Infertility Q and A ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း အေမးအေျဖမ်ား
ကိုယ္ဝန္ မရေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြမွာ ၃ ပံု ၁ ပံုက အမ်ိဳးသား၊ ေနာက္ ၃ ပံု ၁ ပံုက အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ က်န္ ၃ ပံု ၁ ပံုက ႏွစ္ေယာက္လံုးနဲ႔ ဆိုင္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ကေလးမရ ျဖစ္ၾကရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရပ္ ၃ ခု ရွိတယ္။ ၈ဝ% စံုတြဲေတြမွာ ေတြ႔ရရမွာက -
၁။ အမ်ိဳးသမီးက လစဥ္ မ်ိဳးဥထြက္တာ၊
၂။ အမ်ိဳးသား သုက္ပိုး ျပႆနာ နဲ႔
၃။ အမ်ိဳးသမီး သားအိမ္ျပြန္ ျပႆနာေတြ ျဖစ္တယ္။
၄။ ဒါေတြအျပင္ သားအိမ္အဝ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ နဲ႔ ေရာဂါျပီး-စနစ္ေတြကိုပါ ေလ့လာေနၾကတယ္။
မ်ိဳးဥထြက္ျခင္း
သေႏၶရတာရဲ႕အေျခခံဟာ မမ်ိဳးဥ နဲ႔ က်ားသုက္ပိုး ေတြ႔ၾကဘို႔ ျဖစ္တယ္။ ကေလးမရႏိုင္ေသးသူေတြ အလြယ္ဆံုး စလုပ္ႏိုင္တာက မ်ိဳးထြက္-မထြက္သိဘို႔ျဖစ္တယ္။ အိမ္မွာတင္ကိုယ္တိုင္စမ္းႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ေစတဲ့ေဆးကိုလဲ ဝယ္ေသာက္ႏိုင္ေသးတယ္။ မ်ိဳးဥဆိုတာ ရာသီလတလရဲ႕ အလည္ရက္မွာ တလမွာ တခါ၊ တခါမွာ တဥသာ ထြက္တယ္။ ၂၈ ရက္တခါ ရာသီလာသူက ၁၄ ရက္၊ ၃ဝ ရက္တခါဆိုရင္ ၁၅ ရက္မွာ ထြက္လိမ့္မယ္။ မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ ရက္ရဲ႕ေရွ႕ ၄-၆ ရက္မွာ ဆက္ဆံတာက ကိုယ္ဝန္ရဘို႔ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုးရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ (စာသပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။)
သုေတသနအရ တိတိက်က် ေျပာရရင္ -
• ၃ဝ% ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြက အဲဒီ လလယ္ရက္ အတိအက်မွာ မ်ိဳးဥ ထြက္တယ္။
• ၆ဝ% က လလယ္ရက္ထက္ ၁ ရက္ေစာထြက္တယ္။
• အားလံုးကို ျခံဳလိုက္ရင္ ၇၈%က လလယ္ရက္ထက္ ၂ ရက္ေစာထြက္တယ္။
• ၈ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေန ၁၉ ရက္အတြင္းဟာ ကိုယ္ဝန္ အရႏိုင္ဆံုး ရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။
• ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း “မဆက္ဆံသူ” ေတြထဲက ၄႕၇% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း “ဆက္ဆံသူ” ေတြထဲက (ကြန္ဒြမ္) နည္း သုက္ရည္ကို အျပင္ထုတ္နည္း သံုးသူေတြမွာ ၅႕၆% ကိုယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• ၈ ရက္ေျမာက္ကေန ၁၉ ရက္ေျမာက္အတြင္း ဘာအကာအကြယ္မွ မသံုးသူေတြထဲက ၁၁႕၉% ကုိယ္ဝန္ ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ရက္အတိမွာ ဆက္ဆံသူေတြ ၈-၁ဝ% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၅ ရက္ အလိုမွာ ဆက္ဆံသူေတြ ၄% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၄ ရက္အလိုမွာ ဆက္ဆံသူေတြ ၁၅% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
• မ်ိဳးဥမထြက္ခင္ ၂ ရက္အလိုမွာ ဆက္ဆံသူေတြ ၂၅-၂၈% ကိုယ္ဝန္ရၾကတယ္။
အတူေနနည္း
က်ားအဂၤါက (ဗဂ်ိဳင္းနား) အတြင္းထဲ ေရာက္ႏိုင္သမွ် ေရာက္ေနရင္း သုက္ထြက္ေစတာ ေကာင္းတယ္။ ဆက္ဆံျပီးတာနဲ႔ မိနစ္ ၁၅-၂ဝ လက္လက္ အေနအထား၊ တင္ပါး ေအာက္မွာ အခုအခံတခုတားျပီး ဆက္လွဲေနပါ။ ေျခေထာက္ကိုလဲ ပက္လက္အေနအထားမွာ ေခါင္းဖက္ဆီ ထားႏိုင္ေအာင္ ျပဳျပင္ထားပါ။ ဆက္ဆံေနတံုးမွာလဲ တင္ပါးေအာက္မွာ အခုအခံ ထားသင့္တယ္။ ဒီနည္းကို သိပ္မထူးဘူးလို႔ ေျပာသူကေတာ့ ေျပာပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ရေစဘို႔ ဆက္ဆံနည္းလမ္းမ်ား
• (ကြန္ဒြမ္) မသံုးပါနဲ႔။
• စိတ္မေလာပါနဲ႔၊ စိတ္မေစာပါနဲ႔၊ အခ်ိန္ယူပါ။
• လိင္စိတ္တိုးေဆးေတြ၊ အစာေတြကို အားမကုိးပါနဲ႔။ လိင္စိတ္မ်ားတာ၊ သန္တာနဲ႔ေတာ့ ကေလးမရပါ။
• ကေလးရေအာင္ ရက္ေရြးျပီးသာ ဆက္ဆံတာလဲ အားမကိုးပါနဲ႔ ပံုမွန္ လင္-မယားေတြလိုသာ ျပဳမူ-ဆက္ဆံပါ။
• မရရေအာင္ ခဏခဏဆက္ဆံမယ္လို႔လဲ စိတ္မကူးပါနဲ႔။ သုက္ပိုးနည္းေနသူျဖစ္ေနရင္ မေကာင္းပါ။
• စိတ္နည္းပါေစ ရက္ေကာင္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားျပီးရင္ ဆက္ဆံပါေလ။
• စိတ္တင္းအားေတြ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ပါ။
• ဆက္ဆံတယ္ဆိုတာ တာဝန္အရလုပ္ရတာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါ။ ျပင္ျပင္ဆင္ဆင္ ၾကိဳတင္ေဆာင္ရြက္စရာေတြလဲ လုပ္ဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
• ေခ်ာေမြ႔အရည္-ဆီ သံုးစရာလိုရင္ Preseed ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးအစားကလြဲရင္ မသံုးပါနဲ႔။ သုက္ပိုးသတ္ေဆး ပါတတ္တယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ခ်ိန္ ရက္ေတြ ေရြးထားပါ။ အသံုးျပဳတာက လက္ေတြ႔က်ပါတယ္။
• ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ႏွစေယာက္လံုး ေက်နပ္အားရမႈ ျဖစ္ေစေအာင္လဲ ၾကိဳးစားပါ။
• ဆက္ဆံတဲ့အေနအထား ေရြးတတ္ပါ။ မိန္းမ-အထက္ကေနနည္း နည္းလဲပါတယ္။
• သုက္ပိုးက က်ားအဂၤါကေနထြက္ျပီးေနာက္ ၄၈-၇၂ နာရီအထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ မ်ိဳးဥထြက္တာနဲ႔ အတိအက် ေတြ႔ေစရေအာင္ ေန႔တိုင္း ဆက္ဆံေနသင့္တယ္ ဆိုတာလဲ မဟုတ္ပါ။ ဒီရက္ကိုမွ မဆက္ဆံမိရင္ မရႏိုင္ဘူး ဆိုတာလဲ မမွန္ပါ။
သုက္ရည္ျပန္ထြက္ျခင္း
ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ သုက္ရည္အျပင္ထြက္တိုင္း ကေလးမရေစတဲ့ အေၾကာင္းမွန္လို႔ အေသအျခာ မေျပာႏိုင္ပါ။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အဝကေနထြက္တာတိုင္းလဲ သုက္ရည္ ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးက ထြက္တဲ့ အရည္လဲ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ ထြက္တဲ့ အရည္မွာ ၅% သာ သုက္ရည္ျဖစ္ျပီး၊ ၉၅% က တျခားအရည္ ျဖစ္တယ္။ ပိုတဲ့ ပံုမွန္သုက္ရည္ လွ်ံထြက္တာလဲ ရွိႏိုင္တယ္။ မေကာင္းတဲ့-မလိုတဲ့ ခပ္ညံ့ညံ့ေတြ၊ ခပ္ေလးေလး သုက္ေတြ ထြက္တာလို႔ ေျပာသူေတြက ေျပာတယ္။ သန္စြမ္း-ျမန္ဆန္တဲ့ သုက္ေတြက အထဲကို ဝင္သြားတယ္တဲ့။ သုက္ရည္အျပင္ထြက္တဲ့စာ မဖတ္ရေသးရင္ ဖတ္ပါ။ လိုက္နာပါ။
သားအိမ္အေနအထား
အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ပက္လက္အိပ္ေနတာကို ေဘးတိုက္ၾကည့္ရင္ ေမြးလမ္းအဝကေန အတြင္းထဲ ဆက္သြားတဲ့ ျပြန္လိုလမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ိဳင္းနား) ဟာ ေအာက္ဖက္ဆီကို ဦးတည္ေနတယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အဆံုးမွာ သားအိမ္ဝရွိတယ္။ သားအိမ္ဝနဲ႔ တဆက္တည္းက သားအိမ္။ သားအိမ္လည္ပင္းပိုင္းနဲ႔ ကိုယ္ထည္က တေျဖာင့္တည္းမဟုတ္ဘဲ ေဒါင့္ခ်ိဳးရွိတယ္။ ပိုမ်ားမ်ားမွာေတာ့ AV ေဒါင့္ခ်ိဳးဟာ အထက္ဖက္ဆီ သြားၾကတယ္။ (RV) သားအိမ္က ေနာက္ျပန္ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ကေလးမရေစတာ မဟုတ္ပါ။ ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္က အဲလိုျဖစ္ေနၾကတာပါ။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကေန ကိုယ္ဝန္ ရေစပါတယ္။ ကေလးရဘို႔ခက္-မခက္ကို ေလ့လာမႈေတြအရ RV ေနာက္ျပန္ျဖစ္ေနသူေတြမွာ နည္းႏိုင္တယ္လို႔ေတာ့ ဆိုပါတယ္။ ကေလးမရေစဘူးေျပာတာ မဟုတ္ပါ။ ဆရာ့ေဆးခန္းေလး RV နဲ႔လာေမြးသူေတြ မနည္းရွိပါတယ္။ AV ထဲကလဲ ကေလးမရႏိုင္ေသးသူေတြ တပံုတပင္ရွိတယ္။
RV ျဖစ္ျဖစ္ AV ျဖစ္ျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးဟာ ပက္လက္အေနအထားေနခ်ိန္မယ္ သုက္ရည္ကို ဗဂ်ိဳင္းနားအဝ ေနရာမွာသာ စြန္႔ထုတ္တယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ေအာက္ဖက္ဆီကို ဆင္းဝင္ေစႏိုင္တယ္။ RV ျဖစ္ေနသူ ပက္လက္အေနအထားမွာ သုက္ရည္ကို ဗဂ်ိဳင္းနားအတြင္းနက္ဆံုးေနရာမွာ စြန္႔ထုတ္တယ္ဆိုရင္လဲ ဖိုနဲ႔မ ဆြဲအားသေဘာအရ အလြယ္တကူ ဝင္လာေစမယ္လို႔လဲ ယူဆတယ္။ AV မွာ သုက္ရည္ကို ဗဂ်ိဳင္းနားအတြင္းနက္ဆံုးေနရာမွာ စြန္႔ထုတ္တယ္ဆိုရင္ ဖိုနဲ႔မ ဆြဲအားသေဘာအျပင္ ကမာၻဆြဲအား သေဘာနဲ႔ (ဂဲၾသေမထရီ) သေဘာတရားေတြအရ ပိုလို႔ေတာင္ လြယ္စရာအေၾကာင္း ရွိမယ္လို႔ ယူဆႏိုင္တယ္။ သုက္လႊတ္ခ်ိန္မွာ RV ျဖစ္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ တင္ပါးေအာက္မွာ ခပ္နိမ့္နိမ့္ အခုအခံေလး ထားပါ။ ခါးက တင္ပါးရဲ႕ ေအာက္မွာေရာက္ေနပါေစ။ အတူေနျခင္း အဆံုးသတ္ျပီးခ်ိန္မွာ ပက္လက္ ဆက္ေနပါ။ ေဆးေၾကာတာကို ခ်က္ခ်င္းမလုပ္ပါနဲ႔။ စိတ္ထဲမွာ သန္စြမ္းလွတဲ့သုက္ပိုးေတြဟာ ကူးခတ္ျပီး အတြင္းထဲကို ဝင္ေနၾကတယ္လို႔ ခိုင္မာတဲ့ စိတ္ကူးထားေပးပါ။
ေဆစစ္္ျခင္း
လိုအပ္လာရင္ေတာ့ မ်ိဳးပြါးအထူးကုဆရာဝန္ဆီသြားပါ။ ဒါေတြ လုပ္ပါလိမ့္မယ္။
1. ေယာက္်ား-သုက္ပိုး စစ္ေဆးျခင္း၊
2. အမ်ိဳးသမီးေသြးစစ္ျခင္း၊ ရာသီရက္ ၃ မွာ FSH, LH, PRL and TSH လုပ္မယ္။
3. ရာသီရင္ ၈ မွာ Hysterosalpingogram, X-ray of the uterus and tubes လုပ္မယ္။
4. ရာသီရက္ ၁ဝ-၁၃ မွာ Vaginal ultrasound scan လုပ္မယ္။
တျခားနည္းေတြ
မရေသးရင္ (IVF) ဆိုတဲ့ ခႏၶာကိုယ္အျပင္မွာ မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ က်ား-သုက္ပိုး ေပါင္းစပ္ေစျပီး၊ သားအိမ္ထဲ ထည့္ေပးနည္း လုပ္ရေတာ့မယ္။ ဒီနည္းကို စပယ္ရွယ္လုပ္တဲ့ ေဆးရံုေတြက IVF လုပ္ဘို႔ တျခားႏိုင္ငံကေနလာရင္ သူတို႔ တိုင္းျပည္မွာ ရက္ ၂ဝ ၾကာေနရမယ္၊ ေဆးခန္းကို ၄-၇ ခါလာရမယ္ ေျပာတယ္။ (စာသပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။)
အၾကံေပးခ်က္
ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ သဘာဝ သုက္ပိုးအားေပး အစာေတြ စားသံုးႏိုင္ပါတယ္။ သြပ္ဓါတ္နဲ႔ ေဖါလစ္အက္စစ္ပါအားေဆးက သုက္ပိုးအရည္အေသြးကို အေထာက္အကူ ျပဳေစတယ္။ (မာစတာေဘးရွင္း) နဲ႔ ကေလးမရႏိုင္တာ မဆိုင္ပါ။ ကေလးမရတာ မ်ိဳးရိုးလိုက္တယ္လို႔ထင္ခဲ့တာ မွားပါတယ္။ စိတ္တင္းအားမ်ားေနလို႔ ကေလးမရဘူးဆိုတာလဲ မမွန္ပါ။ လိင္စိတ္ သန္-မွန္ေနယံုနဲ႔ ကေလးရေစမယ္ဆိုတာ မမွန္ပါ။ လိင္စိတ္ နည္းေနတာနဲ႔လဲ မဆိုင္ျပန္ပါ။ စစ္တာေဆးတာေတြ အားလံုး ေကာင္းေနေပမဲ့လဲ ရွင္းမျပႏိုင္တဲ့ ကေလးမရႏိုင္ေသးတာ ရွိတယ္။ ကေလးမရေသးလို႔ တေယာက္ေယာက္၊ ႏွစ္ေယာက္လံုးကို အျပစ္တင္-ထင္ မေနသင့္ပါ။ တရားစာရြတ္တာဟာ တိုက္ရိုက္ အေထာက္အကူ ျပဳတာကို သက္ေသမျပႏိုင္ေပမဲ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တယ္ဆိုတာ ေကာင္းပါတယ္။
ဖတ္စရာစာေတြ
• Infertility ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/infertility-1.html
• Infertility Q and A ကေလးမရႏိုင္ေသးျခင္း အေမးအေျဖမ်ား http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2014/02/infertility-q-and.html
• Semen Leakage (1) သုက္ရည္ထြက္က်ျခင္း (၁) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/03/semen-leakage.html
• Semen Leakage (2) သုက္ရည္ထြက္က်ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/04/why-semen-comes-out-of-vagina.html
• Fertomid 50 mg မ်ိဳးဥေကြ်ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/11/fertomid-50-mg.html
• Clomiphene Citrate ကေလးမရႏိုင္သူမ်ားအတြက္ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/05/clomiphene-citrate.html
• IUI and IUTPI ကိုယ္ဝန္ကို အျပင္ကေနရေအာင္ လုပ္ေပးနည္း (၂) မ်ိဳး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/09/iui-and-iutpi.html
IUI နည္းနဲ႔ ကေလးရေစျခင္း http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2013/07/iui.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ