အသံသ႐ုပ္ေဖာ္ စကားလုံးမ်ား
“ထင္လြယ္ျမင္ လြယ္ေအာင္ ေရးပုံအေၾကာင္းကုိ ဟုိအစ္ကုိႀကီးနဲ႔ အစ္မႀကီးကုိ ဘဘရွင္းျပတာ သုံး ႀကိမ္ေတာင္ေနာ္ ဘဘ။ သမီးတုိ႔ႏွစ္ေယာက္လည္း နားေထာင္ရတာ မွတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရပါတယ္”
“ေအး. . . သမီးတုိ႔ႏွစ္ေယာက္ ေနာက္နားမွာ ထုိင္ၿပီး နားေထာင္ေနတာ ဘဘသိပါတယ္။ သမီးတုိ႔ေရာ ေမးခ်င္တာရွိသလား”
ျဖဴျဖဴႏွင့္မူမူ ညီအစ္မႏွစ္ေယာက္ ေရာက္လာၿပီး စကားစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္က စကားလမ္း ေၾကာင္းေပးလုိက္သည္။
“သမီးတစ္ခုစဥ္းစားမိလုိ႔ပါ။ မ်က္စိနဲ႔ျမင္ရတဲ့ ဟာေတြကုိ ထင္လြယ္ျမင္လြယ္ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ျပတာမ်ဳိး ကုိ နားနဲ႔ၾကားရတဲ့ အအသံေတြကုိ ၾကားေယာင္လာေအာင္ ေဖာ္ျပတဲ့ စကားလုံးေတြလည္း ရွိတယ္ မဟုတ္လား ဘဘ”
“ေၾသာ္ . . . ရွိတယ္ေလ သမီးရဲ႕၊ ေသနတ္သံကုိ ေဖာ္ျပတဲ့ ‘ဒုိင္း’ တုိ႔၊ မိုးၿခိမ္းသံကုိေဖာ္ျပတဲ့ ‘ဂ်ဳိးဂ်ဳိးဂ်ိမ္း ဂ်ိမ္း’ တုိ႔လုိ စကားလုံးမ်ဳိးေတြေပါ့”
“ဟုတ္ကဲ့။ သမီးတုိ႔ျမန္မာစာမွာ သင္ရတဲ့ျမည္သံစဲြ အလကၤာေတြဟာလည္း ျမည္သံေတြကုိေဖာ္ျပတဲ့ စကားလုံးေတြပဲေပါ့ေနာ္။ ‘ေတာင္ေလ႐ႈန္း႐ႈန္း’ တုိ႔ ‘ေနာင္ေနာင္နင္နင္’ တုိ႔ . . .”
“ဟုတ္ပါတယ္ကဲြ႕။ စာေတြေပေတြထဲမွာ ျမည္သံေတြကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္တဲ့ စကားလုံးေတြကုိ ျမည္သံစဲြ အလကၤာေျမာက္တယ္လုိ႔ သမီးတုိ႔ေခၚတယ္ မဟုတ္လား။ စာေပေတြထဲမွာသာ မဟုတ္ဘူး။ ေန႔တုိင္း သုံးေနတဲ့ စကားေတြထဲမွာလည္း ျမည္သံစဲြ စကားလုံးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္ေလ”
“ဟုတ္ပါတယ္ဘဘ။ သမီးတုိ႔ကေတာ့ ေက်ာင္းမွာသင္ရတဲ့ စကားလုံးေတြပဲ သိတာပါ။ အဲဒီစကား လုံးမ်ဳိးေတြအေၾကာင္း ပုိၿပီးသိခ်င္လုိ႔ ဘဘဆီလာၾကတာပါ”
“ေအး . . . ဘဘေျပာျပမွာေပါ့ကြယ္။ စကားေျပာရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ စာေရးရင္ျဖစ္ျဖစ္ အသံဗလံေတြကုိ ေဖာ္ ျပမယ္ဆုိရင္ အဲဒီျမည္သံစဲြေတြသုံးတာ နားထဲမွာၾကားေယာင္ လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ဟုတ္ကဲ့ပါဘဘ”
“ကဲ. . . ပထမဆုံး စာေပေတြထဲမွာသုံးတဲ့ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေတြအေၾကာင္း ေျပာျပမယ္ေနာ္။ အင္းဝ ေခတ္က ပ်ဳိ႕ကဗ်ာေတြထဲမွာ ဆည္းလည္းကေလးေတြ၊ ျမည္တဲ့အသံကုိ ဘယ္လုိဖြဲ႕သလဲသိလား၊ ျပသာဒ္မွာခ်ိတ္ဆဲြထားတဲ့ ဆည္းလည္းကေလးေတြေလ”
“ေျပာျပပါဘဘ”
“ဆည္းလည္းကေလးေတြက ‘ေညာင္းေညာင္းညဳန္းညဳန္း’ လုိ႔ျမည္တယ္တဲ့ကဲြ႕။ ဘယ္ေလာက္ခ်စ္စရာ ေကာင္းသလဲေနာ္”
“ဟုတ္တယ္ေနာ္ဘဘ၊ သာယာတဲ့အသံကေလးေတြ ေပၚလာသလုိပဲ”
“သမီးတုိ႔သင္ရတဲ့ ဝန္ႀကီးပေဒသရာဇာရဲ႕ လယ္သမားဘြဲ႕ေရးနည္းမွာ ဖြဲ႕ထားတာကုိၾကည့္။ လယ္သ မားမိသားစု ထမင္းဝုိင္းဖြဲ႕ပုံကုိ ထမင္းကပူဟင္းကပူ၊ ႐ွဴ႐ွဴသာရွမ္းင႐ုတ္ကယ္ႏွင့္ေလးလုိ႔ ဖြဲ႕ထားတယ္ မဟုတ္လား။ င႐ုတ္သီးစပ္လုိ႔ ပါးစပ္က ႐ွဴး႐ွဴးရွဲရွဲ ျမည္တဲ့အသံကုိ ၾကားေယာင္လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ဟုတ္ကဲ့ပါ”
“႐ုပ္ၾကမ္းၾကမ္းအသံမ်ဳိးကုိ ဖြဲ႕ပုံၾကည့္ဦး။ လက္ဝဲသုႏၵရရဲ႕ မဲဇာေတာင္ေျခရတုမွာ မဲဇာေတာထဲမွာ ဆီးႏွင္းေတြ မုိးရြာသလုိက်ေနပုံကုိ ‘သံဝါေျဖာက္ေျဖာက္ ဆီးႏွင္းေပါက္လည္း မုိးေလာက္ျပင္းထန္ သြန္းခ်ျပန္ေသာ္’ တဲ့ ‘ေျဖာက္ေပါက္ေလာက္’ ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြက ဆီးႏွင္းေတြက်တဲ့အသံကုိ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ထြက္လာတာေလ”
“ဟုတ္ကဲ့ပါ ဘဘ”
“ဒီဘက္ေခတ္စာေတြထဲက ေျပာရရင္ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ‘ေျဗာသံ’ ကဗ်ာေပါ့ကြယ္။ ရွင္ေလာင္း လွည့္ပုံကုိဖြဲ႕ထားတာေလ။ စစခ်င္း ‘ပလုတ္ျဗဳန္းရယ္နဲ႔’ လုိ႔ ေျဗာသံကေလးနဲ႔စၿပီး ကဗ်ာအဆုံးသတ္ ေတာ့လည္း ‘ညႇဥ္းတဲ့တုတ္ျဗဳန္း’ လုိ႔ ေျဗာသံကေလးနဲ႔ အဆုံးသတ္ထားတာ သိပ္လွတာပဲကြယ္။ အဖြင့္အပိတ္လည္း ညီတာေပါ့”
“ဟုတ္ကဲ့”
“အဲဒီ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေလးေတြေၾကာင့္ ကဗ်ာေတြ အသက္ဝင္ၿပီး ႏွစ္သက္စရာေကာင္းတာမုိ႔ အဲဒီစကားလုံးေတြကုိလည္း တန္ဆာဆင္တဲ့ အလကၤာအျဖစ္နဲ႔ ျမည္သံစဲြအလကၤာလုိ႔ ေခၚၾကတာေပါ့ ကြယ္”
“သမီးတုိ႔မွတ္ထားပါမယ္ ဘဘ”
“ဘဘေျပာခဲ့သလုိပဲ၊ အဲဒီျမည္သံစဲြေတြဟာ ေန႔စဥ္သုံးေနတဲ့ စကားေတြထဲမွာလည္း သိပ္အသုံးတြင္ က်ယ္တာမုိ႔ ဆီေလ်ာ္တဲ့ေနရာမွာ ထည့္သုံးေလ့ရွိၾကတယ္ကဲြ႕”
“ဘယ္လုိသုံးတာပါလဲ ဘဘ”
“ေအး. . .ေျပာျပပါမယ္။ ပထမဆုံးလူေတြရဲ႕ ပါးစပ္ကထြက္တဲ့အသံေတြကုိ ဘယ္လုိ႔ေဖာ္ျပသလဲဆုိ တာစဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္။ ကေလးငုိတဲ့အသံကုိ ဘယ္လုိေဖာ္ျပသလဲကြယ္”
“တဝါးဝါးငုိတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္မဟုတ္လား ဘဘ”
“ဟုတ္ပါတယ္။ ကေလးငုိတဲ့အသံက ‘ဝါး’ လုိ႔ ျမည္တဲ့အသံေလ။ အဲဒီအသံကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ရင္ ကေလး က ‘တဝါးဝါးငုိတယ္’ ဒါမွမဟုတ္ ‘ဝါးခနဲ ငုိလုိက္တယ္’ လုိ႔ ေဖာ္ျပရတယ္ေလ။ အဲဒီ ‘ဝါး’ ဆုိတဲ့ စကား လုံးဟာ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေပါ့ကြယ္။ ကဲလူေတြရယ္ရင္ေရာ ဘယ္လုိအသံထြက္သလဲကြယ္”
“ဟားဟားလုိ႔ အသံထြက္ပါတယ္”
“ဟဲဟဲလုိ႔လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ ဟီးဟီးလုိ႔လည္း အသံထြက္ပါတယ္ ဘဘ”
“သမီးတို႔တယ္ေတာ္ပါကလား။ အဲဒီအသံေတြကုိ မူတည္ၿပီး ‘တဟားဟားရယ္ေနတယ္’၊ ‘တဟဲဟဲရယ္ ေနတယ္’၊ ‘ဟီးဟီး’ ဆုိတဲ့ရယ္သံထြက္လာတယ္ဆုိတာမ်ဳိး သုံးတာေပါ့ကြယ္”
“ဘဘ တဝါးဝါးရယ္တယ္လုိ႔လည္း သုံးတယ္မဟုတ္လား”
“ေအးကဲြ၊ တဝါးဝါးဆုိတဲ့ အသံကကေလးငုိတဲ့ အသံလည္းျဖစ္တယ္၊ လူေတြရယ္တဲ့ အသံလည္း ျဖစ္ တယ္။ အဲဒီလုိပဲ ‘တဟင္ဟင္ ညည္းတယ္၊ တ႐ႈတ္႐ႈတ္ငုိတယ္၊ တအီအီငုိတယ္’ ဆုိတာေတြလည္း သုံးပါတယ္။ တဟင့္ဟင့္ ႐ႈိက္ေနတယ္ဆုိတာ လည္းပါတာေပါ့”
“ၾကားရတဲ့အသံကုိ အနီးစပ္ဆုံးေဖာ္ျပတာပဲေပါ့ေနာ္ ဘဘ။ ၿပီးေတာ့သမီးတုိ႔ကလည္း တစ္ေယာက္ကုိ ‘အသံႀကီး တၿဗဲၿဗဲနဲ႔ ေအာ္ငုိတယ္’ လုိ႔ သူ႔အေမက အၿမဲေျပာတာလည္း ၾကားရပါတယ္ ဘဘ”
“ေအး ‘ၿဗဲခနဲထငုိတယ္’ လုိ႔လည္း ေျပာမွာေပါ့။ အဲဒီလုိပဲ ‘လက္ခုပ္ေျဖာင္းေျဖာင္းတီးတယ္’၊ ‘လက္ဝါးနဲ႔ တျဖန္းျဖန္း႐ုိက္တယ္’ ဆုိတာမ်ဳိးေတြလည္း သုံးတာေပါ့ကြယ္”
“ဘဘဖေယာင္းတုိင္မီးကုိ ဖူးခနဲမႈတ္တာလည္း ပါမွာေပါ့ေနာ္”
“ဟုတ္တယ္။ ေျပာရင္ေတာ့ဆုံးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ကဲ-တိရစၧာန္ေတြရဲ႕ အသံကုိေရာျမည္သံစဲြစကား လုံးေတြနဲ႔ ဘယ္လုိေျပာျပပါလိမ့္”
“ေခြးကဝုတ္ဝုတ္လုိ႔ေဟာင္တယ္၊ ေၾကာင္ကေညာင္ေညာင္လုိ႔ေအာ္တယ္”
“က်ားႀကီးက ေဝါင္းခနဲဟိန္းတယ္၊ ေမ်ာက္ကေတာ့ ‘ကိြက်ိကြိက်ိ’ တဲ့ ဘဘ”
“ေတာ္လုိက္ၾကတာ။ ၾကက္က ‘ေအာက္အီးအီးအြတ္’ လုိ႔ တြန္တာလည္းမေမ့ၾကနဲ႔ေလ”
“ေရွးစာေတြထဲမွာေတာ့ ‘ေမ်ာက္က ႀကိဳးေခြ၊ ေဒါင္းက အုိးေဝ’ လုိ႔ေရးတယ္ကဲြ႕၊ ေမ်ာက္ေအာ္တဲ့အသံ က ‘ႀကိဳးေခြ’ လုိ႔ ျမည္သတဲ့။ ေဒါင္းသံကေတာ့ ‘အုိးေဝ’ လုိ႔ျမည္သတဲ့”
“ဘဘ-ေတာက္တဲ့ကေတာ့ သူေအာ္တဲ့အသံနဲ႔ သူ႔နာမည္နဲ႔ တူတယ္ေနာ္”
“ေအး-ေတာက္တဲ့လုိပဲ ေအာ္တဲ့အသံနဲ႔ နာမည္မွည့္ထားတဲ့ သတၱဝါခုႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္ကဲြ႕။ စာေတြထဲမွာ ကုိယ့္နာမည္ကုိေဖာ္ သူေတာ္ခုႏွစ္ပါးလုိ႔ေတြ႕ရတယ္။ က်န္တဲ့ေျခာက္မ်ဳိးက တစ္တီတူး၊ ဇီးကြက္၊ ဒီးဒုတ္၊ ေရႊျပည္စုိး၊ ဥၾသနဲ႔ ေခြးေခၚဆုိတဲ့ ရစ္ငွက္၊ အဲဒီေျခာက္မ်ဳိးပဲ”
“သမီးတုိ႔ မွတ္ထားပါ့မယ္ ဘဘ”
“ေရွးကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္မွာ အေမေပ်ာက္လုိ႔လုိက္ရွာေနတဲ့ ႏြားကေလးကုိဖဲြ႕ထားတာက ‘တဗူး တဗယ္ဗယ္နဲ႔ ႏြားသူငယ္မိခင္ေပ်ာက္ ရွာေရာ့ထင့္၊ ဆင္းေရေသာက္လမ္းတဲ့ကဲြ႕” ‘ဗူးဗူးဗယ္ဗယ္’ ေအာ္ေနတဲ့ ႏြားကေလးရဲ႕ အသံကုိပါဖြဲ႕ထားတာေလ”
“သနားစရာကေလးေနာ္ ဘဘ”
“ေအး-ႏြားကေလးေတြ ေအာ္တဲ့အသံကုိ နားေထာင္ၾကည့္ေပါ့ကြယ္။ ေနာက္ျမည္သံစဲြတစ္ပါးက လူလုပ္တဲ့အသံေတြဆုိပါေတာ့၊ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကုိ အသံထြက္ေအာင္ ထုလုိက္႐ုိက္လုိက္ ထိလုိက္တဲ့အသံမ်ဳိးေတြေပါ့ကြယ္”
“ေၾကးစည္တီးလုိက္ရင္ ‘ဒူေဝေဝ’ လုိ႔ျမည္တဲ့ အသံမ်ဳိးလား ဘဘ”
“ဆုိင္းဝုိင္းမွာ ပတ္မႀကီးကုိတီးရင္ ‘ေဗထိ’ လုိ႔ျမည္တယ္ေနာ္ ဘဘ”
“ဟုတ္ပါတယ္။ ‘ဒုံးဒုိင္း အုံးဂြမ္း ခ်လြမ္’ ဆုိတဲ့အသံေတြလည္း ပါတာေပါ့”
“သတိရလုိ႔ေျပာရဦးမယ္။ ေခ်ာင္းထဲျမစ္ထဲမွာ သမၺန္ခတ္လုိ႔ျမည္တဲ့အသံကုိ စာေရးဆရာႀကီးႏွစ္ ေယာက္က သ႐ုပ္ေဖာ္ဖူးတယ္။ သိပၸံေမာင္ဝက ‘ကၽြိကၽြိအီးဖတ္ဖတ္’ လုိ႔ၾကားသတဲ့။ အဲ-ရန္ကုန္ဘ ေဆြကေတာ့ ‘ေဂ်ာ္ဂ်စ္-ၿဖဲၿဖဲၿဖဲၿဖဲ’ လုိ႔ၾကားသတဲ့ကြယ္။ တက္နဲ႔ခတ္လုိက္လုိ႔ေရကုိ ထိသြားတဲ့အသံေတြ ေပါ့ကြယ္”
“စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္ေနာ္ ဘဘ”
“ေအး- -ေနာက္ဆုံးေျပာမယ့္ ျမည္သံစဲြကေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္က အသံေတြေပါ့ကြယ္။ ေလ ေတြတဝုန္းဝုန္းတုိက္ေနတယ္။ မုိးႀကိဳးေတြ တဂ်ိမ္းဂ်ိမ္းပစ္ေနတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့”
“ေလသိပ္မျပင္းရင္ တဝွီးဝွီးတုိက္တယ္လုိ႔လည္း သုံးတယ္။ ဟုတ္လား ဘဘ”
“ေအး- -တဝွီးဝွီးတုိ႔ တဟူးဟူးတုိ႔သုံးတာေပါ့ကြယ္။ တခ်ဳိ႕စကားေတြက ျမည္သံစဲြမွန္း မသိသာဘူး။ ေခ်ာင္းေရတသြင္သြင္ စီးေနတယ္ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ‘သြင္သြင္’ ဆုိတာတၿငိမ့္ၿငိမ့္စီးေနတဲ့ ေရစီးသံကေလးကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာပါ”
“သမီးတုိ႔သတိမထားမိပါဘူး ဘဘ၊ မွတ္ထားပါ့မယ္”
“ျမည္သံနဲ႔နာမည္မွည့္ထားတဲ့ အသုံးအေဆာင္ေတြလည္း ရွိတယ္ကဲြ႕။ ဘဘ သတိထားမိတာကေတာ့ ‘ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္’ ရယ္ ‘ဂြပ္ဂြပ္’ ဖိနပ္ရယ္ပဲ”
“ဒီေလာက္ဆုိရင္ ျမည္သံစဲြစကားေတြ ဘယ္ေလာက္အသုံးတြင္က်ယ္တယ္ဆုိတာ သမီးတုိ႔သိ ေလာက္ၿပီေပါ့။ သုံးတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ႐ုတ္တရက္ အသံထြက္လာတာဆုိရင္ ဒုိင္းခနဲ၊ ဝုန္းခနဲ၊ ဖုန္းခနဲ ဆုိတာမ်ဳိး ေနာက္က ‘ခနဲ’ ဆုိတဲ့စကားတဲြသုံးေလ့ရွိတယ္။ အသံေတြဆက္ဆက္ၿပီး ေပၚေနတာဆုိရင္ ေတာ့” ‘ဒုိင္း ဒိုင္း ဒုိင္း ဒုိင္း’ နဲ႔ပစ္ေနတယ္’ ‘တဒုိင္းဒုိင္း ပစ္ေနတယ္’ ဆိုတာမ်ဳိးသုံးတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ‘ဟား ဟား ဟား ဟား၊ ဝုန္း ဝုန္း ဝုန္း ဝုန္း’ ဆုိတာမ်ဳိး ေလးလုံးဆင့္သုံးရင္ သုံးမယ္။ ေရွ႕က ‘တ’ တဲြၿပီး ‘တဒုိင္းဒုိင္း’၊ ‘တဝုန္းဝုန္း’ ဆုိတာမ်ဳိး ႏွစ္လုံးဆင့္ၿပီး သုံးရင္ သုံးမယ္၊ စကားထဲမွာ အဲဒီျမည္ သံစဲြေတြလုိအပ္သလုိ ထည့္သုံးရင္ အသံေတြသ႐ုပ္ေပၚလာၿပီး ၾကားေယာင္လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဘဘ”
“ေအး. . . သမီးတုိ႔ႏွစ္ေယာက္ ေနာက္နားမွာ ထုိင္ၿပီး နားေထာင္ေနတာ ဘဘသိပါတယ္။ သမီးတုိ႔ေရာ ေမးခ်င္တာရွိသလား”
ျဖဴျဖဴႏွင့္မူမူ ညီအစ္မႏွစ္ေယာက္ ေရာက္လာၿပီး စကားစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္က စကားလမ္း ေၾကာင္းေပးလုိက္သည္။
“သမီးတစ္ခုစဥ္းစားမိလုိ႔ပါ။ မ်က္စိနဲ႔ျမင္ရတဲ့ ဟာေတြကုိ ထင္လြယ္ျမင္လြယ္ျဖစ္ေအာင္ ေဖာ္ျပတာမ်ဳိး ကုိ နားနဲ႔ၾကားရတဲ့ အအသံေတြကုိ ၾကားေယာင္လာေအာင္ ေဖာ္ျပတဲ့ စကားလုံးေတြလည္း ရွိတယ္ မဟုတ္လား ဘဘ”
“ေၾသာ္ . . . ရွိတယ္ေလ သမီးရဲ႕၊ ေသနတ္သံကုိ ေဖာ္ျပတဲ့ ‘ဒုိင္း’ တုိ႔၊ မိုးၿခိမ္းသံကုိေဖာ္ျပတဲ့ ‘ဂ်ဳိးဂ်ဳိးဂ်ိမ္း ဂ်ိမ္း’ တုိ႔လုိ စကားလုံးမ်ဳိးေတြေပါ့”
“ဟုတ္ကဲ့။ သမီးတုိ႔ျမန္မာစာမွာ သင္ရတဲ့ျမည္သံစဲြ အလကၤာေတြဟာလည္း ျမည္သံေတြကုိေဖာ္ျပတဲ့ စကားလုံးေတြပဲေပါ့ေနာ္။ ‘ေတာင္ေလ႐ႈန္း႐ႈန္း’ တုိ႔ ‘ေနာင္ေနာင္နင္နင္’ တုိ႔ . . .”
“ဟုတ္ပါတယ္ကဲြ႕။ စာေတြေပေတြထဲမွာ ျမည္သံေတြကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္တဲ့ စကားလုံးေတြကုိ ျမည္သံစဲြ အလကၤာေျမာက္တယ္လုိ႔ သမီးတုိ႔ေခၚတယ္ မဟုတ္လား။ စာေပေတြထဲမွာသာ မဟုတ္ဘူး။ ေန႔တုိင္း သုံးေနတဲ့ စကားေတြထဲမွာလည္း ျမည္သံစဲြ စကားလုံးေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္ေလ”
“ဟုတ္ပါတယ္ဘဘ။ သမီးတုိ႔ကေတာ့ ေက်ာင္းမွာသင္ရတဲ့ စကားလုံးေတြပဲ သိတာပါ။ အဲဒီစကား လုံးမ်ဳိးေတြအေၾကာင္း ပုိၿပီးသိခ်င္လုိ႔ ဘဘဆီလာၾကတာပါ”
“ေအး . . . ဘဘေျပာျပမွာေပါ့ကြယ္။ စကားေျပာရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ စာေရးရင္ျဖစ္ျဖစ္ အသံဗလံေတြကုိ ေဖာ္ ျပမယ္ဆုိရင္ အဲဒီျမည္သံစဲြေတြသုံးတာ နားထဲမွာၾကားေယာင္ လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ဟုတ္ကဲ့ပါဘဘ”
“ကဲ. . . ပထမဆုံး စာေပေတြထဲမွာသုံးတဲ့ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေတြအေၾကာင္း ေျပာျပမယ္ေနာ္။ အင္းဝ ေခတ္က ပ်ဳိ႕ကဗ်ာေတြထဲမွာ ဆည္းလည္းကေလးေတြ၊ ျမည္တဲ့အသံကုိ ဘယ္လုိဖြဲ႕သလဲသိလား၊ ျပသာဒ္မွာခ်ိတ္ဆဲြထားတဲ့ ဆည္းလည္းကေလးေတြေလ”
“ေျပာျပပါဘဘ”
“ဆည္းလည္းကေလးေတြက ‘ေညာင္းေညာင္းညဳန္းညဳန္း’ လုိ႔ျမည္တယ္တဲ့ကဲြ႕။ ဘယ္ေလာက္ခ်စ္စရာ ေကာင္းသလဲေနာ္”
“ဟုတ္တယ္ေနာ္ဘဘ၊ သာယာတဲ့အသံကေလးေတြ ေပၚလာသလုိပဲ”
“သမီးတုိ႔သင္ရတဲ့ ဝန္ႀကီးပေဒသရာဇာရဲ႕ လယ္သမားဘြဲ႕ေရးနည္းမွာ ဖြဲ႕ထားတာကုိၾကည့္။ လယ္သ မားမိသားစု ထမင္းဝုိင္းဖြဲ႕ပုံကုိ ထမင္းကပူဟင္းကပူ၊ ႐ွဴ႐ွဴသာရွမ္းင႐ုတ္ကယ္ႏွင့္ေလးလုိ႔ ဖြဲ႕ထားတယ္ မဟုတ္လား။ င႐ုတ္သီးစပ္လုိ႔ ပါးစပ္က ႐ွဴး႐ွဴးရွဲရွဲ ျမည္တဲ့အသံကုိ ၾကားေယာင္လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ဟုတ္ကဲ့ပါ”
“႐ုပ္ၾကမ္းၾကမ္းအသံမ်ဳိးကုိ ဖြဲ႕ပုံၾကည့္ဦး။ လက္ဝဲသုႏၵရရဲ႕ မဲဇာေတာင္ေျခရတုမွာ မဲဇာေတာထဲမွာ ဆီးႏွင္းေတြ မုိးရြာသလုိက်ေနပုံကုိ ‘သံဝါေျဖာက္ေျဖာက္ ဆီးႏွင္းေပါက္လည္း မုိးေလာက္ျပင္းထန္ သြန္းခ်ျပန္ေသာ္’ တဲ့ ‘ေျဖာက္ေပါက္ေလာက္’ ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြက ဆီးႏွင္းေတြက်တဲ့အသံကုိ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း ထြက္လာတာေလ”
“ဟုတ္ကဲ့ပါ ဘဘ”
“ဒီဘက္ေခတ္စာေတြထဲက ေျပာရရင္ဆရာႀကီးမင္းသုဝဏ္ရဲ႕ ‘ေျဗာသံ’ ကဗ်ာေပါ့ကြယ္။ ရွင္ေလာင္း လွည့္ပုံကုိဖြဲ႕ထားတာေလ။ စစခ်င္း ‘ပလုတ္ျဗဳန္းရယ္နဲ႔’ လုိ႔ ေျဗာသံကေလးနဲ႔စၿပီး ကဗ်ာအဆုံးသတ္ ေတာ့လည္း ‘ညႇဥ္းတဲ့တုတ္ျဗဳန္း’ လုိ႔ ေျဗာသံကေလးနဲ႔ အဆုံးသတ္ထားတာ သိပ္လွတာပဲကြယ္။ အဖြင့္အပိတ္လည္း ညီတာေပါ့”
“ဟုတ္ကဲ့”
“အဲဒီ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေလးေတြေၾကာင့္ ကဗ်ာေတြ အသက္ဝင္ၿပီး ႏွစ္သက္စရာေကာင္းတာမုိ႔ အဲဒီစကားလုံးေတြကုိလည္း တန္ဆာဆင္တဲ့ အလကၤာအျဖစ္နဲ႔ ျမည္သံစဲြအလကၤာလုိ႔ ေခၚၾကတာေပါ့ ကြယ္”
“သမီးတုိ႔မွတ္ထားပါမယ္ ဘဘ”
“ဘဘေျပာခဲ့သလုိပဲ၊ အဲဒီျမည္သံစဲြေတြဟာ ေန႔စဥ္သုံးေနတဲ့ စကားေတြထဲမွာလည္း သိပ္အသုံးတြင္ က်ယ္တာမုိ႔ ဆီေလ်ာ္တဲ့ေနရာမွာ ထည့္သုံးေလ့ရွိၾကတယ္ကဲြ႕”
“ဘယ္လုိသုံးတာပါလဲ ဘဘ”
“ေအး. . .ေျပာျပပါမယ္။ ပထမဆုံးလူေတြရဲ႕ ပါးစပ္ကထြက္တဲ့အသံေတြကုိ ဘယ္လုိ႔ေဖာ္ျပသလဲဆုိ တာစဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္။ ကေလးငုိတဲ့အသံကုိ ဘယ္လုိေဖာ္ျပသလဲကြယ္”
“တဝါးဝါးငုိတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္မဟုတ္လား ဘဘ”
“ဟုတ္ပါတယ္။ ကေလးငုိတဲ့အသံက ‘ဝါး’ လုိ႔ ျမည္တဲ့အသံေလ။ အဲဒီအသံကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ရင္ ကေလး က ‘တဝါးဝါးငုိတယ္’ ဒါမွမဟုတ္ ‘ဝါးခနဲ ငုိလုိက္တယ္’ လုိ႔ ေဖာ္ျပရတယ္ေလ။ အဲဒီ ‘ဝါး’ ဆုိတဲ့ စကား လုံးဟာ ျမည္သံစဲြစကားလုံးေပါ့ကြယ္။ ကဲလူေတြရယ္ရင္ေရာ ဘယ္လုိအသံထြက္သလဲကြယ္”
“ဟားဟားလုိ႔ အသံထြက္ပါတယ္”
“ဟဲဟဲလုိ႔လည္း အသံထြက္ပါတယ္။ ဟီးဟီးလုိ႔လည္း အသံထြက္ပါတယ္ ဘဘ”
“သမီးတို႔တယ္ေတာ္ပါကလား။ အဲဒီအသံေတြကုိ မူတည္ၿပီး ‘တဟားဟားရယ္ေနတယ္’၊ ‘တဟဲဟဲရယ္ ေနတယ္’၊ ‘ဟီးဟီး’ ဆုိတဲ့ရယ္သံထြက္လာတယ္ဆုိတာမ်ဳိး သုံးတာေပါ့ကြယ္”
“ဘဘ တဝါးဝါးရယ္တယ္လုိ႔လည္း သုံးတယ္မဟုတ္လား”
“ေအးကဲြ၊ တဝါးဝါးဆုိတဲ့ အသံကကေလးငုိတဲ့ အသံလည္းျဖစ္တယ္၊ လူေတြရယ္တဲ့ အသံလည္း ျဖစ္ တယ္။ အဲဒီလုိပဲ ‘တဟင္ဟင္ ညည္းတယ္၊ တ႐ႈတ္႐ႈတ္ငုိတယ္၊ တအီအီငုိတယ္’ ဆုိတာေတြလည္း သုံးပါတယ္။ တဟင့္ဟင့္ ႐ႈိက္ေနတယ္ဆုိတာ လည္းပါတာေပါ့”
“ၾကားရတဲ့အသံကုိ အနီးစပ္ဆုံးေဖာ္ျပတာပဲေပါ့ေနာ္ ဘဘ။ ၿပီးေတာ့သမီးတုိ႔ကလည္း တစ္ေယာက္ကုိ ‘အသံႀကီး တၿဗဲၿဗဲနဲ႔ ေအာ္ငုိတယ္’ လုိ႔ သူ႔အေမက အၿမဲေျပာတာလည္း ၾကားရပါတယ္ ဘဘ”
“ေအး ‘ၿဗဲခနဲထငုိတယ္’ လုိ႔လည္း ေျပာမွာေပါ့။ အဲဒီလုိပဲ ‘လက္ခုပ္ေျဖာင္းေျဖာင္းတီးတယ္’၊ ‘လက္ဝါးနဲ႔ တျဖန္းျဖန္း႐ုိက္တယ္’ ဆုိတာမ်ဳိးေတြလည္း သုံးတာေပါ့ကြယ္”
“ဘဘဖေယာင္းတုိင္မီးကုိ ဖူးခနဲမႈတ္တာလည္း ပါမွာေပါ့ေနာ္”
“ဟုတ္တယ္။ ေျပာရင္ေတာ့ဆုံးမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ကဲ-တိရစၧာန္ေတြရဲ႕ အသံကုိေရာျမည္သံစဲြစကား လုံးေတြနဲ႔ ဘယ္လုိေျပာျပပါလိမ့္”
“ေခြးကဝုတ္ဝုတ္လုိ႔ေဟာင္တယ္၊ ေၾကာင္ကေညာင္ေညာင္လုိ႔ေအာ္တယ္”
“က်ားႀကီးက ေဝါင္းခနဲဟိန္းတယ္၊ ေမ်ာက္ကေတာ့ ‘ကိြက်ိကြိက်ိ’ တဲ့ ဘဘ”
“ေတာ္လုိက္ၾကတာ။ ၾကက္က ‘ေအာက္အီးအီးအြတ္’ လုိ႔ တြန္တာလည္းမေမ့ၾကနဲ႔ေလ”
“ေရွးစာေတြထဲမွာေတာ့ ‘ေမ်ာက္က ႀကိဳးေခြ၊ ေဒါင္းက အုိးေဝ’ လုိ႔ေရးတယ္ကဲြ႕၊ ေမ်ာက္ေအာ္တဲ့အသံ က ‘ႀကိဳးေခြ’ လုိ႔ ျမည္သတဲ့။ ေဒါင္းသံကေတာ့ ‘အုိးေဝ’ လုိ႔ျမည္သတဲ့”
“ဘဘ-ေတာက္တဲ့ကေတာ့ သူေအာ္တဲ့အသံနဲ႔ သူ႔နာမည္နဲ႔ တူတယ္ေနာ္”
“ေအး-ေတာက္တဲ့လုိပဲ ေအာ္တဲ့အသံနဲ႔ နာမည္မွည့္ထားတဲ့ သတၱဝါခုႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္ကဲြ႕။ စာေတြထဲမွာ ကုိယ့္နာမည္ကုိေဖာ္ သူေတာ္ခုႏွစ္ပါးလုိ႔ေတြ႕ရတယ္။ က်န္တဲ့ေျခာက္မ်ဳိးက တစ္တီတူး၊ ဇီးကြက္၊ ဒီးဒုတ္၊ ေရႊျပည္စုိး၊ ဥၾသနဲ႔ ေခြးေခၚဆုိတဲ့ ရစ္ငွက္၊ အဲဒီေျခာက္မ်ဳိးပဲ”
“သမီးတုိ႔ မွတ္ထားပါ့မယ္ ဘဘ”
“ေရွးကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္မွာ အေမေပ်ာက္လုိ႔လုိက္ရွာေနတဲ့ ႏြားကေလးကုိဖဲြ႕ထားတာက ‘တဗူး တဗယ္ဗယ္နဲ႔ ႏြားသူငယ္မိခင္ေပ်ာက္ ရွာေရာ့ထင့္၊ ဆင္းေရေသာက္လမ္းတဲ့ကဲြ႕” ‘ဗူးဗူးဗယ္ဗယ္’ ေအာ္ေနတဲ့ ႏြားကေလးရဲ႕ အသံကုိပါဖြဲ႕ထားတာေလ”
“သနားစရာကေလးေနာ္ ဘဘ”
“ေအး-ႏြားကေလးေတြ ေအာ္တဲ့အသံကုိ နားေထာင္ၾကည့္ေပါ့ကြယ္။ ေနာက္ျမည္သံစဲြတစ္ပါးက လူလုပ္တဲ့အသံေတြဆုိပါေတာ့၊ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြကုိ အသံထြက္ေအာင္ ထုလုိက္႐ုိက္လုိက္ ထိလုိက္တဲ့အသံမ်ဳိးေတြေပါ့ကြယ္”
“ေၾကးစည္တီးလုိက္ရင္ ‘ဒူေဝေဝ’ လုိ႔ျမည္တဲ့ အသံမ်ဳိးလား ဘဘ”
“ဆုိင္းဝုိင္းမွာ ပတ္မႀကီးကုိတီးရင္ ‘ေဗထိ’ လုိ႔ျမည္တယ္ေနာ္ ဘဘ”
“ဟုတ္ပါတယ္။ ‘ဒုံးဒုိင္း အုံးဂြမ္း ခ်လြမ္’ ဆုိတဲ့အသံေတြလည္း ပါတာေပါ့”
“သတိရလုိ႔ေျပာရဦးမယ္။ ေခ်ာင္းထဲျမစ္ထဲမွာ သမၺန္ခတ္လုိ႔ျမည္တဲ့အသံကုိ စာေရးဆရာႀကီးႏွစ္ ေယာက္က သ႐ုပ္ေဖာ္ဖူးတယ္။ သိပၸံေမာင္ဝက ‘ကၽြိကၽြိအီးဖတ္ဖတ္’ လုိ႔ၾကားသတဲ့။ အဲ-ရန္ကုန္ဘ ေဆြကေတာ့ ‘ေဂ်ာ္ဂ်စ္-ၿဖဲၿဖဲၿဖဲၿဖဲ’ လုိ႔ၾကားသတဲ့ကြယ္။ တက္နဲ႔ခတ္လုိက္လုိ႔ေရကုိ ထိသြားတဲ့အသံေတြ ေပါ့ကြယ္”
“စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္ေနာ္ ဘဘ”
“ေအး- -ေနာက္ဆုံးေျပာမယ့္ ျမည္သံစဲြကေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္က အသံေတြေပါ့ကြယ္။ ေလ ေတြတဝုန္းဝုန္းတုိက္ေနတယ္။ မုိးႀကိဳးေတြ တဂ်ိမ္းဂ်ိမ္းပစ္ေနတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့”
“ေလသိပ္မျပင္းရင္ တဝွီးဝွီးတုိက္တယ္လုိ႔လည္း သုံးတယ္။ ဟုတ္လား ဘဘ”
“ေအး- -တဝွီးဝွီးတုိ႔ တဟူးဟူးတုိ႔သုံးတာေပါ့ကြယ္။ တခ်ဳိ႕စကားေတြက ျမည္သံစဲြမွန္း မသိသာဘူး။ ေခ်ာင္းေရတသြင္သြင္ စီးေနတယ္ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ‘သြင္သြင္’ ဆုိတာတၿငိမ့္ၿငိမ့္စီးေနတဲ့ ေရစီးသံကေလးကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ထားတာပါ”
“သမီးတုိ႔သတိမထားမိပါဘူး ဘဘ၊ မွတ္ထားပါ့မယ္”
“ျမည္သံနဲ႔နာမည္မွည့္ထားတဲ့ အသုံးအေဆာင္ေတြလည္း ရွိတယ္ကဲြ႕။ ဘဘ သတိထားမိတာကေတာ့ ‘ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္’ ရယ္ ‘ဂြပ္ဂြပ္’ ဖိနပ္ရယ္ပဲ”
“ဒီေလာက္ဆုိရင္ ျမည္သံစဲြစကားေတြ ဘယ္ေလာက္အသုံးတြင္က်ယ္တယ္ဆုိတာ သမီးတုိ႔သိ ေလာက္ၿပီေပါ့။ သုံးတဲ့ေနရာမွာေတာ့ ႐ုတ္တရက္ အသံထြက္လာတာဆုိရင္ ဒုိင္းခနဲ၊ ဝုန္းခနဲ၊ ဖုန္းခနဲ ဆုိတာမ်ဳိး ေနာက္က ‘ခနဲ’ ဆုိတဲ့စကားတဲြသုံးေလ့ရွိတယ္။ အသံေတြဆက္ဆက္ၿပီး ေပၚေနတာဆုိရင္ ေတာ့” ‘ဒုိင္း ဒိုင္း ဒုိင္း ဒုိင္း’ နဲ႔ပစ္ေနတယ္’ ‘တဒုိင္းဒုိင္း ပစ္ေနတယ္’ ဆိုတာမ်ဳိးသုံးတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ‘ဟား ဟား ဟား ဟား၊ ဝုန္း ဝုန္း ဝုန္း ဝုန္း’ ဆုိတာမ်ဳိး ေလးလုံးဆင့္သုံးရင္ သုံးမယ္။ ေရွ႕က ‘တ’ တဲြၿပီး ‘တဒုိင္းဒုိင္း’၊ ‘တဝုန္းဝုန္း’ ဆုိတာမ်ဳိး ႏွစ္လုံးဆင့္ၿပီး သုံးရင္ သုံးမယ္၊ စကားထဲမွာ အဲဒီျမည္ သံစဲြေတြလုိအပ္သလုိ ထည့္သုံးရင္ အသံေတြသ႐ုပ္ေပၚလာၿပီး ၾကားေယာင္လာႏုိင္တာေပါ့ကြယ္”
“ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဘဘ”
ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာ
ၾသဂုတ္ (၃) ရက္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook