ျမန္မာ႔ေဆးဖက္ဝင္ အေၾကာတစ္ေထာင္ပင္
Item Name --------- Cart-Track plant (အေၾကာတစ္ေထာင္ပင္ ေခၚဘားေၾကာပင္ေခၚ ေဆးေက်ာ္ႀကီးပင္)
Category ------------ Raw Material
Botany Term -------- Plantago major Linn
Species Family ----- Plantaginaceae
အလြန္ေအး၍ ျမင့္မား ေသာ ေတာင္ေပၚ အရပ္ ေဒသ၌သာ ေပါက္ေရာက္သည္။ ျပင္ဦးလြင္ ႏွင့္ အနီး တစ္၀ိုက္ ေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႔ရွိရသည္။ သဘာ၀ အေလ်ာက္ ေပါက္ေရာက္၏ ။
♥ အပင္
ေျမ၌ ကပ္ေပါက္သည့္ မိုးသက္ပင္ငယ္ မ်ိဳး ျဖစ္သည္။
♥ အရြက္
အရြက္မ်ား ရြက္ထိပ္၀ိုင္း သို႔မဟုတ္ အနည္းငယ္ ခၽြန္ၿပီး ရြက္ရင္း သြယ္သည္။ ရြက္ၫွာရွည္သည္။ ရြက္နား ေခြးသြား စိပ္ေယာင္ ေယာင္ ရွိ၍ လိႈင္းတြန္႔ အနည္းငယ္ ရွိသည္။ အရြက္ရိုးတံ အရြက္ ရင္းကို ခ်ိဳး၍ ဆြဲၾကည့္ေသာ္ ၾကက္ေပါင္း ေစးကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း ၊ ခ်ည္မွ်င္ကေလးမ်ား ကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း ေသးငယ္၍ ျဖဴေသာ အမွ်င္ ကေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာသည္။
♥ အပြင့္
ပြင့္ၫွာတံ လံုးၿပီး အုန္းလက္တံ ခန္႔ ရွိသည္။ အလ်ား ၇-၈ လက္မထိ ရွည္သည္။ ပြင့္ၫွာတံ ၏ ၃ ပံု ၂ ပံု ခန္႔ ထိ ေသးငယ္ေသာ အပြင့္မ်ား စီတန္း လ်က္ ပြင့္သည္။ ပြင့္တံကိုင္း ၄-၇ ထိ ထြက္၏ ။
♥ အသီး
အေစ့မ်ား အလြန္ေသးငယ္ ၿပီး ခၽြဲကပ္ေစးထန္ ၏ ။
► အသံုး၀င္ပံု
အရြက္၊ ပဥၥငါးပါး ၊ အျမစ္။
♥ အာနိသင္
ျမန္မာ ေဆးက်မ္းမ်ား အလိုအရ အရြက္သည္ ေအး၏ ၊ ဆီးရႊင္ေစ၏ ၊ အပင္သည္ အဆစ္အဆက္ ေရာင္ရမ္း ကိုက္ခဲျခင္း ၊ ၀မ္းတြင္း၌ ရစ္ျခင္း ၊ နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း တို႔ကို ေပ်ာက္ရန္ အတြင္းေဆး ၊ အျပင္ေဆး အျဖစ္ သံုးႏိုင္သည္။ အားတိုးေဆး အျဖစ္လည္း မ်ားစြာ အသံုးျပဳ ရ၏။
► အရြက္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ပ်ား ၊ ပဆုပ္ ပနီ ၊နဂ်ီ စသည့္ အဆိပ္ရွိ သည့္ သတၱ၀ါ မ်ား တုပ္ျခင္း ကိုက္ျခင္း ႏွင့္ အျခား အဆိပ္သင့္ေသာ ေရာဂါ မ်ား အတြက္ အရြက္ အစိမ္းကို ညက္ညက္ ႀကိတ္၍ ကိုက္ေသာ ဒဏ္ရာ မ်ား ၌ လိမ္းေပးျခင္း ၊ အံုကပ္ေပးျခင္းျဖင့္ အဆိပ္မ်ား ျမန္စြာ ေျပေပ်ာက္၏ ။ အနာမ်ားမွ လည္းေကာင္း ၊ ထိခိုက္ရွနာ ေသာ ဒဏ္ရာမ်ား မွလည္းေကာင္း ၊ ေသြးစိမ္းမ်ား ယိုေသာအခါ ၌ အထက္ပါ အတိုင္း ျပဳလုပ္ေပး ျခင္းျဖင့္ ေသြးယိုစီးျခင္း ကို ရပ္တန႔္ေစ၏။
၂ ။ အရြက္ျပဳတ္၍ ဖန္ရည္ေဆးေပးပါက အနာမ်ား ျပည္ပုပ္ ေသြးပုပ္ စင္ၾကယ္၍ အသားႏု တက္လြယ္ေစ၏။
၃ ။ ခံတြင္း၌ ပူေလာင္ေပါက္ကြဲ ျခင္း၊ အပူဖုအပူ အိတ္ မ်ား ေပါက္ျခင္း ၊ လွ်ာကြဲလွ်ာနာ ျဖစ္ျခင္း ၊ သြားကိုက္သြားနာ ၊ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း၊ သြားရင္းမွ ျပည္ေသြးမ်ား ယိုစီးျခင္း ၊ ေရစီး ကမ္းၿပိဳျဖစ္ျခင္းမ်ား အတြက္ အရြက္ျပဳတ္ရည္ ကို ခပ္ေႏြးေႏြး ငံုေပးေသာ္ ေပ်ာက္၏။
၄ ။ အရြက္ႀကိတ္ၫွစ္ရည္ကို နားတြင္းသို႔ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ၃ ႀကိမ္ မွ် ခတ္ေပးေသာ္ နားကိုက္နားျပည္ ယို ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၅ ။ ၎ ႀကိတ္ၫွစ္ရည္ကို ရက္ရွည္စြဲ ေသာက္ေသာ္ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ အျမစ္ျပတ္၏။
၆ ။ အရြက္ကို က်က္က်က္ ျပဳတ္၍ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ မွ် ၎ ျပဳတ္ရည္ အခိုး အေငြ႔ မိႈင္းခံ ျခင္း ျဖင့္ မိန္းမမ်ား မီးယပ္ျဖဴ ဆင္းျခင္း ၊ က်ားမ မေရြး ေညာင္းက်ျခင္း ၊ လိပ္ေခါင္း ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ေဖာေရာင္ျခင္း ေပ်ာက္၏။
၇ ။အရြက္ ကို မီးကင္၍ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္မွ် ကပ္ေပးေသာ္ စူးေနေသာ ဆူးမ်ား အလိုအေလ်ာက္ ကၽြတ္ထြက္ ၏ ။ မက်က္ႏိုင္ေသာ အနာ မ်ားလည္း အျမန္က်က္၍ ေပ်ာက္လြယ္၏။
၈ ။ အရြက္ျပဳတ္ရည္ ကို သၾကားသင့္ရံု ထည့္ေသာက္ပါက ဆီးပူျခင္း၊ နီျခင္း ၊ ဆီးနည္းျခင္း ၊ မိတ္ထြက္ျခင္း ၊ အနာမီး အနာလွ်ံ အနာစက္ မ်ား ေပါက္ျခင္းႏွင့္ ၀မ္းတြင္း၌ အပူအားႀကီး ျခင္းမ်ား ေပ်ာက္၏။
► ပဥၥငါးပါးအသံုးျပဳပံု
၁ ။ ပဥၥငါးပါးကို ေရႏွင့္ က်ိဳ၍ မွန္မွန္ ေသာက္ေသာ္ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၂ ။ အဆုတ္ေရာဂါ အတြက္ ပဥၥငါးပါး ႀကိတ္ၫွစ္ ရည္ကို နံနက္ မွန္မွန္ ေသာက္ေသာ္ ေပ်ာက္၏။
► အျမစ္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ နာတာရွည္ အဖ်ား ၊ ရက္ျခား ဖ်ား ေရာဂါမ်ားအတြက္ အရြက္ ႏွင့္အျမစ္ကို ျပဳတ္ေသာက္ေသာ္ အဖ်ားေပ်ာက္၏။
ျမန္မာ႔ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား
ေျမ၌ ကပ္ေပါက္သည့္ မိုးသက္ပင္ငယ္ မ်ိဳး ျဖစ္သည္။
♥ အရြက္
အရြက္မ်ား ရြက္ထိပ္၀ိုင္း သို႔မဟုတ္ အနည္းငယ္ ခၽြန္ၿပီး ရြက္ရင္း သြယ္သည္။ ရြက္ၫွာရွည္သည္။ ရြက္နား ေခြးသြား စိပ္ေယာင္ ေယာင္ ရွိ၍ လိႈင္းတြန္႔ အနည္းငယ္ ရွိသည္။ အရြက္ရိုးတံ အရြက္ ရင္းကို ခ်ိဳး၍ ဆြဲၾကည့္ေသာ္ ၾကက္ေပါင္း ေစးကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း ၊ ခ်ည္မွ်င္ကေလးမ်ား ကဲ့သို႔ လည္းေကာင္း ေသးငယ္၍ ျဖဴေသာ အမွ်င္ ကေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာသည္။
♥ အပြင့္
ပြင့္ၫွာတံ လံုးၿပီး အုန္းလက္တံ ခန္႔ ရွိသည္။ အလ်ား ၇-၈ လက္မထိ ရွည္သည္။ ပြင့္ၫွာတံ ၏ ၃ ပံု ၂ ပံု ခန္႔ ထိ ေသးငယ္ေသာ အပြင့္မ်ား စီတန္း လ်က္ ပြင့္သည္။ ပြင့္တံကိုင္း ၄-၇ ထိ ထြက္၏ ။
♥ အသီး
အေစ့မ်ား အလြန္ေသးငယ္ ၿပီး ခၽြဲကပ္ေစးထန္ ၏ ။
► အသံုး၀င္ပံု
အရြက္၊ ပဥၥငါးပါး ၊ အျမစ္။
♥ အာနိသင္
ျမန္မာ ေဆးက်မ္းမ်ား အလိုအရ အရြက္သည္ ေအး၏ ၊ ဆီးရႊင္ေစ၏ ၊ အပင္သည္ အဆစ္အဆက္ ေရာင္ရမ္း ကိုက္ခဲျခင္း ၊ ၀မ္းတြင္း၌ ရစ္ျခင္း ၊ နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း တို႔ကို ေပ်ာက္ရန္ အတြင္းေဆး ၊ အျပင္ေဆး အျဖစ္ သံုးႏိုင္သည္။ အားတိုးေဆး အျဖစ္လည္း မ်ားစြာ အသံုးျပဳ ရ၏။
► အရြက္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ပ်ား ၊ ပဆုပ္ ပနီ ၊နဂ်ီ စသည့္ အဆိပ္ရွိ သည့္ သတၱ၀ါ မ်ား တုပ္ျခင္း ကိုက္ျခင္း ႏွင့္ အျခား အဆိပ္သင့္ေသာ ေရာဂါ မ်ား အတြက္ အရြက္ အစိမ္းကို ညက္ညက္ ႀကိတ္၍ ကိုက္ေသာ ဒဏ္ရာ မ်ား ၌ လိမ္းေပးျခင္း ၊ အံုကပ္ေပးျခင္းျဖင့္ အဆိပ္မ်ား ျမန္စြာ ေျပေပ်ာက္၏ ။ အနာမ်ားမွ လည္းေကာင္း ၊ ထိခိုက္ရွနာ ေသာ ဒဏ္ရာမ်ား မွလည္းေကာင္း ၊ ေသြးစိမ္းမ်ား ယိုေသာအခါ ၌ အထက္ပါ အတိုင္း ျပဳလုပ္ေပး ျခင္းျဖင့္ ေသြးယိုစီးျခင္း ကို ရပ္တန႔္ေစ၏။
၂ ။ အရြက္ျပဳတ္၍ ဖန္ရည္ေဆးေပးပါက အနာမ်ား ျပည္ပုပ္ ေသြးပုပ္ စင္ၾကယ္၍ အသားႏု တက္လြယ္ေစ၏။
၃ ။ ခံတြင္း၌ ပူေလာင္ေပါက္ကြဲ ျခင္း၊ အပူဖုအပူ အိတ္ မ်ား ေပါက္ျခင္း ၊ လွ်ာကြဲလွ်ာနာ ျဖစ္ျခင္း ၊ သြားကိုက္သြားနာ ၊ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း၊ သြားရင္းမွ ျပည္ေသြးမ်ား ယိုစီးျခင္း ၊ ေရစီး ကမ္းၿပိဳျဖစ္ျခင္းမ်ား အတြက္ အရြက္ျပဳတ္ရည္ ကို ခပ္ေႏြးေႏြး ငံုေပးေသာ္ ေပ်ာက္၏။
၄ ။ အရြက္ႀကိတ္ၫွစ္ရည္ကို နားတြင္းသို႔ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ ၃ ႀကိမ္ မွ် ခတ္ေပးေသာ္ နားကိုက္နားျပည္ ယို ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၅ ။ ၎ ႀကိတ္ၫွစ္ရည္ကို ရက္ရွည္စြဲ ေသာက္ေသာ္ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ အျမစ္ျပတ္၏။
၆ ။ အရြက္ကို က်က္က်က္ ျပဳတ္၍ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္ မွ် ၎ ျပဳတ္ရည္ အခိုး အေငြ႔ မိႈင္းခံ ျခင္း ျဖင့္ မိန္းမမ်ား မီးယပ္ျဖဴ ဆင္းျခင္း ၊ က်ားမ မေရြး ေညာင္းက်ျခင္း ၊ လိပ္ေခါင္း ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ေဖာေရာင္ျခင္း ေပ်ာက္၏။
၇ ။အရြက္ ကို မီးကင္၍ တစ္ေန႔ ၂ ႀကိမ္မွ် ကပ္ေပးေသာ္ စူးေနေသာ ဆူးမ်ား အလိုအေလ်ာက္ ကၽြတ္ထြက္ ၏ ။ မက်က္ႏိုင္ေသာ အနာ မ်ားလည္း အျမန္က်က္၍ ေပ်ာက္လြယ္၏။
၈ ။ အရြက္ျပဳတ္ရည္ ကို သၾကားသင့္ရံု ထည့္ေသာက္ပါက ဆီးပူျခင္း၊ နီျခင္း ၊ ဆီးနည္းျခင္း ၊ မိတ္ထြက္ျခင္း ၊ အနာမီး အနာလွ်ံ အနာစက္ မ်ား ေပါက္ျခင္းႏွင့္ ၀မ္းတြင္း၌ အပူအားႀကီး ျခင္းမ်ား ေပ်ာက္၏။
► ပဥၥငါးပါးအသံုးျပဳပံု
၁ ။ ပဥၥငါးပါးကို ေရႏွင့္ က်ိဳ၍ မွန္မွန္ ေသာက္ေသာ္ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ေပ်ာက္၏။
၂ ။ အဆုတ္ေရာဂါ အတြက္ ပဥၥငါးပါး ႀကိတ္ၫွစ္ ရည္ကို နံနက္ မွန္မွန္ ေသာက္ေသာ္ ေပ်ာက္၏။
► အျမစ္အသံုးျပဳပံု
၁ ။ နာတာရွည္ အဖ်ား ၊ ရက္ျခား ဖ်ား ေရာဂါမ်ားအတြက္ အရြက္ ႏွင့္အျမစ္ကို ျပဳတ္ေသာက္ေသာ္ အဖ်ားေပ်ာက္၏။
ျမန္မာ႔ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ား