ရွဳေမွ်ာ္ခင္း ရိုက္ကူးသည့္ Hyperfocal Distance Focusing
(Hyperfocal Distance Focusing)
စကားဦး
ရွဳေမွ်ာ္ ခင္း မ်ားရိုက္ ကူးရာ တြင္ အနုပညာ ေျမာက္ စြာ ဖဲြ႕ စည္းသည့္ ဖန္တည္း မွဳ ႏွင့္ ပံု၏ အေရွ႕ပိုင္း မွ ေနက္ဆံုးအထိ အားလံုးေသာ အရာ မ်ား ျပတ္သား စြာေပၚ လြင္ အာင္ Focus ဖမ္းသည့္ နည္း စနစ္ ပိုင္း ဟူ ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိသည္ဟု ယူဆပါသည္။
Landscape Photography မွတ္စု ေလး တစ္ခု ေရးရန္ စိတ္ကူ ခဲ့ စဥ္ တြင္ မူလက အလြယ္ ေတြ႕ လိုက္သည့္ Landscape Photography Tip ေလာက္ကိုသာ ဘာသာျပန္ လိုက္ မည္ ဟု စိတ္ကူးခဲ့ ေသာ္လည္း ေလ့လာရင္ ေလ့လာရင္း အဆိုပါ ရိုက္ကူး နည္းတြင္ အဓိကျဖစ္သည့္ Hyperfocal Distance Focusing အေၾကာင္း ကို ရွင္းရန္ လိုလာပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ ကိုယ္ တိုင္က အေတာ္ တိတိ က်က် သိမွသာ ျပန္ လည္ရွင္းလင္း ေရးသား နိုင္မည္ ျဖစ္သည့္ အတြက္ Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါး မ်ားစြာကို ဖတ္ရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ ေသာ ပံုေသ နည္း မ်ားကို ျပန္ တြက္ခ်က္ ရပါသည္။ ေဆာင္းပါး တြင္ ျပ ထားသည့္ ပံု မ်ားသည္ သာမန္ အားျဖင့္ နားလည္ ရန္ ခက္ ေနသျဖင့္ ၾကည့္ လိုက္ လွ်င္ ရွင္းလင္း ေနေစရန္ တြက္ ခ်က္ ထားသည့္ ကိန္း မ်ားကို ျပန္ ထည့္ ျခင္း ၊ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ ျဖည့္ စြက္ ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ ရပါသည္။
Landscape Photography ဆိုင္ရာ ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ အနုပညာ ဖန္ တည္း မွဳ မွာ ခံ စား ဖန္တည္း နိုင္သေလာက္ ဖန္ တည္း နိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ Landscape Photography ပညာ ရွင္ မ်ား အေနႏွင့္ မူ ေရး ၍ မကုန္ နိုင္သည့္ဘာသာရပ္ တစ္ခု ျဖစ္ပါ လိမ့္ မည္။ ကၽြန္ ေတာ့္ အေန ႏွင့္မူ ေလ့ လာ လိုက္ ျပန္ မွ်ေ၀ လိုက္ လုပ္ေနသည့္ အဆင့္ သာ ျဖစ္သျဖင့္ ပညာရွင္ မ်ားကဲ့ သို႕အက်ယ္ ေရး နိုင္ ျခင္း မရွိပါ။
ထို႕ေၾကာင့္ ေဆာင္း ပါး ရွင္ Jeffy Meyer, Ricardo Cunha ႏွင့္ Darren Rowse တို႕ ေရးသား ထားသည့္ Landscape Photography ဆိုင္ရာ အေၾကာင္း အရာ မ်ား အနက္ အေရးၾကီးသည့္ အေျခ ခံ အခ်က္ ေလာက္ ကိုသာ အားလံုး ေပါင္း ျခံဳ ကာ ဆီေလွ်ာ္ သကဲ့ သို႕ ဘာသာျပန္ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ ႏွင့္ပတ္သက္၍ မူ ဖတ္မွတ္ ထားသည္ မ်ားကို ကၽြန္ ေတာ္ နား လည္ သလို ျပန္ လည္ ရွင္းျပ ုျခင္း ျဖစ္ ပါသည္။
Landscape Photography ရိုက္ကူးသည့္ နည္းစနစ္ ပိုင္း တြင္ ့္ Hyperfocal Distance မွာ ရူပေဗဒ ႏွင့္ သခ်ၤာ ဆန္ ေနသည့္ အတြက္ အနုပညာ ဖန္တည္း မွဳ အပိုင္း ႏွင့္ မေရာ ဘဲ အပိုင္း-(၁) အျဖစ္ လည္းေကာင္း ရွဳေမွ်ာ္ခင္း မ်ား ရိုက္ကူး သည့္ ဖန္တည္း မွဳ အပိုင္း ကို အပိုင္း - (၂ ) အျဖစ္ လည္းေကာင္း ခဲြ ကာ ေရးသား ထားပါသည္ ။
ဤမွတ္ စု အတြင္း တြင္ ေဖၚျပ ထားသည့္ ပံု မ်ား မွာ ေဆာင္းပါး မ်ား အတြင္း မွ ပံု မ်ားကို ပင္ ျပန္ လည္ ေဖၚျပ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ Diagram ပံု အမ်ား စု ကိုမူ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လည္ ျဖည့္ စြက္ ျပင္ထားေၾကာင္း ေဖၚျပ အပ္ပါသည္။
Depth of Field ( DOF)
ရွဳေမွ်ာ္ ခင္း မ်ားရိုက္ ကူးရာ တြင္ ေယဘူယ် အားျဖင့္ ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground မွ ေနာက္ပိုင္း Background အဆံုး အထိ အားလံုး ျပတ္သားရန္ လိုပါသည္။ ဤ ကဲ့ သို္႕ ျပတ္သား မွဳ ရရွိရန္ Hyperfocal Distance တြင္ Focus ဖမ္း ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance အေၾကာင္း မေဖၚျပမွီ ယင္း၏ အေျခ ခံ ျဖစ္ေသာ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( Depth of Field ) ႏွင့္ပတ္သက္ ၍ အက်ဥ္း ေဖၚ ရန္ လိုမည္ဟု ယူဆ သျဖင့္ Depth of Field ကို ကနဦး ေဖၚျပ ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
သာမန္ အား ျဖင့္ Fepth of Field ၏ ျပတ္ သား မွဳ ဧရိယာ သည္ Focus လုပ္ ထားသည့္ Plane of focus ၏ ေရွ႕ ( Front) တြင္ ( ကင္မရာ မွ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀း -Point -1 to 2 ၏ ) သံုးပံု တစ္ပံု ႏွင့္ Plane of Focus ၏ ေနာက္ ( Behind ) တြင္ သံုးပံု ႏွစ္ ပံု ေသာ ေနရာ မ်ား တြင္ ျပတ္သား ပါမည္။
ဥပမာ အားျဖင့္ ေအာက္ပါ ပံု ကို ၾကည့္ပါ။ ကင္မရာ မွ Plane of focus အကြာ အေ၀း ( Point -1 to -2 ) သည္ ( ၉ ေပ) ရွိသည္ ဆိုပါလွ်င္ ျပတ္ သားမွဳ (DOF ) သည္ Plane of Focus ၏ ေရွ႕ တြင္ ၉ ေပ ၏ သံုးပံု တစ္ပံု ျဖစ္သည့္ ( 9/3 x 1 = 3) ၃ ေပ ရွိမည္ ျဖစ္ျပီး ေနာက္ တြင္မူ ၉ ေပ ၏ သံုးပံု ႏွစ္ပံု ျဖစ္သည့္ ( 9/3 x 2 = 6 ) ၆ ေပ ျပတ္သား ပါမည္။
အဆိုပါ ဧရိယာ မ်ား ၏ ေရွ႕ ျဖစ္ ေသာ Near acceptable Limit ႏွင့္ ေနာက္ ေနရာ ျဖစ္သည့္ Far acceptable Limit ေနရာ မ်ားတြင္မူ ျပတ္ သားမွဳ ေလွ်ာ့ က်သြား ပါ လိမ့္ မည္။
အဆိုပါ ျပတ္သား မွဳ DOF ဧရိယာ အက်ဥ္း အက်ယ္ ( Shallow and Deep Depth of Field ) သည္ ေယဘူ အားျဖင့္ Aperture အက်ဥ္း အက်ယ္ ႏွင့္ Focal Length အတို အရွည္ ၊ Subject ႏွင့္ ကင္မရာ အေ၀း အနီး အေပၚ တြင္ တည္ ပါသည္။
ေအာက္ပါ နမူနာ ပံု မ်ား မွာ Aperture အက်ဥ္း အက်ယ္ ကို လုိက္ကာ ေျပာင္းလဲ လာသည့္ DOF အထူ အပါး ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မ်ား မွာ မူ Focal Length အတို အရွည္ ကို လိုက္ကာ ေျပာင္း လဲ လာသည့္ DOF အထူ အပါး နမူ နာ ပံု မ်ား ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ ပံု တြင္ Focal Length ရွည္ လာလွ်င္ DOF ပါး လာသည္ကို နမူ နာ ျပ ထား ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ မူ Focal Length အတို အရွည္ ကို လိုက္ကာ DOF အထူ အပါး ေျပာင္း လာ သည့္ နမူ နာ ပံု ျဖစ္ပါသည္။ Focal Length 180mm တြင္ DOF ပါး ၍ Focal Length 60 mm တြင္မူ DOF ထူ လာသည္ ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
ဤ ကဲ့ သို႕ Focus ဖမ္း ကာ ရိုက္ ျခင္းသည္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ကို ကင္မရာ ႏွင့္ Lens တို႕ ေပးသေလာက္ေသာ DOF ျဖင့္ သာမန္ ရိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ ရာ တြင္ ရွဳေမွ်ာ္ခင္း ( Landscape ) ရိုက္ရာ တြင္မူ အမ်ား အား ျဖင့္ ပံု အတြင္း ရွိ ဧရိယာ အားလံုး ျပတ္သား ရန္ လိုပါသည္။
ဤ ကဲ့ သို႕ ျပတ္သား မွဳ မ်ိဳး အတြက္ ကို Focus ဖမ္း ရာတြင္ မူ သာမန္ မဟုတ္ ဘဲ Hyperfocal Distance ဟု ေခၚသည့္ ရွဳ ခင္း ပံု၏ ေရွ႕ ပိုင္း မွ ေနာက္ပိုင္း အဆံုးေသာ မိုးကုတ္ စက္ ၀ိုင္း အထိ ျပတ္သား သည့္ ေနရာ တြင္ Focus ဖမ္းရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance
ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္းမွ ေနာက္ ဆံုး မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း အထိ ျပတ္သား သည့္ Hyperfocal Distance ဆို သည့္ Focus ဖမ္း သည့္ နမူ နာ ကို ေအာက္ပါ ပံု တြင္ ၾကည့္ နိုင္ပါသည္။
ပံု ၏ အမွတ္ (၁) ေနရာ ျဖစ္ေသာ Background ေမွ်ာ္စင္ ကို Focus ဖမ္း မည္ ဆိုပါက ပံု (၁) တြင္ အၾကီးခ်ဲ႕ ျပ ထားသကဲ့ သို႕ Background ေမွ်ာ္စင္ သာ ျပတ္သား ျပီး ေရွ႕ ပိုင္း ( Foregriund ) ၀ါး ေနပါ လိမ့္ မည္။
အကယ္၍ အမွတ္ (၂ ) ေနရာ ျဖစ္သည့္ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground ကို Focus ဖမ္းမည္ ဆိုပါ က Background ျဖစ္ေသာ ေမွ်ာ္စင္ ၀ါး ေနကာ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground ေက်ာက္ျပား မ်ား သာ ျပတ္သားေနပါမည္။
အကယ္၍ အမွတ္ (၃ ) ေနရာ ကို Focus ဖမ္း လွ်င္ မူ ေရွ႕ ပိုင္း ျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ျပားေတြ ေရာ ေနာက္ ပိုင္း ျဖစ္ေသာ ေမွ်ာ္စင္ ပါ ျပတ္သားေနပါ မည္။ ဤ ကဲ့ သို႕ ေရွ႕ ေနာက္ အာလံုး ျပတ္ သား ေနသည့္ Focus ဖမ္း သည့္ ေနရာ ႏွင့္ ကင္မရာ အကာ အေ၀း ကို Hyperfocal Distance ဟု ေခၚပါသည္။
အထက္ ပါပံု တြင္ (A) ေနရာ focus ဖမ္း ပါက အထက္ တြင္ အေသးစိတ္ ရွင္း ထားသကဲ့ သို႕ သာမန္ DOF အျဖစ္ Plane of Focus ၏ ေရွ႕ သံုး ပံု တစ္ပံု (1/3 ) ႏွင့္ ေနာက္ သံုးပံု ႏွစ္ပံု ( 2/3) ေနရာ မ်ားသာ ျပတ္သား ပါလိမ့္ မည္။
အကယ္ ၍ ေအာက္ ပါ ပံု တြင္ ျပ ထားသကဲ့ သို႕ Focus ဖမ္း ျခင္း ကို ( A) ေနရာ မွ ( B ) ေနရာ သို႕ ေျပာင္း လိုက္ ပါမူ Hyperfocal Distance ျဖစ္လာပါမည္။
Hyperfocal Distance ၏ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ မွာ မူ ေအာက္ တြင္ ျပထားသည့္ ပံု ကဲ့ သို႕ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း ကို ထက္၀က္ ပိုင္း လိုက္ပါက ကင္မရာ ေရွ႕ ပိုင္း ၏ တစ္၀က္ သည္ ျပတ္သား မွဳ မရွိဘဲ က်န္ တစ္ ၀က္ မွ ေန၍ Infinity အထိ မွာ မူ လက္ခံ နိုင္ ေလာက္သည့္ ျပတ္သား မွဳ ( Acceptable Sharpness ) ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
နမူ နာ ျပထားသည့္ ေအာက္ ပါပံု ကို ၾကည့္ လွ်င္ ကင္မရာ မွ Plane of Focus သည္ (10.2 meter ) ရွိပါသည္။ ထို အကြာ အေ၀း၏ တစ္၀က္ ျဖစ္သည့္ ကင္မရာ ေရွ႕ မွ အမွတ္ (A) အထိ ( 5.1 m) သည္ ၀ါး ေနမည္ ျဖစ္ျပီး က်န္ တစ္၀က္ ျဖစ္သည့္ အမွတ္ (A) မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း အထိ ျဖစ္ေသာ ( 5.1 m ) ႏွင့္ ပံု၏ အဆံုး Infinity ေနရာ မ်ားသည္ လက္ခံ နိုင္ ေလာက္သည့္ ျပတ္သား မွဳ ( Acceptable Sharpness ) ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ ပံု တြင္ Hyperfocal Distance ကို တြက္ သည့္ Formula သည္ ( Focal Length X Focal Length ) / ( f- Stop X Circle of Confusion) + Focal Length ျဖစ္ေစကာမူ ( + Focal Length ) မပါ ဘဲ တြက္ ထားသည့္ နည္း ျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ က ဤ ကဲ့ သို႕ ( + Focal Length ) ထည့္ မတြက္ ျခင္း မွာ Hyperfocal Distance တြက္ခ်က္ရာ တြင္ Focal Length (F) သည္ f-Stop ေလာက္ အဓိက မက် သည့္ အတြက္ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ ဟု သိရပါသည္။
အခ်ဳပ္ အား ျဖင့္ ဆိုရ ေသာ္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ မွာ သာမန္ DOF ကဲ့ သို႕ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ၏ အဆံုး ကို ကန္႕သတ္ ထားျခင္း မရွိဘဲ ကင္မရာ မွ Focus ဖမ္း ရာ Plane of Focus အကြာအေ၀း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း မွ Infinity အထိ ျပတ္သား သည့္ Focus ဖမ္း နည္း ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ ရာ တြင္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္ သား မွဳ ဧရိယာ မွာ မူ ပံုေသ ဟု ဆို၍ မရဘဲ ေအာက္ပါ အခ်က္ မ်ားေပၚ တည္ေနပါသည္ -
1- Camera Aperture value,
2- Lens focal length and
3- Subject distance.
ေအာက္ ပါ အမူနာ ပံု ကို ၾကည့္ပါက Aperture ႏွင့္ Focal Length တို႕ ေၾကာင့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ အထူ အပါး ေျပာင္း လဲ မွဳ ႏွင့္ Hyperfocsl Distance ျဖစ္ေပၚ လာ သည္ မ်ား ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Focal Length 35 mm ျခင္း တူေစကာမူ Apeture က်ယ္ သည့္ f -2 ျဖင့္ ရိုက္ ရာ တြင္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( A to B ) သည္ က်ဥ္း ေနကာ Aperture က်ဥ္း သည့္ f – 22 ျဖင့္ ရိုက္ ရာ တြင္မူ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( G to H ) သည္ အမွတ္ (G) မွ Infinity အထိ ျပတ္သားေသာ Hyperfocal Distance ကို ရ လာသည္ ကို ျမင္နိုင္ပါသည္။
Focal Length ကို 35mm မွ 135 mm သို႕ ေျပာင္း လိုက္ရာ တြင္ Tele Lens သည္ ျမင္ကြင္း ကို ဆဲြ က်ံဳ႕ လုိက္ သည့္အတြက္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ သည္ Wide Angle 35 mm ႏွင့္ ႏွိဳင္းယွဥ္ လွ်င္ ဧရိယာ ပမာဏ ပို နည္း လာသည္ ကို ေတြ႕ ရ ပါမည္။
35mm, f-2 ျဖင့္ ရိုက္၍ ရရွိသည့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာသည္ 135 mm, f-2 ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ဧရိယာ ထက္ ပို မ်ားပါသည္။
ထို႕ အတူပင္ 135 mm , f-22 ျဖင့္ ရိုက္ ၍ ရသည့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ သည္ 35mm, f-22 ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ဧရိယာ ထက္ အနည္းငယ္ လွ်ာ့ ေနသည္ ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Wide Angle ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ပံု၏ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာသည္ Tele ျဖင့္ ရိုက္သည္ထက္ ပို က်ယ္ သည္ကို ေတြ႕ ရပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ မူ Aperture ကို f- 16 တြင္ ပံုေသ ထားကာ ကင္မရာ ႏွင့္ Subject တို႕၏ အကြာ အေ၀း ႏွင့္ Focal Length တို႕ ကို ေျပာင္း ျခင္း အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚ လာသည့္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္သား မွု ဧရိယာ ကို ျပ ေသာ ပံု ျဖစ္ပါသည္။
ပထမ ပံုကို 24 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (1) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 4-ft ( 1.2 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္သည့္ 2-ft ( 0.6 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 1A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အစိမ္းေရာင္ ဧရိယာ ) အတြင္း ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဒုတိယ ပံုကို 50 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (2) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 17-ft ( 5 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္ သည့္ 8.6-ft ( 2.6 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 2A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အျပာ ေရာင္ ဧရိယာ အတြင္း ) ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
တတိယ ပံုကို 200 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (3) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 274-ft ( 83 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္သည့္ 137-ft ( 42 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 3A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အနီိ ေရာင္ ဧရိယာ အတြင္း ) ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
Wide Angle ျဖင့္ Hyperfocal Distance ကို ဖမ္းကာ ရိုက္သည့္ ပံု၏ ျပတ္သား မွဳ သည္ Focal Length အရွည္ ျဖင့္ ရိုက္သည္ ထက္ မ်ားသည္ ကိုေတြ႕နိုင္ပါသည္။
အထက္ပါ နမူ နာမ်ား မွာ Hyperfocal Distance သည္ Aperture, Focal Length, Subject Distance တို႕ အေပၚ တည္ကာ ေျပာင္း လဲ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance ကို မည္ သို႕ ခ်ိန္ဆ မည္နည္း။
ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္းမွ ေနာက္ ဆံုး အထိ ျပတ္သား သည့္ Hyperfocal Distance ျဖင့္ focus ဖမ္း ရာ တြင္ မူ အထက္ တြင္ ေဖၚျပ ထားသကဲ့ သို႕ ကင္မရာ ႏွင့္ Focus ဖမ္းရာ ေနရာ အနီး အေ၀း ကို လိုက္ကာ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ေျပာင္း သြားပါလိမ့္ မည္။ ေရွ႕ ကို အနည္းငယ္ မွ် တိုး လိုက္လွ်င္ Background ျပတ္သား မွဳ အ တန္ငယ္ ေလွ်ာ့ လာ မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ သို႕ အနည္း ငယ္မွ် ဆုတ္ လိုက္ပါလွ်င္ ေရွ႕ ပိုင္း ၏ျပတ္သားမွဳ ေလွ်ာ့ လာပါမည္။
Theory သေဘာ အရ မိမိ လိုအပ္ေသာ Hyperfocal Distance ကို သိရွိနိုင္ရန္ တြက္ ယူ သည့္ ပံုေသနည္း မွာ -
ျဖစ္ပါသည္။ အထက္ တြင္ ေဖၚျပ ခဲ့ သကဲ့ သို႕ အခ်ိဳ႕ ေသာ အယူ အဆ မွာ မူ Hyperfocal Distance ကို လက္ေတြ႕ ရ နိုင္သည့္ အေျခ အေန တြင္ Focal Length သည္ f- Stop ေလာက္ အရာ ေရာက္ မွဳ မရွိသည့္ အတြက္ ဟု ဆိုကာ ( + F ) ကို ထည့္ မတြက္ သည္ကို လည္း ေတြ႕ ရပါသည္။
ဥပမာ အား ျဖင့္ Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရာ တြင္-
- Focal Length - 35mm,
- Aperture - f – 11
- Camera Circle of Confusion - 0.03
ျဖစ္ပါလွ်င္ -
အဆိုပါ Setting ျဖင့္ ဖမ္းရမည့္ ေနရာ မွာ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း ( Hyperfocal Distance ) သည္ 3.747 m ( မီတာ) ျဖစ္ပါမည္။ အထက္ပါ Setting ျဖင့္ 3.747m တြင္ Focus ဖမ္းပါက ကင္မရာ ၏ 1.87 m ( 3.747/2 = 1.87 m ) Half of Hyperfocal Distance ေနရာ အကြာ အေ၀း မွ Infinity အထိ ျပတ္ သား မည္ ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ Formula တြင္ ( + F ) ကို မထည့္ ဘဲ ေအာက္ပါ Formula အတိုင္း တြက္လွ်င္ Hyperfocal Distance သည္ 3.71m ျဖစ္ပါသည္။ (+F) ထည့္ တြက္ ျခင္း ႏွင့္ ကြာျခား မွဳ သည္ ( 0.03 m) သာျဖစ္ပါသည္။
Circle of Confusion သည္ ကင္မရာ အလိုက္ သီးျခားစီ ရွိေသာ ကိန္းေသ ျဖစ္ပါသည္။ နမူနာ အျဖစ္ ေအာက္ တြင္ ကင္မရာ အခ်ိဳ႕၏ Camera Circle of Confusion ကို ေဖၚျပ ပါမည္။
စကားဦး
ရွဳေမွ်ာ္ ခင္း မ်ားရိုက္ ကူးရာ တြင္ အနုပညာ ေျမာက္ စြာ ဖဲြ႕ စည္းသည့္ ဖန္တည္း မွဳ ႏွင့္ ပံု၏ အေရွ႕ပိုင္း မွ ေနက္ဆံုးအထိ အားလံုးေသာ အရာ မ်ား ျပတ္သား စြာေပၚ လြင္ အာင္ Focus ဖမ္းသည့္ နည္း စနစ္ ပိုင္း ဟူ ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိသည္ဟု ယူဆပါသည္။
Landscape Photography မွတ္စု ေလး တစ္ခု ေရးရန္ စိတ္ကူ ခဲ့ စဥ္ တြင္ မူလက အလြယ္ ေတြ႕ လိုက္သည့္ Landscape Photography Tip ေလာက္ကိုသာ ဘာသာျပန္ လိုက္ မည္ ဟု စိတ္ကူးခဲ့ ေသာ္လည္း ေလ့လာရင္ ေလ့လာရင္း အဆိုပါ ရိုက္ကူး နည္းတြင္ အဓိကျဖစ္သည့္ Hyperfocal Distance Focusing အေၾကာင္း ကို ရွင္းရန္ လိုလာပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ ကိုယ္ တိုင္က အေတာ္ တိတိ က်က် သိမွသာ ျပန္ လည္ရွင္းလင္း ေရးသား နိုင္မည္ ျဖစ္သည့္ အတြက္ Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါး မ်ားစြာကို ဖတ္ရပါသည္။ အခ်ိဳ႕ ေသာ ပံုေသ နည္း မ်ားကို ျပန္ တြက္ခ်က္ ရပါသည္။ ေဆာင္းပါး တြင္ ျပ ထားသည့္ ပံု မ်ားသည္ သာမန္ အားျဖင့္ နားလည္ ရန္ ခက္ ေနသျဖင့္ ၾကည့္ လိုက္ လွ်င္ ရွင္းလင္း ေနေစရန္ တြက္ ခ်က္ ထားသည့္ ကိန္း မ်ားကို ျပန္ ထည့္ ျခင္း ၊ ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ ျဖည့္ စြက္ ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ ရပါသည္။
Landscape Photography ဆိုင္ရာ ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ အနုပညာ ဖန္ တည္း မွဳ မွာ ခံ စား ဖန္တည္း နိုင္သေလာက္ ဖန္ တည္း နိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ Landscape Photography ပညာ ရွင္ မ်ား အေနႏွင့္ မူ ေရး ၍ မကုန္ နိုင္သည့္ဘာသာရပ္ တစ္ခု ျဖစ္ပါ လိမ့္ မည္။ ကၽြန္ ေတာ့္ အေန ႏွင့္မူ ေလ့ လာ လိုက္ ျပန္ မွ်ေ၀ လိုက္ လုပ္ေနသည့္ အဆင့္ သာ ျဖစ္သျဖင့္ ပညာရွင္ မ်ားကဲ့ သို႕အက်ယ္ ေရး နိုင္ ျခင္း မရွိပါ။
ထို႕ေၾကာင့္ ေဆာင္း ပါး ရွင္ Jeffy Meyer, Ricardo Cunha ႏွင့္ Darren Rowse တို႕ ေရးသား ထားသည့္ Landscape Photography ဆိုင္ရာ အေၾကာင္း အရာ မ်ား အနက္ အေရးၾကီးသည့္ အေျခ ခံ အခ်က္ ေလာက္ ကိုသာ အားလံုး ေပါင္း ျခံဳ ကာ ဆီေလွ်ာ္ သကဲ့ သို႕ ဘာသာျပန္ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ ႏွင့္ပတ္သက္၍ မူ ဖတ္မွတ္ ထားသည္ မ်ားကို ကၽြန္ ေတာ္ နား လည္ သလို ျပန္ လည္ ရွင္းျပ ုျခင္း ျဖစ္ ပါသည္။
Landscape Photography ရိုက္ကူးသည့္ နည္းစနစ္ ပိုင္း တြင္ ့္ Hyperfocal Distance မွာ ရူပေဗဒ ႏွင့္ သခ်ၤာ ဆန္ ေနသည့္ အတြက္ အနုပညာ ဖန္တည္း မွဳ အပိုင္း ႏွင့္ မေရာ ဘဲ အပိုင္း-(၁) အျဖစ္ လည္းေကာင္း ရွဳေမွ်ာ္ခင္း မ်ား ရိုက္ကူး သည့္ ဖန္တည္း မွဳ အပိုင္း ကို အပိုင္း - (၂ ) အျဖစ္ လည္းေကာင္း ခဲြ ကာ ေရးသား ထားပါသည္ ။
ဤမွတ္ စု အတြင္း တြင္ ေဖၚျပ ထားသည့္ ပံု မ်ား မွာ ေဆာင္းပါး မ်ား အတြင္း မွ ပံု မ်ားကို ပင္ ျပန္ လည္ ေဖၚျပ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ Hyperfocal Distance ဆိုင္ရာ Diagram ပံု အမ်ား စု ကိုမူ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လည္ ျဖည့္ စြက္ ျပင္ထားေၾကာင္း ေဖၚျပ အပ္ပါသည္။
Depth of Field ( DOF)
ရွဳေမွ်ာ္ ခင္း မ်ားရိုက္ ကူးရာ တြင္ ေယဘူယ် အားျဖင့္ ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground မွ ေနာက္ပိုင္း Background အဆံုး အထိ အားလံုး ျပတ္သားရန္ လိုပါသည္။ ဤ ကဲ့ သို္႕ ျပတ္သား မွဳ ရရွိရန္ Hyperfocal Distance တြင္ Focus ဖမ္း ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance အေၾကာင္း မေဖၚျပမွီ ယင္း၏ အေျခ ခံ ျဖစ္ေသာ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( Depth of Field ) ႏွင့္ပတ္သက္ ၍ အက်ဥ္း ေဖၚ ရန္ လိုမည္ဟု ယူဆ သျဖင့္ Depth of Field ကို ကနဦး ေဖၚျပ ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
သာမန္ အား ျဖင့္ Fepth of Field ၏ ျပတ္ သား မွဳ ဧရိယာ သည္ Focus လုပ္ ထားသည့္ Plane of focus ၏ ေရွ႕ ( Front) တြင္ ( ကင္မရာ မွ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀း -Point -1 to 2 ၏ ) သံုးပံု တစ္ပံု ႏွင့္ Plane of Focus ၏ ေနာက္ ( Behind ) တြင္ သံုးပံု ႏွစ္ ပံု ေသာ ေနရာ မ်ား တြင္ ျပတ္သား ပါမည္။
ဥပမာ အားျဖင့္ ေအာက္ပါ ပံု ကို ၾကည့္ပါ။ ကင္မရာ မွ Plane of focus အကြာ အေ၀း ( Point -1 to -2 ) သည္ ( ၉ ေပ) ရွိသည္ ဆိုပါလွ်င္ ျပတ္ သားမွဳ (DOF ) သည္ Plane of Focus ၏ ေရွ႕ တြင္ ၉ ေပ ၏ သံုးပံု တစ္ပံု ျဖစ္သည့္ ( 9/3 x 1 = 3) ၃ ေပ ရွိမည္ ျဖစ္ျပီး ေနာက္ တြင္မူ ၉ ေပ ၏ သံုးပံု ႏွစ္ပံု ျဖစ္သည့္ ( 9/3 x 2 = 6 ) ၆ ေပ ျပတ္သား ပါမည္။
အဆိုပါ ဧရိယာ မ်ား ၏ ေရွ႕ ျဖစ္ ေသာ Near acceptable Limit ႏွင့္ ေနာက္ ေနရာ ျဖစ္သည့္ Far acceptable Limit ေနရာ မ်ားတြင္မူ ျပတ္ သားမွဳ ေလွ်ာ့ က်သြား ပါ လိမ့္ မည္။
အဆိုပါ ျပတ္သား မွဳ DOF ဧရိယာ အက်ဥ္း အက်ယ္ ( Shallow and Deep Depth of Field ) သည္ ေယဘူ အားျဖင့္ Aperture အက်ဥ္း အက်ယ္ ႏွင့္ Focal Length အတို အရွည္ ၊ Subject ႏွင့္ ကင္မရာ အေ၀း အနီး အေပၚ တြင္ တည္ ပါသည္။
ေအာက္ပါ နမူနာ ပံု မ်ား မွာ Aperture အက်ဥ္း အက်ယ္ ကို လုိက္ကာ ေျပာင္းလဲ လာသည့္ DOF အထူ အပါး ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မ်ား မွာ မူ Focal Length အတို အရွည္ ကို လိုက္ကာ ေျပာင္း လဲ လာသည့္ DOF အထူ အပါး နမူ နာ ပံု မ်ား ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ ပံု တြင္ Focal Length ရွည္ လာလွ်င္ DOF ပါး လာသည္ကို နမူ နာ ျပ ထား ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ မူ Focal Length အတို အရွည္ ကို လိုက္ကာ DOF အထူ အပါး ေျပာင္း လာ သည့္ နမူ နာ ပံု ျဖစ္ပါသည္။ Focal Length 180mm တြင္ DOF ပါး ၍ Focal Length 60 mm တြင္မူ DOF ထူ လာသည္ ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
ဤ ကဲ့ သို႕ Focus ဖမ္း ကာ ရိုက္ ျခင္းသည္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ကို ကင္မရာ ႏွင့္ Lens တို႕ ေပးသေလာက္ေသာ DOF ျဖင့္ သာမန္ ရိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ ရာ တြင္ ရွဳေမွ်ာ္ခင္း ( Landscape ) ရိုက္ရာ တြင္မူ အမ်ား အား ျဖင့္ ပံု အတြင္း ရွိ ဧရိယာ အားလံုး ျပတ္သား ရန္ လိုပါသည္။
ဤ ကဲ့ သို႕ ျပတ္သား မွဳ မ်ိဳး အတြက္ ကို Focus ဖမ္း ရာတြင္ မူ သာမန္ မဟုတ္ ဘဲ Hyperfocal Distance ဟု ေခၚသည့္ ရွဳ ခင္း ပံု၏ ေရွ႕ ပိုင္း မွ ေနာက္ပိုင္း အဆံုးေသာ မိုးကုတ္ စက္ ၀ိုင္း အထိ ျပတ္သား သည့္ ေနရာ တြင္ Focus ဖမ္းရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance
ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္းမွ ေနာက္ ဆံုး မိုးကုတ္ စက္၀ိုင္း အထိ ျပတ္သား သည့္ Hyperfocal Distance ဆို သည့္ Focus ဖမ္း သည့္ နမူ နာ ကို ေအာက္ပါ ပံု တြင္ ၾကည့္ နိုင္ပါသည္။
ပံု ၏ အမွတ္ (၁) ေနရာ ျဖစ္ေသာ Background ေမွ်ာ္စင္ ကို Focus ဖမ္း မည္ ဆိုပါက ပံု (၁) တြင္ အၾကီးခ်ဲ႕ ျပ ထားသကဲ့ သို႕ Background ေမွ်ာ္စင္ သာ ျပတ္သား ျပီး ေရွ႕ ပိုင္း ( Foregriund ) ၀ါး ေနပါ လိမ့္ မည္။
အကယ္၍ အမွတ္ (၂ ) ေနရာ ျဖစ္သည့္ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground ကို Focus ဖမ္းမည္ ဆိုပါ က Background ျဖစ္ေသာ ေမွ်ာ္စင္ ၀ါး ေနကာ ေရွ႕ ပိုင္း Foreground ေက်ာက္ျပား မ်ား သာ ျပတ္သားေနပါမည္။
အကယ္၍ အမွတ္ (၃ ) ေနရာ ကို Focus ဖမ္း လွ်င္ မူ ေရွ႕ ပိုင္း ျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ျပားေတြ ေရာ ေနာက္ ပိုင္း ျဖစ္ေသာ ေမွ်ာ္စင္ ပါ ျပတ္သားေနပါ မည္။ ဤ ကဲ့ သို႕ ေရွ႕ ေနာက္ အာလံုး ျပတ္ သား ေနသည့္ Focus ဖမ္း သည့္ ေနရာ ႏွင့္ ကင္မရာ အကာ အေ၀း ကို Hyperfocal Distance ဟု ေခၚပါသည္။
အထက္ ပါပံု တြင္ (A) ေနရာ focus ဖမ္း ပါက အထက္ တြင္ အေသးစိတ္ ရွင္း ထားသကဲ့ သို႕ သာမန္ DOF အျဖစ္ Plane of Focus ၏ ေရွ႕ သံုး ပံု တစ္ပံု (1/3 ) ႏွင့္ ေနာက္ သံုးပံု ႏွစ္ပံု ( 2/3) ေနရာ မ်ားသာ ျပတ္သား ပါလိမ့္ မည္။
အကယ္ ၍ ေအာက္ ပါ ပံု တြင္ ျပ ထားသကဲ့ သို႕ Focus ဖမ္း ျခင္း ကို ( A) ေနရာ မွ ( B ) ေနရာ သို႕ ေျပာင္း လိုက္ ပါမူ Hyperfocal Distance ျဖစ္လာပါမည္။
Hyperfocal Distance ၏ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ မွာ မူ ေအာက္ တြင္ ျပထားသည့္ ပံု ကဲ့ သို႕ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း ကို ထက္၀က္ ပိုင္း လိုက္ပါက ကင္မရာ ေရွ႕ ပိုင္း ၏ တစ္၀က္ သည္ ျပတ္သား မွဳ မရွိဘဲ က်န္ တစ္ ၀က္ မွ ေန၍ Infinity အထိ မွာ မူ လက္ခံ နိုင္ ေလာက္သည့္ ျပတ္သား မွဳ ( Acceptable Sharpness ) ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
နမူ နာ ျပထားသည့္ ေအာက္ ပါပံု ကို ၾကည့္ လွ်င္ ကင္မရာ မွ Plane of Focus သည္ (10.2 meter ) ရွိပါသည္။ ထို အကြာ အေ၀း၏ တစ္၀က္ ျဖစ္သည့္ ကင္မရာ ေရွ႕ မွ အမွတ္ (A) အထိ ( 5.1 m) သည္ ၀ါး ေနမည္ ျဖစ္ျပီး က်န္ တစ္၀က္ ျဖစ္သည့္ အမွတ္ (A) မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း အထိ ျဖစ္ေသာ ( 5.1 m ) ႏွင့္ ပံု၏ အဆံုး Infinity ေနရာ မ်ားသည္ လက္ခံ နိုင္ ေလာက္သည့္ ျပတ္သား မွဳ ( Acceptable Sharpness ) ရ မည္ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ ပံု တြင္ Hyperfocal Distance ကို တြက္ သည့္ Formula သည္ ( Focal Length X Focal Length ) / ( f- Stop X Circle of Confusion) + Focal Length ျဖစ္ေစကာမူ ( + Focal Length ) မပါ ဘဲ တြက္ ထားသည့္ နည္း ျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိဳ႕ က ဤ ကဲ့ သို႕ ( + Focal Length ) ထည့္ မတြက္ ျခင္း မွာ Hyperfocal Distance တြက္ခ်က္ရာ တြင္ Focal Length (F) သည္ f-Stop ေလာက္ အဓိက မက် သည့္ အတြက္ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ ဟု သိရပါသည္။
အခ်ဳပ္ အား ျဖင့္ ဆိုရ ေသာ္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ မွာ သာမန္ DOF ကဲ့ သို႕ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ၏ အဆံုး ကို ကန္႕သတ္ ထားျခင္း မရွိဘဲ ကင္မရာ မွ Focus ဖမ္း ရာ Plane of Focus အကြာအေ၀း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း မွ Infinity အထိ ျပတ္သား သည့္ Focus ဖမ္း နည္း ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ ရာ တြင္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္ သား မွဳ ဧရိယာ မွာ မူ ပံုေသ ဟု ဆို၍ မရဘဲ ေအာက္ပါ အခ်က္ မ်ားေပၚ တည္ေနပါသည္ -
1- Camera Aperture value,
2- Lens focal length and
3- Subject distance.
ေအာက္ ပါ အမူနာ ပံု ကို ၾကည့္ပါက Aperture ႏွင့္ Focal Length တို႕ ေၾကာင့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ အထူ အပါး ေျပာင္း လဲ မွဳ ႏွင့္ Hyperfocsl Distance ျဖစ္ေပၚ လာ သည္ မ်ား ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Focal Length 35 mm ျခင္း တူေစကာမူ Apeture က်ယ္ သည့္ f -2 ျဖင့္ ရိုက္ ရာ တြင္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( A to B ) သည္ က်ဥ္း ေနကာ Aperture က်ဥ္း သည့္ f – 22 ျဖင့္ ရိုက္ ရာ တြင္မူ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ( G to H ) သည္ အမွတ္ (G) မွ Infinity အထိ ျပတ္သားေသာ Hyperfocal Distance ကို ရ လာသည္ ကို ျမင္နိုင္ပါသည္။
Focal Length ကို 35mm မွ 135 mm သို႕ ေျပာင္း လိုက္ရာ တြင္ Tele Lens သည္ ျမင္ကြင္း ကို ဆဲြ က်ံဳ႕ လုိက္ သည့္အတြက္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ သည္ Wide Angle 35 mm ႏွင့္ ႏွိဳင္းယွဥ္ လွ်င္ ဧရိယာ ပမာဏ ပို နည္း လာသည္ ကို ေတြ႕ ရ ပါမည္။
35mm, f-2 ျဖင့္ ရိုက္၍ ရရွိသည့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာသည္ 135 mm, f-2 ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ဧရိယာ ထက္ ပို မ်ားပါသည္။
ထို႕ အတူပင္ 135 mm , f-22 ျဖင့္ ရိုက္ ၍ ရသည့္ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ သည္ 35mm, f-22 ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ဧရိယာ ထက္ အနည္းငယ္ လွ်ာ့ ေနသည္ ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
Wide Angle ျဖင့္ ရိုက္သည့္ ပံု၏ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာသည္ Tele ျဖင့္ ရိုက္သည္ထက္ ပို က်ယ္ သည္ကို ေတြ႕ ရပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ မူ Aperture ကို f- 16 တြင္ ပံုေသ ထားကာ ကင္မရာ ႏွင့္ Subject တို႕၏ အကြာ အေ၀း ႏွင့္ Focal Length တို႕ ကို ေျပာင္း ျခင္း အားျဖင့္ ျဖစ္ေပၚ လာသည့္ Hyperfocal Distance ၏ ျပတ္သား မွု ဧရိယာ ကို ျပ ေသာ ပံု ျဖစ္ပါသည္။
ပထမ ပံုကို 24 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (1) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 4-ft ( 1.2 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္သည့္ 2-ft ( 0.6 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 1A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အစိမ္းေရာင္ ဧရိယာ ) အတြင္း ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဒုတိယ ပံုကို 50 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (2) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 17-ft ( 5 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္ သည့္ 8.6-ft ( 2.6 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 2A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အျပာ ေရာင္ ဧရိယာ အတြင္း ) ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
တတိယ ပံုကို 200 mm, f-16 ျဖင့္ ရိုက္ ထား ပါသည္။ Focus ဖမ္းသည့္ Hyperfocal Distance ေနရာ ျဖစ္ေသာ အမွတ္ (3) ေနရာ မွ ကင္မရာ ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 274-ft ( 83 m) ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္း ၏ ထက္၀က္ အကြာ အေ၀း ျဖစ္သည့္ 137-ft ( 42 m ) ျဖစ္ေသာ အမွတ္ ( 3A ) ေနရာ မွ Infinity အထိ ( အနီိ ေရာင္ ဧရိယာ အတြင္း ) ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
Wide Angle ျဖင့္ Hyperfocal Distance ကို ဖမ္းကာ ရိုက္သည့္ ပံု၏ ျပတ္သား မွဳ သည္ Focal Length အရွည္ ျဖင့္ ရိုက္သည္ ထက္ မ်ားသည္ ကိုေတြ႕နိုင္ပါသည္။
အထက္ပါ နမူ နာမ်ား မွာ Hyperfocal Distance သည္ Aperture, Focal Length, Subject Distance တို႕ အေပၚ တည္ကာ ေျပာင္း လဲ ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
Hyperfocal Distance ကို မည္ သို႕ ခ်ိန္ဆ မည္နည္း။
ပံု ၏ ေရွ႕ ပိုင္းမွ ေနာက္ ဆံုး အထိ ျပတ္သား သည့္ Hyperfocal Distance ျဖင့္ focus ဖမ္း ရာ တြင္ မူ အထက္ တြင္ ေဖၚျပ ထားသကဲ့ သို႕ ကင္မရာ ႏွင့္ Focus ဖမ္းရာ ေနရာ အနီး အေ၀း ကို လိုက္ကာ ျပတ္သား မွဳ ဧရိယာ ေျပာင္း သြားပါလိမ့္ မည္။ ေရွ႕ ကို အနည္းငယ္ မွ် တိုး လိုက္လွ်င္ Background ျပတ္သား မွဳ အ တန္ငယ္ ေလွ်ာ့ လာ မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ သို႕ အနည္း ငယ္မွ် ဆုတ္ လိုက္ပါလွ်င္ ေရွ႕ ပိုင္း ၏ျပတ္သားမွဳ ေလွ်ာ့ လာပါမည္။
Theory သေဘာ အရ မိမိ လိုအပ္ေသာ Hyperfocal Distance ကို သိရွိနိုင္ရန္ တြက္ ယူ သည့္ ပံုေသနည္း မွာ -
ျဖစ္ပါသည္။ အထက္ တြင္ ေဖၚျပ ခဲ့ သကဲ့ သို႕ အခ်ိဳ႕ ေသာ အယူ အဆ မွာ မူ Hyperfocal Distance ကို လက္ေတြ႕ ရ နိုင္သည့္ အေျခ အေန တြင္ Focal Length သည္ f- Stop ေလာက္ အရာ ေရာက္ မွဳ မရွိသည့္ အတြက္ ဟု ဆိုကာ ( + F ) ကို ထည့္ မတြက္ သည္ကို လည္း ေတြ႕ ရပါသည္။
ဥပမာ အား ျဖင့္ Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရာ တြင္-
- Focal Length - 35mm,
- Aperture - f – 11
- Camera Circle of Confusion - 0.03
ျဖစ္ပါလွ်င္ -
အဆိုပါ Setting ျဖင့္ ဖမ္းရမည့္ ေနရာ မွာ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း ( Hyperfocal Distance ) သည္ 3.747 m ( မီတာ) ျဖစ္ပါမည္။ အထက္ပါ Setting ျဖင့္ 3.747m တြင္ Focus ဖမ္းပါက ကင္မရာ ၏ 1.87 m ( 3.747/2 = 1.87 m ) Half of Hyperfocal Distance ေနရာ အကြာ အေ၀း မွ Infinity အထိ ျပတ္ သား မည္ ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ Formula တြင္ ( + F ) ကို မထည့္ ဘဲ ေအာက္ပါ Formula အတိုင္း တြက္လွ်င္ Hyperfocal Distance သည္ 3.71m ျဖစ္ပါသည္။ (+F) ထည့္ တြက္ ျခင္း ႏွင့္ ကြာျခား မွဳ သည္ ( 0.03 m) သာျဖစ္ပါသည္။
Circle of Confusion သည္ ကင္မရာ အလိုက္ သီးျခားစီ ရွိေသာ ကိန္းေသ ျဖစ္ပါသည္။ နမူနာ အျဖစ္ ေအာက္ တြင္ ကင္မရာ အခ်ိဳ႕၏ Camera Circle of Confusion ကို ေဖၚျပ ပါမည္။
Canon
Camera Model Circle of Confusion
Camera Model Circle of Confusion
|
Canon
|
1D X
|
0.030
|
|
Canon
|
5D
|
0.030
|
|
Canon
|
5D Mark II
|
0.030
|
|
Canon
|
Digital Rebel XT / 350D
|
0.019
|
|
Canon
|
Digital Rebel XTi / 400D
|
0.019
|
|
Canon
|
Digital Rebel XSi / 450D
|
0.019
|
|
Canon
|
PowerShot A10
|
0.005
|
|
Canon
|
PowerShot A20
|
0.005
|
Nikon
|
Nikon
|
D3
|
0.030
|
|
Nikon
|
D3x
|
0.030
|
|
Nikon
|
D3s
|
0.030
|
|
Nikon
|
D4
|
0.030
|
|
Nikon
|
D5000
|
0.020
|
|
Nikon
|
D5100
|
0.020
|
|
Nikon
|
D7000
|
0.020
|
Olympus
|
Olympus
|
AZ-1
|
0.005
|
|
Olympus
|
Brio D-230
|
0.005
|
|
Olympus
|
C-160
|
0.004
|
|
Olympus
|
C-2500L
|
0.008
|
|
Olympus
|
C-3020
|
0.006
|
ကင္မရာ အမ်ိဳးအစား ေပါင္း ေျမာက္ မ်ားစြာတြင္ ကင္မရာ အလိုက္ သက္ဆိုင္ အမ်ိဳး အစား အလိုက္ Circle of Confusion ကိန္းေသ ေပါင္း မ်ားစြာ ရွိပါသည္။ Unit မွာ Millimeter (mm) ျဖစ္ပါသည္။
Circle of Confusion ကို အၾကမ္း ေဖၚျပ ရပါလွ်င္-
The Circle of confusion size
Full Frame Camera (sensor size of 36 X 24mm) = 0.03mm
Sensor with 1.3 times crop factor of Full Frame = 0.023
Sensor with 1.6 times crop factor of Full Frame = 0.019mm
ေအာက္ ပါ ဇယား မွာ အသင့္ တြက္ခ်က္ျပီးသား Hyperfocal Distance Table ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ အသင့္တြက္ခ်က္ ထားသည့္ Hyperfocsl Distance ဇယား ကို ၾကည့္ပါက
အထက္ ပါ ဇယား ၏ Full Frame Camera Setting တြင္ Focal Length – 50mm, Aperture က်ယ္က်ယ္ f-5.6 ျဖင့္ ရိုက္ပါက Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရ မည့္ ကင္မရာ ႏွင့္ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 48 ft ျဖစ္သည္ ကို ေတြ႕ ရ ပါမည္။
ျပတ္သားမည့္ ဧရိယာ မွာ Hyperfocal Distance 48-ft ၏ ထက္၀က္ ျဖစ္ေသာ ( 24-ft ) အမွတ္ ( A) ေနရာ မွ Infinity အထိ ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ ပါ နမူနာ ပံု ကို ၾကည့္က ပို ရွင္းပါမည္။
အဆိုပါ ဇယား၏ Full Frame Camera Setting တြင္ပင္ Focal Length – 50mm, Aperture က်ဥ္းက်ဥ္း f-22 ျဖင့္ ရိုက္ပါမူ Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရ မည့္ ကင္မရာ ႏွင့္ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 12- ft ျဖစ္လာပါသည္။
ျပတ္သားမည့္ ဧရိယာ မွာ Hyperfocal Distance 12-ft ၏ ထက္၀က္ ျဖစ္ေသာ ( 6-ft ) အမွတ္ ( A) ေနရာ မွ Infinity အထိ ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ပါ နမူနာ ပံု ကို ၾကည့္ပါရန္။
Aperture f-22 ျဖင့္ ရိုက္ သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ျပတ္သားသည့္ ဧရိယာ သည္ f-5.6 ျဖင့္ ရိုက္သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚ လာသည့္ ဧရိယာ ထက္ မ်ားသည္ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
အထက္ ပါ ေဖၚျပ ခ်က္ မွာ Hyperfocal Distance ကို မည္ကဲ့ သို႕ တြက္ သည္ ဆိုသည့္ Theory သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။ လက္ေတြ႕ တြင္ ရိုက္ ကြင္း အတြင္း စာရြက္ ေပၚ ခ်တြက္ ကာ ေပၾကိဳး ဆဲြ တိုင္း ျပီးမွ Focus ဖမ္း မည့္ သူ ရွား ပါ လိမ့္ မည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ Hyperfocal Distance ရ ရန္ အတြက္ ေအာက္ ပါအတိုင္းေဆာင္ရြက္ သင့္ေၾကာင္း ကၽြမ္း က်င္ သူ မ်ားေရးသား ထားသည္ကို ေလ့လာမိပါသည္။
ပံုတြင္ မိမိ လို အပ္ေသာ ေရွ႕ ပိုင္း ပါေနေစရန္ အတြက္ အထက္ပါ နည္း မ်ားအရ တြက္ဆ ကာ ရွခင္း အတြင္း ရွိ သင့္ ေတာ္သည့္ ေနရာ ကို Manual ျဖင့္ Focus ဖမ္းပါ။ အထက္ပါ နည္း မ်ားအရ တြက္ဆ ကာ ဟုဆိုရ ျခင္း မွာ f- Stop ကို f-11, f-16, f-22 စသည္ကဲ့ သို႕ က်ဥ္း ထားကာ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း၏ ထက္၀က္ ေနရာ အတြင္ မိမိ ပါ လိုသည့္ Subject ကို Foreground အတြင္း ျပတ္ သား ေနေစရန္ ခ်ိန္ဆ ျခင္း ကို ဆိုလိုပါသည္။
Manual ျဖင့္ Focus မဖမ္း ဘဲ Auto ျဖင့္ ဖမ္း ပါက မိမိ လိုသည့္ ေနရာ ကို Focus မေထာက္ မိ နိုင္ သည့္ အျဖစ္ မ်ိဳး ရွိနိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႕ ေနာက္ Live View မွ ေန၍ Background ကို ၾကည့္ ပါ။ Foreground ကို လည္း ၾကည့္ ပါ။ မည္ မွ် ျပတ္သားမွဳ ရွိသည္ ကို အၾကီးခ်ဲ႕ ၾကည့္ပါ။ လို အပ္ သေလာက္ ျပတ္ သား မွဳ မရွိပါက Plane of Focus ကို လို အပ္ သလို ေရွ႕ တိုးေနာက္ ဆုတ္ လုပ္ၾကည့္ပါ။ ေၾက နပ္ သည့္ အေျခ အေန တြင္ ရိုက္ပါ စသည္ ျဖင့္ ေရးသား အၾကံျပဳ ထားသည္ ကိုေတြ႕ ရပါသည္။
Diffraction of Light
Aperture က်ဥ္း လွ်င္ Depth of Field ထူ လာသည္ ဟု ဆို ေသာ္ လည္း f-22 ကဲ့သို႕ အလြန္ က်ဥ္း လာပါ က အလင္းသည္ က်ဥ္း လွသည့္ အေပါက္ အတြင္း တိုး၀င္ ရသျဖင့္ Diffraction of Light ျဖစ္လာကာ အလင္း ေကြး လာအျဖင့္ ပံု ၏ ျပတ္သား မွဳ ေလွ်ာ့ လာပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ အေပါက္ က်ယ္က်ယ္ ကို ျဖတ္၍ ၀င္လာသည့္ အလင္း ၏ ေကြး ညႊတ္ မွဳ သည္ နည္း၍ အေပါက္ က်ဥ္းက်ဥ္း ကို ျဖတ္၍ တို႕ ေ၀ွ႕ ၀င္လာရ သည္ အလင္း ၏ ေကြး ညႊတ္မွဳ သည္ ပို မ်ားလာသည္ ကို နမူ နာျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
f-11 အထိေလာက္ အထိ မေထာင္း တာလွေသည္လည္း f-16 ေလာက္မွ စကာ ျပတ္သား မွဳ စတင္ေလွ်ာ့ လာရာ f-22, f-32, f-36 တို႕ တြင္ အေတာ္ ဆိုး လာသည္ကို ေအာက္ပါ အမူ နာပံု တြင္ ၾကည့္ နိုင္ပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္ Aperture ကို က်ဥ္း ရာ တြင္ တန္ေဆး ၊ လြန္ ေဘး ဆုိသည့္ အတိုင္း Diffraction ကိုထည့္ တြက္ ရမည္ ကို သတိျပဳ ရပါမည္။
အပိုင္း -(၂) တြင္ Landscape Photographyႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ဖဲြ႕စည္းပံု ( Composition ) ဆိုင္ရာ မ်ား၊ အယူအဆမ်ား ၊ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ သင့္သည့္ အခ်က္ မ်ားကို ဆက္လက္ ေဖၚျပ ပါမည္။
Circle of Confusion ကို အၾကမ္း ေဖၚျပ ရပါလွ်င္-
The Circle of confusion size
Full Frame Camera (sensor size of 36 X 24mm) = 0.03mm
Sensor with 1.3 times crop factor of Full Frame = 0.023
Sensor with 1.6 times crop factor of Full Frame = 0.019mm
ေအာက္ ပါ ဇယား မွာ အသင့္ တြက္ခ်က္ျပီးသား Hyperfocal Distance Table ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ အသင့္တြက္ခ်က္ ထားသည့္ Hyperfocsl Distance ဇယား ကို ၾကည့္ပါက
အထက္ ပါ ဇယား ၏ Full Frame Camera Setting တြင္ Focal Length – 50mm, Aperture က်ယ္က်ယ္ f-5.6 ျဖင့္ ရိုက္ပါက Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရ မည့္ ကင္မရာ ႏွင့္ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 48 ft ျဖစ္သည္ ကို ေတြ႕ ရ ပါမည္။
ျပတ္သားမည့္ ဧရိယာ မွာ Hyperfocal Distance 48-ft ၏ ထက္၀က္ ျဖစ္ေသာ ( 24-ft ) အမွတ္ ( A) ေနရာ မွ Infinity အထိ ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ ပါ နမူနာ ပံု ကို ၾကည့္က ပို ရွင္းပါမည္။
အဆိုပါ ဇယား၏ Full Frame Camera Setting တြင္ပင္ Focal Length – 50mm, Aperture က်ဥ္းက်ဥ္း f-22 ျဖင့္ ရိုက္ပါမူ Hyperfocal Distance အတြက္ Focus ဖမ္းရ မည့္ ကင္မရာ ႏွင့္ Plane of Focus ၏ အကြာ အေ၀းသည္ 12- ft ျဖစ္လာပါသည္။
ျပတ္သားမည့္ ဧရိယာ မွာ Hyperfocal Distance 12-ft ၏ ထက္၀က္ ျဖစ္ေသာ ( 6-ft ) အမွတ္ ( A) ေနရာ မွ Infinity အထိ ျပတ္သား မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ပါ နမူနာ ပံု ကို ၾကည့္ပါရန္။
Aperture f-22 ျဖင့္ ရိုက္ သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ျပတ္သားသည့္ ဧရိယာ သည္ f-5.6 ျဖင့္ ရိုက္သျဖင့္ ျဖစ္ေပၚ လာသည့္ ဧရိယာ ထက္ မ်ားသည္ကို ေတြ႕ နိုင္ပါသည္။
အထက္ ပါ ေဖၚျပ ခ်က္ မွာ Hyperfocal Distance ကို မည္ကဲ့ သို႕ တြက္ သည္ ဆိုသည့္ Theory သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။ လက္ေတြ႕ တြင္ ရိုက္ ကြင္း အတြင္း စာရြက္ ေပၚ ခ်တြက္ ကာ ေပၾကိဳး ဆဲြ တိုင္း ျပီးမွ Focus ဖမ္း မည့္ သူ ရွား ပါ လိမ့္ မည္။ ထို႕ ေၾကာင့္ Hyperfocal Distance ရ ရန္ အတြက္ ေအာက္ ပါအတိုင္းေဆာင္ရြက္ သင့္ေၾကာင္း ကၽြမ္း က်င္ သူ မ်ားေရးသား ထားသည္ကို ေလ့လာမိပါသည္။
ပံုတြင္ မိမိ လို အပ္ေသာ ေရွ႕ ပိုင္း ပါေနေစရန္ အတြက္ အထက္ပါ နည္း မ်ားအရ တြက္ဆ ကာ ရွခင္း အတြင္း ရွိ သင့္ ေတာ္သည့္ ေနရာ ကို Manual ျဖင့္ Focus ဖမ္းပါ။ အထက္ပါ နည္း မ်ားအရ တြက္ဆ ကာ ဟုဆိုရ ျခင္း မွာ f- Stop ကို f-11, f-16, f-22 စသည္ကဲ့ သို႕ က်ဥ္း ထားကာ ကင္မရာ မွ Plane of Focus အကြာ အေ၀း၏ ထက္၀က္ ေနရာ အတြင္ မိမိ ပါ လိုသည့္ Subject ကို Foreground အတြင္း ျပတ္ သား ေနေစရန္ ခ်ိန္ဆ ျခင္း ကို ဆိုလိုပါသည္။
Manual ျဖင့္ Focus မဖမ္း ဘဲ Auto ျဖင့္ ဖမ္း ပါက မိမိ လိုသည့္ ေနရာ ကို Focus မေထာက္ မိ နိုင္ သည့္ အျဖစ္ မ်ိဳး ရွိနိုင္၍ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႕ ေနာက္ Live View မွ ေန၍ Background ကို ၾကည့္ ပါ။ Foreground ကို လည္း ၾကည့္ ပါ။ မည္ မွ် ျပတ္သားမွဳ ရွိသည္ ကို အၾကီးခ်ဲ႕ ၾကည့္ပါ။ လို အပ္ သေလာက္ ျပတ္ သား မွဳ မရွိပါက Plane of Focus ကို လို အပ္ သလို ေရွ႕ တိုးေနာက္ ဆုတ္ လုပ္ၾကည့္ပါ။ ေၾက နပ္ သည့္ အေျခ အေန တြင္ ရိုက္ပါ စသည္ ျဖင့္ ေရးသား အၾကံျပဳ ထားသည္ ကိုေတြ႕ ရပါသည္။
Diffraction of Light
Aperture က်ဥ္း လွ်င္ Depth of Field ထူ လာသည္ ဟု ဆို ေသာ္ လည္း f-22 ကဲ့သို႕ အလြန္ က်ဥ္း လာပါ က အလင္းသည္ က်ဥ္း လွသည့္ အေပါက္ အတြင္း တိုး၀င္ ရသျဖင့္ Diffraction of Light ျဖစ္လာကာ အလင္း ေကြး လာအျဖင့္ ပံု ၏ ျပတ္သား မွဳ ေလွ်ာ့ လာပါသည္။
ေအာက္ပါ ပံု မွာ အေပါက္ က်ယ္က်ယ္ ကို ျဖတ္၍ ၀င္လာသည့္ အလင္း ၏ ေကြး ညႊတ္ မွဳ သည္ နည္း၍ အေပါက္ က်ဥ္းက်ဥ္း ကို ျဖတ္၍ တို႕ ေ၀ွ႕ ၀င္လာရ သည္ အလင္း ၏ ေကြး ညႊတ္မွဳ သည္ ပို မ်ားလာသည္ ကို နမူ နာျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
f-11 အထိေလာက္ အထိ မေထာင္း တာလွေသည္လည္း f-16 ေလာက္မွ စကာ ျပတ္သား မွဳ စတင္ေလွ်ာ့ လာရာ f-22, f-32, f-36 တို႕ တြင္ အေတာ္ ဆိုး လာသည္ကို ေအာက္ပါ အမူ နာပံု တြင္ ၾကည့္ နိုင္ပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္ Aperture ကို က်ဥ္း ရာ တြင္ တန္ေဆး ၊ လြန္ ေဘး ဆုိသည့္ အတိုင္း Diffraction ကိုထည့္ တြက္ ရမည္ ကို သတိျပဳ ရပါမည္။
အပိုင္း -(၂) တြင္ Landscape Photographyႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ဖဲြ႕စည္းပံု ( Composition ) ဆိုင္ရာ မ်ား၊ အယူအဆမ်ား ၊ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ သင့္သည့္ အခ်က္ မ်ားကို ဆက္လက္ ေဖၚျပ ပါမည္။
Credit: ဆရာဦးစုိးလိႈင္ (Country Road)
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+