ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးျခင္း (Halitosis)

Q. ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြကို ရွင္းျပေပးပါဆရာ။
A. ပါးစပ္ခံတြင္းထဲက အနံ႔အသက္ထြက္တာကို ခံတြင္းအနံ႔(Mouth Odour) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ခံတြင္း အနံ႔ဆုိးထြက္မေကာင္းတာကို အနံ႔ဆုိး(Halitosis) လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္တာက အေၾကာင္းရင္းသံုးမ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

(၁) သြား၊ သြားဖံုး၊ ခံတြင္းစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ေရာဂါတြရွိတာေၾကာင့္ အနံ႔ဆုိးထြက္ႏုိင္ပါတယ္။

(၂) စားလုိက္တဲ့ အစားအစာေတြေပၚ မူတည္ျပီး ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္နုိင္ပါတယ္။

(၃) ကိုယ္တြင္းေရာဂါရွိရင္ ခံတြင္းအန႔ံဆုိး ထြက္ႏုိင္ပါတယ္။

Q. သြား၊ သြားဖံုးနဲ႕ ခံတြင္းစတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ဘယ္လုိ ေရာဂါေတြရွိရင္ အနံ႕ဆုိးထြက္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. သြားပုိးစားေရာဂါ(Dental Caries)ေၾကာင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္ႏုိင္ေျခ မ်ားပါတယ္။ သြားပိုးစားတာေၾကာင့္ သြားအတြင္းက တတိယအလႊာျဖစ္တဲ့ မႊသြားလႊာ(Pulp)ဆီကို ေရာဂါပိုးေတြ ေရာက္ရွိသြားပါတယ္။ မႊသြားလႊာမွာ ေသြးေၾကာနဲ႕ အာရုံေၾကာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီကို ေရာဂါပိုးေတြ ေရာက္ရွိသြားတဲ့အခါ ေသြးေၾကာနဲ႕ အာရုံေၾကာေတြ ေရာင္ရမ္းလာပါတယ္။ အဲဒါကို ေဆးပညာအရ Pulpitis (သြားအတြင္းအာရုံေၾကာေတြ ေရာင္ရမ္းတဲ့ေရာဂါ) လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဆုိလုိတာက သြားအတြင္အာရုံေၾကာေတြ ပုပ္ပြလာပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္ရင္ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က သြားျမစ္ထိပ္ျပည္တည္နာ (Periapical Abscess)၊ သြားဖံုးေရာင္ေရာဂါ (Gingivitis)၊ သြားဖံုးျပည္တည္နာ (Gingivtis Abscess)၊ သြားၾကြသြာဖံုးက်တဲ့ ေရစီးကမ္းျပိဳေရာဂါ (Periodontitis)၊ သြားဖံုးသားစားေရာဂါ (ANUG) (Acute Necrotizing Ulcerative Gingivitis) (Vincent’s Infection)၊ သြားဖံုးနဲ႕ ႏူတ္ခမ္းေတြမွာ ဗုိင္းရပ္ပိုးေၾကာင့္ အနာေပါက္တဲ့ေရာဂါ (Herpetic Gingivo Stomatitis)၊ လွ်ာအညွိတက္ေရာဂါ (Coated Tongue)၊ လွ်ာကြဲေရာဂါ (Fissured Tongue)စတဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္လည္း ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးထြက္တတ္ပါတယ္။ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိး ထြက္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ၊ ဗုိင္းရပ္စ္ပိုးေတြက ခံတြင္းထဲမွာ ဓာတ္ျပဳျပီး ခံတြင္း အနံ႔ဆုိးထြက္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Q. ဘယ္လုိအစားအစာေတြ စားမိတဲ့အခါမွာ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိး ထြက္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. အနံ႕အသက္ျပင္းတဲ့ အစာေတြျဖစ္တဲ့ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ဒူးရင္းသီး၊ တညင္းသီးစတဲ့ အစာေတြကို စားလိုက္ရင္ စားလုိက္တဲ့ အစာေတြကို ေသြးေၾကာထဲ စုပ္ယူသြားပါတယ္။ အသက္ျပန္ရွဴထုတ္တဲ့ အခါမွာ ရွဴထုတ္လုိက္တဲ့ေလနဲ႕အတူ ပါးစပ္ထဲကေန အနံ႔ဆုိးေတြ ျပန္ထြက္သြားပါတယ္။ အလားတူ ဆီးနဲ႕အတူလည္း အနံ႔ဆုိးေတြ ပါသြားတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕အစားအစာေတြက အနံ႔ဆုိးမထြက္ေစႏုိင္ေပမယ့္ စားလုိက္တဲ့ အစာက သြားအေခါင္းထဲညပ္ေနတာ၊ က်ဲေနတဲ့ သြားၾကားထဲ ညပ္ေနတာ၊ အေသစိုက္ထားတဲ့ သြားတုေတြၾကားထဲ ညပ္ေနတာေတြေၾကာင့္လည္း ခံတြင္းထဲမွာရွိတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြနဲ႕ ဓာတ္ျပဳျပီး မေကာင္းတဲ့ အနံ႔အသက္ကို ထြက္ေစႏုိင္ပါတယ္။

Q. ဘယ္လုိ ကုိယ္တြင္းေရာဂါေၾကာင့္ ခံတြင္း အနံ႔ဆုိးထြက္တတ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ခံတြင္းနဲ႕ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးကို ထြက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္လုိေရာဂါေတြလဲဆုိရင္ ႏွာေခါင္းတြင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ ထိပ္ကပ္နာ (Nasal Sinusitis)၊ အာသီးေရာင္တာ (Tonsilitis)၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာရာေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါ (Nasophrayngeal Region)၊ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းေရာဂါ (Digestive Tract Disease)၊ ေလျပြန္နဲ႔ အဆုတ္လမ္းေၾကာင္းမွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါ (Bronchopulmonary Region) ေတြေၾကာင့္ ခံတြင္း အနံ႔ဆုိးထြက္တတ္ပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့ အနံ႔တစ္မ်ိဳးကို ထြက္ေစတဲ့ ေရာဂါက ဆီးခ်ိဳေရာဂါပါ။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိရင္လည္း ခံတြင္းကေန အမိုးနီးယားအနံ႔ထြက္တာ၊ Acetone အနံ႔ထြက္တာ၊ သစ္သီးနံ႔ထြက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ သြားဖံုးသားစားေရာဂါနဲ႔ ပါးစပ္အနာေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္လည္း ခ်ဥ္စုပ္တဲ့အနံ႔ေတြ ထြက္တတ္ပါတယ္။

Q. ခံတြင္းအန႔ံဆုိးမထြက္ေအာင္ ဘယ္လုိ ကာကြယ္ပါသလဲ ဆရာ။
A. ခံတြင္းအနံ႔အသက္ မေကာင္းတာ မ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို လုိက္နာသင့္ပါတယ္။

၁) အစာစားျပီးတုိင္း ခံတြင္းကို ေရနဲ႕ ပလုတ္က်င္းေပးတဲ့နည္းက ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးမထြက္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ့ အလြယ္ဆံုးနည္း ျဖစ္ပါတယ္။

* သြားနံ႔ ခံတြင္းသန္႕ရွင္းေရးကို ေန႔စဥ္လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။

* တစ္ေန႕တာလံုး စားခ်င္သမွ် စားျပီး ညအိပ္ရာ၀င္ခ်ိန္မွာ သြားမတုိက္ရင္ သြားဖံုးနဲ႔ သြားမွာ ကပ္ေနတဲ့ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြက ပိုးေတြ ေပါက္ပြားေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားနဲ႕ သြားဖံုးေတြ စင္ၾကယ္ေနေအာင္ သြားတုိက္ေပးသင့္ပါတယ္။

* သြားတုိက္တံကို သံုးျပီး သြားနဲ႔ ခံတြင္းကို သန္႔စင္ေပးပါ။

* ေန႔စဥ္ ညအိပ္ရာမ၀င္ခင္နဲ႔ နံနက္အိပ္ရာထ နံနက္စာစားျပီးခ်ိန္ ႏွစ္ၾကိမ္သြးတုိက္ေပးပါ။

* သြားၾကိဳသြားၾကားမွာ ကပ္ညိေနတတ္တဲ့ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြ ကင္းေ၀းေအာင္ သြားၾကား ပြတ္ၾကိဳးကို သံုးေပးပါ။

* သြားၾကားပြတ္ၾကိဳးကို မသံုးျဖစ္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ သံုးဖုိ႔ အဆင္မေျပရင္ သြားၾကားထိုးတံ အႏုစားကို သံုးေပးပါ။ သင့္ေတာ္ရာ ခံတြင္းသန္႕ေဆးရည္ကို ငံုေပးပါ။

* သြားနဲ႔ခံတြင္း ဆရာ၀န္ထံ မွန္မွန္စစ္ေဆးျပသမူ ခံယူပါ။

* ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးတာနဲ႔ ဆရာ၀န္ထံ သြားျပသင့္ပါတယ္။ ေျခာက္လတစ္ၾကိမ္ ပံုမွန္စစ္သင့္ပါတယ္။ အေထြေထြေရာဂါေတြကို သက္ဆုိင္ရာဆရာ၀န္ထံ ျပသျပီး ကုသမူ ခံယူသင့္ပါတယ္။

* လွ်ာကို စစ္ေဆးပါ။ လွ်ာအညွိတက္ေနရင္ လွ်ာပြတ္တံကို သံုးပါ။

၂) အစားအစာေၾကာင့္ ခံတြင္းအနံ႔ဆုိးမထြက္ေအာင္ ၾကြပ္ဆတ္တဲ့ အသီးအႏွံေတြျဖစ္တဲ့ ပန္းသီး၊ သစ္ေတာ္သီး၊ မာလကာသီး၊ ကြ်ဲေကာသီး၊ ေရွာက္ခ်ိဳ၊ လိေမၼာသီးစတဲ့ အသီးေတြကို စားေပးပါ။ အနံ႔ျပင္းတဲ့ အစာေတြကို စားမိရင္ စားျပီးျပီးခ်င္း ပလုတ္က်င္းၾကီး သြားတုိက္ေပးပါ။

၃) သက္ဆုိင္ရာ အထူးကုဆရာ၀န္နဲ႕ ေရာဂါစစ္တာ၊ ကုသတာေတြ ျပဳလုပ္ပါ။ သြားနဲ႔ခံတြင္းသန္႔ရွင္းေရးကို ဂရုစိုက္ပါ။


သြားႏွင့္ခံတြင္းဘက္ဆုိင္ရာ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး (ေဒါက္တာဦးေအာင္သန္း)
(GOOD HEALTH JOURNAL)

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...