Shipyard vs Construction (အပိုင္း-၂)

By
archive.wired.com
အပိုင္း (၁) မွာ Keppel Shipyard ရဲ႕ Take-5 လို႔ ေခၚတဲ့ Safe Work Procedure ကို အက်ဥ္းသေဘာ ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ Safe Work Procedure ကို အေကာင္ အထည္ေဖၚဖို႔ Safe Work Method ဆိုတာကို နည္းနည္းေလာက္ ေျပာျပ ပါရေစဦး။ သေဘာ ကေတာ့ ကေလး တစ္ေယာက္ကို လိမ္မာ ပါလို႔ ေျပာရံုနဲ႔ မျပီးပါဘူး။ လိမ္မာတယ္ ဆိုတာဘာ လဲ…. ဘယ္လို ေနတာ ထိုင္တာကို လိမ္မာတယ္ ေခၚသလဲ ဆိုတာကိုပါ ရွင္းျပမွသာ ထိေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဟာ္တယ္ လုပ္ငန္းမွာဆိုရင္ Hygiene & Sanitation ဆိုျပီး ရွိသလိုပါပဲ။ သန္႕ရွင္းျခင္းနဲ႔ သန္႔ရွင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းေပါ႔။ အခုလည္း ဒီလိုပါပဲ။ Safe ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ… ဒီအတြက္ ဘယ္လို စံနစ္ေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ုပ္ထားသလဲ…. ႀကည့္ရေအာင္ပါ။

ပထမအခ်က္အေနနဲ႔ Shipyard မွာ ဘာအလုပ္ လုပ္ လုပ္၊ ခြင့္ျပဳမိန္႔ (Permit) ေလွ်ာက္ရပါတယ္။ ဒါကို PTW (Peremit to Work System) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုေတာ့ သေဘၤာတစ္စီးမွာ အလုပ္ လုပ္ေနတဲ့ ကန္ထရိုက္တာေတြ၊ အဖြဲ႔ေတြက အမ်ားႀကီး ခင္ဗ်။ တခိ်ဳ႕ အလုပ္ေတြက အေႀကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေႀကာင့္ သူလုပ္ေနရင္ ကိုယ္လုပ္လို႔ မရ…. ကိုယ္လုပ္ေနရင္ သူလုပ္လို႔ မရတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေဆးသုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းနဲ႔ ဝရိန္ေဆာ္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးကို တစ္ေနရာတည္းမွာ သြားလုပ္ခိုင္းလို႔ မရပါဘူး။ မီးေလာင္မႈ က်ိန္းေသ ျဖစ္မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ပါမစ္ကို ေလွ်ာက္တဲ့အခါ ဒီအလုပ္ကို လုပ္ဖို႔ တာဝန္က်တဲ့ အနည္းဆံုး Supervisor/ Technician အဆင့္ က VSCC လို႔ ေခၚတဲ့ Vessel Safety Control Commette အစည္းအေဝးမွာ လက္မွတ္ထိုး ေလွ်ာက္ရ ပါတယ္။

VSCC meeting ကေတာ့ မနက္တိုင္း မျဖစ္မေန လုပ္ရတဲ့ အစည္းအေဝးတစ္ခု ဆိုပါေတာ့။ သေဘၤာ ပိုင္ရွင္ေတြ၊ Shipyard Department တိုင္းက သေဘၤာအတြက္ တာဝန္က် Supervisor ေတြ၊ အရာရွိေတြ၊ ကန္ထရိုက္တာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တက္ရပါတယ္။ ျပီးရင္ ဒီေန႔ ဘာေတြလုပ္မယ္ ဆိုတာကို ေျပာႀက ေဆြးေႏြးႀကရတဲ့ အစည္း အေဝး ပါပဲ။ အစည္းအေဝးမွာ ပါမစ္ေတြကို အတည္ျပဳေပးသူေတြကေတာ့ တာဝန္က် Safety Officer နဲ႔ Project Manager ေတြ ပဲေပါ႔။ ျပီးသြားတဲ့အလုပ္ေတြရဲ႕ ပါမစ္ေတြကိုလည္း တစ္ပါတည္း ဖ်က္ႀကရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတာက ပါမစ္နဲ႔အတူ RA (Risk Assessment) ဆိုတာ တြဲတင္ရပါတယ္။ အဲဒီ RA ဆိုတာ လည္း စာရြက္စာတမ္းတစ္ခုပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ RA ဟာ တကဲ့တကယ္ေတာ့ စာရြက္စာတမ္းတစ္ခု ဆိုတာထက္ ပိုပါတယ္။ RA မွာ ပါတဲ့အခ်က္ေတြက အခုလုပ္မဲ့အလုပ္ရဲ႕ လုပ္ရမဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္၊ လုပ္ငန္းအဆင့္ အလိုက္ ႀကံဳေတြ႕ရႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြ၊ အဲဒီ အႏၱရာယ္ေတြရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ရာေခ် (Likelihood) နဲ႔ ျပင္းထန္ႏိုင္မႈ (Severity) ေပၚ မူတည္ျပီး အႏၱရာယ္မ်ားႏိုင္မႈ အဆင့္ (Risk level) ကို သတ္မွတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ဘယ္လို ကာကြယ္မလဲဆိုတာကို တိတိက်က် ေရးထားပါတယ္။ ကာကြယ္မႈေတြ လုပ္လိုက္ရင္ အႏၱရာယ္အဆင့္က ေလ်ာ့က် သြားပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ထိ ေလ်ာ့သြားႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို ထပ္ျပီး ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့မွ လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ဆင့္ခ်င္းစီအေပၚ တာဝန္ရွိသူ ဘယ္သူဆိုတာကို ေဖၚျပထားပါတယ္။

သေဘာကေတာ့ အလုပ္တစ္ခုကို မလုပ္ခင္မွာ ေခါင္းေအးေအးနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားျပီး အႏၱရာယ္ မျဖစ္ ေအာင္ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ အင္မတန္တန္ဖိုးရွိတဲ့ Document တစ္ခုပါ။ တကယ္တမ္းမွာ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ RA ဟာ လုပ္ငန္းခြင္အတြက္သာ မဟုတ္ဘဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဘဝမွာပါ လက္ေတြ႕ အသံုးက်ပါတယ္။ စီးပြားေရးတစ္ခု လုပ္မယ္ဆိုပါစို႔။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆံုးရံႈးသြားႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြကို လုပ္ငန္းမစခင္ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပင္ဆင္ျပီး RA တစ္ေစာင္ ခ်ေရးထားမယ္ဆိုရင္ ျဖစ္လာတဲ့အခါ အဆင့္အလိုက္ အဖတ္ဆည္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားပါလိမ့္မယ္။ ဒါ႔အျပင္ လူဆိုတာ ျပႆနာတကယ္ႀကံဳလာတဲ့အခါ ထူပူျပီး အမွားေတြ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္မိတတ္တဲ့ ေဘးမွလည္း သက္သာရာ ရပါလိမ့္မယ္။ ျပီးေတာ့ ဘယ္သူ႕မွာ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာ အစကတည္းက သတ္မွတ္ထားျပီးျဖစ္လို႔ ဘယ္သူ႕ဘယ္သူကိုမွ လႊဲခ် ပံုခ် လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ တာဝန္ယူမႈဆိုတာ RA မွာ တစ္ပါတည္း ပါျပီးသားပါ။

အဲဒီေတာ့ အလုပ္တစ္ခု လုပ္မယ္ဆိုတိုင္း Permit နဲ႔ RA ဆိုတာ ဘာေႀကာင့္လိုအပ္တယ္ ဆိုတာကို ရိပ္စားမိ ေလာက္ျပီ ထင္ပါတယ္။ အလုပ္မစခင္ တာဝန္ေပးမဲ့ အလုပ္သမားေတြကို သက္ဆိုင္ရာ RA နဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ ရွင္းျပေျပာျပ ရပါတယ္။ နားလည္သည္အထိ ရွင္းျပဖို႔ Supervisor သို႔မဟုတ္ အရာရွိမွာ တာဝန္ရွိ ပါတယ္။ ျပီးရင္ အလုပ္သမားေတြကို သိရွိနားလည္ေႀကာင္းအေနနဲ႔ RA မွာ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းတာ အေကာင္းဆံုး ပါပဲ။

အလုပ္သမားေတြအတြက္ေတာ့ RA ဟာ ေကာင္းလည္းေကာင္းသလို မေကာင္းတာလည္း မေကာင္းဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ေကာင္းတာကေတာ့ အလုပ္မစခင္ ဘာေတြလုပ္ရမယ္၊ ဘာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ ရမယ္ ဆိုတာကို သိတဲ့အတြက္ ေကာင္းပါတယ္။ မေကာင္းတာက မေတာ္တဆ (Accident) တစ္ခု ျဖစ္ျပီဆိုရင္ RA ကို အရင္ ႀကည့္ပါတယ္။ RA ထဲမွာ သတိေပးထားပါရက္နဲ႔ RA ကို မလိုက္နာလို႔ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေမ့ေလ်ာ့ေပါ႔ဆ လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ခုခု ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ေလ်ာ္ေႀကးရမွာ မဟုတ္တဲ့အျပင္ အေရးယူခံရႏိုင္ပါတယ္။ RA ထဲမွာ မေဖၚ ျပထားတဲ့ ျပႆနာမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ရႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ RA ဆိုတာက ေခါင္းေအးေအးနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားျပီး ေရးထားတာျဖစ္ေလေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အဲဒီထဲကအခ်က္ေတြနဲ႔ ေျပးမလြတ္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ RA ဟာ တာဝန္ ယူရတဲ့ အရာရွိအတြက္ေတာ့ အကာအကြယ္ျဖစ္ေပမဲ့ အလုပ္သမားအတြက္ေတာ့ အေကာင္းအဆိုးလို႔ ေျပာရမွာ ပါပဲ။

တကဲ့လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ေျပာထားျပီးျပီပဲ…. ျဖစ္ရင္ သူတို႔အျပစ္ေပါ႔လို႔ အလုပ္သမားေတြကို လြယ္လြယ္ကူကူ ပံုမခ်ရက္ပါဘူး။ ရူးေနတာ မဟုတ္ရင္ ဘယ္သူမွေတာ့ တမင္သက္သက္ Accident မျဖစ္ခ်င္ပါဘူး။ Accident ဆိုကတည္းက မေတာ္တဆ ျဖစ္တာခင္ဗ်။ တမင္ လုပ္တာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အဓိပၸါယ္ေပါက္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ ဆိုတာမ်ိဳးက တကယ္အလုပ္ေဇာ ကပ္လာတဲ့အခါပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အေရးႀကီးေနရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အလုပ္မွာ စိတ္ဝင္စား လြန္းလို႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ မိသားစု ျပႆနာလို တစ္ခုခုေႀကာင့္ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ေနရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ Accident ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တာခ်ည္း ပါပဲ။ Speed နဲ႔ Safety ဟာ ေျပာင္းျပန္ အခ်ိဳးက်ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ အရမ္းတြန္းထိုးျပီး လုပ္လာတဲ့အခါ Safety ဟာ အလိုလိုေနရင္း ေနာက္ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ အလုပ္ျပီးဖို႔ပဲ အတင္းတြန္းတဲ့အခါ ဒါဟာ ျဖစ္တတ္တဲ့ သဘာဝပါ။ ျဖစ္လာမွသာ စာရြက္စာတမ္းေတြ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ၊ ေဘာင္ေတြ၊ သက္ေသေတြနဲ႔ ရႈပ္ႀကရတာပါ။ အဲဒီအခါက်ရင္ အလုပ္ျပီးဖို႔ အတင္းတြန္းထိုး ဖိအားေပးခဲ့သူေတြကလည္း ဝန္ခံႀကေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ျဖစ္ကိုယ္ခံပါပဲ။

အလုပ္သမားေတြထဲမွာလည္း ေယဘူယ်ေျပာရရင္ ပညာတတ္တဲ့သူနဲ႔ မတတ္တဲ့သူ အေတာ္ကြာပါတယ္။ ပညာ တတ္တဲ့သူက ပညာတတ္မာန္ေႀကာင့္ ေျပာရင္ဆိုရင္ သိပ္မႀကိဳက္ပါဘူး။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ အေျပာအဆို မခံရေအာင္ အလုပ္လုပ္တတ္သလို အမွားအမွန္ကို အနည္းနဲ႔ အမ်ား ပိုင္းျခားတတ္ေလေတာ့ သူ႔ကိုယ္သူလည္း တန္ဖိုးထားပါတယ္။ ျပီးေတာ့ သူတို႔မွာ ရည္မွန္းခ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ သူ႕ Safety ကို သူဂရုစိုက္ပါတယ္။

ေျပာရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္ Keppel Shipyard ကို စ ေရာက္စဥ္တုန္းက $450 စား Ship Electrician ဘဝ နဲ႕ပါ။ တကယ္ေတာ့ ရန္ကုန္မွာတုန္းက GTI ဆင္း Assistant Engineer အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့တဲ့ က်ေနာ္ ေခတ္ကာလ အေနအထားအရ Work Permit နဲ႔ သေဘၤာက်င္း အလုပ္သမားဘဝ ေရာက္လာတဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ ခံစားမႈကို နည္းနည္း ေျပာျပပါရေစ။ က်ေနာ္တို႔ လာစဥ္က ျမန္မာျပည္မွာ ဘာေက်ာင္းပဲ ျပီးလာလာ၊ Work Permit ေလွ်ာက္တဲ့အခါ Secondary (အလယ္တန္း) အဆင့္ နဲ႔ပဲ ေလွ်ာက္ႀကရပါတယ္။ Work Permit ထဲမွာ Secondary ပါပဲ။ ျပီးေတာ့ ၁၀ တန္းေအာင္ေရာ၊ မေအာင္ေရာ၊ GTI ေတြ၊ ဘြဲ႕ရေတြ အားလံုး လစာ $450၊ ပညာအရည္အခ်င္း Secondary ဆိုတဲ့ အဆင့္တစ္ခုနဲ႔ တန္းအညွိခံ လိုက္ရတာပါပဲ။

အဲဒီမွာတင္ ကိုယ့္စိတ္ကို ကိုယ္အရင္ ျပင္ဆင္ရပါတယ္။ အရင္က ရာထူးနဲ႕ တာဝန္အရ ကိုယ့္ကို ေလးစားသမႈနဲ႔ ဆက္ဆံခဲ့ရတဲ့ ကုိယ့္မ်က္စိထဲမွာ ခ်ာတိတ္လို႔ သေဘာထားတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ ဆက္ဆံပံုကို လက္ခံႏိုင္ဖို႔ အရင္ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပညာတတ္ အရာရွိဆိုတဲ့ မာန္ေလးကို ခ်ျပီး အလုပ္ႀကမ္းသမားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဘဝကို အမွန္အတိုင္း ရင္ဆိုင္လက္ခံႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားရပါတယ္။ သူတစ္ပါး တိုင္းျပည္မွာ လာလုပ္ရတဲ့ လစာအနိမ့္ဆံုး Shipyard အလုပ္သမားဘဝဆိုတာ ကိုယ့္ေအာက္မွာ သေဘၤာႀကမ္းခင္းပဲ ရွိေတာ့တာမို႔ ဇာတိပုည ဂုဏ္မာနေတြ၊ ပညာမာနေတြ အကုန္လံုးကို ခ်ပစ္လိုက္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါေတြဟာ အခိုက္အတန္႔ အားျဖင့္သာ ငုတ္လွ်ိဳးေန တာျဖစ္ျပီး ရင္ထဲမွာေတာ့ ကိုယ္ဘာေကာင္ဆိုတဲ့ တန္ဖိုးေလးကို ျငိမ္းမသြားေအာင္ မီးထိုးေပးေနရတာပါပဲ။ ဒါဟာ အခိုက္အတန္႔သာ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားေပးခဲ့ရတာပါပဲ။

ရည္မွန္းခ်က္ ရွိတဲ့သူဆိုတာ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို ျပဖို႔ ဘယ္နားကေန အခြင့္အလမ္းေပၚလာမလဲဆိုျပီး အျမဲ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနသူမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေႀကာင့္ ရည္မွန္းခ်က္ မေပါက္ေျမာက္ခင္၊ ကုိယ့္ရဲ႕ သိမ္းဆည္းထားရတဲ့ ယံုႀကည္ခ်က္ေတြ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ မေပၚမခ်င္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဘာမွ အျဖစ္မခံႏိုင္ပါဘူး။ ဘာမဟုတ္တဲ့ ဘဝတစ္ခုနဲ႔ အေသမခံႏိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ ပညာတတ္ေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ ရွိသူေတြရဲ႕ သေဘာထား ပါ။ ဒါေႀကာင့္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ေတာ့ အဲဒီလို လူေတြက Safety ကို အဖမ္းခံရမွာစိုးလို႔ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္အသိ စိတ္ဓါတ္နဲ႔ကိုယ္ လိုက္နာတတ္ႀကတာမို႔ Accident ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္း နည္းပါတယ္။

ျပႆနာက ပညာသိပ္မတတ္တဲ့ ဝန္ထမ္းေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ ဘဂၤလားေတြပါ။ ေျပာရင္လည္း နားလည္ခ်င္ေယာင္ ေဆာင္ပါတယ္။ ျပီးရင္ လစ္ရင္လစ္သလို ခိုတာကပ္တာ လုပ္ပါတယ္။ ဖမ္းမိျပီဆိုရင္ အႀကီးအက်ယ္ ငိုခ်င္းခ်ပါ ေတာ့တယ္။ ျမန္မာျပည္က ျမင္ဖူးတဲ့ လိုင္းကားသမားတခ်ိဳ႕နဲ႕ တူပါတယ္။ ကသမ္းကရမ္းေမာင္းမယ္၊ ဆဲဆို ရိုင္းစိုင္းမယ္၊ အခန္႔မသင့္ရင္ တုတ္ဆြဲဓါးဆြဲ ရိုက္မယ္ ႏွက္မယ္။ အဲ… ျပႆနာတက္ျပီဆိုရင္ေတာ့ ေစာေစာက ေျပာသလိုပါပဲ။ သူ႕မွာ အေမအိုႀကီးနဲ႔ပါတို႔ ကေလး ၁၀ ေယာက္ ရွိတာတို႔ လုပ္ပါေတာ့တယ္။ အလုပ္ကိုေတာ့ ေစတနာထား ေကာင္းေကာင္းမလုပ္ပါဘူး။ 

အလုပ္သမားဆိုတာ သူတို႔ရင္ထဲမွာ ? ေတြ အျမဲ သိမ္းထားတတ္ပါတယ္။ နားမလည္ရင္ ေမးလို႔ ဘယ္ေလာက္ ေျပာေျပာ အျမဲ ျပန္ေမးေနလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆလို႔ မရပါဘူး။ ျပန္မေမးတိုင္း နားလည္မွာပဲလို႔ တရားေသ မွတ္လို႔ မရပါဘူး။ ဘာသာစကားမတူတဲ့အခါ ပိုလို႔ေတာင္ ဆိုးပါေသးတယ္။

တကယ္တမ္းမွာလည္း အရာရွိအမ်ားစုဟာ အေမးအျမန္းထူရင္ သိပ္မႀကိဳက္ႀကပါဘူး။ တစ္ခါက ႏွစ္ခါဆို ေဟာက္ႀက ဟိန္းႀကေတာ့တာပါပဲ။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ အဆင့္ဆင့္ မျပည့္စံုတဲ့ နားလည္မႈေတြနဲ႔ လုပ္ႀကရတာပါ။ လုပ္ရင္း နားလည္မွာေပါ႔လို႔ပဲ ေတြးရေတာ့တာပါပဲ။ တကယ္လိညး လုပ္ရင္းနဲ႔ ရွင္းသြားရတာပါပဲ။ သေဘာကေတာ့ လက္ေတြ႕မွာ တခ်ိဳ႕ သီအိုရီေတြ ရာႏႈန္းျပည့္ မမွန္ႏိုင္ဘူး ဆိုတဲ့သေဘာပါပဲ။ ျမန္မာေတြဆို သာေတာင္ ဆိုးပါ ေသးတယ္။ နဂိုကတည္းက ျပန္ေမးခြင့္မရွိတဲ့ စံနစ္ေအာက္မွာ ေနလာခဲ့ေတာ့ အမ်ားစုက လူေတာမတိုးပါဘူး။ ေမးခြန္း ဆင္းရဲပါတယ္။ အမ်ားစုက ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးဖို႔ သူတို႔မွာ အေတာ္အားယူရရွာပါတယ္။

ကိုယ္ေမးလိုက္တဲ့ ေမးခြန္းဟာ ေႀကာင္လိုက္တာလို႔ ျမင္ႀကမလား…. သူမ်ားေတြ အကုန္သိေနတဲ့ဟာ၊ သိကို သိရမဲ့ ဟာကို မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာမ်ားလား….. စိတ္မရွည္တဲ့ မ်က္လံုးေတြ၊ ေလွာင္ေျပာင္ခ်င္တဲ့ အႀကည့္ေတြကို ရင္ဆိုင္ရမလား…… အထင္မ်ား ေသးသြားမလား….. စသျဖင့္ သူတို႔ရင္ထဲမွာ မရွင္းလင္းတဲ့ အရာတစ္ခုကို ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေမးဖို႔ ဝန္ေလးတုန္႔ဆိုင္းေနတဲ့အတြက္ ေမးခြန္းအမ်ားစုဟာ သူတို႔ ရင္ထဲကေန ႏႈတ္ဖ်ားကို ထြက္မလာ ႀကေတာ့ပါဘူး။ သူမ်ားေတြမ်ား သူသိခ်င္တာကို ေမးေပးမလားလို႔ ရင္ထဲက တိတ္တခိုးေလး ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ မေမးႀကတဲ့အခါ သူ႕ေမးခြန္းေလးကို မ်ိဳခ်လိုက္ပါေတာ့တယ္။ သနားစရာ မေကာင္းဘူးလားခင္ဗ်ာ။

ဒါေပမဲ့ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေမးရင္လည္း ျမန္မာေတြ အက်င့္က ရွည္ရန္ေကာဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ ေမးခြန္းေမး သူအေပၚ စိတ္မရွည္တဲ့ပံု လုပ္တတ္ႀကသလို သူသိခ်င္တာကို သူမ်ားက ေမးတဲ့အခါလည္း သိျပီးသားပံုစံမ်ိဳးနဲ႕ ဒါေလးမ်ား မ်က္ႏွာေပးမ်ိဳး လုပ္တတ္ႀကပါေသးတယ္။ 

တခ်ိဳ႕က ေျပာပါတယ္။ ေမးတယ္ဆိုတာ ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္း၊ မေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္း ရွိတယ္..တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ဗ်ာ… အဲဒီ အယူအဆဟာ သိပ္ ေယဘူယ်ဆန္တယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ဘာေႀကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ကေလးေတြ စကား စ ေျပာတတ္တဲ့ အခ်ိန္ ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ႀကည့္ပါ။ ဘာျဖစ္ လို႔ ေက်ာင္းတက္ရတာလဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ အိပ္ရတာလဲ။ စတာမ်ိဳးေတြပါ။ ဒါေတြကို လူႀကီးမိဘေတြက နည္းမွန္ လမ္းမွန္ ကေလးနားလည္ေအာင္ ႀကိဳးစားျပီး ရွင္းျပလို႔ သူတကယ္ နားလည္သြားရင္ ေနာက္ထပ္ မေမးေတာ့ပါ ဘူး။ ထပ္ေမးေသးတယ္ဆိုရင္ သူတကယ္ နားမလည္ေသးတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သိေတာ္မူႀကတဲ့အတိုင္း က်ေနာ္တို႔ဆီက လူႀကီးေတြေရာ၊ ကေလးေတြေရာ အားလံုးလိုလိုဟာ ငယ္စဥ္ ကတည္းက ေမးခြန္းေတြကို အသတ္ခံထားရတာပါ။ ေမးခြန္းေမးတာ မေကာင္းမႈတစ္ခု၊ ရွက္စရာတစ္ခုလို ေလွာင္ေျပာင္ခံခဲ့ရတာပါ။ က်ေနာ္တို႔အားလံုးဟာ ေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီးကို မ်ိဳခ်ျပီး ပါးစပ္ပိတ္ႀကီးျပင္း လာခဲ့ႀက ရတာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ က်ေနာ္တို႔ အားလံုး မညာတမ္းဝန္ခံရရင္ က်ေနာ္တို႔ရင္ထဲမွာ ကေလးေမးခြန္းေလးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္ဆိုတာ ျမင္ရမွာပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေျမႀကီးေအာက္မွာ ငရဲဆိုတာ ရွိတယ္။ ဒယ္အိုးႀကီးနဲ႔ ထည့္ေႀကာ္တယ္။ ေက်ာင္းေနေတာ့ ေက်ာင္းက သင္တယ္။ ကမာၻ႕အတြင္းပိုင္းမွာ ေက်ာက္ရည္ပူေတြ ရွိတယ္။ ကမာၻေျမႀကီးမွာ အလႊာေတြ ရွိတယ္။ အရင္သိထားတဲ့ knowledge နဲ႔ ေနာက္ထပ္ရတဲ့ knowledge က ပဋိပကၡ (Conflit) ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မေမးမိေတာ့ဘူး။ ေမးရင္လည္း လူႀကီးေတြက ေသေသခ်ာခ်ာ မေျဖဘူး (သို႔မဟုတ္) သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိဘူုး။ သူတို႔လည္း ဒီပဋိပကၡေတြကို ဒီအတိုင္းပဲ လက္ခံထားခဲ့တာ။ အမ်ားစုက ေသသည္အထိ ေျဖရွင္းဖို႔ မႀကိဳးစားႀကဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ အျပစ္ရွိတဲ့သူကို သိႀကားမင္းက မိုးႀကိဳးနဲ႔ ပစ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ေနာက္ေတာ့ လွ်ပ္စစ္ရံုးက မီတာေဘာက္စ္ကို မိုးႀကိဳးပစ္ေတာ့ မီတာေဘာက္စ္ႀကီးက ဘာအျပစ္ေတြ လုပ္ပါလိမ့္လို႔ က်ေနာ္ေတြးဖူးတယ္။

က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ႏွစ္ခြေသာ knowledge ေတြကို မေျဖရွင္းဘဲ ဒီအတိုင္းလက္ခံႀကတဲ့ ထံုးစံကို ေျပာခ်င္တာ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ေျဖရွင္းဖို႔ အာရံုရွိသမို႔ ခုေတာ့ က်ေနာ္လက္ခံႏိုင္တဲ့ အေျဖမ်ိဳး ရခဲ့ျပီးျပီ။ ငရဲ ဆိုတာကို လက္ခံႏိုင္ ခဲ့ျပီ။ ေက်ာက္ရည္ပူေတြ အေႀကာင္းလည္း သိခဲ့ျပီ။ ဒါေတြ ေျပာရင္ ရည္ရြယ္ရာ မေရာက္ေတာ့မွာမို႔ ထားခဲ့ပါ တယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေမးသင့္တယ္။ ေျဖတဲ့သူကလည္း ေျဖသင့္တယ္။


--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...