**ေရႊဆန္**

ဟန္လင္းေအာင္

ကမာၻ တစ္၀န္း ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့သည့္ ကေလးငယ္ သန္း (၂၅၀) ေလာက္ ရွိသည္။ ထိုပမာဏ၏ သံုးပံုႏွစ္ပံုသည္ ေက်ာင္းေန အရြယ္ မတိုင္မီ ကေလးငယ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ ကမာၻတစ္၀န္း ကေလးငယ္ႏွင့္ အမ်ဳိးသမီး သန္းႏွင့္ ခ်ီၿပီး မ်က္စိ ကြယ္ျခင္း မွသည္ ေသဆံုး ျခင္းမ်ားထိ ႏွစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားေနသည္။

ကေလးမ်ား စားေသာက္ ရသည့္ အစားအစာမ်ား ထဲတြင္ အဓိက အသက္ ဓာတ္ျဖစ္ေသာ ဗီတာမင္ “ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း သို႔မဟုတ္ လံုး၀မပါျခင္း မ်ဳိး ႏွစ္ရွည္ ျဖစ္ပြားေနပါက ကေလးမ်ားသည္ ငယ္စဥ္ မွာပင္ မ်က္စိ ကြယ္ရသည္။ ဗီတာမင္ “ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ ကေလးမ်ားသည္ အျခား ကေလးမ်ားႏွင့္ ယွဥ္လွ်င္ ကူးစက္ေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေသဆံုးႏိုင္ေျခလည္း ပိုမ်ားသည္။

ဂၽြန္ေဟာ႔ကင္း တကၠသိုလ္ သုေတသနအဖြဲ႕ က ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ တြက္ခ်က္မႈ အရ ဗီတာမင္ “ေအ သာလံုေလာက္ေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ လွ်င္ ကမာၻတစ္၀န္း တစ္ႏွစ္ကို ေက်ာင္းေနအရြယ္ မေရာက္ ေသးေသာ ကေလးငယ္ ေသဆံုးႏႈန္းကို (၁ ဒသမ ၃) သန္းမွ (၂ ဒသမ ၅) သန္း ၾကားထိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ မည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ဗီတာမင္ ေအ ျဖန္႔ျဖဴးေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားစြာလည္း လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားျခင္း၊ ေရရွည္ မတည္ၿမဲျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ထိ ေရာက္သင့္ သေလာက္ မထိေရာက္ခဲ့။ ထို႔အျပင္ အလိုအပ္ဆံုး ျဖစ္ေနေသာ ေ၀းလံေခါင္သီ ေက်းလက္ေဒသမ်ားဆီက လူစုမ်ားဆီ အေရာက္မလွမ္း ႏုိင္ခဲ့။ အလုပ္ မျဖစ္ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ရပ္သြားၿပီးေနာက္ အလုပ္ျဖစ္မည့္ အစီအစဥ္ကို စဥ္းစားၾကသည္။

လူတိုင္း အစားစားၾကသည္။ ကမာၻ ့လူသား အမ်ားစုႀကီး ဆန္ကိုစားၿပီး အသက္ဆက္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ လူတိုင္းလိုလို ေန႔တိုင္း စားေနၾက ေသာ ဆန္ကို ဗီတာမင္ ေအ ျပည့္၀ေအာင္ လုပ္ေပး ျခင္းျဖင့္ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ဟု အေျဖ ထြက္လာသည္။ ဆန္ကို ဗီတာမင္ ေအ ျပည့္၀ေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ေန႔စဥ္ စားေနေသာက္ေနရင္းျဖင့္ပင္ လူတိုင္း ဗီတာမင္ ေအ ျပည့္၀ေနၾကမည္ဟု ပညာရွင္မ်ား အႀကံရခဲ့ၾကသည္။ ထိုနည္းလမ္း သည္သာ ကမာၻတစ္၀န္း ကေလးႏွင့္ မိခင္မ်ား ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့ ျခင္းေၾကာင့္ မ်က္စိကြယ္ျခင္းႏွင့္ ေသဆံုးျခင္းမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္။

ထိုသို႔ေသာ လူသားမ်ားကို အက်ဳိးျပဳမည့္ ဆန္တစ္မ်ဳိးလည္း ေပၚေနၿပီ။ Golden Rice (ေရႊဆန္) ဟု တင္စား ေခၚေ၀ၚၾကသည္။ စမ္းသပ္မႈ ေနာက္ဆံုး အဆင့္ေရာက္ ေနၿပီျဖစ္ၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ရရွိပါက ၂၀၁၆ ခန္႔တြင္ ထမင္းစားပြဲေပၚ ေရာက္လာႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ဗီတာမင္ “ေအ” ႂကြယ္၀ေသာ ေရႊဆန္ သုေတသနကို အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ေရာ့ဖဲလား ေဖာင္ေဒးရွင္းႏွင့္ ဥေရာပသမဂၢတို႔၏ ရန္ပံုေငြျဖင့္ စတင္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆန္ကို ဗီတာမင္ ေအ ႂကြယ္၀ေအာင္ မ်ဳိးဗီဇျပဳျပင္ယူ မည္ျဖစ္သည္။ ဆန္တြင္ ဘီတာ က႐ိုတင္းဟု ေခၚေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ထည့္သြင္းမည္။ ထိုဓာတ္သည္ မုန္လာဥနီ၊ သခြားေမႊးသီး စသည္ တို႔ကို လိေမၼာ္ေရာင္ရွိေအာင္ လုပ္ေပးေသာဓာတ္လည္း ျဖစ္သည္။ ထိုဓာတ္သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲ ေရာက္လွ်င္ ဗီတာမင္ “ေအ” အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ ေရႊဆန္သည္ ဘီတာ-က႐ိုတင္း ႂကြယ္၀ ေအာင္ မ်ဳိးဗီဇ ျပဳျပင္ယူ ထားေသာ ဆန္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။

သုေတသနကို ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ခန္႔ကတည္းက စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွ မ်ဳိးဗီဇဆိုင္ရာ သုေတသန ပညာရွင္ ႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ အင္ဂိုပိုထရီကတ္စ္ႏွင့္ ပီတာေဘယာတို႔ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ သည္။ မ်ဳိးဗီဇ ျပဳျပင္ထားေသာ စပါးကို စမ္းသပ္စိုက္ပ်ဳိးၾကည့္ၿပီး ထြက္လာေသာ ဆန္ကို စစ္ေဆး ၾကည့္ သည္တြင္ ဆန္ေစ့သည္ သရက္သီးမွည့္၏ အသားအလား လိေမၼာ္ေရာင္ ေတာက္ေတာက္ ထြက္လာ သည္။ ဆန္ေစ့ကို လိေမၼာ္ေရာင္ ေတာက္ေတာက္ ျမင္ရသည္မွာ သဘာ၀ မက်ေသာ္လည္း စားသံုး ၾကည့္ပါက လက္ရွိဆန္မ်ားႏွင့္ အရသာခ်င္းမည္သို႔မွ် မကြဲျပားေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ စားလိုက္ပါက ဗီတာမင္ ေအ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲမည့္ ဘီတာက႐ိုတင္းဓာတ္ ႂကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ျခင္းေၾကာင့္သာ ဆန္ေစ့ သည္ လိေမၼာ္ေရာင္ ျဖစ္ေနျခင္းျဖစ္ သည္။

သို႔ေသာ္ ကန္႔ကြက္မႈမ်ား ေပၚလာသည္။ သဘာ၀အတိုင္း မဟုတ္ဘဲ မ်ဳိးဗီဇ ျပဳျပင္ယူထားေသာ ဆန္သည္ လူသားမ်ားကို ဒုကၡေပးလိမ္႔မည္ ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားက ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ စည္း႐ံုးေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ား အႀကီးအက်ယ္ လုပ္ကာ ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကသည္။ သိပၸံ နည္းက် ႐ႈၾကည့္မည္ ဆိုပါက မ်ဳိးဗီဇ ျပဳျပင္ ထားေသာ စားေသာက္စရာတစ္မ်ဳိးသည္ စံဩန္းႏွင့္ ကိုက္ညီမည္ဆိုပါက သဘာ၀ အစားအစာ တစ္မ်ဳိးအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိင္ၿပီး လူသားမ်ား စားသံုးလွ်င္လည္း မည္သို႔မွ် အႏၱရာယ္ မျဖစ္ႏုိင္။

ကန္႔ကြက္သူမ်ား ရွိေနသလို ေထာက္ခံသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဘီဂိိတ္ေမာင္ႏွံ ထူေထာင္ထားေသာ ဂိတ္ေဖာင္ေဒးရွင္း အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာ ပရဟိတ အဖြဲ႕ႀကီးမ်ားက ကမာၻတစ္၀န္း ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးတြင္ ေရႊဆန္သည္ လံုး၀ လိုအပ္သည့္ လက္နက္ေကာင္းႀကီး ျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာ ထားရွိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ကန္႔ကြက္မႈမ်ားၾကားမွပင္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား အရွိန္ေကာင္း ေကာင္း ဆက္သြားေနႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရႊဆန္သည္ လူသား စားသံုးလို႔ရေသာ ဆန္မ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း သိပၸံပညာအရ သက္ေသျပႏုိင္ေနၿပီ ျဖစ္ သည့္တိုင္ လက္ေတြ႕ စားသံုးႏိုင္ၾကေစ ရန္ကား လူသားႏွင့္ နီးစပ္ မႈရွိေအာင္ ထပ္တိုး သုေတသနျပဳ ျဖည့္စြက္မႈ မ်ား ျပဳရဦးမည္ျဖစ္သည္။ ေရႊဆန္ဟူ၍ စပါး မ်ဳိး တစ္မ်ဳိးတည္းကိုပဲ တစ္ကမာၻလံုး စိုက္ ခိုင္းလို႔မျဖစ္ႏုိင္။ လုပ္ရမည္မွာ ေဒသအလိုက္ စိုက္ေနၾကေသာ စပါးမ်ဳိးမ်ားကို ဘီတာ-က႐ိုတင္းဓာတ္ ႂကြယ္၀ေအာင္ စနစ္တက် မ်ဳိးဗီဇ ျပဳျပင္ ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ လူသား မ်ားသည္ လက္ရွိ စားသံုး ေနသည့္ ပံုစံအတိုင္း ဆက္စားသံုးေန႐ံုျဖင့္ပင္ ဗီတာမင္ ေအ ေလာက္ငသူမ်ား ျဖစ္လာၾကမည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္တြင္ လုပ္ထားေသာ သုေတသနတစ္ရပ္အရလည္း ေရႊဆန္သည္ ဗီတာမင္ ေအ ႂကြယ္၀စြာ ေပးႏုိင္ေသာ အစားအစာျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသျပႏုိင္ခဲ့သည္။ဗီတာမင္ ေအ ေဆးျပားမ်ား ေသာက္သံုး ျခင္းထက္ ပင္ပို၍ ထိေရာက္ေသာ နည္းလမ္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။ စားေသာက္ ကုန္လုပ္ငန္း မ်ားမွ ကၽြမ္း က်င္ အရသာခြဲျခား ပညာရွင္မ်ား၏ စမ္းသပ္ခ်က္အရလည္း ေရႊဆန္သည္ ပံုမွန္ဆန္မ်ားႏွင့္ အရသာခ်င္း တစ္ပံုစံတည္းျဖစ္ ေၾကာင္း သိရသည္။

လက္ရွိတြင္ ေရႊဆန္ စမ္းသပ္မႈ စီမံကိန္းကို ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္လ်က္ရွိသည္။ စိုက္ခင္း ငါးခင္းတြင္ စိုက္ပ်ဳိးၾကည့္ ေနသည္။ ေဒသခံ လယ္သမားမ်ား လက္ေတြ႕ စိုက္ပ်ဳိးလွ်င္ အစစအရာရာ အဆင္ေျပေစရန္ လက္ေတြ႕ စမ္းသပ္ေနသည္။ ထို႔အျပင္ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရးႏွင့္ သတ္ မွတ္ အာဟာရျပည့္၀ေရးအတြက္လည္း စမ္းသပ္လ်က္ရွိသည္။ စမ္းသပ္ မႈမ်ား ျပည့္စံုပါက ခြင့္ျပဳခ်က္ တင္သြင္းသြားမည္ ျဖစ္ၿပီး အားလံုး ေခ်ာေမြ႕ပါက ၂၀၁၆ ခန္႔တြင္ လက္ေတြ႕ စတင္စိုက္ပ်ဳိးႏုိင္ေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။

ဘာေၾကာင့္ ဆန္ကို ေရြးတာလဲ

ဆန္သည္ ကမာၻ ့လူသား ထက္၀က္ခန္႔၏ ေန႔စဥ္ စားစရာျဖစ္သည္။ အာရွႏုိင္ငံမ်ားဘက္တြင္ကား ျပည္သူမ်ား ေန႔စဥ္ ရရွိေနသည့္ ကယ္လိုရီ ပမာဏ သံုးပံုႏွစ္ပံုထိသည္ ဆန္မွ ျဖစ္သည္။ တစ္ကမာၻလံုး အတိုင္းအတာ အေနႏွင့္ကား ကမာၻ ့့ျပည္သူမ်ား ရရွိ ေနသည့္ ကယ္လိုရီ ငါးပံုတစ္ပံုသည္ ဆန္မွ လာျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆန္ကို အဓိက စားစရာ အျဖစ္ မွီခိုေနရသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈလည္း အဆိုးဆံုး ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရျပန္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ ဆန္သည္ လူသားမ်ား စြမ္းအင္ ရရွိေရး ရင္းျမစ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုဆန္ျဖဴတြင္ လူသားအတြက္ လိုအပ္ေသာ ဗီတာ မင္ႏွင့္ ဓာတ္သတၱဳ လံုေလာက္စြာ ပါ၀င္ျခင္း မရွိ။ ဆန္ေစ႔မ်ားထဲတြင္ ဗီတာမင္ “ေအ မပါသေလာက္ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ေရႊဆန္ သုေတသနမွ ထြက္ လာမည့္ ဆန္ေစ့သည္ ကေလးတစ္ဦး ေန႔စဥ္လိုအပ္သည့္ ဗီတာမင္ ေအ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ျဖည့္ ဆည္းေပးႏုိင္ေအာင္ စမ္းသပ္လ်က္ရွိသည္။

ေရႊဆန္ကို လက္ေတြ႕ စိုက္ပ်ဳိးႏုိင္ပါက ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ စီးပြားေရးအရလည္း မ်ားစြာ အက်ဳိးျပဳမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း စိုက္ပ်ဳိးေရး ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ အလက္ဇန္းဒါး စတိန္းက ေျပာသည္။ လူအမ်ား အထင္ အျမင္ လြဲေနၾကသကဲ႔သို႔ ေရႊဆန္ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း ျဖင့္ ထိုဆန္ကို တီထြင္သည့္ လူတစ္စုသာ ခ်မ္းသာ သြား ၾကမည္ ဆိုျခင္းမ်ဳိးလည္း မရွိႏုိင္။ ဘက္စံု ေဘးအႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေရး စမ္းသပ္မႈမ်ား ခံယူၿပီးမွ လက္ေတြ႕ စိုက္ပ်ဳိး ထုတ္လုပ္မည္ ျဖစ္ရာ လူသားမ်ား အတြက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ မွာလည္း ပူရန္မလို။ လယ္သမား ကိုယ္တိုင္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်ႏုိင္ေအာင္ နည္းပညာမ်ား ေပးအပ္ သြားမည္ျဖစ္သည္။ ေရႊဆန္ကို စိုက္ပ်ဳိးေစျခင္းသည္ ဟင္းစားေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ကြန္ခ်က္ကိုပါ ျပသေပးမည့္ ပံုစံမ်ဳိးျဖစ္ သည္။ ငါးေတြ လက္ထဲ ထည့္ေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ငါးဖမ္းတတ္ေအာင္ သင္ေပးၿပီး ဆင္းရဲေသာ လယ္သမားမ်ား ကိုယ္တိုင္ ႀကီးပြားေရး ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ေစမည့္ အစီအစဥ္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း အလက္ဇန္းဒါး စတိန္းက ေျပာသည္။

လယ္သမားေတြအေနနဲ႔ ေရႊဆန္ကို ဦးဆံုးတစ္ႀကိမ္သာ မ်ဳိးစိတ္ရယူ စိုက္ပ်ဳိးရန္လိုအပ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ မိမိလယ္မွ ထြက္ေသာ စပါးကိုပင္ ေနာက္တစ္ရာသီမွာျပန္ အသံုးျပဳကာ စိုက္ပ်ဳိးႏုိင္ၾကမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမား႐ိုးက် စိုက္ပ်ဳိးနည္းမ်ားအတိုင္း ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေၾကာင္း ဖိလစ္ပိုင္ ႏုိင္ငံရွိ ဆန္စပါး သုေတသန သိပၸံမွ ေရႊဆန္ စီမံကိန္း အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္က ေျပာသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုခ်င္တာက ေရႊဆန္ကို လူတိုင္း စားသံုးၾကၿပီး ဗီတာမင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့ေနတဲ့ ျပႆနာ ေျပလည္ သြားဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗီတာ မင္ ေအ ခ်ဳိ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ကေလးေတြ မ်က္စိကြယ္ေနရတာ၊ ေသဆံုးေနရ တာေတြ ေလ်ာ့က် သြားဖို႔သာ ျဖစ္ပါ တယ္။ စီးပြားေရး အရ အျမတ္ထုတ္ဖို႔မ ဟုတ္ပါဘူး ဟု ၎က ေျပာသည္။

ေရႊဆန္ သုေတသန အစဦးပိုင္းခ်ိန္မ်ားတုန္းက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ဖူးေသာ အစိမ္းေရာင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႕၀င္ေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ပတ္ထရစ္မိုး ကလည္း စိတ္အား ထက္သန္ စြာျဖင့္ သုေတသန ေရွ႕ဆက္တိုးၿပီး လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ ေပၚလာေအာင္ လုပ္ကို လုပ္ၾကရ မယ္။ ေရွ႕ဆက္တိုးႏုိင္တဲ့ အစြမ္းမရွိၾကဘူး ဆိုရင္ ကမာၻတစ္၀န္း တစ္ႏွစ္ကို ကေလး ႏွစ္သန္းေလာက္ ေသဆံုးေနရတာကို တာ၀န္မဲ့ ပစ္ထားရာ ေရာက္မယ္ ဟုပင္ ေထာက္ခံအားေပးစကား ေျပာၾကားထားၿပီ ျဖစ္သည္။

Ref: A Miracle Rice Could Save Millions Of Lives by Antonio A. Alfonso (Business Insider)

The Messenger

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...