Broken Heart Syndrome...
လူေတြမွာ အသည္းကြဲလို႔ ေသႏိုင္ပါ သလား။ အခ်ိန္က အေကာင္းဆံုး သမားေတာ္ ဆိုေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လူေတြ အတြက္ ကေတာ့ အသည္းကဲြ တာဟာ အသက္ဆံုးတဲ့ အထိ ၿဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္တဲ့။
အရြယ္ေရာက္ ၿပီးသား လူတစ္ေယာက္ အဖို႔ အသည္းကြဲတယ္ ဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ကို ခံစားဖူး ၾကမွာပါ။ အသည္းကြဲတဲ့ ခံစားခ်က္ပာာ ဘ၀ရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း အၿဖစ္ ပါ၀င္သလို ဆက္ဆံေရး တစ္ခုမွာ ေမ့ထားလို႔ မရတဲ့ အခ်က္ တစ္ခုပါ။ ကၽြန္ေတာ္ အထက္တန္း ေက်ာင္းတက္တုန္းက သေဘာ
က်တဲ့ ေကာင္မေလး တစ္ေယာက္ ရွိခဲ့ဖူး ပါတယ္။ သူ႔ကို ရုပ္ရွင္ ေခၚသြားဖို႔ စိတ္ကူးထားေပ မယ့္ ေနာက္တစ္ရက္မွာ သူမကို သူ႔ ရဲ႕ ရည္းစားလို႔ ယူဆလို႔ ရတဲ့ ငနဲတစ္ေကာင္နဲ႔ ကေနတာကို ၿမင္ခဲ့ရ ပါတယ္။ ဘယ္ေၿပာ ေကာင္းမလဲ။ အသည္းကြဲ သြားတာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ ေတာ္ ကေတာ့ ရက္ေပါင္း မ်ားစြာ ကုစားၿပီး တဲ့အခါ ခံစားရ သက္သာ သြားေပမယ့္ လူေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကေတာ့ အဲ့လို မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဆို အသည္းကြဲလို႔ ေသတယ္ ဆိုတာ ၿဖစ္ႏိုင္သလား ဆိုတာ ေမးခြန္း ထြက္လာပါတယ္။ ကံမေကာင္း တာက ၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္တဲ့။
ဒါကို broken heart syndrome ဒါမွမဟုတ္ (stress-induced cardiomyopathy or takotsubo cardiomyopathy) လို႔ေခၚၿပီး ခံစားခ်က္ၿပင္း ထန္ရာ ကေန ရုတ္တရက္ ႏွလံုးေဖာက္ လာတာပါ။ ၿပင္းထန္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္ တစ္ခုကိုက ၿဖစ္လာတဲ့ ဖိအားကို stress hormones ေတြက တုန္႔ၿပန္ ရာကေန ရင္ဘတ္မွာ ရုတ္ရက္ နာက်င္မႈကို ခံစားလာ ရတာပါ။ အဲ့ၿပင္းထန္တဲ့ ၿဖစ္ရပ္ ေတြဆိုတာ ခ်စ္တဲ့သူကို ဆံုးရံႈးတာမ်ိဳး၊ ကြာရွင္းတာ၊ ၿပတ္စဲတာ၊ သစၥာေဖာက္ ခံရတာ စတာ ေတြပါ။ ဒီ broken heart syndrome ကိုဂ်ပန္ ႏိုင္ငံက ဆရာ၀န္ ေတြက ၁၉၉၀ေလာက္မွာ စတင္ သ တိထား လာမိၿပီး takotsubo cardiomyopathy လို႔နာမည္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ takotsubo ဆုိတာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာ ေရဘ၀ဲ ဖမ္းတဲ့ ေနရာမွာ သံုးတဲ့ အိုးတစ္မ်ိဳးပါ။ ဒီေရာဂါဒဏ္ ခံထားတဲ့ အသည္းကို xray ရိုက္ၾကည့္ရင္ အဲ့လို အိုးပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ဆင္တူတာေၾကာင့္ ဒီနာမည္ ေပးထား တာပါ။
ကံေကာင္းတာ တစ္ခုက ဒီလို အေၿခအေနမ်ိဳးက ၿဖစ္ခဲပါတယ္။ postmenopausal women ေသြးဆံုးၿပီး အမ်ိဳးသမီး ေတြမွာပဲ ၿဖစ္ေလ့ ရွိၿပီး heart attack ရဲ႕လကၡဏာ ေတြနဲ႔ ဆင္တူ ပါတယ္။ heart attack လို႔ေရာဂါ နာမည္ တပ္ခံရ သူေတြ အားလံုးရဲ႕ ၁-၂ ရာခိုင္ႏႈန္းကပဲ broken heart syndrome ကိုခံစား ရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ႏွလံုးမွာ ဘာၿဖစ္သြား သလဲ ဆိုတာကေတာ့ ကြဲၿပား ပါတယ္။ heart attack ျဖစ္တဲ့အခါ ေသြး ေတြကို ပို႔လႊတ္ေပးတဲ့ arteries မွာ ပိတ္ဆို႔တာ က်ဥ္းေျမာင္းတာ ျဖစ္သြားလုိ႔ ႏွလံုး ၾကြက္သား ေတြက ေအာက္စီဂ်င္ ပို႔လႊတ္မႈေတြကို ျဖတ္ ေတာက္ လိုက္ပါတယ္။ အသဲကြဲတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာစု မွာေတာ့ ရုတ္တရက္ ေဆာင့္တက္ လာတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြက ႏွလံုး ၾကြက္သားေတြ ခုန္ တာကို ျပႆနာ ျဖစ္ေစတာပါ။ မ်ားစြာေသာ stressors ေတြက ဒီလို ျဖစ္ေစတာပါ လို႔ Johns Hopkins ေဆးရုံက researchers ေတြက 2005 ခုနစ္ New England Journal of Medicine မွာ ေရးခဲ့ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ stressors ေတြက ၀မ္းနည္း မႈေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ ဒါေပမဲ့ အ ကုန္လံုး ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဟုတ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က ေမြးေန႔ ပါတီ မွာ surprise အလုပ္ခံရလို႔ ႏွလံုးရပ္ သြားတာ ျဖစ္ဖူး ပါတယ္။
ဘာလုိ႔ သက္လတ္ပိုင္း အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဒီေရာဂါ ျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ မ်ားလဲ ဆိုတာ မေသခ်ာ ေသးပါဘူး။ ေဟာ္မုန္း အခ်ိဳးအစား မညီမွ် မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ခင္ဗ်ားမွာ emotional stress ေၾကာင့္ heart attack ရေတာ့မယ္လုိ႔ ထင္ခဲ့ရင္ အေမရိ ကန္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ ၉၁၁ ကိုေခၚပါ စင္ကာပူမွာ ဆိုရင္ေတာ့ လူနာတင္ယဥ္ ၉၉၅ ကိုေခၚပါ။ ျမန္မာမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးရုံၾကီးကို အျမန္ေျပး ပါ။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ broken heart syndrome ကို သတိ အထူး ထားရမွာ မုိ႔ပါပဲ။ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ဆရာ၀န္မွပဲ ဘာလုပ္ရမလဲ ဆိုတာ ဆံုးျဖတ္ ႏိုင္မွာမို႕ပါ။ သတင္းေကာင္းကေတာ့ broken heart syndrome ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ heart attack က တကယ့္ heart attack လို ေသဖို႔ အ ေၿခအေန နည္းပါတယ္။ ဒါကို ဘယ္လုိ ကာကြယ္ မလဲ ဆိုေတာ့ အိမ္မွာ ပဲေန။ ရုတ္တရက္ စိတ္လွဳပ္ရွား မိေစမဲ့ အျပဳအမႈ ေတြကို ေရွာင္ပါ လို႔ ေျပာရမွာပါ။ စိတ္နာက်င္ေစမဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ေရွာင္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ပါ။ ဥပမာ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ခ်စ္မိတာ မ်ိဳးလိုေပါ့။ ဒါဆိုရင္ ေတာ့ ဘ၀ၾကီးက သိပ္ပ်င္းစရာ ေကာင္းသြား မလားပဲေနာ္။
Images from boro, factrange, liveeco, hdwallpaperszoo. Source: abcnews.go.com
AuthorMai Shine
Myanmar Youth Media Club