Primolut and N Penorit အမ်ိဳးသမီးသံုးေဆးမ်ား
(၁) ဆရာရွင့္ Penorit (Norethisterone Acetate + Ethinyloestradiol) ဆိုတဲ့ ေဆးအေၾကာင္းႏွင့္ ေကာင္းက်ိဳး၊ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကုိ သိလုိပါသည္ရွင္။
(၂) က်မ အသက္က ၃၂ ပါ။ အမ်ိဳးသား အသက္က ၂၆ ပါ။ ၁ လခဲြ အထိ ရာသီမလာလို႔ ကိုယ္ဝန္စစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း မဟုတ္လို႔ ဆရာဝန္ ျပၾကည့္ေတာ့ Primolut N ကို မနက္တစ္လံုး ညတစ္လံုးနဲ႔ ၁ဝ ရက္ ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ၁ဝ ရက္ မျပည့္ခင္မွာတင္ ၃-၄ ရက္ေလာက္
ရာသီ ေကာင္းေကာင္း လာပါတယ္။ အခုေတာ့ ရာသီလည္း ရပ္သြားပါၿပီ။ ကေလး ယူလို႔ ရႏိုင္ပါၿပီလားလို႔ သိခ်င္တာပါ။ မ်ိဳးဥထြက္ေစတဲ့ ေဆးမ်ိဳးေတြေကာ ေသာက္ဖို႔ လိုပါေသးလားရွင္။
Penorit မွာ Norethisterone Acetate 10mg နဲ႔ Ethinyloestradiol 0.02mg ေတြ ပါတယ္ဆိုရင္ -
၁။ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္မွာကို တားဆီးေပးတယ္။ ေနာက္ျပီး သားအိမ္အဝမွာရွိတဲ့ အက်ိအခြ်ဲကို ေစးျပစ္ေစတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကုိယ္ဝန္ရမွာကို တားေပးတယ္။
၂။ ေနာက္ျပီး တခ်ိဳ႕ ရာသီမလာတာအတြက္လည္း ေပးႏိုင္တယ္။ မလာတာ ၈ ပါတ္အထိ ျဖစ္သူေတြကို ေပးေလ့ရွိတယ္။
၃။ Ethinyloestradiol ေဆးက Estrogen ေဟာ္မုန္းနည္းတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေပးတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေသြးဆံုးခ်ိန္ ျဖစ္တာမ်ိဳးအတြက္ ေပးတယ္။ မ်က္ႏွာရဲေနတာ၊ ေမြးလမ္း ေျခာက္တာ-ယားတာ စသျဖင့္ ျဖစ္တာမ်ိဳး။ Osteoporosis ဆိုတဲ့ အရိုးေရာဂါ ကာကြယ္ဘို႔လည္း ေပးတယ္။
ေဆးျပားကို ေရနည္းနည္းနဲ႔ ေသာက္ပါ။ ၂ ရက္ဆက္ ေသာက္ပါ။ ၃-၆-၁၅ ရက္ၾကာရင္ ေသြးဆင္းမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူကို မေပးရ၊ ကေလးႏို႔တိုက္ေနရင္ သတိနဲ႔ေပးတယ္။
ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ = ေခါင္းကိုက္၊ ဝမ္းပ်က္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေျပာင္းလဲ (ပိန္-ဝ)၊ ဆံပင္ပါး၊ ရင္သားတင္း၊ ဆိုးဝါးတဲ့ မေကာင္းက်ိဳးေတြကေတာ့ ေသြးျပန္ေၾကာေရာင္၊ ေသြးလႊတ္ေၾကာပိတ္၊ အဆုပ္သြားေသြးေၾကာပိတ္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္၊ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေသြးယို၊ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာပိတ္၊ ေသြးတိုး၊ သည္းေျခအိတ္ေရာဂါ၊ အသဲကင္ဆာ၊ အသဲကင္ဆာ မဟုတ္တဲ့အၾကိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ တကယ္လို႔ ေသြးဆင္းမ်ားမယ္၊ ဖ်ားမယ္၊ စိတ္အေနအထားေျပာင္းမယ္၊ အအိပ္ပ်က္မယ္၊ ေမြးလမ္းပိုးဝင္မယ္ ျဖစ္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ေသြးခဲ့တာျပႆနာရွိသူ၊ ဦးေႏွာက္-ေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူ၊ ရင္သား-ကင္ဆာရွိသူ၊ သားအိမ္အတြင္းလႊာ-ကင္ဆာရွိသူ၊ အသဲ-ကင္ဆာရွိသူ၊ ဘာေၾကင့္မွန္း မသိဘဲ ေသြးဆင္းေနသူေတြကို မေပးရပါ။ Rifampin, Barbiturates, Phenylbutazone, Phenytoin sodium, Griseofulvin, Corticosteroids, Ampicillin and Tetracyclines ေဆးေတြနဲ႔ တြဲေပးတာ သတိထားရတယ္။
Primolut N ေဆးထဲမွာ Norethisterone ေခၚတဲ့ Progesterones ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးတည္း ပါတယ္။ Estrogen မပါဘူး။ Mini-pill ကိုယ္ဝန္တားေဆး ေခၚတယ္။ ဒီေဆး စြဲေသာက္ေနသူ တဝက္မွာ ရာသီလာေပမဲ့ မ်ိဳးဥ မထြက္ဘူး။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ တားေဆးထဲက Estrogen ေဟာ္မုန္းနဲ႔ မသင့္သူေတြကို ေပးတယ္။
ဒီေရာဂါေတြအတြက္ ေပးတယ္ -
1. ရာသီဆင္း မရပ္တာကို Primolut N တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ ရက္ ေပးတယ္။ ၁-၃ ရက္အတြင္း ေကာင္မယ္။ ေနာက္ထပ္အဲလို မျဖစ္ေအာင္ ၃ ပါတ္ေလာက္ ထပ္ေပးတယ္။ တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္၊ ရာသီစက္ဝန္းရဲ႕ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္အတြင္းမွာ ေပးတယ္။
2. ေမြးကတည္းကျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္မွျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ဝန္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီ ထိန္ေနသူေတြကို Prolactin-producing pituitary tumour ေရာဂါမရွိတာ ေသျခာေအာင္ အရင္လုပ္ရမယ္။
• ပဌမေန႔မွာ Estradiol valerate 10 mg ထိုးေဆး ၂ လံုးထိုးတယ္။
• ၁၄ ရက္ၾကာရင္ Estradiol valerate 10 mg ၁ လံုးထိုးမယ္။
• ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉-၂၆ ရက္အတြင္းေတြမွာ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ေပးမယ္။
• ၂၈ ရက္မွာ ေသြးဆင္းမယ္။
• ေနာက္ထပ္ အဲလို ၂-၃ ပါတ္ ဆက္ေပးတယ္။ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၆ ရက္ေျမာက္နဲ႔ ၁၆ ရက္ေျမာက္ ေန႔ေတြမွာ Estradiol valerate 10 mg ၁ လံုးထိုးမယ္၊ ၁၉ ရက္နဲ႔ ၂၆ ရက္ေျမာက္ေန႔ေတြမွာ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ေပးမယ္။
• ထိုးေဆးမပါဘဲ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္ေန႔ေတြအတြင္း တေန႔ ၂ ၾကိမ္ေပးျပီးလဲ စမ္းႏိုင္ပါတယ္။
3. ရာသီမလာခင္ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္၊ စိတ္က်၊ ကိုယ္ေရာင္၊ ရင္သားတင္း၊ စတာေတြ သက္သာေစဘို႔ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္ေန႔အတြင္း တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ေပးတယ္။
4. ရာသီလာရက္သတ္မွတ္ျခင္း၊ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ တားေဆးက ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ-၁၄ ရက္ ေသာက္ပါ။ ေဆးကုန္ျပီး ၂-၃ ရက္မွာ ေသြးဆင္းပါမယ္။
5. Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါတမ်ိဳး၊ ရာသီလတခုရဲ႕ ၅ ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ ေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ေသာက္ပါ၊ ေသြးတစက္စက္စလာရင္ ၂ ျပား၊ ၂ ၾကိမ္ တိုးေသာက္ပါ။ ေသြးရပ္သြားရင္ ေဆးျပန္ေလွ်ာ့ပါ။ ၄-၆ လ ၾကာ ေသာက္ရမယ္။ ေဆးကုသေနတံုးမွာ မ်ိဳးဥလဲမထြက္ဘူး၊ ရာသီလဲမဆင္းဘူး။ ေဆးရပ္လိုက္မွ ေသြးဆင္းမယ္။
ဒီေရာဂါေတြအတြက္ မေပးရဘူး။ ကိုယ္ဝန္ ရွိေနရင္၊ ႏို႔တိုက္ေနရင္၊ ေသြးခဲေရာဂါ ရွိရင္၊ ဆီးခ်ိဳရွိရင္၊ အသဲမေကာင္းရင္၊ အသဲကင္ဆာ ရွိရင္၊ တျခား လိင္ေဟာ္မုန္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာ ရွိရင္၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ကိုယ္ေရာင္၊ မိုင္ဂရင္း အမူးေရာဂါ၊ အသက္ရွဴခက္၊ အေရျပားအနီျပင္ထြက္၊ လိင္ဆႏၵျဖစ္တာ အေျပာင္းအလဲ ရွိတတ္တယ္၊ လူဝလာတတ္တယ္၊ ဆံပင္ကြ်တ္တတ္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အေမႊးထူတတ္တယ္၊ အိပ္ခ်င္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ အအိပ္ခက္တယ္။
အထူးသတိထားစရာေတြ = ဆီးခ်ိဳရွိေနသူမ်ား၊ စိတ္က်ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ Phenytoin, Barbiturates, Primidone, Carbamazepine, Rifampicin, Griseofulvin, Oxcarbazepine, Rifabutin ေဆးေတြနဲ႔တြဲေပးတာ သတိထားရမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၂-၄-၂ဝ၁၁