စိတ္ဓါတ္က် ေရာဂါကုသေရး ေဆး၀ါးမ်ားႏွင့္ သဘာ၀ သစ္သီးမ်ားအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ကမၻာ့ေဆး၀ါးေစ်းကြက္ အတြင္းမွာ စိတ္ဓါတ္က်ေရာဂါ (Depression) အတြက္ ေကာင္းမြန္ေစေသာ ကုသႏိုင္ေသာ ေဆး၀ါးမ်ား မ်ားစြာရွိေနေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေဆး၀ါးေတြက ကုန္က်သည့္ ေငြပမာဏေလာက္ အက်ိဳးမရွိႏိုင္ပါဘူး ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈ ကုမၸဏီေတြကေန ထုတ္လုပ္ေပးလိုက္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြဟာ ခံစားေနသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ခံစားမႈေတြကို အေသးစိတ္အေျခခံ ထားျခင္းမရွိလုိ႔ပါပဲ။
ျပင္းထန္ေသာစိတ္ဓါတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြအတြက္ ကြ်မ္းက်င္ ဆရာ၀န္မ်ား၏ အကူအညီကိုရယူကာ ကုသမႈမ်ား ခံယူရမွာျဖစ္ေသာ္လည္း သက္တမ္းႏုေသာ ေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားအဖို႔ စိတ္က်ေရာဂါကို တြန္းလွန္ရန္ အေထာက္အကူျပဳသည့္အစားအေသာက္ႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကိုျပဳလုပ္ျခင္းက ေစ်းကြက္ထဲက ေဆး၀ါးမ်ား ကိုသာ အားကိုးျခင္းထက္ေကာင္းမြန္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္အတြင္းရွိ စိတ္က်ေရာဂါကုသေရး ေဆး၀ါးမ်ား အေၾကာင္းကိုေတာ့ အလ်ဥ္းသင့္သလိုေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။
ေဖာ္လစ္ အက္ဆစ္ (Folic Acid)
ေဖာ္လစ္အက္ဆစ္ဆိုတာ ေဖာ္လိစ္ဓါတ္ေတြကိုထုတ္ယူထားတဲ့ဓါတ္ျဖစ္တယ္။ သစ္သီေတြမွာဆိုရင္ ဗိုက္တာမင္ B 9 အျဖစ္ေတြ႕ရသလို၊ အသီးအရြက္ႏွင့္ အျခားေသာအစားအစာအခ်ိဳ႕မွာလည္း ေတြရတယ္။ ၎ ေဖာ္လစ္ အက္ဆစ္ ဓါတ္ဟာဦးေႏွာက္လႈပ္ရွားမႈလို႔ သိထားၾကတဲ့ (monoamines) ေတြေပၚမွာသက္ေရာက္မႈရွိတယ္။ ေစ်းကြက္အတြင္း ေရာင္းခ်လ်က္ရွိတဲ့ စိတ္က်ေရာဂါ ကုသေဆး အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ၎ ေဖာ္လစ္အက္ဆစ္ ဓါတ္ကို နည္းပညာျဖင့္ ထုတ္ယူကာ ေဆးေတာင့္ေဆးျပားမ်ားအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ထား တာျဖစ္ပါတယ္။ ေဖာ္လစ္ အက္ဆစ္ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို သိပၸံနည္းက် စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ မ်ားအရ စိတ္က်ေရာဂါ ခံစားေနရသူမ်ား အေနျဖင့္ ေဖာ္လစ္အက္ဆစ္ဓါတ္ကို စားသံုးေပးပါက မ်ားစြာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစတာကိုေတြ႕ရၿပီး အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီး လူနာမ်ားအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
GABA
Gamma-aminobutyric acid (GABA) ကို ဦးေႏွာက္လႈပ္ရွားမႈ စနစ္ေကာင္းမြန္ဖုိ႔ႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားကို တြန္းလွန္ႏိုင္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳၾကၿပီး အခ်ိဳ႕ေသာ စိတ္က်ေရာဂါကုသေရး ေဆးမ်ားတြင္ GABA ကို ေဆးေတာင့္၊ေဆးျပားတို႔ျဖင့္ ထုတ္လုပ္ၾကသလို အမႈန္႔အေနျဖင့္လည္း ထုတ္လုပ္ၾကပါတယ္။ GABA ပမာဏနည္းပါးမႈဟာ စိတ္က်ေရာဂါႏွင့္ စိုးရိမ္ေသာကျဖစ္ျခင္းမ်ားကို ဆက္စပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ ေဆး၀ါး ေစ်းကြက္အတြင္း စိတ္က် ေရာဂါ ကုသေရးေဆးမ်ားထုတ္လုပ္လ်က္ရွိတဲ့ ကုမၸဏီမ်ားက GABA ဓါတ္ေတြဟာ စိတ္ဓါတ္က်မႈမ်ားကို ကာကြယ္ ကုသေပးႏိုင္တယ္ ဟုေျပာဆိုေနေသာ္ျငား လက္ေတြ႕က်တဲ့ သက္ေသျပခ်က္မ်ိဳးေတာ့ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသး ပါဘူး။ ေဆး၀ါးကုမၸဏီႏွစ္ခုေလာက္က GABA ဓါတ္ပမာဏႏွင့္ စိုးရိမ္ေသာကျဖစ္မႈ၊ စိတ္ဓါတ္က်မႈမ်ား သဘာ၀ အရ ဆက္စပ္မႈရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္မႈမ်ားရွိခဲ့ ေသာ္လည္း ၎ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ GABA ဟာ စိတ္က်ေရာဂါ အေပၚႀကီးႀကီးမားမား သက္ေရာက္တာမ်ိဳး မေတြ႕ရပါဘူး။
သဘာ၀၏ လက္ေဆာင္အျဖစ္ သစ္သီးမ်ားကိုစားသံုးျခင္းအားျဖင့္လည္း စိတ္က်ေရာဂါကို တြန္းလွန္ ကာကြယ္ ရာမွာ အက်ိဳးရွိႏိုင္တာေၾကာင့္ ဓါတုေဆး၀ါးမ်ားသံုးစြဲေနၿပီး အက်ိဳးမျဖစ္ထြန္းပါက သစ္သီးမ်ားကို စားသံုးဖုိ႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားက စိတ္က်ေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အေထာက္ အကူျဖစ္သည့္ အစားအစာမ်ားအျဖစ္
၁။ ဆယ္လမြန္ငါး
ဆယ္လမြန္ငါးမွာ စိတ္က်ေရာဂါကို တြန္းလွန္ႏိုုင္တဲ့ အစြမ္းထက္ဓါတ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ omega-3 fatty acid ႀကြယ္၀စြာပါ၀င္တာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
၂။ အာဗိုဂါဒို အသီး (ေထာပတ္သီး)
အာဗီုဂါဒို အသီးဟာလည္း စိတ္ဖိစီးျခင္းႏွင့္ စိတ္က်ျခင္းတို႔ကို အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းထက္ သဘာ၀လက္ေဆာင္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး သူ႔မွာ ပရိုတိန္းဓါတ္၊ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ သတၱဳဓါတ္မ်ားႏွင့္ ဗိုက္တာမင္ အီး ႏွင္ စီတို႔လည္း ပါ၀င္ေနပါတယ္။
၃။ Blueberries
Blueberries အသီးဟာ စာေရးသူတုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြယ္တကူမရရွိႏိုင္ေပမယ့္ သူ႕မွာပါ၀င္တဲ့ ဗိုက္တာမင္ အီးႏွင့္စီ အျပင္ မဂၢနီဆီယမ္ဓါတ္ေတြဟာ စိတ္က်ေရာဂါကို ကုသရာမွာ ေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။
၄။ လိေမၼာ္သီး
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာပါ အလြယ္တကူရရွိႏိုုင္တဲ့ သဘာ၀ အသီးတစ္မ်ိဳးကေတာ့ လိေမၼာ္သီးျဖစ္ပါတယ္။ လိေမၼာ္သီးကို ပံုမွန္စားသံုျခင္းအားျဖင့္ ဗိုက္တာမင္ စီ၊ ေအ ႏွင့္ ဘီ တို႔ကိုႀကြယ္၀စြာ ရရွိႏိုင္တာေၾကာင့္ စိတ္က် ေရာဂါအျပင္၊ စိတ္က်ေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ႏွလံုးေရာဂါကိုေပါ အထိေရာက္ဆံုး တြန္းလွန္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အထက္ေဖာ္ျပပါအသီးအႏွံမ်ားကိုစားသံုးျခင္းအားျဖင့္ ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္စြာျဖင့္၀ယ္ယူေနရေသာ စိတ္က်ေရာဂါ ကာကြယ္ကုသေဆး၀ါးမ်ား ေနရာတြင္ အစားထိုး ကုသႏိုင္ၾကပါေစလုိ႔ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းေပးလိုက္ပါတယ္..။
ေအာင္ဟိန္းခိုင္ ၊ (ref: time)
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook