Piriformis syndrome ေအာက္ပိုင္း အာရံုေၾကာေရာဂါ
ဆရာခင္ဗ်ာ တစ္ခါတစ္ေလ ကြၽန္ေတာ့္တင္ပါးေနာက္ဖက္ကေန ေျခေထာက္အဖ်ားထိ ပံုမွာျပထားတဲ့ အတိုင္း လမ္းေလွ်ာက္ရင္ နာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ကြန္ျပဴတာကို အခ်ိန္အၾကာႀကီးထိုင္သံုးတဲ့ သူတစ္ေယာက္ပါ။ ကိုယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈလည္း နည္းပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္အသက္ကေတာ့ ၂၈ ႏွစ္ပါ။ ဘာေၾကာင့္ နာက်င္မႈျဖစ္တာလည္း ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။ ဘယ္လိုေလ့က်င့္ခန္းမ်ဳိးလုပ္သင့္တယ္။ ဘယ္လိုအေနအထိုင္ ျပင္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုမ်ဳိးေတြ ေရွာင္သင့္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေလးေတြ သိပါရေစ။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ဆရာရဲ႕ Website မွာ အခ်ိန္ရရင္ ေဖာ္ျပေပးေစခ်င္ပါတယ္။
• Piriformis syndrome ဆိုတာ neuromuscular syndrome အာရံုေၾကာနဲ႔ ၾကြက္သား ၂မ်ိဳးတြဲ ေရာဂါ အစုအေဝးတခု ျဖစ္တယ္။
• အာရံုေၾကာဆိုတာ တင္ပါးကေန ေပါက္ရဲ႕ေနာက္ဖက္မွာ အထက္ကေန ေအာက္ဖက္ဆီ ဆင္းေနတဲ့ sciatic nerve ျဖစ္တယ္။ ဒီအာရံုေၾကာကို ဖိမိတာျဖစ္ျဖစ္၊ တနည္းနည္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ သက္ေရာက္ေန တယ္။ ျဖစ္ေနရင္ တင္ပါးနဲ႔ အာရံုေၾကာသြားရာတေလွ်ာက္မွာ နာမယ္၊ ထံုက်င္မယ္။
• တင္ပါးမွာရွိတဲ့ ၾကြက္သားအၾကီးစား gluteal muscles အလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာၾကာေနရင္ ျဖစ္မယ္။ hip extension ေပါင္ျခံကို ဆန္႔တန္းတာနဲ႔ external rotation of the femur ေပါင္ကို အျပင္ဘက္လွန္ေပး တာလုပ္ဘို႔လိုတယ္။
• ၾကာတာနဲ႔အမွ် ဆက္ျပီး hip flexors (psoas major, iliacus, and rectus femoris) ေပါင္ေကြးတဲ့ အလုပ္ကို ထိခိုက္လာမယ္။ hip flexors ေပါင္ေကြးရတဲ့ၾကြက္သားေတြက တင္းေနျပီး၊ တိုသလိုျဖစ္ လာမယ္။
• အၾကာၾကီး ထိုင္အလုပ္လုပ္တာ မေကာင္းပါ။ စက္ဘီးစီးအားကစားသမားေတြ၊ အေျပးသမားေတြ၊ ေရွ႕တိုး လႈပ္ရွားမႈလုပ္ရတဲ့ အားကစားသမားေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• sciatic nerve သာမက pudendal nerve အာရံုေၾကာကိုပါထိခိုက္လာႏိုင္တယ္။ ဒီဟာကေန ဝမ္းသြားလမ္းနဲ႔ ဆီးသြားလမ္းကို ထိန္းေပးတယ္။
• ကုသတာမွာ NSAID ေခၚတဲ့ စတီရြိဳက္မပါ အနာသက္သာေဆးေသာက္ရမယ္။ သိပ္ဆိုးခ်ိန္မွာ muscle relaxants ၾကြက္သားေျပာ့ေဆးေပးတယ္။
• stretching exercises ဆန္႔တန္းမႈေလ့က်င့္ခန္း၊ myofascial release နည္းနဲ႔ massage ႏွိပ္နယ္ တာေတြ လုပ္သင့္တယ္။
• ေရွာင္ရမွာေတြကေတာ့ running ေျပးတာ၊ bicycling စီးစီးတာ၊ rowing ေလွေလွာ္တာေတြျဖစ္တယ္။
• physical therapy ဖီဇီကယ္ကုသနည္းလုပ္ႏိုင္တယ္။ mobilization, hip joint mobilization, stretching techniques ေတြလုပ္ေပးမယ္။
• Strengthening ၾကြက္သားအားေကာင္းေစနည္းလဲရွိတယ္။ hip abductors, external rotators နဲ႔ extensors ၾကြက္သားေတြကို လုပ္ရတယ္။
အဆင့္ (၃) ဆင့္ပါတယ္။
(၁) non-weight bearing အေလးမပါနည္း၊
(၂) weight bearing အေလးပါနည္းနဲ႔
(၃) ballistic exercises ေလ့က်င့္ခန္းေတြ ျဖစ္တယ္။
• ေျပာခဲ့တဲ့နည္းေတြနဲ႔ မရေသးရင္ lidocaine ထံုေဆးထိုးေပးတာ၊ Anti-inflammatory drugs and/or corticosteroids ေဆးေပးတာ၊ botulinum toxin (BTX, BOTOX) ေဆးထိုးတာေတြလုပ္မယ္။ ၃ မ်ိဳးလံုး ေပါင္းလုပ္တာလဲရွိတယ္။
• Surgery ခြဲစိတ္တာက လုပ္ရခဲပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၁-၂ဝ၁၄