သံ နဲ႔ သန္...

သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ အာကာ

ျမန္မာစကားမွာ အသံထြက္ တူေပမယ့္ စာလံုးေပါင္း မတူတာနဲ႔ အဓိပၸာယ္ ကြဲလြဲ သြားတာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ အဲဒီမွာမွ တခါ ဆက္ႏႊယ္ေနတဲ့ ေဝါဟာရေတြ ျဖစ္လာျပန္ တယ္။ ဥပမာ- သံဆိုရင္ အိမ္႐ိုက္တဲ့ သံက စၿပီး သံနဲ႔ ပတ္သက္တာ ေတြ ေတြးမိမွာ ျဖစ္သလို သန္ ဆိုရင္ေတာ့ သန္ေကာင္ေတြ ျမင္လာမွာပါ။

အဲဒီ အသံတူ အဓိပၸာယ္ကြဲ ေဝါဟာရေတြ ဆက္ႏႊယ္ေန တာကို က်န္းမာေရး ျပႆနာတခုမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သန္ေကာင္ အမ်ိဳးအစား တခုေၾကာင့္ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအား နည္းေရာဂါ ျဖစ္တာပါပဲ။ ဒါကို နားလည္ဖို႔ဆိုရင္ သံ နဲ႔ လူ ဆက္စပ္မႈရယ္၊ အဲဒီ သန္ေကာင္ အေၾကာင္း ရယ္ေတာ့ နည္းနည္းဆက္စပ္ သိထားသင့္မယ္ ထင္ပါ တယ္။

သံ အေၾကာင္း

သံဓာတ္က လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ သတၱဳဓာတ္ တမ်ိဳးပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ေသြးဆိုတာ သံဓာတ္ ပါဝင္တဲ့ အဓိက ပစၥည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေသြး နီဥေတြက သံဓာတ္ကို ကိုယ္အဂၤါေပါင္းစံုဆီ ပို႔ေပးတာပါ။ အဲဒီေသြးနီဥေတြက သံဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ပံုမွန္ အလုပ္ မလုပ္ေတာ့ဘဲ ကိုယ္အဂၤါေတြဆီ ေအာက္ဆီဂ်င္ သယ္ေဆာင္ဖို႔ ေႏွာင့္ေႏွးလာတဲ့ အခါ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ေပၚလာပါတယ္။ သံဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ...

- စားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြမွာ သံဓာတ္ပါဝင္ မႈ နည္းတာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သံဓာတ္က အသားေတြ၊ ေသြးခဲေတြ၊ ဥေတြ၊ ႏြားႏို႔နဲ႔ အစိမ္းေရာင္ အရြက္ေတြမွာ ပါဝင္တာမို႔ အဲဒါေတြ ပံုမွန္စားရင္ လံုေလာက္ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း အလြယ္တကူ သံဓာတ္ အားေဆးေတြ ေသာက္ၾကပါတယ္။ သံဓာတ္ ပါဝင္တဲ့ အစာေတြ စားသည့္တိုင္ အစာ စားၿပီးတာနဲ႔ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ ေသာက္တာမ်ိဳးကလည္း သံဓာတ္ စုပ္ယူမႈကို ေႏွာင့္ေႏွးေစပါတယ္။ အခ်ဥ္ ျဖစ္တဲ့ ဗီတာမင္စီကေတာ့ အစာအိမ္ရဲ႕ သံ ဓာတ္စုပ္ ယူမႈကို အားေပးျပန္ပါသတဲ့။

- ပံုမွန္ ဇီဝ ျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ဓမၼတာလာတာ မ်ားတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာလည္း သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ တတ္ပါတယ္။

- ေရာဂါေတြ ျဖစ္တဲ့ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့ အစာအိမ္နာ၊ အူကင္ဆာ၊ လိပ္ေခါင္းလို ေရာဂါမ်ိဳးေတြ ကလည္း သံဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္းေစ တတ္ပါတယ္။

- သန္ေကာင္ထဲက ခ်ိတ္သန္ေကာင္ (Hookworm) လို႔ ေခၚတဲ့ တုတ္ျပားသန္ေကာင္စြဲတဲ့ ေရာဂါရရင္ လည္း သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္းေစ တတ္ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအား နည္းျခင္းမွာ အဲဒီသန္ေကာင္ စြဲတာက အဓိက အေၾကာင္း ထဲမွာ ပါဝင္ေနတတ္ပါတယ္။

သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ လကၡဏာေတြ

အားနည္း ေမာပန္းလြယ္တာ၊ ႏံုးခ်ည့္ေနတာေတြကို ေယဘုယ် ေတြ႔ရတတ္ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ လွ်ာေတြ ေခ်ာၿပီး နီရဲ ေျပာင္လက္ ေနတတ္သလို လက္သည္းေတြက ဇြန္းပံုစံ ေကာ့လန္ေန တတ္ပါ တယ္။ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအား နည္း ေရာဂါက ေသေသခ်ာခ်ာ မကုသရင္ ႏွလံုးပါ အလုပ္မလုပ္ ႏိုင္ေအာင္ ထိခိုက္လာတတ္ပါတယ္။

သံဓာတ္အားျဖည့္ ေဆးေတြ တိုက္ေကြ်းရင္၊ ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြ ကုသႏိုင္ရင္ေတာ့ (ဥပမာ – အစာလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုတာေတြကို လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ကုတာမ်ိဳး ေဆာင္ရြက္ ကုသေပးႏိုင္ ရင္ေတာ့) အျပည့္ အဝ ျပန္ေကာင္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါပါ။

သန္ အေၾကာင္း

သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ သန္ေကာင္အေၾကာင္းလည္း နည္းနည္း ေျပာခ်င္ ပါတယ္။ Ancylostoma Duodenale၊ ဒါမွမဟုတ္ Necator Americanus ဆိုတဲ့ ခ်ိတ္သန္ (Hookworm) အမ်ိဳးအစား ၂ ခု၊ တနည္းအားျဖင့္ေတာ့ တုတ္ျပားေကာင္ေတြ ပါ။ တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ သံဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းရင္းလို႔ေတာင္ ေျပာၾကပါတယ္။

ထူးထူးျခားျခား သူတို႔ေတြ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဝင္တာက အဲဒီ သန္ေကာင္ သားေလာင္းေတြ ရွိရာ ေျမႀကီးမွာ ဖိနပ္မပါဘဲ သြားရာက အေရျပားကို ေဖာက္ၿပီး လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ဝင္ေရာက္တတ္ၾကပါ တယ္။ ဝင္ေရာက္ရာ ေျခဖဝါး အေရျပားေနရာမွာ ယားယံနီရဲေနတဲ့ အဖုေလးေတြ ရွိမယ္။ ေသြးထဲကေန အဆုတ္ကို ေရာက္တဲ့အခါ ရင္က်ပ္ေခ်ာင္းဆိုး လိုမ်ိဳးကေန ေခ်ာင္းဆိုးေသြးပါအထိ ျဖစ္တတ္ေလ့ ရွိပါတယ္။

အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းကေန ဆန္တက္ လာရင္း အစာလမ္းေၾကာင္းထဲ ေရာက္တဲ့အခါ ဗိုက္နာတာ၊ ပ်ိဳ႕အန္၊ ဝမ္းေလွ်ာ၊ ေလေတြထၿပီး အစာမေၾက ျဖစ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ပါ က်လာတတ္ ပါတယ္။ နာတာရွည္ ဆိုရင္ေတာ့ အစာလမ္းေၾကာင္းက သံဓာတ္ေတြ စုပ္ယူတာေၾကာင့္ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအား နည္း ေရာဂါပါ ရလာေတာ့တာ ပါပဲ။ အဲဒီအခါ လူက ျဖဴေဖ်ာ့၊ အသက္႐ွဴက်ပ္၊ ႏွလံုးတုန္၊ ေမာပန္း၊ ေျခလက္ေတြ ေရာင္လာတတ္ပါတယ္။

ဒီ သန္ေကာင္ေရာဂါ ဆိုတာ ေသခ်ာဖို႔ ဝမ္း (မစင္) ကို မွန္ဘီလူးနဲ႔ ၾကည့္ၿပီး စစ္ေဆးၾကည့္႐ံုနဲ႔ ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ကုသဖို႔လည္း လြယ္ကူပါတယ္။ အခုေခတ္ေပၚ တလံုးတည္း ေသာက္႐ံုနဲ႔ သန္ေကာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ႏိုင္တဲ့ သန္ခ်ေဆးေတြ ရွိေနၿပီပဲ။

ေရာဂါကာကြယ္ဖို႔ ကေတာ့ ေျမႀကီး၊ ရႊံ႕ၫြန္ေတြ ထဲမွာ ေျခဗလာနဲ႔ မသြားဘဲ ေနႏိုင္ရင္ အေကာင္း ဆံုးေပါ့။ ဒါေပမယ့္လည္း လႊဲေရွာင္မရတဲ့ အေျခအေနေတြ (အလုပ္လုပ္ေနရသူေတြ၊ သဲထဲေဆာ့ရတာ ေပ်ာ္တဲ့ ကေလး သူငယ္ေတြ စသျဖင့္) မွာေတာ့ မလြယ္ကူဘူး ေပါ့။

ဒီေတာ့လည္း ကိုယ့္အတြက္ အထက္က ေျပာခဲ့တဲ့ သန္စြဲလကၡဏာ၊ ဒါမွမဟုတ္ သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ ေသြးအားနည္း ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျဖစ္ေနၿပီ ဆိုရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသအႀကံဉာဏ္ေတာင္းခံ ၿပီး ကုသခံယူရင္ အလြယ္တကူ ေပ်ာက္ကင္းသက္ သာသြားမွာပါ။

သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ၿပီး သန္ေကာင္ေတြ စြဲကပ္လို႔ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါေတြ အတြက္ အနာသိ ေဆးရွိပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ အေျခခံ သိသင့္တာေလးေတြကို မွတ္သား သတိထားၾကရင္ျဖင့္ ေအးေဆးလြယ္ကူစြာ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ရမွာပါ။ ။ 

The post သံ နဲ႔ သန္ appeared first on ဧရာ၀တီ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...