စိတ္ဒဏ္ရာေတြ မက်န္ရစ္ေစနဲ႔

ဇြန္ ၁ ရက္ေန႔ဟာ ႏုိင္ငံတကာကေလးမ်ားေန႔ ျဖစ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၈၉ ႏွစ္ (၁၉၂၅ ခုႏွစ္) က ကေလးေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ ဘာလုပ္ေပးႏုိင္မလဲလုိ႔ ႏုိင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ ေတြေဆြးေႏြးတဲ့ ညီလာခံတစ္ရပ္ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ က်င္းပၿပီးေနာက္ အဲဒီေန႔ကုိ ႏုိင္ငံတ ကာကေလးမ်ားေန႔လုိ႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေနာက္က်က်န္ခဲ့တဲ့ႏုိင္ငံေတြအဖုိ႔ေတာ့ အဲဒီေန႔မွမဟုတ္ ေန႔ရက္တုိင္းဟာ ကေလးမ်ားအနာဂတ္ကုိ အစဥ္ႏွလုံးသြင္းဖုိ႔လုိအပ္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္မသိလုိ႔ျဖစ္ေစ၊ သတိနဲ႔ မဆင္ျခင္မိလုိ႔ျဖစ္ေစ မိမိရင္ေသြးေတြအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ဆုံးမမႈ၊ အေလးမမူဂ႐ုမစုိက္မႈေတြကေန သူတို႔ အတြက္တစ္သက္တာစိတ္ဒဏ္ရာေတြ ျဖစ္ေစတာကုိ သတိျပဳမိေစဖုိ႔ ဒီေဆာင္းပါးေလး ေရးျဖစ္တယ္။

ကေလးတိုင္းဟာ . . ခ်စ္ျခင္းေမတၱာလုိအပ္တယ္

အထူးသျဖင့္ . . .

ခ်စ္ေမႊးမပါ၊

ေမတၱာထားစရာ မေကာင္းတဲ့

ကေလးေတြက

ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ ပိုမုိလုိအပ္တယ္။

(အမည္မသိ ေနာ္ေဝစာဆုိ)

ရင္ဘတ္အနာ

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံလုိ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ သဘာဝေဘး၊ စစ္မက္ေရးရာေတြေၾကာင့္ မိသားစုေတြ ဖ႐ုိ ဖရဲတကဲြတျပားျဖစ္မႈ၊ အေျခတက်မျဖစ္မႈ၊ မိဘမဲ့ျပႆနာ၊ အိမ္ေျခရာေျခမဲ့ ျပႆနာေတြကေန ခုိကုိးရာမဲ့ ရင္ေသြးငယ္ေတြမွာ စိတ္ဒဏ္ရာေတြစဲြၿငိေနမွာေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒီကိစၥ စုိးရိမ္တႀကီး နဲ႔အေလး အနက္ေတြးရမယ့္ တုိင္းျပည္ရဲ႕ႀကီးမားတဲ့အနာဂတ္ျပႆနာပါ။ ဒီကေလးေတြရဲ႕ စိတ္အလုိ မျပည့္ဝမႈ၊ အေၾကာက္တရားစဲြကပ္မႈ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာနဲ႔ေဝးကြာမႈ၊ ပညာမဲ့မႈ၊ ေဒါသစဲြကပ္မႈေတြက သူတို႔ရဲကႏုနယ္ တဲ့ႏွလုံးသားနဲ႔ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ သံမႈိစဲြသလုိ ၿမဲၿမံေနၾကၿပီ။ ဒါဆုိ သူတို႔ေမာင္းႏွင္မယ့္ အနာဂတ္ဟာ သန္႔ရွင္းႏုိင္ပါ့မလား။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီကေလးေတြကုိ မၿငိမ္းခ်မ္းမႈေတြ၊ စိတ္ညစ္ႏြမ္းမႈ ေတြ၊ လုိဘ မျပည့္မႈေတြ၊ မေတာ္မတရားမႈေတြ၊ ေဒါသနဲ႔ႀကီးႏုိင္ငယ္ညႇဥ္းစိတ္ဓာတ္ေတြကုိ ဆင္ျခင္ ဉာဏ္ကင္းက င္းနဲ႔ မုိက္မဲစြာေပးခဲ့မိၿပီ။ ဒီအတြက္ ရလဒ္ကဘယ္လုိနည္းနဲ႔မွမေကာင္းႏုိင္ေတာ့ပါ။

ပခုံးသပ္တာခံရတယ္၊

တင္ပါးကုိ အကန္ခံရတယ္

ပခုံးနဲ႔ တင္ပါး

ဒီႏွစ္ခုၾကား၊

ေက်ာ႐ုိး အဆစ္ေလးနည္းနည္းသာ

ျခားနားထားတာပါ။

ဒါေပမဲ့

ခံစားခ်က္ေတြကေတာ့

ကမၻာနဲ႔ခ်ီ ကြာျခားလြန္းပါတယ္။

(အမည္မသိ ေနာ္ေဝစာဆုိ)

ေတာ္လွန္ေရးႏွစ္ရပ္

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိယ္တုိင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕စနစ္ဆုိးေအာက္မွာ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းလာခဲ့သလုိ ကေလးဘဝ ကတည္းကလဲြမွားတဲ့ ပညာေရးပုံစံ၊ ဆင္းရဲမႈ၊ စိတ္အလုိမျပည့္မႈ၊ အႏုိင္က်င့္ဗုိလ္က်ခံရမႈေတြကုိ နယ္ ပယ္အသီးသီးမွာႀကံဳခဲ့ရသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ႀကီးျပင္းအရြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါ မိမိဘဝရဲ႕ စိတ္အမာ ရြတ္ေတြက ေပ်ာက္မသြားပါ။ ၁၉၈၈ ေတာခုိခဲ့စဥ္က လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြနဲ႔ ကုိယ့္အေၾကာင္း သူ႔အ ေၾကာင္းစကားေတြစပ္မိေတာ့ အမ်ားစုဟာငယ္စဥ္ကတည္းက မိသားစုနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္အၾကား စိတ္ ေသာကေတြ၊ စိတ္ဆႏၵအလုိမျပည့္မႈေတြရွိခဲ့သလုိ၊ ေခတ္စနစ္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္ခံရမႈ၊ ခဲြျခားဆက္ဆံခံရမႈ၊ အနာ ဂတ္မေရရာမႈနဲ႔ မလြတ္လပ္တဲ့ ဘဝေပးအေနအထားေတြ ႀကံဳႀကိဳက္ရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဒဏ္ရာ ေတြကုိယ္စီရွိေနတယ္။ မိမိဘဝနဲ႔မိမိပတ္ဝန္းက်င္၊ မိမိႏုိင္ငံကုိ အေကာင္းဆုံးထုဆစ္လုိတဲ့စိတ္ေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ဆင္ႏႊဲခဲ့တယ္။

ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡဟာ ဒီေန႔အထိ အဆုံးမသတ္ေသးပါဘူး။ တစ္ခ်ိန္က ႐ုပ္ပုိင္းဘဝႏြမ္းပါးမႈကုိ အေျခခံ ၿပီးျဖစ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပဋိပကၡဟာ ဒီကေန႔ကာလမွာေတာ့ စိတ္ပုိင္းဘဝ ခၽြတ္ၿခံဳက်မႈကုိပါရင္ဆိုင္ေနရ ပါၿပီ။ ႐ုပ္ပုိင္းဘဝျပည့္စုံဖုိ႔သာမဟုတ္၊ စိတ္ပုိင္းဘဝျပည့္ဝေအာင္ပါ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ေတာ္လွန္ေရး တာဝန္ႏွစ္ရပ္ကုိ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ေနရပါတယ္။

မိမိကုိယ္ကုိ ဦးစြာေတာ္လွန္

ကၽြန္ေတာ္တို႔မေမြးခင္နဲ႔ ငယ္ရြယ္စဥ္တုန္းက ေခတ္စနစ္ကေပးခဲ့တဲ့ဒဏ္ရာေတြနဲ႔ ေပက်ံခဲ့တယ္။ ဒီအက်ဳိးဆက္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွင္သန္ေနတဲ့ ဒီကေန႔ထိမေပ်ာက္မပ်က္ႏုိင္တဲ့ အမာရြတ္ေတြအတိုင္း ရိွေနတုန္းပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘဝမွာ၊ ဒဏ္ရာေတြရွိေနတဲ့ၾကားကပဲ ေနာင္မ်ဳိးဆက္ေတြ ဒဏ္ရာကင္း ေအာင္၊ စိတ္လုံၿခံဳေအာင္ သတိတရားနဲ႔ အေသအခ်ာေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒီအတြက္မိမိကုိယ္ မိမိအရင္ဦးဆုံး ေတာ္လွန္ရမွာျဖစ္တယ္။ မိမိကေရာ ဘယ္ေလာက္ရင့္က်က္ၿပီး၊ ဘယ္ေလာက္စာနာ ႏုိင္ၿပီလဲ။ ဘယ္ေလာက္သည္းခံႏုိင္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ေပးဆပ္ႏုိင္ၿပီလဲ။ ကိုယ့္ဘာသာကုိယ္ ျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ ျမင္သိၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ေဝဖန္ တည့္မတ္ဖုိ႔ဆုိတာ လြယ္ကူတဲ့အရာေတာ့မဟုတ္ပါ။ အစဲြေတြခၽြတ္ၿပီး အသစ္ကုိလက္ခံႏုိင္တဲ့ ႏွလုံး သားလည္းရွိရသလုိ မွားရင္မွားတယ္လုိ႔ဝန္ခံရဲ၊ ျပင္ရဲတဲ့စိတ္ဓာတ္မ်ဳိးလည္း ေမြးျမဴရဲရပါတယ္။

မိဘေတြထားရမယ့္စိတ္ဓာတ္

ကၽြန္ေတာ္ ေနာ္ေဝႏုိင္ငံ ေအာ္စလုိေရာက္ၿပီး ေနာက္တစ္ႏွစ္ေလာက္မွာ မိဘေတြ မိမိတုိ႔သားသမီး ေတြကုိ ဘယ္လုိထိန္းသိမ္းဆုံးမၾကမလဲဆုိတဲ့ ပညာသင္တန္းတစ္ခုတက္ရပါတယ္။ က်ယ္ျပန္႔တဲ့ အေတြးအျမင္ေတြ ေပးပါတယ္။ မွတ္စုတုိေတြျပန္ၾကည့္ေတာ့ . . .

- ကေလးေတြထိတ္လန္႔၊ စုိးရိမ္၊ ပူပန္အေတြးမဝင္မိေစနဲ႔။ (အနာဂတ္မွာ အနာတရျဖစ္မယ္)

- သဘာဝကုိစူးစမ္းပါေစ။ လြတ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္ေနပါေစ၊ သိလုိတာစိတ္ရွည္စြာရွင္းျပ (ဗဟုသုတသာမက စိတ္ၿငိမ္ေအးၿပီး သည္းခံစိတ္ေတြေပၚလာမယ္)

- အသိအမွတ္ျပဳေပး၊ အေကာင္းျမင္၊ အျပဳစိတ္နဲ႔ အၿမဲခ်ီးက်ဴးပါ။ ေဗြဆုိးသူကုိ ပုိၿပီးအေကာင္းရွာႀကံခ်ီး က်ဴးပါ။ (ျပႆနာကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအေျဖရွာတတ္လိမ့္မယ္)

- တန္းတူရည္တူ၊ အေရးတယူထားေျပာဆုိေဆြးေႏြးေပးပါ။ စိတ္ဓာတ္ျမႇင့္တင္ေပးပါ။ (ကုိယ္ခ်င္းစာၿပီး လူတိုင္းကုိ အသိအမွတ္ျပဳ၊ ေလးစားစိတ္ျဖစ္ေပၚမယ္)

- ဆတ္ဆတ္ထိမခံႏုိင္တာ၊ ျပန္လွန္တုံ႔ျပန္ခုိင္းတာ၊ အားနည္းခ်က္ထိပါးတာ၊ စုိးရိမ္ေၾကာင့္လန္႔ေအာင္ ၿခိမ္းေျခာက္တာ၊ ဆုေပးဒဏ္ေပးလုပ္တာ၊ အလြန္အကၽြံေျမႇာက္ပင့္တာ လုံးဝမလုပ္မိေစနဲ႔။

- မဟုတ္တာလုပ္မိရင္ ျငဴစူပိတ္ပင္တာထက္၊ အေၾကာင္းအက်ဳိးရွင္းၿပီး ဒါလုပ္တာပုိေကင္းတယ္လုိ႔ အဆုိးကုိလႊဲ၊ အေကာင္းဘက္ညႊန္ပါ။

- ႐ုိးသားမႈရွိဖုိ႔ ျမင့္မားတဲ့စည္းကမ္းမ်ဳိးမသတ္မွတ္နဲ႔ လိမ္ညာေျပာဆုိကုန္လိမ့္မယ္။ (သူလုပ္ႏုိင္သ ေလာက္သာ ေရွ႕တုိးလုပ္ေဆာင္ခုိင္းပါ။ ယုံၾကည္မႈအစြမ္းအစထက္လာလိမ့္မယ္)

- လူေရွ႕သူေရွ႕ အၿမဲမဆူနဲ႔ အမွန္အမွားနဲ႔ ကုိယ္က်င့္တရားကုိ မခ်င့္ခ်ိန္တတ္ပဲေနလိမ့္မယ္။

- ၾကင္နာစိတ္ (Symparti) နဲ႔ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ (Empati) ရွိေအာင္ ပုံျပင္၊ ဥပမာနဲ႔လမ္းျပပါ။

ဒီလုိမွတ္စုအတုိအထြာ အေတာ္မ်ားမ်ားဖတ္ၾကည့္ၿပီး ကုိယ့္ဘာသာ သတိခၽြန္းနဲ႔အုပ္မိတယ္။

ကေလးေတြကုိ ကာကြယ္တဲ့ဥပေဒ

ေနာ္ေဝအပါအဝင္ ဥေရာပနဲ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ ကေလးသူငယ္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဥပေဒ ကုိျပ႒ာန္းထားတယ္။ ကေလးကုိ အၾကမ္းမဖက္ရ (ဒဏ္ရာအနာတရျဖစ္ေစတဲ့ ႐ုိက္ႏွက္ဆုံးမမႈ) စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ က်န္းမာေရးကုိ ထိခုိက္ယုိယြင္းေစတဲ့ အျပဳအမူနဲ႔လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ပိတ္ပင္သည္လုိ႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား မိဘ သုိ႔မဟုတ္ အုပ္ထိန္းသူက ဥပေဒက်ဴးလြန္တာေတြ႕ရင္ ကေလး သူငယ္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးဌာနက အိမ္တိုင္ရာေရာက္လာၿပီး ကေလးကုိေခၚေဆာင္ထိန္းသိမ္း ပါတယ္။ ကေလးေတြခႏၶာကုိယ္မွာ ႐ုိက္ႏွက္ႏွိပ္စက္ခံရတဲ့ ဒဏ္ရာေတြကုိ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမေတြ ကျမင္ရင္ျဖစ္ေစ၊ ထိခုိက္ေၾကကဲြမႈနဲ႔ ေၾကာက္ရြံ႕စုိးရိမ္မႈေတြေတြ႕ရရင္လည္း မိဘေတြဆီ စာေရးသတိ ေပးပါတယ္။ ထပ္မံက်ဴးလြန္ရင္ ကေလးထိန္းဌာနကုိ အေၾကာင္းၾကားပါတယ္။ မိဘေတြက ကေလး ကုိတာဝန္မယူႏုိင္၊ မထိန္းသိမ္းႏုိင္ဘူးဆုိရင္လည္း အစုိးရကထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ပညာသင္ေပးပါ တယ္။ ကေလးေတြနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ေတြကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ပညာသင္ေပးတဲ့ ဌာန ရွိပါတယ္။ မိဘေတြဆုိဆုံးမလုိ႔မရရင္လည္း သူတို႔ဆီအပ္ႏွံလုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေရာက္သြားတဲ့ကေလး ေတြဟာလိမၼာယဥ္ေက်းၿပီး ပညာတတ္လာတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ကေလးက်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္လည္း မိခင္ကုိယ္ဝန္ရွိစဥ္ကစၿပီး ေငြေထာက္ပံ့တာ၊ အခမဲ့ စမ္း သပ္တာ၊ သားဖြားတာကစၿပီး မူႀကိဳအဆင့္၊ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းစတဲ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္မခ်င္း ကေလးက်န္းမာေရးကုိ အစုိးရက အခမဲ့တာဝန္ယူတယ္။ ႐ုပ္ပုိင္းစိတ္ပုိင္းက်န္းမာေရးဆုိတဲ့ေနရာမွာ သြားပုိးစားတာ၊ သြားႏုတ္တာ၊ သြားအလွျပဳျပင္တာကအစ တာဝန္ယူပါတယ္။ တုိင္းျပည္ဓနအင္အား ေတာင့္တင္းမႈထက္ အစုိးရရဲ႕ ျပည္သူအေပၚတာဝန္ယူ ေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ အားေကာင္းတာက အဓိကက်ပါတယ္။ 

Democracy Today Daily
ေမလ (၃၁) ရက္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္

-------------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...