီမွ်ျခင္းမွာ watt နဲ႕Ampere သည္ တုိက္႐ုိက္ အခ်ဳိးက်ပါတယ္။ Ampere ႏွင့္ volts သည္ ေျပာင္းျပန္ အခ်ဳိးက်ပါတယ္။
အဓိပၸါယ္က သုံးစြဲတဲ့ watt အားမ်ားေလေလ Ampere ဆြဲအား မ်ားေလေလ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ voltအားမ်ားေလေလ Ampere ဆြဲအား နည္းေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ႐ႈပ္သြားၿပီလား။ ေနာက္တစ္နည္း ျပန္ရွင္းျပပါမယ္။ ကုိယ္က watt နည္းနည္းပဲသုံးလ်င္ampere နည္းနည္းပဲရွိမွာပါ။ မီတာမွာရွိေနတဲ့ volt အားနည္းေနၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ Ampere ဆြဲအားမ်ားေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ Ampere တုိးလာမွာေပါ့။ ဒါဆုိ volt အားက်ေနၿပီဆုိလ်င္ Ampere မ်ားမယ္။ ကုိယ္သုံးစြဲလုိက္တဲ့ watt အားလည္း တက္လာမယ္။ ဒီေတာ့ volt အားက်ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကုိယ္သုံးတဲ့ watt အားကုိလည္း မေလွ်ာ့ဘဲ သုံးေနတယ္ဆုိလ်င္ မီတာ ပုိတက္မွာေပါ့။
ဘာေၾကာင့္ Ampere ကုိ အဓိကထားၿပီး ရွင္းေနရတာလဲ။ ဒီလုိေမးရင္ အေျဖရွိပါတယ္။ အိမ္သုံးမီတာသည္ ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ 20 Ampere ထက္ပုိေသာ လွ်ပ္စီးအားကုိ ခံႏုိင္ရည္ မရွိလုိ႕ပါ။ ကုိယ့္အိမ္မွာရွိတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ အပါအ၀င္ TV၊ ေရခဲေသတၱာ အစရွိတဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းေပါင္းစုံကေန 20 Ampere ထက္ေက်ာ္သုံး မိတယ္ဆုိ လ်င္ေတာ့ အဲဒီပစၥည္းအတြက္ မီးအားအျပည့္အ၀ မရရွိမႈနဲ႕ Short ျဖစ္ရင္ျဖစ္၊ အဲလုိမွ မဟုတ္လ်င္ေတာ့ မီတာေလာင္ၿပီလုိ႕သာ သတ္မွတ္လုိက္ပါေတာ့။
ဥပမာ ပုစၧာတပုဒ္ တြက္ၾကည့္ရေအာင္။ အေပၚကေျပာသလုိပဲ Power Supply 500 watt ရွိတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ တစ္လုံး ဟာ volt အား 220 မွာ Ampere ဘယ္ေလာက္ ဆြဲႏုိင္သလဲဆုိတာ တြက္ၾကည့္ၾက ရေအာင္။ အေပၚကေျပာင္းထား တဲ့ formula ကုိ ျဖန္႕ခ်ေရးၾကည့္မယ္။ Ampere ကုိ လုိခ်င္လ်င္ Ampere = watt/volt ဆုိေတာ့ Ampere=500/ 220 (Ampere=2.27)2.27 Ampere ရပါတယ္။ 20 Ampere ျပည့္ဖုိ႕အမ်ားႀကီး လုိေနေသးတာပဲ ဆုိၿပီး ၀မ္းမသာ လုိက္ပါနဲ႕ဦး ။ျဖဳန္းဆုိ မီးအားက က်သြား ပါေလေရာ။ မီတာမွာ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ 180 volts တဲ့။ ျပန္တြက္ၾကည့္ၾက တာေပါ့ေလ။
Ampere=watt/volt =500/180 =2.78
2.78 Ampere ကုိ ေရာက္သြား ပါေရာလား။ ကုိသုံးလုိက္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းေပါင္းစုံက Ampere ဆြဲအားသည္ တြက္ၾကည့္လို္က္လုိ႕ 20 Ampere ထက္ေက်ာ္ေနၿပီ ဆုိလ်င္ေတာ့ တစ္ခုခုကုိ ေလွ်ာ့ပစ္လုိက္ဖုိ႕ လုိအပ္ပါၿပီ။ Internet ဆုိင္တစ္ခုမွာ အနည္းဆုံး သူ႕မွာ ကြန္ပ်ဴတာ အေရအတြက္ (၁၂)လုံး ရွိတယ္ ဆုိပါစုိ႕။စက္တစ္လုံးကုိ 2.27A သုံးမယ္ဆုိလ်င္ စက္(၁၂)လုံးကုိ 27.24 Ampere ျဖစ္ေနၿပီေလ။
Credit to MCT
--------------------------------------