LSCS ဗိုက္ခြဲေမြးရျခင္း
သမီးက အခ်င္းအဲဒီလို အေျခအေနျဖစ္ေနေတာ့ စိုးရိမ္ရပါလားရွင့္။ ေသြးေတြဘာေတြေတာ့ ဆင္းျခင္းမ ရိွပါ၊ လႈပ္လႈပ္္ရွားရွားလည္းေနပါတယ္ရွင့္၊ ဆီးစပ္ေတြ ဘာေတြလည္းမကိုက္ပါရွင့္၊ သမီးစိုးရိမ္လို႔ပါရွင့္။ ဘယ္လို ျပဳမူေနထုိင္ရမလဲဆိုတာေလးကို ေျပာျပေပးပါေနာ္၊ ကေလးေကာင္းဖို႔အတြက္ ေစာေမြးသင့္ ပါလားရွင့္။
လံုးဝစိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ (၁) ဗိုက္နာရင္ (၂) ေသြးဆင္းရင္၊ (၃) အရည္ဆင္းရင္ ခ်က္ခ်င္း ခြဲစိတ္ေမြး ဖြါးေပးမဲ့ေဆးရံုကို သြားပါ။ ခြဲစိတ္ေမြးဘို႔ အစစျပင္ဆင္ထားပါ။ ဗိုက္မနာခင္လဲ ခြဲေမြးမဲ့ရက္ကို ၾကိဳတင္ သတ္မွတ္ျပီး ခြဲႏိုင္ပါတယ္။
ကေလးမီးဖြါးတာမွာ ပံုမွန္ေမြးဖြါးျခင္းဆိုတဲ့ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ဖြါးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါ တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနေတာင္မွ ဘာအကူအညီမွ မပါဘဲ၊ ဓမၼတာ-ထံုးစံအတိုင္းေမြးႏိုင္တာက (ပါဖက္) ျဖစ္တယ္။
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေနေမြးရာမွာလဲ တခါတေလကူရတာေတြ ရွိတယ္။ သားဦးေမြးရင္ ေမြးလမ္းကို Episiotomy ခ်ဲ႕ေပး-ျပန္ခ်ဳပ္ေပးရတာ။ သားအိမ္ညွစ္အားနည္းေနရင္ Oxytocin ေဆးကို Drip ထဲထည့္ သြင္းေပးရတာ။ ကေလးေခါင္းထြက္တာ ၾကာမေနေစခ်င္လို႔ Forceps delivery ညွပ္ဆြဲ၊ Vaccum extraction ေလစုပ္စက္နဲ႔ ဆြဲကူေမြးေပးရတာ။ လံုးဝအနာမခံခ်င္လို႔ Epidural delivery ဆိုတဲ့ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးတာလည္းရွိေသးတယ္။
ရိုးရိုးမဟုတ္ႏိုင္လို႔ ခြဲေမြးရတာမွာ “ဘာလို႔ ခြဲေမြးရသလဲ။” “မခြဲရင္ မရဘူးလား။” “တကယ္ကိုမရဘူးလား” ဆိုတာေတြ သိရလိမ့္မယ္။ မခြဲရင္လည္းရတယ္ ဆိုတာနဲ႔ ခြဲကိုခြဲရမွာ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေန႔ေကာင္း ရက္သာေရြး ခြဲေမြးခ်င္သူေတြလည္း ရွိတယ္။ တခါတေလ ဆရာဝန္ကစိတ္မရွည္လို႔၊ Risk ကိုနဲနဲေလးမွ မယူခ်င္လို႔ ခြဲတာလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြကေတာ့ ခြဲေပးရင္ လူနာဆီကေငြပိုယူလို႔ ရတာမို႔၊ လံုေလာက္ေအာင္ အခ်ိန္မေစာင့္ဘဲ ခြဲတာလည္း တကယ္ရွိပါတယ္။
ေမြးလမ္းကေနေမြးမရလို႔ ခြဲရတာမွာတျခားေရြးစရာလမ္းမရွိတာမို႔ ခြဲေမြးတာအေကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ CPD ကေလးေခါင္းနဲ႔ မိခင္ေမြးလမ္းမတန္တဆ ျဖစ္တာ။ ဒါမွာလည္း ၂ မ်ိဳး။ မေအရဲ႕ အရိုးကြင္း ကက်ဥ္းေနတာနဲ႔ ကေလး ေခါင္းက ပံုမွန္ထက္ ၾကီးေနတာ။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္ရပ္လံုးကခြဲကိုခြဲရမယ္။
ေနာက္တမ်ိဳးက Placenta previa အခ်င္းဟာပံုမွန္ရွိရမဲ့ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေဝးရာမွာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေအာက္ ပိုင္းေရာက္ေနတာ။ အခ်င္းက သားအိမ္အဝကို အျပည့္ျဖစ္ျဖစ္၊ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ လာဖံုးေနတာမ်ိဳး။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးခါနီးလို႔ သားအိမ္အဝက်ယ္လာတာနဲ႔ အခ်င္းကြာလာျပီး၊ ကေလး မေမြးခင္ ေသြးေတြ အရင္ဆင္းတာမ်ိဳး။ APH ေခၚတာေပါ့။ မေမြးမီေသြးဆင္းျခင္း အေၾကာင္းတရားေတြ ထဲက အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒါကို Ultrasound မွာ ၾကိဳသိထားႏိုင္တာမို႔၊ ရက္ေရြးျပီး၊ ေအးေအးေဆးေဆး ခြဲေမြးပါေလ။
ကေလးအေနအထားပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ ရိုးရိုးေမြးဘို႔ ၾကိဳးစားရင္းအခ်ိန္ ပိုမေစာင့္သင့္တာ။ မိခင္ျဖစ္ျဖစ္ ကေလးျဖစ္ျဖစ္ တခုခုျဖစ္လာလို႔ ေမြးလမ္းကေနေမြးေအာင္ အခ်ိန္ မေစာင့္သင့္ေတာ့တာ။ ဟိုကဆက္ေန-ဒီကဆက္ေန၊ ထူးဆန္းတဲ့ ကေလးျဖစ္ေနတာ၊ ဒါေတြမွာလည္းခြဲတာေကာင္းတယ္။
ဗိုက္ခြဲေမြးရတိုင္းေနာက္လည္းခြဲရမယ္ဆိုတာေနရာတိုင္းမွာယူဆလို႔မရပါ။ အရင္တခါ ခြဲတံုးကဘာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ခြဲရလည္းအေပၚမွာမူတည္တယ္။ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္လို႔ ခြဲထားရသူဟာ ေနာက္ ကိုယ္ဝန္က ပံုမွန္ျဖစ္ျပီးရိုးရိုးေမြးလို႔ရတယ္။ ကေလးအေနအထားဆိုတာလည္း တခါပံုမွန္မဟုတ္တိုင္း အျမဲမွားမေနတတ္ပါ။
ခြဲေမြးတာျဖစ္ျဖစ္ အနာေလးတခုခြဲရတာျဖစ္ျဖစ္ အနည္းနဲ႔အမ်ားသတိထားရတာေတြ ခ်ည္းပါဘဲ။ ခြဲစိတ္ျခင္း အႏၲရာယ္ေတြက ခြဲစိတ္မႈ ၾကီးၾကီးသလို၊ လုပ္တာကိုင္တာေပါ့ဆရင္ ေပါ့ဆသလိုရွိႏိုင္တယ္။ ခြဲေမြးရတဲ့ အတြက္ အားသာခ်က္ေတြလည္းရွိပါတယ္။ ရက္၊ အခ်ိန္၊ ေရြးေမြးႏိုင္တယ္။ တတိယကေလးခြဲရရင္ တခါတည္း သားေၾကာ ျဖတ္ေပးႏိုင္တယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းဟာ အေမေမြးတဲ့ အတိုင္းသာရွိေနမယ္။
ေယဘုယ်ေျပာရရင္ ဗိုက္ခြဲေမြးတာဟာစိတ္ခ်ရတဲ့ ခြဲစိတ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စီစီစဥ္စဥ္လုပ္ရရင္ ပိုေတာင္မွ စိတ္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ (ေအဂ်င္စီ) ကေေျပာတာက “လမ္းညႊန္ခ်က္ေတြကို အခါအားေလွ်ာ္ စြာ ျပန္သံုးသပ္ျပီးအသစ္ေတြ လုပ္ေနတာပါ။ အခုလုပ္ရတာကဘယ္ကဖိအားေပးလို႔မွ မဟုတ္ပါ။” ဒါေပမဲ့ ေရွ႕ေနေတြေရာဆရာဝန္ေတြကပါ လက္ရွိ ျဗိတိန္က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ကေလးေမြးတဲ့အေရးမွာ ကာယကံရွင္သေဘာေျပာခြင့္ရတာ နည္းေနတယ္တဲ့။
(ယူေက) မွာအမ်ိဳးသမီး ၂၅% ဟာဗိုက္ခြဲေမြးၾကတယ္။ အေမရိကားမွာ ၃ဝ% ရွိတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံး မွာ ျပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြ အတြင္းမွာ ဗိုက္ခြဲေမြးရတာ တိုးလာေနတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက ရွင္းျပတာ ကေတာ့ ေတာင္းဆိုလို႔ ခြဲေပးရတာမို႔ မ်ားလာတာ မဟုတ္ပါ။ မိခင္ေလာင္းေတြက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားလြန္လို႔၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါလဲ ရွိတာမ်ားလာၾကလို႔ပါ။
ဗိုက္ခြဲေမြးရသူ ၁ဝ% ဟာ ရက္ေရြးျပီးခြဲေပးရတာျဖစ္တယ္။ ၁၅%က အေရးေပၚ ခြဲေပးရတာျဖစ္တယ္။ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ေန ျဖစ္သင့္တယ္ ယူဆတာက ခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ဗိုက္ခြဲေမြးႏွဳန္း ၁၅% ေလာက္ျဖစ္တယ္။ ျဗိတိန္မွာ ၁၅% ေလာက္က အျပင္ေဆးခန္းေတြမွာ ခြဲေမြးျပီးရာခိုင္ႏွဳန္းျမင့္မား တယ္။ နာမည္ၾကီးသူေတြလာေမြးတတ္တဲ့ Portland Hospital ေဆးရံုမွာဆိုရင္ ၃၅-၄ဝ% အထိခြဲေမြး တယ္။
Madonna တို႔ Victoria Beckham တို႔လဲပါတယ္။ ဒီလိုလူမ်ိဳးေတြ လာေမြးရာကေန အရပ္စကားတခုေပၚ လာတယ္။ “Too posh to push အလွမပ်က္ခ်င္၊ ဗိုက္မညွစ္ခ်င္ၾကသူေတြ”
“အမ်ိဳးသမီးတဦးဗိုက္ခြဲေမြးရတာဟာ ပန္းျခံထဲလမ္းေလွ်ာက္သလို သေဘာထားပါ။ ဒါေပမဲ့ သိသင့္သိထိုက္ တာမွန္သမွ်ေတာ့ ၾကိဳသိထားဘို႔လိုပါတယ္။”
Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၆-၂ဝ၁ဝ
၇-၁ဝ-၂ဝ၁၁
၅-၃-၂ဝ၁၄
၁-၅-၂ဝ၁၄