ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ားသို႕ ေသြးေပးေနသည့္ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ား က်ဥ္္းေျမာင္း ပိတ္ဆုိ႕မူေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါမ်ားကို ဆုိလုိသည္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ (Ischaemic Heart Disease) ျဖစ္ေစတတ္ေသာ အေၾကာင္းရင္းမွာ ေသြးေၾကာမာျခင္း (Athorosc Lerosis) ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သိသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
၁။ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ေရာဂါ အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ -
(က) ေသြးလႊတ္ေၾကာ ၇၀-ရာခုိင္ႏူန္း က်ဥ္းလာလွ်င္ လူပ္ရွားတုိင္း ရင္ေအာင့္တတ္ေသာ
(Angina Pectoris)။
(ခ) ပုိ၍ က်ဥ္းလာလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ရင္ေအာင့္တတ္ေသာ (Unstable Angina)။
(ဂ) ေသြးေၾကာ လံုး၀ ပိတ္သြား၍ ၾကြက္သား ပ်က္စီးျခင္း (Acute Myocardial Infarction)။
(ဃ) တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာတတ္ေသာ (Chromie Ischaemic Heart Disease)။
(င) ရုတ္တရက္ ႏွလံုးခံုရပ္ျခင္း (Cardiac Arrest)။
၂။ လူ၏ ေသြးေၾကာမာျခင္း (Athorosc Lerosis) ေရာဂါသည္ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ားကို အကြက္လုိက္ မာေစ၍ ေသြးေၾကာကို က်ဥ္းသြားေစနုိင္သည္။ က်ဥ္းေနေသာ ေသြးေၾကာမ်ား ေသြးခဲျဖင့္ ပိတ္သြားေစႏုိင္သည္။ ႏွလံုးေသြးလႊတ္ၾကာႏွင့္ ဦးေႏွာက္ေသြးလႊတ္ေၾကာတုိ႔တြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တတ္ သည္။
၃။ ေသြးေၾကာမာျခင္းသည္ အသက္(၂၅-၃၀) ေလာက္တြင္ စျဖစ္၍ အသက္(၄၀-၅၀) အ၇ြယ္ေလာက္က်မွ ေရာဂါအျဖစ္ လကၡဏာေပၚသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေသြးေၾကာမာျခင္းကို ကာကြယ္ရန္မွာ အသက္ငယ္စဥ္က စ၍ လုိအပ္သည္။
၄။ အသက္ (၄၀-၅၀) အရြယ္ ေယာက္်ားမ်ားတြင္ ပို၍ ျဖစ္တတ္သည္။ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္လည္း အျဖစ္မ်ားသည္။
၅။ ေရာဂါျဖစ္ေစရန္ လူံ႕ေဆာ္ေသာ အခ်က္မ်ား (Risk Factor)
(၁) ဆီးခ်ိဳေရာဂါ
(၂) ေသြးတုိးေရာဂါ
(၃) ေသြးအတြင္း၌ အဆီ (Cholesterol)
(၄) အ၀လြန္ျခင္း
(၅) ေဆးလိပ္အေသာက္မ်ားသူ
(၆) စိိတ္ပူပန္ေသာကမ်ားသူ
(၇) ပဋိသေႏၶ တားေဆး ေသာက္ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား။
ေရာဂါ၏ လကၡဏာမ်ား
ရင္ေအာင့္ျခင္း။ ။ ရင္ညႊန္႕ရုိး၏ ေနာက္မွ ရုတ္တရက္ အလြန္ျပင္းထန္စြာ နာျခင္း၊ ဆုပ္ညွစ္ စည္းေႏွာင္ ထားသကဲ့သို႔ ရင္ေအာင့္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ေလ့ရွိသည္။ တခ်ိဳ႕တြင္ မသိမသာေလာက္သာ နာျခင္း၊ ေအာင့္ျခင္း ျဖစ္တတ္သည္။ ဤေရာဂါမ်ိဳး ျဖစ္ႏုိင္သည့္ အရြယ္ႏွင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ လူံ႕ေဆာ္ေသာ အခ်က္မ်ား ရွိၾကသူမ်ားတြင္ မည္သည့္ နာပံုမ်ိဳးႏွင့္ မဆုိ ရင္ေအာင့္လာပါက သတိျပဳရမည္။
ဤေအာင့္ျခင္းမ်ိဳးသည္ အျခားေနရာမ်ားသို႕ ျပန္႕ပြားေလ့ရွိသည္။ ရင္ညႊန္႕ေနရာမွ လည္ပင္းႏွင့္ ေအာက္ေမးရုိးသို႔ လည္းေကာင္း၊ ဘယ္ဘက္ ပခံုးႏွင့္ ဘယ္လက္ေမာင္း တစ္ေလွ်ာက္သို႔ လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ၌ ေက်ာဘက္ လက္ျပင္ရုိး ၂-ခုအၾကားႏွင့္ ေအာက္ဘက္ ရင္၀ဆီသုိ႔လည္း ျပန္႕သြားတတ္သည္။
ဤ ရင္ေအာင့္ျခင္းမ်ိဳးသည္ လမ္းျမန္ျမန္ေလွ်ာက္လွ်င္၊ ေလွကားတက္လွ်င္ အားတုိက္ခြန္တုိက္ အလုပ္လုပ္ေသာ အခါမ်ိဳးတြင္ ေပၚလာတတ္ျပီး ရပ္နားလုိက္လွ်င္ ခဏခ်င္း ေပ်ာက္သြားသည္။ ဤကဲ့သို႔ ရင္ေအာင့္ျခင္းကို (Angina Pectoris) ဟုေခၚသည္။
ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ဆုိးလာလွ်င္ အခ်ိန္မေရြး ေအာင့္ႏုိင္ျခင္းႏွင့္ လံုး၀ေသြးေၾကာ ပိတ္သြားေသာ အခါတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ဆက္တုိက္ေအာင့္ေနျပီး ႏွလံုးၾကြက္သားပ်က္စီျခင္း (Actue Myocardial Infarction) ျဖစ္သြားတတ္သည္။ အရပ္သား အေခၚတြင္ (Heart attack) ရသည္ဟု ေခၚၾကသည္။
အျခားလကၡဏာမ်ားကိုလ္း တစ္ခါတစ္ရံ ေတြ႕ရသည္။ ၎တုိ႔မွာ -
- ရုတ္တရက္ ႏွလံုးခုန္ျမန္ျခင္း၊
- အေမာဆုိ႔ျခင္း၊
- ရုတ္တရက္ သတိလစ္သြားျခင္း၊
- တစ္ကိုယ္လံုး ေအးစက္ ေသြးဆုတ္သြားျခင္း (Shock)၊
- ရုတ္တရက္ ႏွလံုးရပ္ျခင္း (Cardiac Arrest)။
လုိက္နာရန္ အခ်က္မ်ား
၁။ (Angina) ရင္ေအာင့္ျခင္းျဖစ္ဖူးလွ်င္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသစစ္ေဆးပါ၊ (အီးစီဂ်ီ) ႏွလံုး စမ္းသပ္စက္ျဖင့္ စမ္းသပ္လွ်င္ ေရာဂါရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရတတ္သည္။
၂။ အျပင္းအထန္ ရင္ေအာင့္ေနသူ၊ ေသြးဆုတ္ေနသူမ်ား ေတြ႕ရွိပါက လူနာအား ျငိမ္သက္စြာ ေနေစျပီး အေရးေပၚ ဆရာ၀န္အား ျပသရမည္။ သို႔မဟုတ္ ေရွးဦးသူနာျပဳစုျခင္းကို ျပဳလုပ္ျပီး လူနာအေျခအေန သက္သာလာလွ်င္ ေဆးရုံသို႔ အျမန္ပို႔ရမည္။ အိမ္တြင္ထား၍ မကုသင့္ပါ။
၃။ အထက္ေဖာ္ျပပါ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း အေျခအေနမ်ားရွိေသာ လူနာမ်ိဳးကို ေသြးေၾကာပိတ္သည္အထိ မျဖစ္ရေလေအာင္ ကာကြယ္ရန္ အလြန္အေရးၾကီးသည္။ ဆရာ၀န္၏ ညႊန္႕ၾကားခ်က္၊ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို လုိက္နာ၍ ေရရွည္ကုသျဖင္းျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္သည္။ ရာႏူန္းျပည့္ မကာကြယ္ႏုိင္ေသာ္လည္း လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မူ ရွိေၾကာင္းကုိ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး ႏုိင္ငံမ်ားက သက္ေသျပထားျပီး ျဖစ္သည္။
၄။ ေနထုိင္ စားေသာက္မူကို ျပဳျပင္ပါ။ အဆီ၊ အဆိမ့္မ်ားေသာ အစာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ (ဥပမာ - မလုိင္၊ ဥ၊ ေထာပတ္၊ အဆီပါေသာအသားမ်ား)
အ၀မလြန္ေစရန္ မည္သည့္အစာကိုမဆုိ လုိသည္ထက္ ပိုမစားပါႏွင့္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မတက္ေအာင္ ထိန္းသိမး္ပါ။ ၀လြန္းျခင္းသည္ ပ်မ္းမွ် အေလးခ်ိန္ထက္ ၃၀၊ ၄၀- ရာခုိင္ႏူန္းမ်ားျခင္းကို ဆုိလုိပါသည္။
၀လြန္းလွ်င္ -
၁။ အသက္ကို တုိေစ၏။
၂။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ႏုိင္၏။
၃။ ဆီးခ်ိဳႏွင့္ ေသြးတုိးေရာ၈ါႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ႏုိင္၏။
၄။ ႏွလံုး အားနည္း ေရာဂါႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ႏုိင္၏။
၅။ ေျခေထာက္ ေဖာေရာင္တတ္၏။
၆။ ေသြး “ကိုလက္စထေရာ” မ်ားတတ္၏။
၇။ ဆန္အိတ္ကို အျမဲတေစ ထမ္းပိုးျပီး အသက္ရွင္ေနျခင္းႏွင့္ တူေပသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ၀တုိင္း ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းပိတ္မည္ မဟုတ္ပါ။)
အထူးသျဖင့္ အ၀မလြန္ေစရန္ အခ်ိဳႏွင္ ့အဆီမ်ားေသာ အစာမ်ားကို သတိျပဳပါ။ တန္ေဆးလြန္ေဘး ဆုိရုိးစကား ရွိသည္။ အစာကို အႏၱရာယ္ ျဖစ္ေအာင္ မစားသင့္ပါ။ အာဟာရလံုေလာက္မူ ရွိရန္သာ အဓိက လုိအပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။
၅။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ကမၻာတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ (၅၆၅၀၀၀) ျဖစ္သည္။ ယင္းအနက္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ (၁၇၀၀၀၀) ႏွင့္ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ (၄၁၂၀၀၀) ရွိသည္။ ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူမ်ားအနက္ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း ေၾကာင့္ (၁၂၅၀၀၀) ေသဆံုးရသည္ဟု ဆုိထားပါသည္။
ေဆးလိပ္ ၅-၈ႏွစ္ ေသာက္သူသည္ အသက္ တုိေစ၏။ ခန္႕မွန္းခ်က္မွာ စီးကရက္ တစ္လိပ္လွ်င္ အသက္ ၅-မိနစ္ခြဲ တုိေစသည္။ ၂၅-ႏွစ္ လူတစ္ေယာက္ တစ္ေန႕လွ်င္ စီးကရက္ အလိပ္ ၂၀ ေသာက္ေလ့ရွိလွ်င္ ယင္း လူ၏ အသက္သည္ ၄ဒသမ ဂ-ႏွစ္ခန္႕ တုိေစသည္ဟု ဆုိပါသည္။
၆။ စိတ္လူပ္ရွားမူ နည္းပါေစ။
စိတ္ေသာက မ်ားျခင္းႏွင့္ စိတ္ျမန္တတ္ေသာ အက်င့္ကို ထိန္းသိမ္းပါ။ အလုပ္ လုပ္ခ်ိန္ႏွင့္ အနားယူခ်ိန္ မွ်ပါေစ။
၇။ အခ်ိန္မွန္မွန္ ကိုယ္လက္လူပ္ရွားမူ ျပဳရမည္။
(ဥပမာ - လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေရကူးျခင္း၊ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အားကစား လူပ္ရွားမူ)
၈။ ဆရာ၀န္၏ ညႊန္႕ၾကားခ်က္ျဖင့္ ေသြးေၾကာဖြင့္ေဆး၊ ေသြးခဲျခင္း၊ တားဆီးေဆးမ်ားကို လုိသလုိ သံုးစြဲရမည္။
၉။ ကာကြယ္မူသည္ ကုသမူထက္ ပို၍ ေကာင္းသည္၊ ကုသျခင္းျဖင့္လည္း ကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။
ေလ့လာသူတစ္ဦး
ေမတၱာရိပ္