အာကာသ သမိုင္းေၾကာင္း

ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔

ယေန႔ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔ကေတာ့ အာကာသ သမိုင္းမွာ ထူးခြ်န္ေျပာင္ေျမာက္ခဲ့တဲ့ ျပင္သစ္၊ အီတလီ လူမ်ိဳး၊ အာကာသႏွင့္ သခ်ၤာပညာရွင္၊ အင္ဂ်င္နီယာၾကီး ဂ်ီရိုဗာနီ ဒိုမန္ခ်ိဳ ကာဆီနီ (Giovanni Domenico Cassini) ရဲ႔ ေမြးေန႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ကို ၁၆၂၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၈ ရက္ေန႔မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ (၁၇၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၄ ရက္မွာကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္..။)

ကာဆီနီဟာ ေစတန္ (ခ) စေနျဂိဳဟ္ရဲ႔ ျဂိဳဟ္ရံလ (၄) ခုကို တယ္လီစကုပ္ၾကီးမ်ားျဖင့္ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့အထဲမွာ အိုင္ေအပီးတပ္စ္ လို႔ေခၚတဲ့ ျဂိဳဟ္ရံလအေပၚ သူသံုးသပ္ထားခ်က္ဟာ တကယ္ဘဲ အမွန္ျဖစ္ေနတာဟာလည္း အံ့ၾသစရာပါ။

အိုင္ေအပီးတပ္စ္ ဟာေစတန္ျဂိဳဟ္ရဲ႔ အေနာက္ျခမ္းကိုေရာက္မွ ေသေသခ်ာခ်ာျမင္ရျပီး က်န္တဲ့အခ်ိန္ေတြ မွာ ေပ်ာက္ေနခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဂိုဗာနီက "အိုင္ေအပီးတပ္စ္ရဲ႔ တစ္ဖက္ျခမ္းဟာ မဲေမွာင္ေန တယ္.. ေနာက္ျပီးမ်က္ႏွာျပင္တစ္ဖက္ထဲကသာ ေစတန္ကို မ်က္ႏွာမူေနတယ္.." လို႔..သံုးသပ္ခဲ့ တာျဖစ္ ပါတယ္..။ အမွန္ပါဘဲ.. ၁၉၈၀၊ ၈၁ ခုႏွစ္က ဗိုေရဂ်ာ (၁) နဲ႔ (၂) အာကာသယာဥ္မ်ား စေနျဂိဳဟ္ကို ျဖတ္သန္းသြားတဲ့အခါမွာေတာ့ မီးေသြးကဲ့သို႔ မဲေမွာင္ေနတဲ့ အိုင္ေအပီးတပ္စ္ရဲ႔ တစ္ဖက္ျခမ္းကို ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။

ေနာက္ျပီး သူဟာ ေစတန္ျဂိဳဟ္ရဲ႔ ကြင္းမ်ားကို ေနရာအပိုင္းအျခားျဖင့္ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ထိုမွ်မကေသးပါ..။ ဂ်ဴပီတာျဂိဳဟ္ရဲ႔ ၾကီးမားတဲ့ အနီစက္ၾကီးကို ေရာဘတ္ ဟုခ္ (Robert Hooke) ဆိုတဲ့ အာကာသပညာရွင္နဲ႔အတူ ၁၆၆၅ ခုႏွစ္မွာ ရွာေတြ႔ခဲ့ပါေသးတယ္။ အဂၤါျဂိဳဟ္ကို ေလ့လာျပီး သူနဲ႔ ကမၻာၾကားအကြာအေ၀းကို သခ်ၤာပညာျဖင့္ တိုင္းတာ တြက္ခ်က္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ထိုမွတဆင့္.. စေနျဂိဳဟ္ အပါအ၀င္ ေနအဖြဲ႔အစည္းမွ ျဂိဳဟ္မ်ားရဲ႔ အကြာအေ၀းကို ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္ခဲ့ ပါေသးတယ္..။

ကာဆီနီကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ စေနျဂိဳဟ္ကို ေစလႊတ္ထားေသာ အာကာသယာဥ္၏အမည္ကို ကာဆီနီဟု အမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အဂၤါျဂိဳဟ္ နဲ႔ လကမၻာေပၚမွာ ရွိတဲ့ ခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ား မီးေတာင္မ်ားရဲ႔ အမည္အခ်ိဳ႔ကို ကာဆီနီ လို႔ အမည္သတ္မွတ္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ စေနျဂိဳဟ္မွ ျဂိဳဟ္ပတ္ ကြင္း အစိတ္အပိုင္းတခ်ိဳ႔ကို ကာဆီနီ အစိတ္အပိုင္းေနရာ (Cassini Division in Saturn's rings)၊ ကာဆီနီ ဥပေဒ၊ ကာဆီနီ ျဂိဳဟ္သိမ္၊ ကာဆီနီ မ်ဥ္းေၾကာင္း၊ ကာဆီနီ သီအိုရီ ရယ္လို႔ အမည္နာမေတြ အသံုးျပဳျပီး က်ေနာ္တို႔ ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္..။


အာကာသႏွင့္ စၾက၀ဠာ

-------------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...