Hysteria ဟစ္တီးရီယား
စကားမစပ္ Hysteria အေၾကာင္းေလးကို သိခ်င္လို႔ မွတ္စုေလးေရးေပးပါ။ တခ်ဳိ႕က ေဆးပညာေရာဂါနာ မည္ မဟုတ္ၾကပါဘူးတဲ့။ အရပ္ေခၚေပါ့ေနာ္။ ပိုျပီး နားလည္သိခ်င္တာက အိမ္ေထာင္ပ်က္ထားတာမ်ိဳး၊ ရည္းစားနဲ႔ ကြဲထားတာမ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ အိမ္ေထာင္မက်ေသးေသာ အပ်ိဳၾကီးေတြမွာ ပိုျပီးေတာ့ အဲ့လို စရုိက္လကၡဏာ ခပ္ေၾကာင္ေၾကာင္၊ ခပ္ေဂါက္ေဂါက္မ်ိဳးေတြ ပိုျဖစ္တတ္ပါသလား။
‘ဟစ္တီးရီယား’ ဟာ စိတ္ပညာသံုးေဝါဟာရအစစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ထိန္းမႏိုင္တဲ့ စိတ္လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းထံ လြန္းတဲ့ အျခအေနကို ေခၚတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မထိန္းႏိုင္တာမ်ိဳးလို အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာလဲ သံုးပါတယ္။ တကယ္ရွိတဲ့ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ စိတ္ကူးထဲက အစိတ္အပိုင္းမွာျဖစ္ျဖစ္ကို ဗဟိုျပဳျပီး ေၾကာက္လြန္းတာမ်ိဳးကို ေခၚတယ္။
သမိုင္းေၾကာင္း
အမ်ိဳးသမီးေတြက ဇာတ္လိုက္မင္းသမီးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Sexual dysfunction လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိတာနဲ႔ တြဲေခၚလာတယ္။ လိင္ဆႏၵမျပည့္ဝသူမ်ိဳးကို ဒီနာမည္တပ္ျပီး ကုသမႈေပးရတာရွိတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းမွာ ဆရာဝန္ မလိုေတာ့ဘဲ Vibrators တုန္ခါမႈကိရိယာ သံုးလာတာက ဒါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
Female hysteria မိန္းမ ဟစ္စတီးရီယား
အရင္ကေတာ့ အမ်ားကလက္ခံခဲ့တဲ့ အသံုးအႏွဳန္းျဖစ္တယ္။ Faintness လူၾကားထဲ သိလစ္ေမ့ေျမာသြားတဲ့အခါ ရုပ္ရွင္-ျပဇာတ္ေတြထဲမွာ သရုပ္ေဆာင္မင္းသမီးေတြလို လွလွေလး လဲက်သြားတာမ်ိဳး။ ဒါ့ျပင္ Nervousness ဂနာမျငိမ္ျဖစ္တာ၊ Sexual desire လိင္စိတ္ျဖစ္ေပၚတာ၊ Loss of appetite for food or sex စားခ်င္စိတ္နဲ႔ လိင္စိတ္နည္းတာ၊ Insomnia အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ Shortness of breath အသက္ရွဴမဝတာ၊ Irritability စိတ္တိုတာေတြပါတယ္။
ေရာဂါတခုခု သတင္းထြက္ေပၚလာတဲ့အခါ လူေတြအားလံုးကေန ေၾကာက္စိတ္၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ အၾကီးအက်ယ္ျဖစ္တာကို Mass hysteria လို႔ ေခၚၾကတယ္။ Salem witch trials လို႔နာမည္ၾကီးတဲ့ စုန္းမလို႔စြပ္စြဲခံရသူကို တရားစီရင္တဲ့အခါ လူေတြ အထိန္႔တလန္႔ ျဖစ္ၾကတာမ်ိဳး။
အခုေနာက္ပိုင္းမွာ Somatoform နဲ႔ Dissociative ဆိုျပီး ၂ မ်ိဳးခြဲျခားလိုက္ပါတယ္။ Hysterical neurosis ကိုလဲ Conversion disorder လို႔ေခၚပါေတာ့တယ္။ Schizophrenia စကီဇိုဖရီးနီးယား၊ Conversion disorder, Anxiety attacks စတဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြမွာ အဲလို လကၡဏာမ်ိဳးေတြ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁-၃-၂ဝ၁၄