ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအႏၱရာယ္ သတိႏွင့္ကာကြယ္

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဆိုတာ...။
ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေရာဂါရဲ ့အဓိကတရားခံဟာ ျခင္က်ားမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ေရအိုင္မ်ား၊ အိုးျခမ္း ပဲ့မ်ား၊ ဘတၱရီအိုးေဟာင္းေတြမွာ မိုးရြာျပီးေနာက္ မိုးေရတင္ က်န္ခဲ့ျပီး၊ ေနထြက္လာတဲ့အခါ ပိုးေလာက္ လန္းေတြေပါက္လာကာ၊ ၄င္းမွတဆင့္ ျခင္းက်ား (ေခၚ) ျခင္ပုန္း ေတြျဖစ္လာ ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီျခင္း ပုန္းေတြက ေပါက္ပြားမႈျမန္ဆန္ျပီး မိုးဦးစေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ လူဦးေရထူထပ္ေသာ မူၾကိဳ ေက်ာင္း/ စာ သင္ေက်ာင္းမ်ား/ တရားစခန္းမ်ားမွာ ေသြးစုပ္ရန္ က်က္စားလာၾကပါတယ္။ ျခင္ဆိုးမ်ားဟာ လူတစ္ဦး ဆီမွ ေနာက္တစ္ဦးဆီသို ့ မတူညီေသာ ေသြးမ်ားကို သယ္ေဆာင္ေသြး စုပ္ျခင္းျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အစျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ေရွး ယခင္ကာလမ်ားမွာ အသက္ ၃ ႏွစ္ ႏွင့္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးေတြ အျဖစ္ မ်ားၾကျပီး၊ ခုေနာက္မွာေတာ့ တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ား သာမက၊ ၂၅ - ၃၀ ႏွစ္ အရြယ္ေတြ လည္းျဖစ္ လာၾကပါတယ္။ ယခုလိုမိုးဦးက် ဇြန္လမွစ၍ ဇူလိုင္၊ ၾသဂုတ္၊ စက္တဘၤာမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုး ကာလမို ့ သတိႏွင့္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္တတ္ဖို ့အေရးၾကီးပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာမ်ား…။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ အပူခ်ိန္ ၁၀၀ ႏွင့္အထက္အဖ်ားၾကီးျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၁၀၅ ဒီဂရီ ဖာရင္ ဟိုက္ေလာက္အထိ ရုတ္တရက္ ေဆာင့္တက္လာျခင္း၊ ေခါင္းအရမ္းကိုက္ခဲျခင္း၊ နားထင္မ်ား နာက်င္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ အရိုး/ၾကြက္သား/အရိုးဆစ္စသည့္ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ဗိုက္နာဗိုက္ေ အာင့္ျပီး ဗိုက္ကို အထိမခံႏိုင္ျခင္း၊ ခိုက္ခိုက္တုန္ျပီး ေျခဖ်ားလက္ဖ်ား ေအးစက္ျခင္း၊ အေရျပားေပၚမွာ အနီေရာင္ အစင္းေၾကာင္းမ်ား ေပၚလာျခင္း၊ မ်က္ႏွာနီအမ္းျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြယ္နယ္ကာ အခ်ိန္ျပည့္ မွိိန္းေနတတ္ျပီး အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိျခင္း၊ အစားအေသာက္အရည္၀င္သည္ နဲ ့တျပိဳင္ နက္တည္းအန္ထြက္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ လက္ေမာင္းတြင္ ေသြးေပါင္ ခ်ိန္တိုင္း ကိရိ ယာျဖင့့္တိုင္းၾကည့္ရင္ Hess Test Positive ျဖစ္ေနျခင္းစသည္တို ့ျဖစ္ပါတယ္။ (အခ်ိဳ ့ သူမ်ား မွာ ေခ်ာင္းဆိုးႏွာေစး ၀မ္းပ်က္ ၀မ္း ေလွွ်ာျဖစ္ တတ္ပါတယ္္)

ေသြးလန္ ့ျခင္းေရာဂါလကၡဏာမ်ား…။
အထက္ပါလကၡာမ်ားဟာ သာမန္ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ျပီး၊ ေဆး၀ါးကုသမႈခံယူပါက ပ်မ္းမွ် ရက္သတၱတစ္ပတ္အတြင္း ေနေကာင္းသြားမွာပါ။ သို ့ေသာ္ အဖ်ားေပ်ာက္ေသာ္လဲ ေတာ္ေတာ္နဲ ့ မလန္းဆန္းဘဲ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျပီးမွိန္းေနျခင္း၊ ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္ျခင္း၊ ေျခလက္မ်ား ေအးစက္ျခင္း စသည္တို ့ဟာ ေသြးလန္ ့ျခင္းလကၡဏာမ်ားပါဘဲ။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြ မွာ ေသြးလန္ ့ေလ့ရွိ္ပါ တယ္။ ေသြးလန္ ့တယ္ဆိုတာ ခႏၶာကုိယ္အႏွံ ့အျပားကို ေသြးသြား လာမႈေလ်ာ့သြားတာပါ။ ေသြး ရည္ၾကည္ မ်ာျပင္ပကို ခဏထြက္သြားတယ္လို ့ ေဆးပညာမွာေျ ပာေ လ့ ရွိျပီး၊ အသက္အႏၱရာယ္စိုးရိမ္ ရလို ့ “အဖ်ားက်စဥ္ မလန္းလွ်င္ အစဥ္ သတိခ်ပ္ ” လို ့ ေျပာ စ မွတ္ျပဳၾကရပါတယ္။ ေသြးလန္ ့တဲ့ အျခား လကၡဏာမ်ားကေတာ့ မတ္တပ္ရပ္စဥ္ မူးယိုင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ အဖ်ားတက္လိုက္ က်လိုက္ျဖစ္ျခင္း၊ ေမာ ပမ္းျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း သိသိသာသာက် ဆင္းသြားျခင္း၊ အာခံတြင္းေျခာက္ေသြ ့ျခင္း၊ အသက္ရႈႏႈန္းျမန္ ဆန္လာျခင္း၊ အသညး္ေရာင္ ကိုင္းျ ခင္း၊ ေကာ္ဖီေရာင္အန္ျခင္း၊ သြားဖုန္းေသြးထြက္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြး လွ်ံျခင္း၊ ေသြးျ ဖဴဥနည္း သြားျခင္း၊ ဆီးနည္းလာျပီး ဆီးထဲေသြးပါျခင္းတို ့ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုအေျခအေနမွာ ဆရာ၀န္ရဲ ့လက္ဦးမႈကို အရယူႏိုင္ဖို ့လြန္စြာအေရးၾကီးပါတယ္။ လူနာ၏ ေရာဂါအေျခအေနနဲ ့ ကိုယ္ခံ စြမ္းေပၚမူတည္ျပီး၊ ဆရာ၀န္က လိုအပ္သလို တစ္ နာရီျခားတစ္ခါ ေစာင့္ၾကည့္ကာ ရိုးရိုး ဆားရည္ သြင္းျခင္း (သို ့မဟုတ္) ေသြးရည္ၾကည္သြင္းျခင္း (သို ့မဟုတ္) ေကာ္ရည္သြင္း ျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း ပမာဏ-ဆီးပမာဏ-ေသြးပ်စ္က်ဲႏႈန္း…စသည္တို ့ျဖင့္ ထိထိေရာက္ ကုသမႈ ခံယူရမွာပါ။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္ အိမ္တြင္းကုထံုး…။
(၁) တမာပင္အရြက္ ႏွင့္ တမာပင္အဆီတို ့ဟာေသြးသန္ ့ေစလို ့၊ တမာျပဳတ္ရည္ျဖင့္ ေရပတ္ တိုက္ပါ (သို ့မဟုတ္) တမာဆီလူး ေပးပါ။ (၂) ခႏၶာကို္ယ္တြင္္းေရဓာတ္ဆံုးရံႈးမႈကိုျပန္လည္ အ စား ထိုးရန္ႏွင့္ အပူရွိန္ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္အတြက္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ (၃) အဖ်ားလံုး၀က်တဲ့ အ ထိ အဖတ္လံုး၀မစားဘဲ၊ အရည္စစ္ေသာက္ပါ။ (၄) နံနံပင္အရြက္မ်ားက အဖ်ားက်ေစရံုသာမ က၊ ေသြး လြန္တုပ္ေကြးေၾကာင့္ ကုန္ဆံုးသြားေသာအားမ်ားကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္းေပးပါတယ္။ (၅). ပင္စိမ္းရြက္ကလည္း ေသြးလြန္ တုပ္ ေကြးဖ်ားနာျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုးေဆးတစ္ခြက္ျ ဖစ္လို ့ ပင္စိမ္းရြက္ ၁၅ ရြက္ခန္ ့၀ါးစားပါ (သို ့မဟုတ္) ပစ္စိမ္းရြက္အစိုကို ေရေႏြးၾကမ္းခပ္ေ သာက္ပါ။ (၆) သေဘၤာသီး ႏွင့္ သေဘၤာေစ့တို ့ကို တုပ္ေကြးဖ်ာနာျခင္းအတြက္ သဘာ၀ ဓာတ္ဆာ အျဖစ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာစားပါ။ သေဘၤာရြက္ထဲတြင္ ပါရွိေသာ အင္ဇိုင္းဓာတ္မ်ားက ကိုယ္အပူခ်ိန္က်ေစရံုမွ်မက၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေၾကာင့္ အစာမေက် ဗိုက္နာျခင္းအတြက္ အား ကိုးေဆးတစ္ခြက္ပါ။ (၇) မဲဇလီပင္အျမစ္ က တုပ္ေကြးအဖ်ားက်ေစသလို၊ ခ်က္ခ်င္းအားျပည့္ လာေစပါတယ္။ (၈) ပဲနံ ့သာပင္ရြက္ ကို လၻက္ရည္ၾကမ္းခပ္ေသာက္ျခင္းက အဖ်ား က်ေစသလို၊ ခႏာကိုယ္ တြင္း ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ကို ေကာင္းစြာလည္ပတ္ေစပါတယ္။ (၉) သလဲသီးႏွင့္ အနက္ေ ရာင္ စပ်စ္သီးတို ့က ေသြးဆဲမ်ားကို တိုးပြားလာေစပါတယ္။ (၁၀) လိေမၼာ္ရည္ကအစာေခ်အားေ ကာင္းျခင္း၊ ဆီးသြားျခင္း၊ လန္းဆန္းေစျခင္းတို ့ကို ေပးစြမ္းႏို္င္ ပါတယ္။ (၁၁) ၾကက္သြန္နီကို ထက္ျခမ္းျခမ္း၍ ဖန္ပုလင္းထဲထဲ့ကာ ရွာလကာရည္ျမဳပ္ေအာင္တညသိပ္စိမ္၍ အဖံုးလံုေအာင္ဖံုး ပါ။ ထမင္းစားသည့္အခါတိုင္း ထဲ့စားေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး မျဖစ္ေအာင္ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ရာေရာက္ ပါတယ္။

ၾကိဳတင္ကာကြယ္နည္း………။
ေရာဂါျဖစ္လာမွကုသျခင္းထက္၊ မျဖစ္ေအာင္ၾကိဳတင္ကာကြယ္ထားတတ္ဖို ့လိုပါတယ္။ ဒါေၾ ကာင့္ လည္း "ကာကြယ္ျခင္းက ကုသျခင္းထက္ ပိုမိုထိေရာက္တယ္/ Precaution is better than Cure" လို ့ဆို ပါ တယ္။ အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ ျခင္ကိုက္မခံရ ေစဖို ့ပါဘဲ။ အကီ်လက္ရွည္၊ ပုဆိုးရွည္္ရွည္၀တ္ ဆင္ျခင္း၊ ျခင္ေထာင္ျဖင့္အိပ္စက္ျခင္း၊ ေရစီးေရလာေကာင္းျပီး ျခင္မေပါက္ပြါး ေစရန္ ေရဆိုးေျမာင္းမ်ား ရွင္းလင္းျခင္း၊ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းျပီး ျခင္မခိုေအာင္းႏို္င္ေအာင္ အိမ္တြင္းအိမ္ျပင္သန္ ့ရွင္းေရးျပဳ လုပ္ျခင္း၊ ျခံတြင္းျခံျပင္ခ်ံဳႏြယ္ ပိတ္ေပါင္းမ်ား ရွင္းလင္းျခင္း၊ ကိုယ္ထူ ကိုယ္ထ ဖံုး-သြန္-လဲ-စစ္ ျပဳ လုပ္ျခင္း၊ ေဆးခတ္ျခင္္း၊ ျခင္ေဆးဖ်န္းျခင္း ...စသည္တို ့ကို မိမိအသိစိတ္ ဓာတ္ျဖင့္ အိမ္ေထာင္စု အသီးသီးတိုင္း တာ၀န္ယူၾကမယ္ဆိုရင္ သန္ ့ရွင္းက်မၼာ ေသာ စံျပရပ္ကြက္၊ ေက်း ရြာ၊ ျမိဳ ့နယ္မွသည္ တျပည္လံုးအတိုင္းအတာထိ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေရာဂါ က်ဆင္းလာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္မိ ပါေၾကာင္း။

(ေဆာင္းပါးရွင္...ေပါက္ေပါက္.. .မွ်ေ၀သည္)
promise.pauk

-------------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...