ခ်စ္သူမ်ားေန႕အေၾကာင္း သင္သိပါသလား
AD၃ရာစုတုန္းက ေရာမမွာ နိုင္လိုမင္းထက္ မင္းမွုေနတဲ့ Claudius လို႔ေခၚတဲ့ မင္းတပါး အုပ္စိုးခဲ့တယ္။ နန္းေတာ္နဲ႔ သိပ္မကြာေ၀းတဲ့ ေနရာတခုမွာ လွပတဲ့ ဘုရားေက်ာင္း တေဆာင္ရွိတယ္။ အဲဒီ ေက်ာင္းမွာ Valentine လို႔ ေခၚတဲ့ဘုန္းေတာ္ၾကီးတပါး ေနထိုင္တယ္။ေရာမလူမ်ဳိး ၾကီးငယ္မေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး အဲဒီဘုန္းေတာ္ၾကီးကို ေလးစားၾကတယ္။ ကိုးကြယ္ၾကတယ္။ အျမဲလိုလို လူစု လူေ၀းနဲ႔ ဘုရားေရွ႔ ထြန္းညိွထားတဲ့ မီးလွ်ံေတြ ၾကားမွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႔ဆုေတာင္းမွုကို နာယူၾကတယ္။
ေရာမရဲ႔ စစ္ပဲြက အဆက္ျပတ္တယ္လို႔ မရွိခဲ့ဘူး။ ဘုရင္မင္းျမတ္က ျပည္သူေတြကိုအတင္းအက်ပ္ သိမ္းသြင္းျပီး စစ္ေျမျပင္ကို ေစလႊတ္ခဲ့တယ္။ ေယာက္်ားသားေတြကမိသားစုနဲ႔ ခ်စ္သူေတြကို မခဲြခ်င္ၾကဘူး။ Claudius ရဲ႔ ရက္စက္ပံုက လူေတြကိုမဂၤလာ မေဆာင္ရလို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့တယ္။ ေစ့စပ္ထားၾကတဲ့ လူေတြကိုလဲ ေစ့စပ္ေၾကာင္းလမ္း ဖ်က္သိမ္းရမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့တယ္။ လူငယ္အမ်ားက ခ်စ္သူကို ႏုတ္ဆက္ျပီး စစ္ေျမျပင္ကို ထြက္ခဲ့ ၾကရတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ကလဲခ်စ္သူေတြကို ဆံုးရွံုး လြမ္းဆြတ္ျပီး က်န္ေနခဲ့ရတယ္။
Claudius ရဲ႔ ရက္စက္ပံုကို ဘုန္းေတာ္ၾကီး Valentine က စိတ္မေကာင္းခဲ့ဘူး။အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခ်စ္သူစံုတဲြ တတဲြက ဘုန္းေတာ္ၾကီးကို အကူအညီလာ ေတာင္းခဲ့တယ္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးက သူတို႔ႏွစ္ဦးကို ဘုရားေက်ာင္းမွာ တိုးတိုး တိတ္တိတ္လက္ထပ္ေပးလိုက္တယ္။ဒါကို တေယာက္နား တေယာက္ေပါက္ၾကားျပီး ဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႔ အကူအညီနဲ႔ ခ်စ္သူေတြဟာ လက္ထပ္ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။
အဲဒီသတင္း ဘုရင့္ နားဆီ ေရာက္သြားခဲ့တယ္။ ေဒါသမိုးၾကိဳး အျပတ္ျခိမ္းေလျပီေပါ့။ဘုရားေက်ာင္းကို စစ္သည္တခ်ဳိ႔ ေစလႊတ္ျပီး စံုတဲြတတဲြကို လက္ဆက္ေပးေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီးကို ဖမ္းယူျပီး အခ်ဳပ္ထဲ သြင္းထားလိုက္တယ္။ ဘုရင္မင္းရဲ႔ စြပ္စဲြခ်က္ကို လူေတြက အသနား ခံခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရာ မေရာက္ခဲ့ဘူး။ဘုန္းေတာ္ၾကီးဟာ အခ်ဳပ္ထဲမွာပဲ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းမွုေတြ ခံျပီး ကြယ္လြန္သြားခဲ့
ရတယ္။ လူေတြက သူ႔ကို St. Praxedes ဘုရားေက်ာင္းမွာ ျမဳပ္ႏွံခဲ့ၾကတယ္။
အဲဒီေန႔က ေအဒီ ၂၇၀ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၄)ရက္ေန႔ ျဖစ္တယ္။
(တခ်ဳိ႔ဆိုက္ဒ္က ေအဒီ ၁၆၉တဲ့)။
ေနာက္မွုကဲြ တမ်ဳိးက ဒီလို ဆိုထားပါတယ္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီး Valentine ဟာခရစ္ယာန္ ဘာသာ၀င္ရဲ႔ ကနဦးအစကတဦးလို႔ ဆိုရပါမယ္။ အဲဒီေခတ္က ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ တဦးဟာ ေသမင္းနဲ႔ ေဘးဥပါဒ္ကိုေတာင္ မမွုဘဲ မိမိဘာသာ၀င္ လူမ်ဳိးအတြက္ အသက္ စေတးရဲခဲ့တယ္။ အခ်ဳပ္ထဲ ေရာက္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာလဲ မ်က္စိမျမင္တဲ့ ေထာင္မွဴးရဲ႔ သမီးကို ေဆးကုသ ေပးခဲ့တယ္။ Claudius က ဒီသတင္းကို ၾကားေတာ့ ေတာ္ေတာ္ တုန္လွဳပ္သြားခဲ့တယ္။ Valentine ကိုလူထုရဲ႔ ေရွ႔မွာ ေသဒဏ္ေပးဖို႔ အမိန္႔ ခ်ခဲ့ျပန္တယ္။ ေသဒဏ္ေပးမဲ့ မနက္မွာValentineဟာ ေထာင္မွဴးသမီးကို ႏုတ္ဆက္စာေလး တေစာင္ေရးေပးခဲ့တယ္။
စာေအာက္ဆံုးမွာ ေရးထားတာကေတာ့ From your Valentine တဲ့။
သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္တဲ့ လူေတြက ဒီအျဖစ္အပ်က္ရဲ႔ ရင္းျမစ္ကို ေဖာ္ထုတ္ၾကျပီး လူေတြကို ယံုၾကည္မွုေတြ ေပးခဲ့တယ္။ ေအတီ ၂၇၀ ေရာမဘုရင္ ထီးနန္းတက္စတုန္းက ေရာမျမိဳ႔ အနီးတ၀ိုက္ဟာ ေတာၾကီးျမက္မဲနဲ႔ ၀ံပုေလြေတြ ေပါမ်ားခဲ့တယ္။ ေရာမလူမ်ဳိး ကိုးကြယ္တဲ့ နတ္ဘုရားမွာ Lupercus ဆိုတဲ့ နတ္ဘုရားလဲ ပါ၀င္ျပီး အဲဒီ နတ္ဘုရားဟာ လူနဲ႔ ဆိတ္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ နတ္ဘုရားျဖစ္တယ္။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလလယ္မွာ အဲဒီနတ္ဘုရားကိုပသ ပူေဇာ္တဲ့ပဲြ လုပ္ၾကတယ္။ အဲဒီတုန္းက ျပကၡဒိန္ဟာ အခုေခတ္ ျပကၡဒိန္ထက္ အနည္းငယ္ ေနာက္က်တယ္။ အဲတုန္းက နတ္ဘုရားကို ပူေဇာ္တဲ့ပဲြဟာေႏြဦးကို ၾကိဳဆိုတဲ့ပဲြလို႔လဲ ေျပာႏိုင္တယ္။
ဒီပဲြဟာ နတ္ဘုရား Faunus ကို ပူေဇာ္တဲ့ ပဲြလို႔လဲ တခ်ဳိ႔ကေျပာၾကတယ္။ အဲဒီနတ္ဘုရားဟာ လူတပိုင္း ဆိတ္တပိုင္း ျဖစ္ျပီး ေခါင္းမွာ Pan လို႔ေခၚတဲ့ဂ်ဳိေပါက္ေနတယ္။
တိရိစာၦန္နဲ႔လူေတြကိုကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တယ္။ဒီလို နတ္ဘုရားကို ပူေဇာ္ပသတဲ့ ျဖစ္စဥ္အစဟာ ေရွးကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေအတီ၁ရာစုက ရွိခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ေတြေတာင္ တိတိက်က် မသိခဲ့ၾကဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုေန႔ျမတ္ရဲ႔ အေရးပါပံုကိုေတာ့ ယံုမွားသံသယ မရွိခဲ့ၾကဘူး။ သမုိင္းမွတ္တမ္းအရ Mark Antony ဟာ ေအတီ ၄၄ခုႏွစ္ရဲ႔ နတ္ဘုရား ပူေဇာ္ပဲြတခုမွာ သရဖူကို Jul ius Caesar လက္ထဲ အပ္ႏွင္းလိုက္တယ္လို႔ သိရတယ္။ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းရဲ႔ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၅ရက္ေန႔မွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြဟာ ေရာမျမိဳ႔မွာရွိတဲ့ Palantine ေတာင္ထိပ္ရဲ႔ ဂူတဂူေဘးမွာ စုေ၀းၾကတယ္။ ဒီဂူမွာ ဟိုးယခင္ နန္းတက္ခဲ့ဖူးတဲ့ Romilus and Remus ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးကို ၀ံပုေလြမတေကာင္က ေကြ်းေမြး ေစာင့္ေရွာက္ျပီး ၾကီးျပင္းခဲ့တဲ့ ေနရာျဖစ္တယ္။ အဲဒီပဲြမွာ ေနာက္တမ်ဳိး က်င္းပပံုက လူကံုထံမ်ားဟာ ဆိတ္သေရ ၾကာပြတ္ကို ကုိင္
ျပီး လမ္းတေလ်ာက္ ေျပးၾကျခင္းပါပဲ။ အမ်ဳိးသမီးေတြက ေျပးလမ္းရဲ႔ ေဘးတဖက္စီမွာ ရပ္ျပီး ေခါင္းကို ၾကာပြတ္နဲ႔ အရိုက္ခံၾကတယ္။ အရိုက္ခံရမွ သူတို႔ဟာ သမီးေလးေမြးမယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကလို႔ပါပဲ။လက္သင္ဘာသာမွာ ဆိတ္သေရ ၾကာပြတ္ကုိ februa လို႔ေခၚတယ္။ ၾကာပြတ္နဲ႔ ရိုက္တာကို fabruatio လို႔ေခၚတယ္။ တကယ္ေတာ့ စင္ၾကယ္ျခင္း ဆိုတဲ့ အဓိပါယ္ျဖစ္တယ္။ ႏွစ္လပိုင္း
February ဆိုတာ အဲဒီကေန ျဖစ္လာတာပါ။
ေရာမရဲ႔ အင္အားဟာ ၾကီးလာျပီး ဥေရာပတခုလံုး ပ်ံ႔ႏွံ႔လာခဲ့တယ္။ နတ္ဘုရားပူေဇာ္ပသတဲ့ အစဥ္အလာဟာ ျပင္သစ္၊ အဂၤလန္စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြအထိ ေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲလို ပူေဇာ္ပဲြမွာ လူၾကိဳက္မ်ားတာကေတာ့ ကံစမ္းမဲ ႏိုက္တာပါပဲ။
မိန္းကေလးေတြရဲ႔ နာမည္ကို ေသတၱာထဲ ထည့္ျပီး ေယာက္်ားသားေတြက မဲႏိုက္ၾကတယ္။ ႏိုက္မိတဲ့ မိန္းကေလးနဲ႔ အဲဒီ ေယာက္်ားေလးဟာ ခ်စ္သူေတြျဖစ္သြားၾကတယ္။ ႏွစ္ေတြၾကာလာေတာ့ ခရစ္ယာန္ေတြ အမွတ္တရထားတဲ့ဒီလို ထံုးတမ္းစဥ္လာဟာ တေျဖးေျဖးနဲ႔ ေပ်ာက္ကြယ္လာခဲ့တယ္။ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြက ဒီပဲြကို လူေတြ ေမ့ေလ်ာ့ကုန္မွာ စိုးတာနဲ႔ အရင္က က်င္းပခဲ့တဲ့ Lupercalia ပဲြကို Valentine 's Day လို႔ေျပာင္းျပီး ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔ကို ေရြ႔ခဲ့ၾကတယ္။
ဘုန္းေတာ္ၾကီး Valentineရဲ႔ ရာဇ၀င္နဲ႔ ေရွးယခင္က ရွိခဲ့တဲ့နတ္ဘုရားပူေဇာ္တဲ့ ပဲြႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္လိုက္ၾကတယ္။
ဒီပဲြဟာ ရာစုႏွစ္လယ္ေလာက္က အဂၤလန္မွာ ေတာ္ေတာ္ ေခတ္စားခဲ့တယ္။ မဲႏိုက္မိတဲ့ အပ်ဳိနဲ႔ လူပ်ဳိႏွစ္ဦးဟာ လက္ေဆာင္ ပစၥည္းေတြ လွဲလွယ္ၾကျပီး မိန္းကေလးက အဲဒီ တႏွစ္အတြင္းမွာ ေယာက္်ားေလးရဲ႔ Valentine ျဖစ္ရတယ္။
ေယာက္်ားေလးရဲ႔ အကၤ်ီမွာေတာ့ မိန္းကေလးနာမည္ကို ဇာထိုးထားရျပီး အဲဒီမိန္းကေလးကို ၾကည့္ရွဴေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ တာ၀န္ယူရတယ္။ သမိုင္းအေထာက္အထားအရ ဒီလိုစံုတဲြမ်ဳိးဟာ ၁၅ရာစု ႏွစ္စမွာ ရွိခဲ့တယ္။
ငယ္ရြယ္တဲ့ ျပင္သစ္မင္းသား Duke of Orleans ဟာ Agincourt စစ္ပဲြမွာ အဂၤလိပ္ စစ္သည္တို႔က ဓားစာခံအျဖစ္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားခဲ့ျပီး လန္ဒန္မွာ ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းကို ခံခဲ့ရတယ္။ မင္းသားဟာ သူ႔ ၾကင္ယာေတာ္အတြက္ ကဗ်ာေတြ စပ္ခဲ့တယ္။သူ႔ ကဗ်ာေပါင္း ၆၀ကို ဒီေန႔ထက္ထိ သိမ္းဆည္းထားပါတယ္။
ႏွစ္၂၀၀ ေနာက္ပိုင္းေရာက္မွ ပန္းေတြနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ စာေတြ၊ ပစၥည္းေတြ ေပၚခဲ့တယ္။ ျပင္သစ္ဘုရင္ Henry IV ရဲ႔ သမီးေတာ္တဦးက Valentine's Day မွာၾကီးက်ယ္တဲ့ ညစာစားပဲြတခု ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။အေရြးခံရတဲ့ မိန္းကေလးက လာေရြးသူ ေယာက္်ားေလးဆီက ပန္းတစည္းကို လက္ေဆာင္ရၾကတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ဒီအစဥ္အလာဟာ အီတလီ၊ ျပင္သစ္၊ အဂၤလန္ စတဲ့ ေနရာအသီးသီး ပ်ံ႔ႏွံ႔ခဲ့တယ္။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၄)ရက္ေန႔ဟာ သူငယ္ခ်င္း၊ ခ်စ္သူေတြကို ပန္းစည္းေတြ၊ အသဲပံု ခ်ဳိခ်ဥ္ေတြ၊ အခ်စ္စာလႊာနဲ႔ လက္ေဆာင္ပစၥည္းေတြ ေပးပို႔တဲ့လ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒီလို အျပန္အလွန္ လက္ေဆာင္ေတြ ဖလွယ္ၾကျခင္းျဖင့္ ကိုယ္ရဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ အခ်စ္ကို သက္ေသျပရံုမက ရက္စက္တဲ့ ဘုရင္ကို ေတာ္လွန္ခဲ့တဲ့ ဘုန္းေတာ္ၾကီး Valentine ကိုလဲ ေအာက္ေမ့ ဂုဏ္ျပဳရင္းနဲ႔ေပါ့။
Credit: Zayyar Thura