Hysteria ဟစ္တီးရီးယား (အဆက္)
Hysteria ကုထံုးအေနနဲ႔ေရာ ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြ ႐ွိတတ္လဲ ဆရာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ေ၀ါဟာရပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရာဂါေဗဒနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္လွမ္းေ၀းရပါတယ္။ သာမန္ အဘိဓါန္ဆိုတာကလည္း လံုေလာက္တဲ့ ႐ွင္းလင္းခ်က္အျပည့္အစံု မပါပါဘူး။ ကြၽမ္းက်င္ဆရာ၀န္နဲ႔ ေဆြးေႏြးဖို႔ဆိုတာကလည္း ကုိယ့္မိတ္ေဆြအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲမွာ ဆရာ၀န္႐ွိအံုးမွပါ။ ႐ွိျပန္လို႔ ေဆြးေႏြးျပန္ရင္လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သူတို႔ ေျပာျပတာကိုသာ နားေထာင္ေစခ်င္တာ။ သာမန္လူေတြနဲ့ ေဆြးေႏြးျခင္းကို မလိုလားသလို ခံစားရပါတယ္။
Hysteria ဟစ္တီးရီးယားကို သာမန္စိတ္ေရာဂါအတန္းအစားလို႔ သတ္မွတ္တယ္။ Psychoneurosis ‘ဆိုက္ကိုႏူရိုးဆစ္’ တခုျဖစ္တယ္။ ျပင္းထံတဲ့စိတ္လႈပ္ရွားမႈ၊ ေၾကာက္စိတ္နဲ႔ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္မႈ၊ အာရံုခံေရာ လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ အာရံုေၾကာစနစ္ေတြကိုပါ သက္ေရာက္မႈေတြကို ခံစားေနရႏိုင္တယ္။ ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ျပစ္ခ်က္ရွာမရဘဲ မထိန္းႏိုင္မသိမ္းႏိုင္ အမူအယာပ်က္ယြင္းမႈျဖစ္တယ္။
ေဆးပညာဖခင္ၾကီး Hippocrates ‘ဟစ္ပိုကေရးတီးစ္’ ကေနေပးခဲ့တဲ့နာမည္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကာလမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ယူဆျပီး ဂရိဘာသာနဲ႔ ‘သားအိမ္’ ကို အထူးျပဳျပီး ဒီနာမည္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းခံေတြကေတာ့ -
• Past trauma အတိတ္ကာလ စိတ္ဒဏ္ရာ၊
• Conflict ပ႗ိပကၡျဖစ္တာ၊
• Undue stress လိုတာထက္ပိုတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈ၊
• History of abuse မေတာ္မတရားအျပဳခံခဲ့ရမႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ေနာက္သီအိုရီတခုအရ Repression of sexual လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖိႏွိပ္မႈ (လႊမ္းမိုးမႈ) နဲ႔ Aggressive behavior ၾကမ္းတမ္းတဲ့အမူအယာေတြကေန ေစ့ေဆာ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အမွန္မွာ Personality disorders လူ႔ပုဂၢိဳလ္ေရးမူ မမွန္ျခင္းေတြထဲက တခုသာျဖစ္တယ္။ လူတေယာက္ဟာ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာေတာ့ ေအာင္ျမင္သူျဖစ္ေနေပမဲ့ သူ႔တကုိုယ္ေရဆက္ဆံေရး (အခ်စ္ေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရး) မွာ ျပႆနာ ရွိေနသူမ်ိဳးမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ သူ႔ခံစားခ်က္ေတြကို လိုတာထက္ပိုျပီး ထုတ္ေျပာမယ္။ သူမ်ားနဲ႔မတူ ထူးျခားေနမယ္။ ခပ္ထိမ္ထိမ္သာျဖစ္ေပမဲ့ သူ႔ကိုယ္သူ ဗဟိုျပဳ ထင္ေန၊ ေျပာေနမယ္။ ဝမ္းနည္းစရာ၊ အႏုတ္သေဘာ ေဆာင္တာေတြ ျဖစ္မယ္။ သူမ်ားကဂရုစိုက္လာေစခ်င္ေနမယ္။ နာေနကိုက္ေနတာ၊ ပ်ိဳ႕-ပန္ေနတာ၊ ဗိုကနာေနတာ၊ လိင္အေၾကာင္းေျပာျပတာ၊ ေလျဖတ္သလိုျဖစ္ေနတာ၊ မ်က္စိေကာင္းေကာင္းမျမင္ႏိုင္တာ၊ အနံ႔-အရသာ-အထိအေတြ႔ အားနည္းတာ၊ စိတ္ကေနမခိုင္းဘဲ မ်က္လံုး၊ မ်က္ခံုး၊ ၾကြက္သားေတြလႈပ္ေနတာ၊ ဒူးဆစ္ေကြးေနတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။
ေဆးကုသျခင္း
• Antidepressants နဲ႔ Anxiolytics စိတ္မက်ေဆး၊ စိုးရိမ္စိတ္နည္းေဆးေတြ ေပးႏိုင္တယ္။
• နာတာကိုက္တာအတြက္ Painkillers ေဆးေတြေပးႏိုင္တယ္။
• Psychotherapy စိတ္ပိုင္းကုသမႈ လိုမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁-၃-၂ဝ၁၄