ေန၀င္ခ်ိန္ကို သက္သာစြာ ျဖတ္သန္းခြင့္ မရသူမ်ား

ကိုထိုက္

ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ ေရာက္ေနေသာ လူနာမ်ားအတြက္ အနာအက်င္ သက္သာေစမည့္ ေဆး၀ါးမ်ား လံုေလာက္စြာ မေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္ျခင္း သည္ ကမာၻ ့က်န္းမာေရး က႑မွာ ဟာကြက္ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေန သည္ဟု က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္္သူ မ်ားက ေထာက္ျပထားၾကသည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္စာ ေကာက္ယူ ထားေသာ စစ္တမ္းတစ္ရပ္အရ ကမာၻတစ္၀န္း မလိုအပ္ဘဲ နာက်င္ မႈဒဏ္ ခံစားရင္း ေသဆံုးခဲ့ရသူ (၁၈) သန္းနီးပါး ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အမ်ားစုမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ားမွ ျဖစ္သည္။ အီသီယိုးပီးယားတြင္ ကင္ဆာေၾကာင့္ နာက်င္မႈဒဏ္ မခံႏုိင္သျဖင့္ ေမာင္းလာေနေသာ ကုန္ တင္ကား ေအာက္ ထိုး၀င္ကာဘ၀ကို အဆံုးသတ္ သြားသူမ်ားထိရွိေနသည္။

ျပႆနာ၏ အရင္းျမစ္မွာ အနာအက်င္ သက္သာေစေသာ ေမာ္ဖင္းကဲ့သို႔ ပစၥည္းမ်ဳိးကို ေဆး၀ါးအျဖစ္ သင့္ေလ်ာ္ေအာင္ သံုးႏုိင္သည္ဟူ ေသာ ခံယူခ်က္မ်ဳိး မရွိေသာ အစိုးရမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေနာက္ ဆံုး အခ်ိန္ နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေရး ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႕(WPCA) က ေျပာသည္။ ေမာ္ဖင္း ဟူသည္ စြဲလန္းေစေသာ ဘိန္းတစ္မ်ဳိး အျဖစ္သာ ထိုသို႔ေသာ အစိုးရမ်ားက သတ္မွတ္ ထားၾကသည္။ ေမာ္ဖင္း ကဲ့သို႔ ပစၥည္းမ်ားကို ေဆး၀ါးအျဖစ္ သံုးရန္ကိုပင္ တင္း က်ပ္စြာ ကန္႔သတ္ထားၾကသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ လက ကမာၻတစ္၀န္း အစိုးရ မ်ားမွ က်န္းမာေရး ဘက္ဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ (၂၀၀) ေက်ာ္ ကုလသမဂၢတြင္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္ေရာက္ ေနေသာ ေ၀ဒနာရွင္ မ်ား အနာအက်င္ သက္သာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေရးကို အဓိက လုပ္ငန္းစဥ္ အျဖစ္ ကိုင္တြယ္သြားရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။ ယခုကိစၥကို အေရးႀကီး လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ရပ္အျဖစ္ ကမာၻ ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ဦးေဆာင္ကာ ကမာၻလံုးခ်ီ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး ျဖစ္ သည္မွာ ပထမဆံုး အႀကိမ္လည္း ျဖစ္သည္။

ယူဂန္ဒါ ႏုိင္ငံ ငွက္ေပ်ာၿခံမ်ားေပါမ်ားရာ ၀ါကီဆိုရြာငယ္ေလးတြင္ အသက္ (၄၈) ႏွစ္ အရြယ္ ဘက္တီႏုိင္ဂါ ေနထိုင္သည္။ သူ႔ တဲငယ္ေလးထဲ က ေမြ႕ရာပါးေလး ေပၚမွာ ဘက္္တီ လွဲေနရသည့္ အခ်ိန္က အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။ သူ႔မွာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ (၂) ႏွစ္က ဘက္တီ စသိခဲ့ရသည္။ ကုစရာ ပိုက္ဆံမရွိ။ အက်ိတ္လံုး က ႀကီးသထက္ ႀကီးလာသည္။ အရင္ကဆို တအားကို နာတာေပါ႔။ မအိပ္ႏုိင္ဘူး။ ဘာမွ မလုပ္ႏုိင္ဘူး။ လူကို တစ္ခ်ိန္လံုး ႏွိပ္စက္ေနေတာ့ တာပဲ။ ဘ၀ကို အ႐ံႈးေပးထားရတဲ႔ အခ်ိန္ေတြေပါ႔။ ေသသြားရင္ေတာင္ ေကာင္းဦးမယ္လို႔ မၾကာမၾကာ ဆုေတာင္းမိ တယ္ ဟု ဘက္တီက ေျပာသည္။

ထိုအတိုင္း တစ္ႏွစ္ေလာက္ ဘက္တီ ခံစားရသည္။ မိသားစု၀င္ မ်ားလည္း ဘက္တီကို အခ်ိန္ျပည့္ မေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္။ ေနာက္ဆံုးတြင္မွ အမ်ားျပည္သူ ေစတနာ ့၀န္ထမ္းတစ္ဦး ျဖစ္ေသာ အလန္နဲ႔ ဘက္တီေတြ႕ခဲ့သည္။ အလန္သည္ ဘက္တီ ကဲ့သို႔ ေ၀ဒနာကို က်ိတ္ခံစားေနရ သူမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ကုသေပးရန္၊ နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ရန္ ယူဂန္ဒါ အစိုးရက အထူးေလ့က်င့္ေပး ထားေသာ ေစတနာ့ ၀န္ထမ္းမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ေ၀ဒနာရွင္မ်ား နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေရး အဓိက ဖြဲ႕စည္းထားေသာ Hospice Africa Ugandaအဖြဲ႕ႏွင့္ ယူဂန္ဒါ အစိုးရတို႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

အလန္၏ ဆက္သြယ္ေပးခ်က္ အရ ဘက္တီသည္ ကင္ဆာစစ္ေဆး ကုသမႈ ခံယူႏုိင္ခဲ့သလို နာက်င္မႈကို ရင္ဆိုင္ႏုိင္ဖို႔ အလိုအပ္ဆံုးျဖစ္ေန သည့္ ေမာ္ဖင္းကိုလည္း သံုးခြင့္ရခဲ့သည္။ နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ ကုေပးတာခံရတဲ့ ေနာက္ပိုင္း ကၽြန္မဘ၀ အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ နာတာ က်င္တာလည္း ခံႏုိင္ ရည္ ရွိလာတယ္ ဟု ဘက္တီက ေျပာသည္။ ယူဂန္ဒါသည္ အာဖရိ ႏုိင္ငံမ်ားထဲတြင္ ေနာက္ဆံုး အခ်ိန္ေရာက္ ေ၀ဒနာသည္မ်ားႏွင့္ ေ၀ဒနာ ျပင္းထန္စြာ ခံစားေနရ သူမ်ား နာက်င္မႈ သက္သာေရး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ေပးသည့္ က႑တြင္ ေရွ႕ဆံုးတန္း ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတြင္းမွာပင္ ေမာ္ဖင္းကို ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္။

ယူဂန္ဒါလိုမဟုတ္ဘဲ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ တင္းက်ပ္ထားဆဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံအမ်ားအျပားလည္း က်န္ေနေသး သည္။ အာဖဂန္ နစ္ၥတန္၊ လစ္ဗ်ားစသည့္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ နာက်င္ မႈဒဏ္ သက္သာေရး ေစာင့္ေရွာက္ေပး သည့္ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈ လံုး၀ မရွိဘဲ ျဖစ္ ေနသည္။ ပါကစ္ၥတန္ႏုိင္ငံတြင္လည္း ၂၀၁၂ တစ္ႏွစ္ အတြင္း နာက်င္မႈဒဏ္ သက္သာေရး က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူသင့္သူ (၃၅၀၀၀၀) ေက်ာ္ရွိေန သည့္တိုင္(၃၀၀) ခန္႔သာ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူခဲ့ရေၾကာင္း သိရသည္။ မိုဇမ္ဘစ္တြင္ ထိုသို႔ေသာ က်န္း မာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ စင္တာမ်ဳိး တစ္ခုသာ ရွိၿပီး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူသင့္သူ တစ္သိန္း လွ်င္ (၁၅၃) ေယာက္သာ ခံယူခြင့္ ရခဲ့သည္။ ေမာ္႐ိုကိုတြင္လည္း ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူ ခ်င္သူ ရွစ္ေသာင္းအနက္ (၁၅၃) ေယာက္ သာ ခံယူခဲ့ရသည္။

က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မေကာင္းသူမ်ား၏ တစ္ဖက္ျခမ္းတြင္ ေကာင္းသူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ ၾသစႀတီးယားႏုိင္ငံသည္ ကမာၻေပၚတြင္ ေ၀ဒနာဒဏ္ ျပင္းထန္သူမ်ားကို နာက်င္မႈ သက္သာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးမည့္ စင္တာမ်ဳိးသည္ လူ (၁၆၀) လွ်င္ တစ္ခုရွိသည္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတြင္လည္း ၂၀၁၂ ၌ အလားတူ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူခ်င္သူ (၉၇) ရာခိုင္ႏႈန္း ထိ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူခဲ့ရသည္။

ေမာ္ဖင္းသည္ ေစ်းသက္သာေသာ ပစၥည္းတစ္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။ အာဖဂန္ ဘိန္းစိုက္ခင္းမ်ားမွ အရည္ အေသြးမမီေသာ အပယ္ ဘိန္းပင္မ်ားမွပင္ ထုတ္ယူရရွိ ႏုိင္သည္။ ေမာ္ဖင္းသည္ ႏုိင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ မႈ တားျမစ္ ပစၥည္းထဲတြင္ ပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ ကမာၻ ့ႏုိင္ငံမ်ား အေနျဖင့္ တစ္ႏွစ္စာ လိုအပ္ သေလာက္ ကို ႏိုင္ငံတကာ မူးယစ္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕သို႔ ႀကိဳတင္ စာရင္းေပး မွာယူၾကရသည္။ ႏုိင္ငံ အမ်ားစုႀကီး ကား လံုေလာက္ေအာင္မွာယူျခင္း မရွိ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ လံုေလာက္စြာ မမွာယူျဖစ္ေစသည့္ ေနာက္ခံအေၾကာင္း မ်ားလည္း ရွိသည္။ ေမာ္ဖင္းမ်ား တရားမ၀င္ေစ်းကြက္ထဲ ေရာက္သြားမွာ စုိးရိမ္မႈ၊ လူနာမ်ား ေမာ္ဖင္းစြဲ သြားမွာ စိုးရိမ္မႈ မ်ားသည္ ထိပ္ဆံုး အေၾကာင္းရင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

ေမာ္ဖင္းဆိုတာ ေ၀ဒနာဒဏ္ ျပင္းထန္ေနတဲ႔ လူနာေတြကို သက္သာရာရေစမယ္ ဆိုတာ အစိုးရေတြ မသိမႈေၾကာင့္ ေမာ္ဖင္းကို လိုအပ္သည္ထက္ ပိုတင္းက်ပ္ထားၾကတာပါ။ ရဲေတြကိုလည္း ေမာ္ဖင္းဆိုတာ မူးယစ္ေဆးလို႔သာ သင္တန္းေပးထားၾကတယ္။ ေမာ္ဖင္းဆိုတာ ဘိန္းလိုပဲ၊ သံုးရင္စြဲ တယ္လို႔ပဲ သင္ တန္းေပးထား ၾကတယ္။ နာက်င္မႈဒဏ္ သိပ္ခံေနရသူ အဖို႔ ေမာ္ဖင္းကို အတိုင္းအတာနဲ႔ သံုးခြင့္ရရင္ နာက်င္မႈဒဏ္ သက္သာရာ ရေစ တယ္ဆိုတာ အစိုးရ ေတြလည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ သိၾကဖို႔ လိုပါတယ္ ဟု WPCA မွ ေဒါက္တာ စတီဖင္ အိုကြန္နာကေျပာသည္။

ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ အမ်ားစုတြင္ ဆရာ၀န္မ်ားကိုလည္း လူနာမ်ား အနာအက်င္ သက္သာေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ ကုသနည္းဆိုင္ရာ သီးသန္႔ သင္တန္းေပးမႈမ်ား နည္းပါးသျဖင့္ ဆရာ၀န္မ်ားကိုယ္တိုင္သည္ပင္ လူနာမ်ား ကို ေမာ္ဖင္း စြဲသြားမွာ စိုးရိမ္သျဖင့္ မေပးျခင္းမ်ဳိး၊ ေမာ္ဖင္းလြန္သြားၿပီး လူနာ အသက္ဆံုး႐ံႈးသြားမည္ကို စိုးရိမ္မႈေၾကာင့္ မေပးျခင္းမ်ဳိးထိ ရွိေနေၾကာင္း မစၥတာ အိုကြန္နာ က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။ ထို႔ အတြက္ အေျဖ ကား စိတ္ခံယူပံုမ်ားကို ေျပာင္းပစ္ရမည္ဟု မစၥတာ အိုကြန္နာက ေထာက္ျပသည္။

ဥပေဒေတြ၊ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ၊ မူ၀ါဒေတြကို ေျပာင္းပစ္လို႔ ရတယ္။ စိတ္ခံယူပံု မေျပာင္းရင္ေတာ့ ေရွ႕ကဟာေတြလည္း အလကား ျဖစ္သြားမယ္။ ဘာမွ ေျပာင္းလဲလာမွာ မဟုတ္ဘူး၊ စိတ္ခံယူပံုေတြ ေျပာင္းလာေအာင္ပါ စည္း႐ံုး ပညာေပးၾကရမယ္ဟု ၎က ဆက္ေျပာသည္။

ကမာၻတစ္၀န္း အသက္ရွည္သူမ်ား သထက္ မ်ားလာေနေသာ ယေန႔အခ်ိန္တြင္ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ေရာ ဂါေ၀ဒနာဒဏ္ ခံစားေနရသူမ်ား လည္း တိုးသထက္ တိုးလာေနရာ ထိုသူမ်ား ေန၀င္ခ်ိန္ကို သက္သာစြာ ျဖတ္ သန္းႏုိင္ေရးအတြက္ ၎တို႔ အသက္ရွင္ ေနစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ နာက်င္မႈဒဏ္ အနည္းဆံုးျဖင့္ ေနထိုင္ သြားႏုိင္ရန္ ကူညီေပးဖို႔ အေရးႀကီး သထက္ႀကီးလာ ေနၿပီဟု ကမာၻ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီးမွ ေဒါက္တာ အက္ဒ္၀ပ္ ကယ္လီက လည္း သံုးသပ္ ေျပာၾကားသည္။

Ref: “Millions denied end-of-life drugs”By Tulip Mazumdar

The Messenger

-------------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)

ေန၀င္ခ်ိန္ကို သက္သာစြာ ျဖတ္သန္းခြင့္ မရသူမ်ား

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...