Intestinal Tuberculosis အူ (တီဘီ)
Mon, Jan 21, 2013 at 8:20 PM
ကၽြန္ေတာ္ အေမက အသက္ ၆၂ ရွိပါၿပီ။ ညာဖက္မွာ ဗိုက္မွာ နာနာေနလို႔ ေဆးစစ္တာ ဗိုက္ထဲမွာ အက်ိတ္ေတြ႔တယ္ ေျပာပါတယ္။ ကင္ဆာ မဟုတ္ဘူးတဲ့ ေဆးေပးတာေတာ့ ေသာက္ၿပီးပါၿပီ။
ေဆးစစ္ခ်က္ကို ေမးလ္ပို႔ေပးလာတယ္။
အူတီဘီရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ အဲဒါ တီဘီေဆး ေျခာက္လ ေသာက္ၿပီးပါၿပီ။ တီဘီ ဆရာဝန္ႀကီးက ေနာက္ထပ္ သံုးလေဆး ဆက္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ဗိုက္နာတာေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မေပ်ာက္ေသးပါဘူးဗ်။ အဲဒါ အူတီဘီအေၾကာင္း သိခ်င္လို႔ပါခင္ဗ်ာ။
Intestinal Tuberculosis အူ (တီဘီ) ကိုလဲ အဆုပ္မွာျဖစ္ေစတဲ့ Mycobacterium tuberculosis ဗက္တီးရီယားကေနဘဲ ျဖစ္ေစတယ္။ အဆုပ္နဲ႔မတူတာက ဒီမွာျဖစ္ရင္ မသိမသာေလးဘဲ ျဖစ္လာတယ္။ (တီဘီ) ဟာ ဦးေႏွာက္၊ ႏွလံုး၊ ေက်ာက္ကပ္ နဲ႔ အရိုးေတြမွာလဲ (တီဘီ) ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
တျခားအစာလမ္းေရာဂါေတြနဲ႔ မွားတတ္တယ္။ ေရာဂါဟုတ္-မဟုတ္လုပ္ရတာလဲ ပိုခက္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အာဖရိကနဲ႔ အာရွိမွာျဖစ္တယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ HIV/AIDS ေတြေၾကာင့္ ခ်မ္းသာတိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာလဲ ပိုတိုးလာေနတယ္။ အဆုပ္မွာျဖစ္ေနရာကေန ေသြး နဲ႔ (လင့္ဖ္) ကတဆင့္ အူကိုေရာက္လာတာလဲရွိတယ္။ အူမွာတိုက္ရိုက္လာျဖစ္တာက Bovine strain of mycobacterium tuberculosis ေခၚတဲ့ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္လာတယ္။ ႏြားနို႔ကို မက်ိဳ-မခ်က္ဘဲ ေသာက္ရာကေနျဖစ္တာ အမ်ားဆံုးဘဲ။
Signs and Symptoms ေရာဂါလကၡဏာေတြ
ဘာမွ မခံစားရဘူး၊ ကိုယ္ပူ၊ အစားအေသာက္ပ်က္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ ေလထ-ေလတက္၊ အစာတခ်ိဳ႕ကို လက္သင့္မခံႏိုင္၊ စားျပီးရင္ ဗိုက္တင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္း။ ဒီေရာဂါလကၡဏာမ်ိဳးေတြက အူကင္ဆာ နဲ႔ Malabsorption syndromes အစာကို မစုပ္ယူႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြမွာလဲ ရွိတယ္။
ဝမ္းသြားတာ အရင္လိုမဟုတ္တာကေန စသိႏိုင္တယ္။ ဝမ္းပ်က္တာ။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာျဖစ္လို႔ ေပးရမဲ့ရိုးရိုးေဆးေတြနဲ႔ မသက္သာရင္ ဒါကိုသံသယရွိရတယ္။ နာတာရွည္ျဖစ္တယ္။ ျပန္ျဖစ္တာလဲ ရွိႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ေအာင့္သလို နာေနမယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာအေပၚမူတည္ျပီး ဗိုက္ေနရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ နာမယ္။ စားျပီးရင္ အစာမေက်သလိုေနမယ္။ စားရက္နဲ႔ ဝမလာဘူး။ ညေခြ်းထြက္တာ၊ ညေနခင္း ကိုယ္နဲနဲပူတာေတြ အူ (တီဘီ) မွာ မေတြ႔ရတတ္ဘူး။ အားယုတ္ျပီး အာစာရခ်ိဳ႕တဲ့လို႔ ေဆးလာကုမွ သိရတာလဲရွိတယ္။
Biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာလုပ္မွသာ ေရာဂါမွန္းသိတယ္။ အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔ ၾကည့္တာသာမက ပိုးေမြးျမဴနည္းနဲ႔လဲ စမ္းႏိုင္တယ္။ အဆုပ္ (တီဘီ) လိုမ်ိဳး ပိုးကို တိုက္ရိုက္ၾကည့္တာနဲ႔ မတြ႔တတ္လို႔ လုပ္ရတာ ျဖစ္တယ္။ Complete blood count, ESR, X-ray, Tuberculosis antibody, Sputum for AFB, Ultrasound, Barium meal, MRI စစ္ေဆးနည္းေတြလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။
ကြ်န္ေတာ့ကိုယ္ေတြ႔ ေတာနယ္မွာ အဲလိုစမ္းစရာ ဘာမွမရွိဘူး။ အူ (တီဘီ) ရွိတဲ့ဗိုက္ကို လက္နဲ႔စမ္းရင္ ဂ်ံဳနယ္ထားတာကို စမ္းကိုင္ရသလိုဘဲလို႔ ေဆးေက်ာင္းမွာ သင္ရတဲ့နည္းကိုဘဲ သံုးခဲ့ရဘူးတယ္။ ၁၈ ႏွစ္သမီးေလး။ တီဘီေဆး ထိုး၊ ေဆးတိုက္ျပီး ေကာင္းသြားတယ္။ အခုဆို ကေလး ၄ ေယာက္အေမျဖစ္ေနျပီ။
ေရာဂါေဗဒအရ (၃) စားခြဲထားတယ္။
၁။ Ulcerative form အူမွာ အနာျဖစ္ေနသူ ၆ဝ% ရွိတယ္။ အနာအလ်ားက အူရဲ႕ အလ်ားကို ေဒါင့္မွန္က်ေနတဲ့ အနာဟာ Epithelial surface မွာျဖစ္ေနတယ္။
၂။ Hypertrophic form ထူထဲေနတဲ့အနာမ်ိဳးကို ၁ဝ% မွာေတြ႔ရတယ္။ အူနံရံထူေနမယ္။ အမာရြတ္လိုျဖစ္ေနမယ္။ မာေနမယ္။ ကင္ဆာနဲ႔ မွားတတ္တယ္။
၃။ Ulcerohypertrophic form အမ်ိဳးအစာ (၁) နဲ႔ (၂) တြဲျဖစ္ေနတာမ်ိဳးကို ၃ဝ% မွာေတြ႔ရတယ္။
Anti-Tuberculosis medications အမ်ားဆံုးသံုးတဲ့ေဆးေတြကေတာ့ Isoniazid, Rifampin, Ethambutol နဲ႔ Pyrazinamide ေတြျဖစ္တယ္။ ေဆးေပးတာကို ၆-၉ လ အထိေပးတတ္တယ္။
ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြလဲ ခံစားလာရႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေျခေထာက္ေတြပူေလာင္သလိုခံစားရရင္ Isoniazid ေၾကာင့္ျဖစ္လာတာမို႔ Vitamin B6 လိုေနျပီ။ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ျဖစ္တာ၊ အသားဝါတာ၊ မ်က္စိၾကည့္မေကင္းတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆးကိုမျဖတ္လိုက္ပါနဲ႔။ ေဆးဝါးေတြကိုသာမက အစာအာဟာရ မွ်တလံုေလာက္ေအာင္စားဘို႔လဲ လိုတယ္။ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။
ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏိုင္တာေတြက ေသြးယိုမယ္။ အူေပါက္သြားမယ္။ အန္တာမ်ားရင္ ဓါတ္ဆား အခ်ိဳးအဆ မမွ်တာ ျဖစ္လာမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၁-၁-၂ဝ၁၃ ဟန္နီဟန္နီ - အူတီဘီနဲ႔ပက္သက္ျပီးေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္ စားေသာက္ရပါမလဲ ဆရာ
Tint Swe - စာထဲမွာ ပါပါတယ္။ ႏြားႏို႔ အစိမ္းဘယ္ေတာ့မွ မေသာက္ပါနဲ႔။ တီဘီ တေနရာမွာရွိေနသူ ေဆးစနစ္တက်ကုသပါ။ တီဘီ မတူးေအာင္ အသက္ရွဴလမ္း ဂရုစိုက္ပါ။ ေရးထာတာမ်ိဳး ခံစားရရင္ ေစာေစာစီးစီး ဆရာဝန္ျပသ စစ္ေဆးမႈခံယူပါ။ ကံေကာင္းေအာင္ ၾကိဳးစားပါ။
Moeaung Koko - တီဘီေဆးေသာက္တာ 3 လခန္႔ရွိပါၿပီ။ သလိပ္ထဲမွာ တီဘီပိုးမေတြ႕ပါဘူး။ အာဟာရျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြစားသင့္သလဲ။ ကၽြန္ေတာ္က ၈ ရက္မွာ ၃ ရက္ အိပ္ေရးပ်က္ပါတယ္။ အိပ္ေရးပ်က္တဲ့ေန႔ဆို နံနက္ ၄နာရီက နံနက္ ၈ နာရီေလာက္ပဲ အိပ္ရတာပါ။
Tint Swe -
• TB (Tuberculosis) တီဘီ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2008/10/tuberculosis-tb.html
• TB Medicines Side Effects (တီဘီ) ေဆးေတြ နဲ႔ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/04/side-effects-of-tb-medicines.html
• Nutrition အာဟာရ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2009/12/nutrition.html