'စကား စကား' သတိထား
လူလူခ်င္းဆက္ဆံေရးမွာ စကားကအဓိကက်တဲ့ ဆက္သြယ္ေရးသဏၭာန္တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ထုံးတမ္းစဥ္လာယဥ္ေက်းမႈေရးရာမွာ လူႀကီးမိဘေတြက လူငယ္ေတြကုိ 'စကားအေျပာအဆုိ' နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး-
စကားကုိဆုိခဲေစ၊ ၿမဲခဲေစ
စကားစကားေျပာဖန္မ်ား စကားထဲက ဇာတိျပ
စကားကၽြံေသာ္ ႏုတ္မရ
စကားေနာက္တရားပါ စသည္ျဖင့္စကားပုံနဲ႔တစ္မ်ဳိး၊ ဆုိ႐ုိးစကားနဲ႔တစ္သြင္၊ ပုံျပင္နဲ႔တစ္ဖန္ အတန္တန္ ဆုံးမသြန္သင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ကေန႔အခ်ိန္မွာ အသိအလိမၼာပညာဉာဏ္မရင့္ေသးတဲ့ လူငယ္ကေလးေတြသာမက အသိ ဉာဏ္၊ အေတြ႕အႀကံဳရင့္က်က္ၿပီး လူႀကီးေတြပါ-
ငါ့စကားႏြားရ
တုတ္ထိုးအုိးေပါက္
ေျပာခ်င္ရာေျပာ ကုိယ့္စကားကုိတာဝန္မယူဘဲ ေနာင္ခါလာေနာင္ခါေစ်းျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္လုိ႔ သေဘာထား ၿပီး ေျပာခ်င္တာေတြေျပာေနၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကဘာမွအေထာက္အထားမရွိဘဲ 'ဒါ . . . ဘယ္သူ ေတြလုပ္ေနက်ပဲ။ အဲဒီေတာ့တရားခံသူတုိ႔ပဲျဖစ္မွာေပါ့' ဆုိတာမ်ဳိး၊ တခ်ဳိ႕ကလည္း 'က်ားက်ားမီးယပ္၊ ေဗဒင္မေမးနတ္မေမးနဲ႔။ ဒါဘယ္သူေတြ ဘယ္ဝါေတြလက္ခ်က္ပဲ။ သူတုိ႔ပဲေနမွာေပါ့' စသည္ျဖင့္ လက္ လြတ္စပယ္ေျပာဆုိေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဆုိးတာက ဒီစကားေတြ ဟာ ေတာစကားေတာေပ်ာက္၊ ေတာင္စကားေတာင္ေပ်ာက္မဟုတ္ဘဲ အျဖဴေပၚအမည္းတင္ စက္တင္ပုံႏွိပ္ေဖာ္ျပေတာ့ ပုိၿပီးဆုိးရြား ေတာ့တာေပါ့။ ဒီ့ထက္ဆုိးရြားတာက ဒီစကားေတြကုိေျပာဆုိသူေတြ ဟာ သာမန္လူေတြ၊ လမ္းေပၚက လူေတြ မဟုတ္ဘဲတကယ္တာဝန္ရွိတဲ့ အစုိးရေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက လူႀကီးေတြျဖစ္ေနတာပါပဲ။
တခ်ဳိ႕ကလည္း အမ်ားကဝုိင္းေဝဖန္ေတာ့မွ ထမင္းရည္ပူလွ်ာလႊဲ၊ ဆင္ေဝွ႔ရန္ေရွာင္လုပ္တတ္ၾကပါ တယ္။ ဥပမာ-ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာက ခလုတ္တုိက္လုိ႔ေျပာတာကုိ သူကနားၾကားလဲြၿပီး တ႐ုတ္႐ုိက္လုိ႔ လီဆယ္ေျပာတာပါဆုိၿပီး လက္တစ္လုံးျခားလုပ္ပစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ 'ဆုိေလကဲေလ မန္းေလ ၿပဲေလ' ဆုိသလုိျပန္ရွင္းမွပုိ႐ႈပ္ၿပီး ပုတ္သင္ဥေတြေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ငါ့ေလွငါထုိး ပဲခုိး(ပဲခူး)ေရာက္ေရာက္ အဓိပၸာယ္ဘယ္လုိေပါက္မွန္းမသိ ေျပာေနၾကသူေတြက စင္ျမင့္ေပၚကေန ငါ့စကားႏြားရ မိန္႔ခြန္းေႁခြေနၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြပါပဲ။ ဘယ္သူေတြက ဘယ္လုိစကားမ်ဳိးေတြကုိ အရမ္းကာေရာ လက္လႊတ္စပယ္ေျပာေနၾကတယ္ဆုိတာကုိ အျဖဴေပၚအမည္းတင္ၿပီး အမ်ားျပည္သူ သိၿပီးတာမိုိ႔ ဥပမာထုတ္မျပေတာ့ပါ။ ၁၈ ရာစုျပင္သစ္ျပည္သူဝီ(၁၈)ရဲ႕ မိဖုရား 'မာရီမင္တိြဳင္းနတ္ ဟာ ေပါင္မုန္႔မရွိရင္ ကိတ္မုန္႔စားၾကေပါ့' ဆုိတဲ့စကားတစ္ခြန္းကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ေျပာခဲ့လုိ႔ ကေန႔ထက္ တုိင္ လူကဲ့ရဲ႕စရာျဖစ္ေနတာကုိလည္း သတိခ်ပ္သင့္ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ျမန္မာ့ေခတ္သစ္သမုိင္းမွာ '. . . ကုိစိတ္နဲ႔ေတာင္မျပစ္မွားနဲ႔' တုိ႔၊ 'ေခြးကတက္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ အလုပ္အေကၽြးျပဳပါ့မယ္' လုိ႔ေျပာခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးေတြဟာ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း 'ဟီး႐ုိး' ဘဝကေန 'ဇီး႐ုိး' ျဖစ္ကုန္တာ အမ်ားအသိပါ။
ႏုိင္ငံျခားကပညာရွင္ေတြ၊ ပညာရွိေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဘယ္စကားကုိမွ အေထာက္အထား အခုိင္အလုံမရွိဘဲ တုတ္ထုိးအုိးေပါက္ေျပာဆုိေလ့မရွိၾကပါဘူး။ ဥပမာ-လူေတြကုိေရာဂါေတြျဖန္႔ျဖဴး၊ ယားယံေအာင္ကုိက္ခဲေနတဲ့ျခင္ေတြဆုိရင္ လူတုိင္းမုန္းတီးၾကမွာ အမွန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကမာၻ႕ျပည္သူသန္း ၆၀၀၀ စလုံးကုိ အင္တာဗ်ဴးမလုပ္ရေသးဘဲနဲ႔ 'ျခင္ေတြကုိဘယ္သူကမွ မႏွစ္သက္ၾကဘူး' (No one Likes mosquitoes) လုိ႔မေျပာၾကပါဘူး။ သူတို႔ေျပာတဲ့စကားက ပညာသားပါပါတယ္။ 'ျခင္ကုိႏွစ္သက္ သူဆုိလုိ႔ ႏွစ္သက္သူရွားပါတယ္'တဲ့ (Few people Likes mosquitoes) ပါတဲ့။ ဘယ္ေလာက္အတုယူ စရာေကာင္းသလဲ။ ၿပီးေတာ့ 'It is claimed that Prepacked meat and Vegetables are hygienic' တဲ့(ႀကိဳတင္ထုပ္ပုိးထားေသာ သားငါးႏွင့္ဟင္းသီးဟင္းရြက္တုိ႔သည္ က်န္းမာသန္႔ရွင္း သည္ဟု အခုိင္အမာဆုိၾကသည္။) ဒီစကားေတြရဲ႕ အကုိးအကားကေတာ့ ေဝးေဝးလံလံမွာမရွိပါ။ တကၠသုိလ္ဝင္တန္းမွာ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ English Text Book ထဲက Unit(5) နဲ႔ Unit(11) မွာပါပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက စကားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတိေပးခ်င္တာ တစ္ခုရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ 'ႏုိင္ငံျခား သားေတြမွန္သမွ် ျမန္မာစကားမတတ္ဘူးထင္ၿပီး လက္လြတ္စပယ္ေျပာတတ္ၾကတာကုိပါပဲ။ ဒါနဲ႔ပတ္ သက္လုိ႔တစ္ခ်ိန္က နာမည္ေက်ာ္စာေရးဆရာ တင့္တယ္ေရးတဲ့ ေဆာင္းပါးေလးတစ္ပုဒ္ကုိ မွတ္မိပါ ေသးတယ္။ ဆရာတင့္တယ္ (ဦးဝင္းစိန္) ငယ္ရြယ္စဥ္အဂၤလန္ႏုိင္ငံ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ဘီဘီစီမွာ အမႈထမ္း ေနတုန္းက ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ေတာ့ ဆရာတင့္တယ္အပါအဝင္ လန္ဒန္မွာပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ျမန္မာေက်ာင္းသားတစ္သုိက္ဟာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ပတ္ဘတ္စ္ကားစီးရာ ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ အဂၤလန္ႏုိင္ငံ သားႏုိင္ငံျခားသားေတြခ်ည္းမုိ႔ ျမန္မာစကားမတတ္ေလာက္ဘူးထင္ၿပီး ဘတ္စ္ကားေပၚတက္လာတဲ့ လန္ဒန္သူအျဖဴမေလးေတြ ကုိ ျမန္မာလုိပယ္ပယ္နယ္နယ္ ေဝဖန္ေနၾကပါ သတဲ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေနာက္ နားမွာထုိင္ေနတဲ့ အသက္ႀကီးႀကီး အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးႀကီး တစ္ေယာက္က 'ေမာင္ရင္တုိ႔က လန္ဒန္ဂ်ပုိးေတြ နဲ႔တူတယ္' လုိ႔ ျမန္မာလုိပီပီသသႀကီးေျပာလုိက္ပါသတဲ့။ ဆရာတင့္တယ္တုိ႔လူစု ပါးစပ္ အေဟာင္းသား ျဖစ္ေနတုန္းမွာ အဂၤလိပ္ႀကီးကပဲဆက္ၿပီး 'ငါျမန္မာျပည္မွာ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္တာဝန္ထမ္းလာတာ ကြ။ မႏၲေလးကုိလည္းလြမ္းတယ္။ မႏၲေလးၿမီးရွည္ကုိလည္း လြမ္းသကြာ' လုိ႔ေျပာလုိက္ပါသတဲ့။
ကၽြန္ေတာ္ကုိယ္တုိင္ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အေတြ႕အႀကံဳတစ္ခုကုိလည္း ရွက္ရွက္နဲ႔ေဖာက္သည္ခ်ပါရေစ။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္က တကၠသုိလ္ရိပ္သာလမ္းက ႏုိင္ငံျခားဘာသာသိပၸံမွာ ႐ုရွားဘာသာအခ်ိန္ျပည့္ သင္ တန္း တက္ေနတုန္းပါ။ တစ္ေန႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ အဲဒီအခ်ိန္႐ုရွားဘာသာ (ယာယီ) ဌာနမွဴး ဦးထြန္းထြန္းမင္း (ယခုကားအက္ဆီးဒင့္နဲ႔ကြယ္လြန္) ကေခၚၿပီးေဒၚအန္းညာ (Anna) လုိ႔ေခၚတဲ့ အသက္ (၅၀) အရြယ္႐ုရွားမႀကီးတစ္ဦးနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးပါတယ္။ ေဒၚအန္းညာဟာ ၁၉၅၀ ျပည့္ပတ္ ဝန္းက်င္က ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မွာတက္ေရာက္ၿပီး ျမန္မာဘာသာတဲြနဲ႔ မဟာဝိဇၨာဘဲြ႕ရခဲ့သူျဖစ္ပါ တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း သံ႐ုံးအမႈထမ္းအျဖစ္နဲ႔ ၁၉၅၀ ကေန ၁၉၆၀ ေလာက္အထိ ေနသြားခဲ့ဖူး ပါတယ္။ သူကလာမယ့္စေနေန႔မွာ ေရႊတိဂုံဘုရားကုိသြားဖူးခ်င္လုိ႔ ဆရာဦးထြန္းထြန္းမင္းက ကၽြန္ ေတာ့္ကုိလမ္းျပအျဖစ္ လုိက္သြားခုိင္းပါတယ္။ ဘာသာစကားအခက္အခဲေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ ဘတ္စ္ ကားေတြက သူရွိစဥ္တုန္းက နဂါးတုိ႔၊ က်ားတုိ႔မဟုတ္ေတာ့ဘဲ နံပါတ္ေတြနဲ႔ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဘတ္စ္ ကားမစီးတတ္လုိ႔ပါ။
ဒီလုိနဲ႔စေနေန႔နံနက္ ၉ နာရီေလာက္မွ ေရႊတိဂုံဘုရားကုိ ေဒၚအန္းညာနဲ႔သြားၾကၿပီး တစ္နာရီေလာက္ ၾကာေအာင္ လွည့္ပတ္ဘုရားဖူးၿပီး ေစာင္းတန္းတစ္ခု (ဘယ္ေစာင္းတန္းက ဘယ္ဆုိင္ဆုိတာ ကေန႔ တုိင္မွတ္မိေနေပမယ့္ မေဖာ္ျပလုိေတာ့ပါ။) ကျပန္ဆင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားေစ်းသည္ေတြရွိ တဲ့ ေစာင္းတန္းပါ။ ပန္းပု႐ုပ္ေတြေရာင္းတဲ့ ဆုိင္တစ္ဆိုင္ေရွ႕အေရာက္မွာ ပန္းပု႐ုပ္တစ္႐ုပ္ကုိ ေဒၚအန္း ညာကကၽြန္ေတာ့္ကုိ ႐ုရွားလုိေျပာၿပီးဆုိင္ရွင္ကုိ ေစ်းေမးခုိင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ႐ုရွားစကားေျပာ ေလ့က်င့္ေပးတာပါ။ အဲဒီအ႐ုပ္ကုိ ေစ်းေမးၾကည့္ေတာ့ ပုိင္ရွင္က ၁၀၀ လုိ႔ဆုိပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က က်ပ္ ၁၀၀ ဆိုတာထမင္းအဝစား ငါးက်ပ္ေခတ္ကပါ။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကဆုိင္ရွင္ကုိ ခင္ဗ်ားဟာ ကလည္း ေစ်းမ်ားလုိက္တာ၊ ဟုိတစ္ေန႔က ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ တစ္ေယာက္ဝယ္လာတာမွ ၂၅ က်ပ္ပဲ ေပးရတယ္လုိ႔ေျပာေတာ့ ေစ်းသည္ ကကၽြန္ေတာ့္ကုိ Guide မွတ္ၿပီး၊ '၁၀၀ လုိ႔သာေျပာလုိက္ ကုိယ့္လူ။ ေမာင္ရင့္အတြက္လည္း ေကာ္မရွင္ အစိတ္ထည့္ထားလုိ႔ကြ' လုိ႔ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ႀကီးေျပာ လုိက္ေတာ့ ေဒၚအန္းညာက မၾကားဘဲေနမွာမဟုတ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ့္မွာရွက္လြန္းလုိ႔ ထူပူသြားပါတယ္။ 'ေဟ့လူဒီဆရာမႀကီးက ျမန္မာစာနဲ႔ MA ဘဲြ႕ရထားတဲ့သူ။ ခင္ဗ်ားေလွ်ာက္ေျပာမေန နဲ႔။ ေရာ့ ၂၅ က်ပ္ (အစိတ္)' ဆုိၿပီးေငြအစိတ္တန္ကုိ ခ်ေပးခဲ့ၿပီးအ႐ုပ္ယူခဲ့ပါတယ္။ ျပန္အထြက္မွာ ေဒၚအန္းညာက 'ႀကံတုိင္းေအာင္ေဆာင္ တုိင္းေျမာက္ပါေစ၊ ေရာင္းပန္းဝယ္ပန္းလွပါေစ' ဆုိၿပီးျမန္မာ လုိပီပီသသႀကီး ေျပာလုိက္ေတာ့ ဆုိင္ရွင္ရဲ႕ 'ငုိ၍ရယ္၍မရေသာ မ်က္ႏွာႀကီး' ကုိကေန႔ထက္တုိင္ ျပန္ လည္ျမင္ေယာင္ေနမိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စကား စကားေျပာပါမ်ား၊ စကားထဲက ဇာတိျပ၊ ေန႔ေျပာေနာက္ၾကည့္၊ ညေျပာေအာက္ ၾကည့္ စကားအေျပာအဆုိ ဆင္ျခင္ၾကပါေလ။
စံေတာ္ခ်ိန္သတင္းစာ
အတဲြ(၁)၊ အမွတ္(၂၉၀)၊ ဇန္နဝါရီ ၂၈၊ ၂၀၁၄