သင္မသိေသးတဲ့ ျမန္မာ့ဂုဏ္ေဆာင္ၿပီး ကမ ၻာကေလးစားရတဲ့ ဦးသန္႔အေၾကာင္း
ဦးသန္႔- လို႔ဆိုလိုက္တာနဲ႔ အလယ္တန္း ကမာၻ႔သမိုင္းဖတ္စာထဲက သင္ခန္းစာေလးတစ္ခုကို အမွတ္ရ မိပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္ေလာက္ကစျပီး ကမာၻ႔ကုလသမဂၢဆိုတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းၾကီးနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ စတင္ မိတ္ဆက္ခြင့္ရခဲ့ၾကျပီး ဒီလိုအဖြဲ႔အစည္းၾကီးရဲ႕ အျမင့္ဆံုးေနရာကေန တာဝန္ေတြကိုထမ္းေဆာင္ခဲ့လို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဂုဏ္ျပဳစံတင္ထားရေလာက္တဲ့ “ဦးသန္႔” ဆိုတဲ့အမည္နဲ႔ ကြ်မ္းဝင္ ခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ ဦးသန္႔ရဲ႕အေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ သိတဲ့သူေတြထဲမွာ လူငယ္ပိုင္းက အေတာ္ကို နည္းပါတယ္။ဒါေၾကာင့္...ဦးသန္႔ရဲ႕ေလးစားအတုယူစရာ ေကာင္းေလာက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ၊ ေျဖာင့္ မတ္မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတစ္ေယာက္မွာ ရွိသင့္ရွိထိုက္တဲ့ အရည္ခ်င္းေတြ အပါ၀င္ အတၳဳပၸတၱိ အက်ဥ္းကိုပါ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ငယ္စဥ္ဘဝ (Biography)
ဦးသန္႔ကို ဖခင္ဦးဖိုးႏွစ္နဲ႔ မိခင္ေဒၚနန္းေသာင္တို႔က ၁၉၀၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၂ရက္ေန႔မွာ ဧရာဝတီတိုင္း ပန္းတေနာ္ျမိဳ႕မွာေမြးဖြားခဲ့သည္။ ပန္းတေနာ္ဇာတိျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနာင္အခါမွာ ဦးသန္႔ကို “ပန္းတေနာ္ ဦးသန္႔” လို႔ေခၚခဲ့ၾကသည္။ ဦးသန္႔မိဘေတြသည္ေျမပိုင္ရွင္၊ ဆန္ကုန္သည္ေတြျဖစ္ၾကျပီး၊ ဖခင္ဦးဖိုးႏွစ္ သည္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ သူရိယသတင္းစာကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသုေတသနအသင္းကို တည္ေထာင္ရာမွာလည္း အဖြဲ႔ဝင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ဖခင္ကြယ္လြန္စဥ္တုန္းက ဦးသန္႔သည္ အသက္၁၄ႏွစ္သား သာရွိေသးသည္။ အေမြဆက္ခံမႈ အရႈပ္အရွင္းေတြေၾကာင့္ မိခင္ေဒၚနန္းေသာင္နဲ႔ ကေလး၄ေယာက္မွာ စီးပြားေရး အၾကပ္အတည္း ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။
ဦးသန္႔သည္ ငယ္စဥ္က ပန္းတေနာ္အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ျပီး၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ သမိုင္းဘာသာရပ္ကို ဆက္၍သင္ယူခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ ပန္းတေနာ္ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းဆရာ စလုပ္ခဲ႔ျပီး၊ အသက္၂၅ႏွစ္မွာ အဲ့ဒီေက်ာင္းရဲ႕ ေက်ာင္းအုပ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ မအူပင္ျမိဳ႕ မွာ ေနထိုင္ျပီး ပညာအုပ္ျဖစ္တဲ့ (ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း) ဦးႏု နဲ႔ ခင္မင္ရင္းႏွီးခဲ့သည္။ ဦးသန္႔သည္ အဂၤလိပ္၊ ျမန္မာ ၂ ဘာသာနဲ႔ ထုတ္ေဝတဲ့ “ဂႏၱေလာက” မဂၢဇင္းရဲ႕ ဘာသာျပန္ၿပိဳင္ပြဲမွာ ၄ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ပထမဆုရရွိခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
ဦးသန္႔၏ ပထမဆံုးစာမူမွာ အဂၤလိပ္လို ေရးသားထားသည့္ စာမူျဖစ္ၿပီး အသက္ ၁၅ႏွစ္ အရြယ္မွာ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပခံခဲ့ရသည္။ ၿမိဳ႕ျပပံုျပင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေပါင္းခ်ဳပ္ အသင္းႀကီး ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္၊ ဗမာသစ္ႏွင့္ ပညာသစ္၊ ျပည္ေတာ္သာခရီး (၃ အုပ္တြဲ) စတဲ့ စာအုပ္ေတြကို ေရးသားခဲ့သလို ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္ခ်က္၊ စာေပ ေဝဖန္ခ်က္ေတြ အပါအဝင္ ပညာေရး၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေတြကို သီလဝ၊ ေမာင္သန္႔၊ ဦးသန္႔ စသည့္ ကေလာင္ခြဲေတြႏွင့္ ေရးသားခဲ့သည္။ စာေပေဝဖန္ေရး ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္ခ်က္ေတြကို ေရး သားသည့္ အခါ သူ႔ရဲ႕ အယူအဆေတြကို ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ေရးသားခဲ့သလို သူ႔ရဲ႕အေတြးအေခၚ အယူ အဆ ေတြကလည္း ေခတ္မီတာကို ေတြ႔ျမင္ရသည္။
ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းဘဝ
လြတ္လပ္ေရးရခါစ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဦးႏုဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာတဲ့အခါ ဦးသန္႔ကိုရန္ကုန္ကိုေခၚျပီး ၁၉၄၈ခုႏွစ္မွာ အသံလႊင့္ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ေပးအပ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ အဲ့ဒီေနာက္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ နိုင္ငံ သတင္းနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးဌာနအတြင္း၀န္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။
၁၉၅၁ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၅၇ ခုႏွစ္အထိ ၀န္ၾကိးခ်ုဳပ္၏ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး ဦးႏု အတြက္ မိန္႔ခြန္းေတြ ေရးသားေပးျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခားခရီးစဥ္ေတြ စီစဥ္ေပးျခင္း၊ ႏိုင္ငံျခား ဧည့္သည္ေတာ္ေတြ ကို လက္ခံေတြ႔ဆံုေပးျခင္း- စသည့္ကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေပးယင္း ဦးႏု၏ ယံုၾကည္မွဳကို ရခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံ တကာ conference အမ်ားအျပားကိုတက္ေရာက္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၅ ခုႏွစ္က အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဘန္ေဒါင္းျမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ “ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈ” ကို ေမြးဖြားေပးခဲ့တဲ့ ပထမအၾကိမ္ အာရွ-အာဖရိက ႏိုင္ငံမ်ားဆိုင္ရာ ညီလာခံမွာ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
အျမဲတမ္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္မွန္မွန္လုပ္တတ္ျပီး မွန္တယ္ထင္ရင္ အေလွ်ာ႔မေပးတတ္တဲ႔ ဦးသန္႔နဲ႔ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ ဦးႏုတု႔ိ မသင့္မျမတ္ျဖစ္လာတာကေနစျပီး ၁၉၅၇ခုႏွစ္မွာ ဦးသန္႔ကို ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္လိုက္ျပီး New York ကိုေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ကေန ၁၉၆၁ ခုႏွစ္အထိ ဦးသန္႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကုလသမဂၢ အျမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ သာမက တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ယာယီ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ တာ၀န္ကိုပါ ပူးတဲြ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာအစိုးရက ဦးသန္႔ကို “ျပည္ေထာင္စု စည္သူသဂၤဟ ျပန္တမ္း” အရ “မဟာ-သေရစည္သူဘြဲ႔” နဲ႔ ဗိုလ္ရာထူးကို ေပးအပ္ခဲ့သည္။
ဦးသန္႔သည္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ရာထူးကို အာရွႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ပထမဦးဆံုး ရရွိခဲ့ တဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔က စတင္ျပီး အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဒက္ဂ္ဟမ္းမားရွိဳးလ္ဒ္ (Dag Hammarskjold) ရဲ႕ မကုန္ဆံုးေသးတဲ့ သက္တမ္းကို ျဖည္႔ဆည္းဖို႔ အေထြေထြ ညီလာခံမွာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔ ယာယီ-အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၀ ရက္ေန႔ အေထြေထြညီလာခံကေန ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အျဖစ္ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၃ ရက္ေန႔ သက္တမ္းအထိ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ သူ႔၏ ပထမသက္တမ္းအတြင္းမွာ ဦးသန္႔ဟာ က်ဴးဘား ဒံုးပ်ံျပႆနာ (Cuban Missile Crisis) ကိုေျဖရွင္းရာမွာ ပါ၀င္စ့စပ္ေပးျပီး ကြန္ဂိုျပည္တြင္းစစ္ကို ျပီးဆံုးေအာင္ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းအ တြက္ေၾကာင့္ ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကိုခံခဲ့ရသည္။
၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္ေန႔မွာ လံုျခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ တညီတညြတ္တည္း ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဒုတိယသက္တမ္းအျဖစ္ သူ အျငိမ္စားယူမယ့္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္ေန႔အထိ ခန္႔အပ္ျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ဒုတိယသက္တမ္းအတြင္းမွာ ဦးသန္႔သည္ အလုပ္ေတြအမ်ားၾကီးလုပ္ခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းအတြင္းကို အာရွနဲ႔ အာဖရိက ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဝင္ေရာက္ႏိုင္ေရးကိစၥ၊ ေတာင္အာဖရိက အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈ ဆန္႔က်င္ေရးကိစၥ၊ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ယီမင္အေရးနဲ႔ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္မွာ ဘာရိန္းအေရး ကိစၥ၊ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာ အာရပ္- အစၥေရးေျခာက္ရက္စစ္ပြဲ၊ ပရာ႔ဂ္ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရး (Prague Spring) နဲ႔ ခ်က္ကိုစလို-ဗက္ကီးယားကို ဆိုဗီယက္ က်ဴးေက်ာ္မႈ အေရးအခင္း၊ ဗီယက္နမ္စစ္၊ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္က ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ေရးရရွိေစမည့္ အိႏၵိယ - ပါကစၥတန္ စစ္ပြဲ စတာေတြကို ေအးျငိမ္းေအာင္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ - ဆိုဗီယက္ စစ္ေအး တိုက္ပြဲမွာတုန္းက သမၼတႏွစ္ဦး အၾကား ဦးသန္႔က “တတိယ ဘာသာ စကားအသစ္” ကိုအသံုးခ်၊ “ေတြ႔ဆံု အေျဖရွာေရး”ကို အေျခခံျပီး ေစ့စပ္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည့္အတြက္ ဆိုဗီယက္တို႔က ဒံုးက်ည္စခန္းေတြကို ရုပ္သိမ္းသြားျပီး အေမရိကန္ေတြက က်ဴးဘားကို ပိတ္ဆို႔မႈေတြကို ရုပ္သိမ္းေပးခဲ့ သည္။
ဒီအေရးအခင္း အားလံုးမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ထိပါးေစႏိုင္သည့္ အျပင္ စစ္ျဖစ္ၾကမယ့္ အရိပ္ လကၡဏာေတြျဖစ္ျပီး၊ ဦးသန္႔၏ လိမၼာ ပါးနပ္စြာ ၾကားဝင္ ေစ့စပ္ ေပးမႈ တို႔ေၾကာင့္သာ စစ္ကို ေရွာင္လႊဲႏိုင္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေအာက္စဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္က ၂ဝ-ရာစု၏ အထင္ကရ ပုဂၢဳိလ္မ်ား အေၾကာင္း စုစည္း ထုတ္ေဝထားသည့္ Who’s Who in the 20th Century စာအုပ္မွာ ဦးသန္႔၏- အေၾကာင္း ပါဝင္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံ တကာ အေရး အခင္းေတြကို မတုန္လႈပ္ေစဘဲ တည္တည္ ၿငိမ္ၿငိမ္ ေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့သူ ျဖစ္တယ္လို႔ အတၳဳပၸတၱိ အက်ဥ္းရဲ႕ အစမွာ ဆိုထားသည္။
ဦးသန္႔သည္ UFO ယာဥ္ပ်ံေတြကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး စိတ္ဝင္တစားေလ့လာခဲ့သည္။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္လူမ်ိဳး ရူပေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာ James E. McDonald ကို UFO နဲ႔ပတ္သက္ျပီး ကုလသမဂၢ မွာ စကားေျပာႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ေပးခဲ့သည္။ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၂၃ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဦးသန္႔က သူဟာ ဘယ္ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔မွ တတိယသက္တမ္း အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အျဖစ္ ဆက္လက္လုပ္ ကိုင္ႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဆိုလိုက္သည္။ လံုျခံဳေရးေကာင္စီကလည္း ဦးသန္႔ေနရာမွာ ဆက္ခံမယ့္သူကို သီတင္းပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ အပူတျပင္း လိုက္ရွာခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ကြတ္ရ္ထ္ ဝါးလ္ဒ္ဟိုင္းမ္ (Kurt Waldheim) ကို ေရြးခ်ယ္လိုက္သည္။ ဦးသန္႔က သူ႔ေနာက္ဆံုး တာဝန္ သက္တမ္းမကုန္ဆံုးမီ ၁၀ရက္အလိုမွာပဲ Kurt ကို တာဝန္ဝတၱရားေတြအားလံုး လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့သည္။ ဦးသန္႔ အျငိမ္းစားယူသြားတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး New York Times သတင္းစာရဲ႕ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔ အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္မွာလည္း The Liberation of U Thant ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ တခမ္းတနား ဂုဏ္ျပဳေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ကာလအတြင္းမွာ ဦးသန္႔သည္ Palisade နဲ႔ Douglas Avenues လမ္းၾကား၊ ၂၃၂ လမ္းအနီးမွာရွိတဲ့ ၄.၇၅ ဧကေလာက္က်ယ္တဲ့ Riverdale, Bronx ျခံ မွာ ေနထိုင္ခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုးေန႔ရက္ႏွင့္ မိသားစု
၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔မွာ ဦးသန္႔သည္ အဆုတ္ကင္ဆာ ေရာဂါႏွင့္ New York မွာပဲ ကြယ္ လြန္ခဲ့သည္။ ဦးသန္႔၏ ဆႏၵအရ သူ႔ရဲ႕ရုပ္အေလာင္းကို ရန္ကုန္သို႔ ျပန္ပို႔ေပးခဲ့ၾကသည္။ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ ဦးသန္႔ရုပ္အေလာင္းကို ေျမမခ်ခင္ အမ်ားျပည္သူ ေနာက္ဆံုးဂါရဝ ျပဳႏိုင္ဖု႔ိအတြက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ က်ိဳကၠဆံကြင္းမွာ ျပသထားခဲ့သည္။ ဦးသန္႔ ရုပ္အေလာင္းကို ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ ေျခေတာ္ရင္း ယခု လက္ရွိ ေနရာတြင္ ျမွဳပ္ႏွံေပးလိုက္သည္။
ဦးသန္႔သည္ ေဒၚသိန္းတင္နဲ႔ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ခဲ့ျပီး သမီးတစ္ဦး (သား- ျဖစ္သူမွာ ဦးသန္႔ အတြင္းေရးမွဳး အမွဳ႔ထမ္းစဥ္ ေသဆံုးေၾကာင္း အခ်ဳိ႔ မွတ္တမ္းမ်ား ေဖာ္ျပသည္)၊ ေျမး ၄ ဦးႏွင့္ ျမစ္ ၃ ဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။ ဦးသန္႔၏ တစ္ဦးတည္းေသာ ေျမးေယာက်္ားျဖစ္တဲ့ ဦးသန္းျမင့္ဟာ သမိုင္းပညာရွင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး၊ ကုလသမဂၢ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာဌာနမွာ ဝါရင့္ ဝန္ထမ္းတစ္းဦးျဖစ္သည္။ The River of Lost Footsteps စာအုပ္ကိုလည္း ဦးသန္းျမင့္က ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
အေတြးသစ္ အျမင္သစ္