Infertility ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း
“သာဝတၱိျပည္တြင္ သူၾကြယ္လင္မယား ရွိၾက၏။ သူၾကြယ္ ေယာက္်ားကား ေစတနာသဒၶါတရားႏွင့္ ျပည့္စံုသေလာက္ သူၾကြယ္၏။ ဇနီးကား ေစတနာ သဒၶါတရားမရွိ၊ မာန္မာနၾကီး၏ အမ်က္မာန္ေစာင္းၾကီး၍ ဣသာမစၦရိယစိတ္မ်ား၏။ ထိုမယားကား သားသမီးလည္းမထြန္းကား၊ ‘အျမံဳမ’ ျဖစ္၏။”
လူတေယာက္မွာ ဆီးခ်ဳိရွိေနတာ၊ (လူကီးမီးယား) ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရင္ ဘယ္သူ႔သြား အျပစ္တင္မလဲ။ အတူတူပါဘဲ၊ စံုတြဲတတြဲ ကေလးမရတာကိုလဲ အျပစ္တင္လို႔မရပါ။ ဗမာေတြက ‘အျမံဳမ’ လို႔ေခၚတာ သိပ္ႏွိမ္လြန္းရာက်တယ္။ သူမ်ားေတြဆီမွာေတာ့ (စေပ့စ္) ထဲက ျဂိဳဟ္သားနဲ႔ မိတ္ဖက္ျပီး၊ ဆူပါကေလးေမြးတဲ့ ရုပ္ရွင္ကားေတြ ေပၚျပဴလာ ျဖစ္ေနတယ္။ လူနဲ႔မွ ကေလးမရရင္ ဒါလုပ္မယ္လို႔ သင္ေပးရာက်ေနတယ္။ လူနဲ႔ဘဲကေလးရေစဘို႔ရာ ဒီစာကေလး ေရးပါတယ္။
တကမာၻလံုးမွာ က်ား-မ ၇ တြဲရွိရင္၊ ၁ တြဲက၊ ကေလးမရျဖစ္ေနတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။ မ်ိဳးပြါးပညာ အထူးကု ဆရာဝန္မ်ားကေတာ့ ၃၄ ႏွစ္ ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ၁၂ လတိတိ၊ ပဋိသေႏၶတားနည္း တခုမွ မသံုးဘဲ၊ ၆ အထိ အတူေနလို႔မွ ကိုယ္ဝန္မေဆာင္ႏိုင္တာကို ကေလးမရႏိုင္ျခင္းလို႔ သတ္မွတ္ပါသတဲ့။ ကေလးရႏိုင္စြမ္း နည္းတာ၊ အစကတည္းက ကေလးမရျဖစ္ေတာနဲ႔ ေနာက္က်မွ ကေလးမရျဖစ္လာတာဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားခြဲေတြလဲ ရွိေသးတယ္။
အပ်ိဳေဖၚဝင္ကတည္းကစျပီး၊ ေသြးမဆံုးမခ်င္း အမ်ိဳးသမီးတိုင္းဟာ လူ႔မ်ိဳးဆက္ျပန္႔ပြါးဘို႔ ျဖစ္ႏိုင္ရပါတယ္။ ရာသီလ အလည္ရက္မွာ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးပြါးေစႏိုင္တဲ့ မ-မ်ိဳးဥ ၁ ဥ ထြက္ေပးေနတယ္။ အဲဒီ သန္စြမ္းတဲ့ ဥနဲ႔ က်န္းမာတဲ့ က်ား-သုတ္ပိုး အေကာင္း ၁ ခု ထိေတြ႔ရ၊ ေပါင္းစပ္ၾကရရင္ ကုိယ္ဝန္ရေစပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား အသက္ၾကီးတာနဲ႔ ကေလးရႏိုင္စြမ္း နည္းလာတယ္ဆိုတာ ဆရာဝန္မဟုတ္လဲ သိၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြလဲ အိုလာရင္ ကေလးရဘို႔လမ္း နည္းလာတာပါဘဲ။ အသက္အျပင္ ဘာ့လို႔ ကေလးမရၾကသလဲ။
• ခင္ပြန္းဘက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ၂ဝ%၊
• ဇနီးဘက္က ၄ဝ-၅ဝ%၊
• ႏွစ္ေယာက္လံုးနဲ႔ ဆိုင္တာ ၃ဝ-၄ဝ% အျပင္
• ရွင္းမျပႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကလဲ ၁၅% ရွိပါတယ္။
က်ားသုတ္ပိုး အေရအတြက္ နည္းတာနဲ႔ (အင္ဒိုမီထရီယိုးဆစ္) ဆိုတဲ့ သားအိမ္ေရာဂါ၊ သားအိမ္ျပြန္မွာ ျပႆနာ ရွိတာေတြက အမ်ားဆံုး တရားခံေတြပါ။ မ်ိဳးဗီဇကိုလဲ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါတယ္။ ဖေအရ့ဲ DNA မွာ Y ခရိုမိုဖုန္း ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိရင္ သားကိုပါအေမြေပးတယ္။ ဆီးခ်ိဳ၊ လည္ပင္ၾကီး၊ (အျဒီနယ္) နဲ႔ (ဟိုက္ပိုပစ္က်ဴထရီ) ဆိုတဲ့ ေဟာ္မုန္းထြက္တဲ့ (ဂလင္း) ေတြမွာ ေရာဂါရွိတာလဲပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ပတ္ဝန္းက်င္က အဆိပ္အေတာက္ေတြကိုပါ စဥ္းစားတယ္။ ဂ်ာမန္ဆရာဝန္ ေတြကေတာ့ (ဗိုင္းရပ္စ္) တမ်ိဳးကို လက္ညွိဳးထိုးပါတယ္။
ဒီေရာဂါကုဘို႔ ဆရာဝန္ေတြက အျပစ္ရွာတာနဲ႔ စရတယ္။ ေယာက္်ားကုိ အျပစ္ရွာရရင္ သုတ္ပိုးနည္းတာ၊ ပံုမမွန္တာ၊ သုတ္ရည္က ေနာက္ျပန္ထြက္တာ၊ သုတ္ရည္လမ္း ပိတ္ေနတာ၊ (ေဗရီကိုဆီး) အေၾကာထံုးေရာဂါ၊ (တက္စတိုစတီရုန္း) က်ားေဟာ္မုန္းနည္းတာ၊ မ်ိဳးဗီဇ ခြ်တ္ယြင္းတာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ ေမြးကတည္းက က်ားအေစ့ ေအာက္မက်ဘဲရွိေနတာ၊ (ဟိုက္ပိုပီဒီေယးဆစ္) ဆီးထြက္ေပါက္ ေမြးရာပါ ေနရာမမွန္တာ၊ (ဆစ္စ္တစ္ဖိုက္ဘရိုးဆစ္) ေရာဂါရွိတာ၊ စိတ္ေသာက မ်ားတာ၊ အာဟာရနည္းလြန္းတာ၊ အဝလြန္တာ၊ ကင္ဆာ ျဖစ္တာနဲ႔ ကုသမႈခံေနတာ၊ ဇိုးသမား၊ ေဆးသမား၊ အဖိုးၾကီးမ်ား ပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အျပစ္ရွာရရင္၊ သားအိမ္ျပြန္ ပိတ္ေနတာနဲ႔ မေကာင္းတာ၊ အကုရခက္တဲ့ (အင္ဒိုမီထရီယိုးဆစ္) သားအိမ္ေရာဂါ၊ ခြဲထုတ္လို႔လြယ္တဲ့ (ဖိုက္ဘရြိဳက္) သားအိမ္အလံုးရွိတာ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ေရာဂါ၊ (ဟိုက္ပါပရိုလက္တီနီးမီးယား) (ပိုလီဆစ္စတစ္ အိုေဗးရီးယန္း ဆင္ဒရုမ္း) ေရာဂါေတြ၊ ေသြးဆံုးခ်ိန္ေစာတာ၊ အျဖဴဆင္းျပီး ဆီးစပ္နာရာကေန တင္ပဆံုတြင္းေရာဂါ၊ လည္ပင္ၾကီးေရာဂါ၊ ကင္ဆာျဖစ္တာနဲ႔ ကုသမႈခံေနရတာ၊ အသက္ၾကီးသြားတာ၊ ေကာ္ဖီ၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ စည္ပိုင္းလို အဝလြန္တာနဲ႔ ငါးေဖါင္ရိုးေျခာက္လို ပိန္တာေတြ ပါတယ္။
အျပစ္ရွာျပီးပါျပီ၊ ကုဘို႔ ၾကိဳးစားပါမယ္။ ကုသနည္းေတြထဲမွာ ေဆးေပးနည္း၊ ကရိယာသံုးနည္း၊ ခြဲစိတ္နည္းေတြရွိတယ္။ လိုအပ္ရင္ နည္းတခုမက တြဲလုပ္ေပးရတယ္။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္မ်ာ FDA အတည္ျပဳေပးတဲ့ (ကြန္ဆက္ပရွင္း) ကိရိယာဆိုတာက ခင္ပြန္းရဲ႕ သုတ္ပိုးအားလံုး ဇနီးရဲ႕ သားအိမ္အဝထဲ အကုန္အစင္ ဝင္ေစေအာင္ ကူေပးနည္းပါ။ အိမ္မွာတင္ ကုိယ့္ဖါသာ လုပ္ရတာမို႔ အပန္းမၾကီးပါ။
ဆရာဝန္ပါမွရတာ လာပါမယ္။ က်ားသုတ္ရည္ အျပင္က ထည့္ေပးျခင္းနည္း သုက္ရည္ အျပင္ကေနထည့္ေပးျခင္း ဆိုတာက ၁၉၇ဝ ကတည္းက စတယ္။ (ICI) နဲ႔ (IUI) ၂ နည္းရွိတယ္။ (IUI) ကပို ေခတ္စားတယ္။ 5% to 25% ေအာင္ျမင္လမ္းရွိတယ္။ အကူညီေပးတဲ့ေဆးပါ တြဲေပးရင္ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားတယ္။ ေဆးေတြကေတာ့ Progesterone, Gonadotropins, GnRH Agonists, GnRH Antagonists, Clomiphene Citrate, Human Menopausal Gonadotropin ဆိုတာေတြပါ။ ဒီနည္းမွာ ခင္ပြန္းရဲ႕သုတ္ရည္ကိုသာ သံုးပါတယ္။
သုက္ရည္ အျပင္ကေနထည့္ေပးျခင္းဆိုတာက ခင္ပြန္းမဟုတ္သူ အလွဴရွင္ဆီက သုတ္ပိုးကုိ ထည့္ေပးနည္းပါ။ အသက္ ၁၈-၃၅ ႏွစ္အတြင္း၊ အားေကာင္း၊ ေမာင္းသန္၊ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေဆးစစ္တာ ေအာင္သူေတြ၊ ေခတ္သစ္ အလွဴရွင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဝႆႏၱရာမင္းၾကီး မလုပ္ႏိုင္ခဲ့တ့ဲ ဒါနပါရမီေပါ့။ (ICSI) ကေတာ့ ပိုျပီး လက္ဝင္သလို၊ အကုန္အက်လဲ မ်ားတယ္။ အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူး သံုးျပီး၊ တခုတည္းေသာ က်ားသုတ္ပိုးကို မ-မ်ိဳးဥ အတြင္းထဲ ထိုးထည့္ေပး။ ျပီးေတာ့ သားအိမ္ထဲ ျပန္ထည့္ေပးတယ္။ အမ်ိဳးသမီးကို ေဆးေပး၊ က်န္းမာသန္စြမ္းတဲ့ မ်ိဳးဥ ထြက္ေစေအာင္လုပ္ျပီး၊ ဗဂ်ိဳင္းနားကေန (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္နည္း သံုးရတယ္။ က်ားသုတ္ပိုးကိုလဲ အမံႈအမႊားေတြနဲ႔ ခြဲထုတ္ဘို႔ ဗဟိုခြါးအားစက္သံုးတာ လုပ္ေပးရေသးတယ္။ အင္မတန္ေတာ္တဲ့ ပန္းတိမ္ဆရာလို အႏုစိတ္ပညာရွင္က ဖန္အပ္ဆိုတာ သံုးရတယ္။
မ်ိဳးပြါး အေထာက္အကူျပဳနည္း ဆိုတာရွိပါတယ္။ ေဆးကူေပးတာပါ။ လိုအပ္ရင္ (IVF) ဆိုတဲ့ သားအိမ္ျပင္ပနည္းကိုပါ တြဲလုပ္တယ္။ (IVF) ကို ထပ္ခ်ဲ႕ လုပ္ေပးနည္းေတြကေတာ့ (OCR, AZH, ICSI, ZIFT) နဲ႔ (PGD, GIFT, SSR) အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတယ္။ အရင္ဆံုး မ-မ်ိဳးဥ ထြက္လာေအာင္ ဆြေပးရတယ္။ ထြက္လာတဲ့ ဥကို ထုတ္ယူ၊ ဓါတ္ခြဲခမ္းထဲမွာ က်ားသုတ္ပိုးနဲ႔ ေပါင္စပ္ခိုင္းျပီး၊ ၄ဝ နာရီ ေစာင့္၊ ေနာက္ ေပါင္းစပ္ျပီးတဲ့ ဥကို သားအိမ္ထဲ ထည့္ေပးတယ္။ မဒီေဒဝီလို ပါရမီျဖည့္မဲ့ သားအိမ္အငွားလုပ္သူကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ AIDS ရွိသူေတြ ေမြးလာမဲ့ ကေလးကို မကူးေအာင္လဲ ဒီနည္း သံုးတယ္။ သေႏၶေျပာင္းေပးျခင္းလို႔ေခၚတယ္။ ၁၉၇၈ ကတည္းက စသံုးပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ အကုန္အထိ US မွာ ဒီနည္းနဲ႔ ေမြးတဲ့ ကေလးေပါင္း ၅ သိန္းရွိျပီတဲ့။
၂ဝဝ၂ တံုးက IVF နည္း လုပ္ျပီးေနာက္၊ အပ္စိုက္နည္းနဲ႔ ကူေပးတာလဲ ပိုေကာင္းေစတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ (ဖလုတ္ေတးရွင္း) နည္း ဆိုတာက ကမာၻ႔ဆြဲအား မဲ့ေအာင္ ဖန္တီးျပီး၊ စိတ္တင္းအား ေလ်ာ့ေစတဲ့နည္း။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္မွာ မ-မ်ိဳးပြါးလမ္းမွာ တြယ္ကပ္ေနတာ မွန္သမွ် ဖယ္ရွင္း ထုတ္ေပးျပီး၊ သဘာဝအတိုင္း သေႏၶရေစအာင္လုပ္နည္း။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္မွာ ေပၚတဲ့ နည္းသစ္တခုကေတာ့ ေဟာ္မုန္-အင္တီေအာက္ဆီးဒင့္ တြဲေပးနည္းေခၚတယ္။ က်ားသုတ္ပိုးကို ပိုမ်ားေအာင္နဲ႔ ပိုလႈတ္ရွားမႈ ရွိေအာင္ လုပ္ေပးနည္း ျဖစ္ပါတယ္။
သဘာဝမဟုတ္ဘဲ ကေလးရေအာင္လုပ္ရတာမွာ က်င့္ဝတ္ပိုင္းကိုလည္း ထည့္တြက္ရမွာပါ။ ေအာင္ျမင္တာ မေအာင္ျမင္တာ ေနာက္ထား စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ရတာကိုက ကုန္က်စရိတ္ အလြန္မတန္ ၾကီးတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ၁၂၄ဝဝ ေဒၚလာ ကုန္က်တယ္။ အျပင္မွာ တည္ေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့သေႏၶကို ဥပေဒအရလဲ စကားေျပာစရာေတြ ရွိသလို၊ ဘာသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြကေန တမ်ိဳးတမ်ိဳး ဆိုၾကတယ္။
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈကလဲ အေတာ္ၾကီးမားလွတယ္။ ကေလးမရေလ၊ ရခ်င္ေလစိတ္က တေန႔တျခား၊ ျပင္းျပလာတယ္။ အိမ္ေထာင္ကြဲရတာလဲ မနည္းဘူး။ ဇနီးဘက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းတာ ေသျခာသိလို႔ ေနာက္အိမ္ေထာင္ ျပဳသြားတဲ့ ေယာက္်ားကို အျပစ္တင္ရမွာလား။ မတင္သင့္ဘူးလား။ ေစာေစာက ေဖၚျပခဲ့တဲ့ပံုျပင္မွာ “သူၾကြယ္သည္ အႏြယ္ကို လုိသျဖင့္ မ်ိဳးဆက္မျပတ္ရန္အလုိ႔ငွာ အမ်ိဳးႏြယ္တူသည့္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးကို လက္ထပ္ယူလုိက္သည္။”
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြလဲ ရွိပါတယ္။ မလုပ္ေစခ်င္လို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါ သိထားဘို႔လိုလို႔ အကုန္အစင္ ေရးရရင္ - ကေလး တေယာက္မကျဖစ္ျခင္း၊ မ-မ်ိဳးဥအိမ္ အလြန္လံႈ႕ေဆာ္ ဆင္ဒရုမ္း ေရာဂါတမ်ိဳးရျခင္း၊ ေသြးယိုျခင္း၊ ေရာဂါပိုးဝင္ျခင္း၊ အေလးခ်ိန္နည္းတဲ့ကေလး ေမြးျခင္း၊ ကေလးမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ပါျခင္း။
သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ Fertility tourism ဆိုတဲ့ေဝါဟာရ ေပၚလာရတယ္။ ကေလးရဘို႔ ခရီးသြားရတာတဲ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာ ၾကာျပီလို႔ ၾကြားခ်င္ပါတယ္။ ကြယ္လြန္သြားျပီျဖစ္တဲ့ အဆိုေတာ္၊ ရုပ္ရွင္မင္းသား၊ ဒါရိုက္တာ၊ စာေရးဆရာ၊ ထုတ္ေဝသူ စြယ္စံုရ “ဝင္းဦး” ကို ငယ္သူေတြ သိခ်င္မွ သိၾကမယ္။ သူ႔ေခတ္မွာေတာ့ တေယာက္ဆို တေယာက္ပါ။ “ပရက္စေလ” ေခတ္ကေပါ့။ သူေရးတဲ့ ဝတၱဳရွည္တပုဒ္ရွိတယ္။ ဇာတ္လိုက္မင္းသား ၾသစေတးလ် သြားျပီး၊ (မဲလ္ဘြမ္း) မွာေနတဲ့ အင္မတန္ေခ်ာလွတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ “တညတာ” ၾကံဳရဆံုရတယ္။ တညျပီးတဲ့ေနာက္ ဆက္ဆံေရး ကန္႔လန္႔ကာ အျပီးခ်လိုက္လို႔ မင္းသားချမာ လြမ္းရေဆြးရတာေပါ့။ လြမ္းခန္းေကာင္းေနတံုး၊ မင္းသမီးက အိမ္ေထာင္သည္ ဆိုတာကို ေဖၚျပလိုက္တယ္။ အိမ္ေထာင္သက္ ၾကာေပမဲ့၊ ကေလးမရဘူးတဲ့။ ေက်ကြဲရမွာလား၊ ေက်နပ္ရမွာလားမသိပါ။ ဇာတ္လမ္း အဆံုးမွာ မင္းသားနဲ႔ တညတာ ဖူးဇာဆံုအျပီး၊ ဇာတ္လိုက္သမီးက သားေလးတေယာက္ ထြန္းေပါက္ပါသတဲ့။
ဖတ္စရာစာေတြ
• Infertility ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/infertility-1.html
• Infertility Q and A ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း အေမးအေျဖမ်ား http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2014/02/infertility-q-and.html
• Semen Leakage (1) သုက္ရည္ထြက္က်ျခင္း (၁) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/semen-leakage.html
• Semen Leakage (2) သုက္ရည္ထြက္က်ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/04/why-semen-comes-out-of-vagina.html
• Fertomid 50 mg မ်ိဳးဥေကြ်ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/11/fertomid-50-mg.html
• Clomiphene Citrate ကေလးမရႏိုင္သူမ်ားအတြက္ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/05/clomiphene-citrate.html
• IUI and IUTPI ကိုယ္ဝန္ကို အျပင္ကေနရေအာင္ လုပ္ေပးနည္း (၂) မ်ိဳး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/09/iui-and-iutpi.html
IUI နည္းနဲ႔ ကေလးရေစျခင္း http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/07/iui.html
Dr. တင့္ေဆြ