Osteoporosis အရိုးပြေရာဂါ

1. က်မ၏ အေမပါ။ အသက္ကေတာ့ ၅၈ နစ္ပါ။ အသြား အလာမရွိပါ။ အထိုင္မ်ားပါသည္။ ေသြးဆံုးျပီး ကတည္းက ဒူးေခါင္း အေကြးအဆန္႔ ခက္ခဲလာပါ တယ္ရွင့္။ အိမ္သာ အတက္အဆင္းလည္း အဆင္ မေျပပါ။ ဓါတ္မွန္ ရုိက္ေသာ္လည္း ဘာေရာဂါမွမရွိပါ။ ဒူးေခါင္းျပန္ေကာင္း လာေအာင္ ဘယ္လိုျပဳမူ ေနထိုင္ ရမည္ကို ညႊန္ၾကားေစလိုပါတယ္။
2. ဆရာရွင့္ ေမးစရာရွိလို႔ေမးခြင့္ျပဳပါ အေမအသက္က ၆၅ ႏွစ္ ရွိပါျပီ။ အခုမိုးတြင္းမွာ ေခ်ာ္လဲသြားလို႔ လက္ေကာက္ဝတ္ႏွင့္ တင္ပဆံု႐ိုးအက္သြားပါတယ္။ အ႐ိုးသိပ္သည္းဆတိုင္းေတာ့ အ႐ိုးပြေနတယ္ေျပာပါတယ္။ ေဆးထိုးလို႔ရတယ္ေျပာပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ခံေသာေဆးကို တစ္ခါထိုးတာႏွင့္ ေန႔တိုင္း တစ္ေန႔တစ္လံုးႏႈံးႏွင့္ တစ္ႏွစ္ ထိုးတာ ဘယ္နည္းမွာ အက်ဳိးအာနိသင္ ကြာျခားမႈႏွင့္ဆ ိုးက်ဳိးရွိမရွိသိခ်င္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
3. ကြ်န္ေတာ့္အေမက ရန္ကုန္မွာေနပါတယ္။ အသက္က ၅၈ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ေရာဂါျဖစ္တာက ေအာက္ပိုင္း ပူတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ေတြပူတယ္။ ေဆးထိုးေဆးေသာက္ လုပ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ပါတတ္ခန္႔က အ႐ိုးကို စစ္တဲ့စက္ဆိုလား အခမဲ့စစ္ေပးတယ္ဆိုလို႔ စစ္ၾကည့္တာ အ႐ိုးပါးတာ အဆင့္ ၃ ကိုေရာက္ေနၿပီေျပာပါတယ္။ အဲတာနဲ႔ ေဆေပးလိုက္ပါတယ္တဲ့။ တစ္ပါတ္ကို တစ္လံုးေသာက္ရတဲ့ေဆး။ အ႐ိုးပါးေရာဂါ ျဖစ္တဲ့သူ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေလးေတြ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ္က ႏိုင္ငံျခားမွာဆိုေတာ့ အေဝးကပဲဂရုစိုက္ ႏိုင္ပါတယ္။
4. ဆရာခင္ဗ်ာ။ osteoporosis နဲ႔ osteomalacia မွာ ဘယ္ဒင္းက အ႐ိုးပြျပီး ဘယ္ဟာက အ႐ိုးပါးတာပါလဲခင္ဗ်ာ။ Porosis ကို ပြတယ္လို႔ မွတ္သားထားေနမိလို႔ပါ။

• Osteomalacia ဟာ Softening of the bones အရိုးေတြေပ်ာ့တာလို႔ဆိုပါတယ္။ အရိုးတည္ေဆာက္ဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ‘ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္’ နဲ႔ ‘ကယ္လ္စီယမ္’ ေတြနည္းလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ‘ကယ္လ္စီယမ္’ ေတြကို ျပန္လည္ စုပ္ယူတာက လိုတာထက္မ်ားလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယနည္းကို ‘ပါရာသိုင္းရြိဳက္’ အလုပ္ပိုလုပ္တာကေန ဆက္ျဖစ္ တယ္။
• ကေလးေတြမွာ Osteomalacia ျဖစ္တာကို Rickets လို႔ေခၚတယ္။ Rickets ကို ‘အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါ’ လို႔ အစဥ္အလာ ဘာသာျပန္တယ္။
• Osteoporosis ဆိုတာက အရိုးထုထည္နဲ႔ သိပ္သည္းဆနည္းနည္းလာတာျဖစ္တယ္။ က်ိဳးလြယ္ေစတယ္။ Bone mineral density (BMD) တိုင္းရင္ နည္းေနမယ္။
• ဒါေၾကာင့္ Osteomalacia ကို ‘အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါ’ နဲ႔ Osteoporosis ကို ‘အရိုးအားနည္းေရာဂါ’၊ ဒါမွမဟုတ္ ‘အရိုးပြေရာဂါ’ လို႔ ဘာသာျပန္တာ သင့္မယ္ထင္ပါတယ္။ အရိုးအတူးကုဆရာဝန္ေတြက တိတိက်က် ေျပာႏိုင္မွာ ပါ။ ေမးခြန္းေမးလို႔ ေက်းဇူးတင္တယ္ဗ်ာ။

• အမ်ိဳးသမီး၊ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ အဲလိုျဖစ္တာကို Osteoporosis (ေအာ္စတီယို ပိုရိုးဆစ္) လို႔ေခၚတယ္။ တျခားနာမည္ေတြလဲရွိတယ္၊ Thin bones အရိုးပါးျခင္းနဲ႔ Low bone density အရိုးသိပ္သည္းဆနည္းျခင္း။
• အရိုးအားနည္းတာေျပာလဲ မွန္တယ္။ အားနည္းေတာ့ က်ိဳးလြယ္မယ္။
• အရိုးေရာဂါထဲမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
• Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ တျခားဓါတ္ေတြကို စစ္ေဆးရင္ နည္းေနတာေတြ႔ရမယ္။
• (ကယ္လ္စီယမ္) က လူၾကီးပံုမွန္ 9.0 to 10.5 mg/dL နဲ႔ ဒါမွမဟုတ္ 2.25 to 2.75 mmol/L လို႔ အေျဖထြက္ မယ္။
• ကေလးဆိုရင္ 7.6 and 10.8 mg/dL ဒါမွမဟုတ္ 1.9 to 2.7 mmol/L လို႔ အေျဖထြက္မယ္။
• အမ်ိဳးသမီးေတြ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္လာရင္ တဝက္ေလာက္မွာျဖစ္တယ္။ အရိုးတခုခုက်ိဳးျပီး ေဆးရံု ေရာက္လာၾက တယ္။
• အရိုးဆိုတာ အသက္ရွိေနသ၍ အသစ္ျဖစ္လိုက္၊ အိုေဟာင္းလိုက္၊ ေသသြားလို႔ အစားထိုးလိုက္နဲ႔ သံသရာ လည္ေနတယ္။ အသစ္အစားမထိုးႏိုင္လာရင္ ဒီေရာဂါျဖစ္လာမယ္။
• Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔အတူ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) လဲ အတူတူလိုတယ္။
• တခ်ိဳ႕လူမ်ိဳးေတြမွာ၊ တခ်ိဳ႕မိသားစုေတြမွာ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။
• အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ Estrogen ေဟာ္မုန္း၊ အမ်ိဳးသားေတြမွာ Testosterone (တက္စတိုစတီရုန္း) ေဟာ္မုန္း နည္းလာခ်ိန္ျဖစ္တဲ့
• တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြအတြက္ေပးေနရတဲ့ ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။
• အိပ္ယာထဲ အၾကာၾကီးလဲေနရသူေတြ၊ အရက္ေသာက္မ်ားသူေတြ၊ ပိန္သူေတြ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ပိုေတြ႔ရတယ္။
• ေရာဂါရွိေနေပမဲ့ ဘာမွ မခံစားရတာကမ်ားတယ္။ အရိုးက်ိဳးမွ စစ္ေတာ့သိလာရတတ္တယ္။
• ခါးရိုးထဲက နာတာၾကာသူေတြ စစ္သင့္တယ္။
• ေရာဂါျဖစ္လို႔ၾကာရင္ တခ်ိဳ႕က အရပ္ပုသြားၾကတယ္။
• Bone mineral density testing စစ္ေဆးနည္းလုပ္ရတယ္။ DEXA scan နည္းလုပ္တာမ်ားတယ္။
• အရိုးေတြကို ဓါတ္မွန္လဲရိုက္တယ္။ မက်ိဳးဘဲရိုက္ၾကည္တာနဲ႔ေတာ့ မသိႏိုင္ပါ။
• Lifestyle changes လူေနမႈပံုစံေျပာင္းရေတာ့မယ္။ အစားအေသာက္ျပင္ပါ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• ကယ္လ္စီယမ္ နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) ေသာက္ပါ။
• Bisphosphonates ေဆးကို အမ်ားဆံုးေပးတယ္။ Estrogens, Teriparatide, Raloxifene, and Calcitonin ေတြလဲ ေပးႏိုင္တယ္။
• အမ်ိဳးသမီးေတြ ၄၅-၅ဝ ႏွစ္ဝန္းက်င္ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ ဒီေရာဂါျဖစ္လာတယ္။
• အသက္ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္အမ်ိဳးသမီးမ်ား ကယ္လ္စီယမ္ 1,000 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္ လိုတယ္။
• အသက္ ၅၁ ကေန ၇ဝ ဆိုရင္ (ကယ္လ္စီယမ္) 1,200 mg of calcium နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္ လိုတယ္။
• ေယာက္်ား အသက္ ၅၁ ကေန ၇ဝ အတြက္ ကယ္လ္စီယမ္ 1,000 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 400 - 800 IU ေန႔စဥ္ လိုတယ္။
• အသက္ ၇ဝ ေက်ာ္သူတိုင္း ကယ္လ္စီယမ္ 1,200 mg နဲ႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) 800 IU ေန႔စဥ္လိုတယ္။
• ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေလွ်ာ့ပါ-ျဖတ္ပါ။ ေခ်ာ္လဲမွာမွန္သမွ် သိထားပါ။
• ပင္လယ္ငါးမ်ား၊ အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါးေတြ၊ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ တို႔ဖူး၊ ဘဂီကူလီ ေခၚတဲ့မံုလာပြင့္အစိမ္းေရာင္ေတြမွာ ကယ္လ္စီယမ္ ပါတယ္။
• ခြဲစိတ္ကုသဘို႔လိုသူေတြကို Kyphoplasty နည္းနဲ႔ Spinal fusion နည္းလုပ္ရတယ္။

Calcium blood test (ကယ္လ္စီယမ္) စစ္ေဆးျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/02/calcium-blood-test.html
Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2009/08/vitamin-d.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...