Hepatitis C (စီ) ပိုး (ဗိုင္ရယ္လ္-လုဒ္)
HCV Viral Load အသဲေရာင္ (စီ) ပိုး (ဗိုင္ရယ္လ္-လုဒ္) ဆိုတာ ဘာလဲ
ေသြးထဲမွာ (ဗိုင္းရပ္စ္) အရာဝတၳဳေလးေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္။ (ဗိုင္းရပ္) ရဲ႕ မ်ိဳးဗီဖ-မိတၱဴပြါးေတြ ျဖစ္တယ္။ Viral load ဆိုတာ Hepatitis C virus ရဲ႕ RNA (အာရ္-အင္-ေအ) သိပ္နည္းနည္းေလးရွိေနတာကုိ နည္းပညာ အကူအညီနဲ႔ သိေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ ပိုးရဲ႕ အုပ္ခ်ပ္ေတြလို႔ေျပာၾကတယ္။
Hepatitis C positive လို႔ေျပာတာက ေသြးထဲမွာ Anti-HCV antibodies (စီ) ပိုးကိုတန္ျပန္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြ ရွိေနျပီလို႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူဟာ Hepatitis C virus နဲ႔ေတြခဲ့ဘူးျပီ။ ေစာေစာပိုင္းမွာေတာ့ Viral load ကို စမ္းလို႔မေတြ႔ႏိုင္ေသးဘူး။ ဒီလူဟာ ၁၅-၄ဝ% ေသာ ကံေကာင္းသူစာရင္းထဲမွာ ပါႏိုင္တယ္။ သူ႔ကိုယ္ခႏၶာကေန (ဗိုင္းရပ္စ္) ေတြကို သူ႔ဖါသာသူ ရွင္းထုတ္ႏိုင္လိမ့္မယ္။ သတိထားဘို႔လိုတာက (ဗိုင္းရပ္စ္) ေတြက တက္လိုက္-က်လိုက္ေနတာမို႔ ေသြးစစ္ခ်ိန္မွာ နည္းေနခ်ိန္ဆိုရင္ မေတြ႔ႏိုင္ရင္ ထပ္စစ္ဘို႔ ေကာင္းတယ္။
ေဆးကုျပီးခ်ိန္မွာ စစ္ရင္ ေသြးထဲမွာ HCV antibodies ေတြရွိေနတာသိရမယ္။ ဒါေပမဲ့ HCV viral load ကေတာ့ စမ္းေတြ႔ေလာက္ေအာင္မရွိတာသိရရင္ ေဆးကုသတာ ထိေရာက္တယ္လို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ စစ္ေဆးတဲ့ အခါေတြမွာ ျပန္ေတြ႔လာရင္ေတာ့ တစခန္းျပန္ထလာတာျဖစ္တယ္။
Viral Load က 800,000 IU/mL ေက်ာ္ရင္ မ်ားေနတယ္။ ဒိထက္ေလွ်ာ့ရင္ နည္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ Viral Load တက္လာတိုင္းလဲ လူက ေနမေကာင္းပိုျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါ။ ေရာဂါအေျခအေနသိေအာင္ Liver enzymes, Liver biopsies နဲ႔ လိုအပ္ရင္ Viral genotype ေတြကိုပါစစ္ရတယ္။ Viral load တခုထဲကေန မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါ။
HCV (စီ) ပိုးဟာ HIV နဲ႔မတူပါ။ (စီ) ပိုး မိတၱဴပြါးေတြကေန လူနာရဲ႕ေရာဂါ (အသဲ) အဆိုး-အေကာင္း မျပသပါ။ သတိထားဘို႔ ေနာက္တခုက ေသြးကိုသာစစ္တာျဖစ္တယ္။ အသဲကို စစ္ေသးတာ မဟုတ္ဘူး။ ေယဘုယ်ဆိုရင္ ၆ လအထိ Undetectable viral load မေတြ႔ဘူးဆိုရင္ Remission ေရာဂါကို ဖိႏွိပ္ထားႏိုင္ျပီလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ Cured လံုးဝေပ်ာက္သြားျပီလို႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။
တကယ္လို႔ ေဆးကုသျပီးေနာက္ Viral load က ၂၄ ပါတ္အထိ 50 IU/mL ထက္နည္းေနတာေတြ႔ရရင္ Sustained virologic response (SVR) လို႔ေခၚမယ္။ ဒါဆိုရင္ ၉၈% ေရာဂါေပ်ာက္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ျပီ။
တႏွစ္ ႏွစ္ႏွစ္အထိ အဲလိုျဖစ္ေနရာကေန ေရာဂါျပန္ထတယ္ဆိုတာ အလြန္႔အလြန္ရွားတယ္။ သတိထားဘို႔ လိုျပန္တာက ဒီလူဟာ ေရာဂါျပီးေနတယ္လို႔ မထင္သင့္ဘူး။ အႏၲရာယ္မကင္းတဲ့ အရာေတြကို မဆင္ျခင္ဘဲ ေနလို႔မရပါ။
Viral load ဟာ စမ္းမေတြ႔ႏိုင္တဲ့အဆင့္ကေန သန္းေပါင္းမ်ားစြာအထိရွိႏိုင္တယ္။ Not detected စမ္းလို႔ မေတြတာ နဲ႔ Negative အႏုတ္ျပတာ မတူပါ။ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြမတူတာရွိတယ္။ ေစ်းၾကီးရင္ ပိုတိက်ေစမယ္။ Negative ျပေနတယ္ဆိုတာ Hepatitis C virus (စီ) ပိုး လံုးဝ ကူးစက္တာ မခံရဘူးလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ စမ္းလို႔ မေတြ႔ေလာက္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ bDNA နည္းနဲ႔စမ္းတာဆိုရင္ 200,000 virus equivalents/ml ေအာက္ဆိုရင္ စမ္းမေတြ႔လို႔ Negative or Not detected လို႔အေျဖေပးမယ္။
Hepatitis C viral load စမ္းၾကည့္တယ္ဆိုတာ ဒါေတြသိဘို႔ပါ။
• Hepatitis C ေရာဂါ ရွိ-မရွိ၊
• ေဆးကုသဘို႔ ေအာင္ျမင္မႈ အလားအလာ၊
• ေဆးကုေနတာရဲ႕ ထိေရာက္မႈ။
Viral load မ်ားေနရင္ ေဆးကုသမႈ သိပ္မေကာင္းတာကိုျပတယ္။ ေအာင္ျမင္ႏွဳန္း ၄ဝ% သာရွိတယ္။ နည္းေနသူေတြမွာ ၅၆% ရွိတယ္။ Hepatitis C viral load အျပင္ ၾကည့္ရအံုးမွာေတြရွိတယ္။ အသက္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္၊ လူမ်ိဳးစုု ေနနာက္ျပီး -
• Hepatitis C Genotypes (ဂ်ီႏို-တိုက္ပ္) အမ်ိဳးအစား၊
• Liver damage present အသဲအေျခအေန၊
• Hepatitis C virus ပိုးဝင္ေနခဲ့တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာ။
Peginterferon injections ထိုးေဆး နဲ႔ Ribavirin pills စားေဆးေတြကို လအေတာ္ၾကာေပးျပီးေနာက္ ဆန္းစစ္ရင္ ေဆးကုသမႈ ဘယ္ေလာက္အလုပ္ျဖစ္-မျဖစ္ သိတယ္။ Hepatitis C viral load အေရအတြက္ High မ်ားတယ္၊ Low နည္းတယ္ဆိုတာ အၾကမ္းဖ်ဥ္းသာ ေျပာႏိုင္တာပါ။ 1 million IU/mL (2 million RNA copies/mL) ကို ျဖတ္မ်ဥ္းလို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Chronic hepatitis C (စီ) ပိုး နာတာရွည္ေရာဂါရွိသူ အမ်ားစုမွာ 100,000 IU/mL (10,000,000 RNA copies/mL) ရွိေနၾကတယ္။
Viral Load (ဗိုင္ရယ္ လုဒ္) ဗိုင္းရပ္ဘယ္ေလာက္မ်ားသလဲ
Viral Load (ဗိုင္ရယ္ လုဒ္) ဆိုတာ အသဲေရာင္ (စီ) ပိုးရွိေနသူေတြရဲ႕ေသြးကိုစစ္ေဆးတဲ့အခါ ဗိုင္းရပ္စ္ ဘယ္ေလာက္ မ်ားေနသလဲကို ေျပာတာျဖစ္တယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ Hep C genetic material (စီ) ပိုးမ်ိဳးဗီဇ ပစၥည္း ဘယ္ေလာက္လဲကို ေျပာတာပါ။
စမ္းလို႔ Negative အႏုတ္ျပတယ္၊ Not detected မေတြ႔ဘူး ဆိုတာ စမ္းလို႔ေတြ႔ေလာက္ေအာင္ မမ်ားဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စမ္းမေတြ႔တိုင္း ပိုး လံုးဝမရွိဘူးေျပာဘို႔ေစာေသးတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြက မတူၾကပါ။ တခ်ိဳ႕စစ္နည္းမွာ 200 virus equivalents/ml ျဖစ္ျပီး၊ တခ်ိဳ႕နည္းက 200,000 virus equivalents/ml ျဖစ္တယ္။
• 200,000 = အလြန္နည္းတယ္။ bDNA test နည္းနဲ႔စမ္းမေတြ႔ဘူး။
• 200,000 ကေန 1,000,000 အထိ = နည္းတယ္။
• 1,000,000 ကေန 5,000,000 အထိ = အသင့္အတင့္မ်ား၊
• 5,000,000 ကေန 25,000,000 အထိ = မ်ားတယ္။
• 25,000,000 ေက်ာ္ရင္ အလြန္မ်ားတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၈-၂-၂ဝ၁၂