Smoking Quit Tips ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္ အျမန္အၾကံျပဳခ်က္မ်ား
ကၽြန္ေတာ့္အသက္ ၂၅ ႏွစ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ ၁၅ ႏွစ္သားကတည္းက ေဆးလိပ္ေသာက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆို ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့သက္တမ္းဟာ ၁ဝ ႏွစ္ေလာက္ရွိေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္မွာ ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ေဆးလိပ္ေသာက္ႏႈန္းက တစ္ရက္ကို တစ္ဘူးႏႈန္းေလာက္ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္လည္း ကၽြန္ေတာ့္မွာ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖုိ႔ကို အခက္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ႏုိင္ဖို႔ ညႊန္ၾကား ျပသေပးပါဦးဆရာ။ ဘယ္လိုသံုးစြဲရတယ္ ဆိုတာေလးကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။
• ေဆးလိပ္ေသာေနသူအားလံုးထဲက ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္သူ ၇ဝ% ထဲက တေယာက္ျဖစ္ေနတာကိုသိပါ။
• ေဆးလိပ္မွန္သမွ် စီးကရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးေပါ့လိပ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေဆးျပင္းလိပ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ကုလားျပည္က (ဘီဒီ) ေဆးလိပ္ေသးျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံျခားကလာ (မာလ္ဘိုဒို) ျဖစ္ျဖစ္၊ တရုပ္ကသြင္းတတာျဖစ္ျဖစ္ ဘာတခုကိုမွ ပိုေကာင္းမယ္၊ သက္သာႏိုင္ေလာက္တယ္၊ စတိုင္က်တယ္ ဘာဆိုဘာမွ ဆင္ေျခေပးမေနဘဲ၊ သင့္အဆုပ္ေတြထဲ၊ ေသြးေၾကာေတြထဲ၊ (ဆဲလ္) ေတြထဲမွာ တခါရွဴတခါ ဖ်က္ဆီးေနတာကိုသိလိုက္ပါ။ သိျပီးသား ျဖစ္ေနမွာပါ။ တကယ္အသိမ်ိဳးနဲ႔ သိေစလိုပါတယ္။ တခါတေလေသာက္တာပါလို႔ ေလွ်ာ့မတြက္ေစခ်င္ပါ။
• ဘာလို႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္သလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေပါင္းအားလံုးကို ခ်ေရးလိုက္ပါ။ က်န္းမာေရးအတြက္လား၊ ခ်စ္သူခင္သူေတြ အမ်ိဳးေတြကေနတိုက္တြန္းလို႔လား၊ ကိုယ့္သားသမီးေတြအတြက္ နမူနာေကာင္းျပခ်င္လို႔လား၊ ကိုယ္မိသားစုနဲ႔ ကိုယ့္ပတ္ဝန္က်င္မွာ တဆင့္ခံေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ျဖစ္ရတဲ့ အႏၲရာယ္ေတြကို မျဖစ္ေစခ်င္လို႔လား၊ စသျဖင့္။
• ငါ တကယ္ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္တာက အေလးအနက္ျဖစ္ေလေလ ေအာင္ျမင္မႈရေလေလျဖစ္တာလဲ သေဘာေပါက္ပါ။ သႏၷိ႒ာန္ကအလြန္အေရးပါတာကိုလဲ သိပါ။
• (နီကိုတင္း) ျဖတ္လို႔ျဖစ္ရတဲ့ဒဏ္ေတြကိုေတာ့ ခံစားရမယ္ဆိုတာ သိထားပါ။ ငါေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္မႈကိုလဲ အခိုင္အမာထားပါ။
(နီကိုတင္း) ဆိုတာ
• စြဲေစတယ္။ ကိုယ္ကစြဲေစတာကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္လို႔ လက္ခံသံုးစြဲလာခဲ့တာမ်ိဳးကို အဆက္ျဖတ္ရတာမွာ ခံစားရမယ္ဆိုတာ ဆရာဝန္မေျပာလဲ သိမွာပါ။ ခ်စ္ေသာသူႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္းဆင္းရဲ ဆိုတာရွိေပမဲ့ ရန္သူနဲ႔ လမ္းခြဲမယ္လို႔သေဘာထားပါ။ စိတ္မူေျပာင္းတာလာလိမ့္မယ္။ မေကာင္းတာကေန အေကာင္းျဖစ္ဘို႔ မူေျပာင္းတာလို႔ သေဘာထားေစခ်င္ပါတယ္။
• ခံစားရမွာေတြကို ရက္သတၲပါတ္နဲနဲၾကာမယ္။ တရက္ျဖတ္မယ္။ တလိပ္စာျဖတ္မယ္ဆိုတဲပနည္းလမ္းလဲ သံုးၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
• အကူအညီလိုရင္ယူပါ။ အခမဲ့ကူညီတဲ့အသင္းအဖြဲ႔ေတြ၊ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြလဲ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ မိသားစုဆရာဝန္၊ စိတ္အထူးကုဆရာဝန္ေတြကိုလဲ အားကိုးပါ။
• တခ်ိဳ႕ကေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးမယ္လို႔ ေမွ်ာ္မွန္းၾကတယ္။ ဒါကို ဦးတည္တာမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႔။
• (နီကိုတင္း) အစားထိုးသံုးလို႔ရတာေတြလဲရွိတယ္။ ငံုရ-ဝါးရတာမ်ိဳးေတြပါ။ ၾကိဳက္တာေရြးပါ။ FDA အသိအမွတ္ျပဳ ေဆးေတြလဲသံုးဘို႔ အၾကံေပးပါရေစ။
FDA အသိအမွတ္ျပဳေဆးေတြဆိုတာ
(၁) ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အလြယ္ရတာေတြ
Nicotine Patch - NicoDerm® CQ, Nicotrol® Nicotine Transdermal Patch Nicotine patches ေဆးကပ္ခြါကို တေန႔တခါကပ္ထားပါ။ (နီကိုတင္း) ဓါတ္ကေသြးထဲကိုဝင္လာေနမယ္။ ၆ ပါတ္ကေန ၁ဝ ပါတ္အထိ အခ်ိန္ယူႏိုင္တယ္။
Nicotine Gum - Nicorette® ငံုရတာမ်ိဳး။ ေဆးကပ္ခြါလိုဘဲ (နီကိုတင္း) ကို ေသြးထဲဝင္ေစမယ္။ ၁၂ ပါတ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူႏိုင္တယ္။
(၂) Prescription ဆရာဝန္လက္မွတ္နဲ႔ဝယ္ရတာမ်ိဳးေတြ
Nicotine Patch - Habitrol®, ProStep®
Nicotine Nasal Spray - Nicotrol® NS
ႏွာေခါင္းထဲကေန (နီကိုတင္း) ထုတ္ေပးေနမယ္။ ပန္းနာသယ္ေတြသံုးတာမ်ိဳးနဲ႔မတူပါ။ တနာရီမွာ ၁-၂ ခါႏွာေခါင္းထဲ ပန္းေပးရတယ္။
အားေကာင္းခ်က္ေတြ = ေဆးပမာဏ ျပဳသာျပင္သာရွိတယ္။ စိတ္ကေတာင္းဆိုလာတိုင္းသံုးႏိုင္တယ္။ ေဆးစြမ္းကျမန္တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ခ်င္စိတ္ကို မိနစ္ပိုင္းအတြင္းေပ်ာက္ေစမယ္။
အားနည္းခ်က္ေတြ = ႏွာေခါင္းနဲ႔ မ်က္စိကို အေနရခက္ေစမယ္။ တပါတ္ေနရင္ ေပ်ာက္သြားပါမယ္။ ခဏခဏသံုးေနရမယ္။
Nicotrol® Inhaler ပလပ္စတစ္ ဆလင္ဒါေလးျဖစ္တယ္။ (နီကိုတင္း) ကို ပါးစပ္ထဲကေနထုတ္ေပးမယ္။ အဆုပ္ထဲအထိမေရာက္ပါ။ ကိုယ္ထဲကိုေရာက္တာ ေႏွးတယ္။ တခုကို အခါ ၈ဝ အထိသံုးႏိုင္တယ္။ မိနစ္ ၂ဝ ၾကာသံုးဘို႔ျဖစ္တယ္။ တေန႔မွာ ၆ ခုသံုးျပီး၊ ၃-၆ ပါတ္ၾကာႏိုင္တယ္။
အားေကာင္းခ်က္ေတြ = ေဆးပမာဏ ျပဳသာျပင္သာရွိတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနရသလို အသြင္ေဆာင္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး နည္းတယ္။ ေဆးကပ္ခြါထက္ ျမန္တယ္။
အားနည္းခ်က္ေတြ = အၾကိမ္ေရမ်ားတယ္။ ပါးစပ္ လည္ေခ်ာင္း အေနရခက္ႏိုင္တယ္။
Non-nicotine Pill - ZYBAN™ ေဆးျပား
လက္ရွိမွာ ထိေရာက္တဲ့ေဆးလို႔သတ္မွတ္ခံထားရတယ္။ တပါတ္ၾကိဳတင္းတယ္လို႔ ယူဆရမယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္ေနရသလို သက္ေရာက္မႈေတြရမယ္။ ျဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ခံစားရမွာေတြကို နည္းေစမယ္။ ေသာက္ျခင္စိတ္ နည္းမယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲက dopamine နဲ႔ norepinephrine ဓါတ္ေတြအေပၚသက္ေရာက္မယ္။ ၇-၁၂ ပါတ္ အခ်ိန္ယူႏိုင္တယ္။
အားေကာင္းခ်က္ေတြ = သံုးရတာပိုလြယ္တယ္။ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး နည္းတယ္။ ေဆးကပ္ခြါနဲ႔လဲတြဲသံုးႏိုင္တယ္။
အားနည္းခ်က္ေတြ = အစားအေသာက္ပ်က္ေနသူေတြနဲ႔မသင့္ပါ။ တက္တာမ်ိဳး ရွားရွားပါးပါးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အတက္ေရာဂါရွိသူေတြ မသံုးရ။
သတင္းေကာင္းေပးပါရေစ။ ေဆးလိပ္သမားေတြထဲက ျဖတ္မယ္ဆိုသူေတြထဲက ၅ဝ% ေအာင္ျမင္ၾကပါတယ္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာထဲမွာ သင္လဲပါဝင္ပါေစ။ လူၾကီးမင္း ေဆးလိပ္ျဖတ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ခ်ီးက်ဴးပါရေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ