Scabies ယားနာ (ဝဲ)

• ဆရာခင္ဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္ ယားနာပိုးနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး သိခ်င္လို႔ပါ။ တင္ပါးမွာ ျဖစ္တဲ့ ယားနာပိုးနဲ႔ အျခားေနရာမွာ ျဖစ္တဲ့ ပိုးဟာ တူနိုင္ ပါသလား။ ဒါမွမဟုတ္ ယားနာပိုး အားလံုးဟာ တအုပ္စုထဲ ပဲလား။ ျပီးေတာ့ တင္ပါးမွာ ျဖစ္တဲ့ ယားနာ မေပ်ာက္နိုင္လို႔ ေဆးညြန္း ေပးပါဦးခင္ဗ်ာ။
• က်ား-မ၊ အသက္၊ ျဖစ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာ မသိရပါ။
• အသက္ ၃၁။ မိန္းမ။ ျဖစ္တာ ၾကာျပီ၊ ေပ်ာက္သြား လိုက္ ျပန္ျဖစ္လိုက္ ျဖစ္တာပါ။

Scabies ဝဲ ဆိုတာ Sarcoptes scabiei ေခၚတဲ့ Mite (မိုက္) အေကာင္ေလးေတြ အကိုက္ ခံရတာကေန ျဖစ္တယ္။ ကူးစက္တယ္။ Scabies စာလံုးက လက္တင္ ကေန လာတယ္။ ၇ ႏွစ္အယားလို႔ အရပ္ေခၚေခၚတယ္။ လူေရာ တိရစၧာန္ေတြပါ ျဖစ္တယ္။ ယားတိုင္း ေတာ့ ဝဲ မဟုတ္ပါ။ အေရျပားရဲ႔ အစဥ္းေၾကာင္း ေနရာေလးေတြမွာ သက္တမ္း ၃ဝ ရက္သာရွည္တဲ့ (မိုက္) အမေကာင္ေလးေတြက ဥ အုခ်တယ္။ ၃-၄ ရက္ေနရင္ ေလာက္ေကာင္ ျဖစ္လာျပီး ၁၄-၁၇ ရက္မွာ အေကာင္ျဖစ္လာတယ္။ လူ႔ကိုယ္ေပၚမွာ မဟုတ္ရင္ ၃ ရက္သာ အသက္ရွင္ၾကတယ္။

Dermatitis အေရျပားနာ၊ Syphilis (ဆစ္ဖလစ္)၊ Allergic reactions (အလာဂ်ီ)၊ Lice သန္း၊ Fleas မႊားေတြနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ Ring worm ေပြး နဲ႔ခြဲဲျခားရမယ္။ Eczema ႏွင္းကူနာနဲ႔ခြဲျခားရမယ္။ ေဆးကုသ နည္းေတြက လံုးဝ မတူၾကပါ။

ဝဲမွန္ရင္ ေဆးဆိုင္မွာ အလြယ္ဝယ္ရတဲ့ေဆးနဲ႔ မေပ်ာက္တတ္ပါ။ ဆရာဝန္လက္မွတ္နဲ႔ ဝယ္လို႔ရတဲ့ ေဆး အမ်ိဳးအစားနဲ႔မွသာ ေပ်ာက္တာလဲရွိတယ္။ တခုရွိတာက ေဆးဝယ္လို႔ရတာ ႏိုင္ငံေတြက မတူၾကပါ။ ေဆးလိမ္း ရျပီဆိုရင္ လည္ပင္းကေနစျပီး ေအာက္တကိုယ္လံုးကို လိမ္းရတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြ ဆိုရင္ ဦးေရခြံ၊ လည္ပင္း၊ မ်က္ႏွာမွာပါ လိမ္းရတတ္တယ္။ မ်က္စိထဲ၊ ပါးစပ္ထဲမဝင္ေအာင္ သတိထား ရတယ္။

Benzyl benzoate (ဘင္ဇိုင္း-ဘင္ဇိုးယိတ္)
ေဆးဝယ္ရတာလြယ္တယ္။ ထိေရာက္ပါတယ္။ ေစ်းလဲမၾကီးပါ။ နာမည္ေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ Lice သန္းေရာ Scabies ဝဲပါေပ်ာက္တယ္။ မ်က္စိထဲ၊ ပါးစပ္ထဲ၊ တျခားအေရျပားႏုဖံုးေနတဲ့ေနရာေတြကို မထိေစရဘူး။ အနာထဲလဲမထည့္ရဘူး။ မေတာ္တဆ ထိသြားရင္ ေရဖြါးဖြါးေဆးလိုက္ပါ။ ေဆးကိုင္တဲ့ လက္ကို ေဆးေၾကာပါ။ Lice သန္းအတြက္ (ခရင္မ္)၊ လိမ္းေဆး၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ေတြ ရွိေနရင္ အရင္ ေဆးျပစ္ပါ။ ေဆးလိမ္းထားတာကို ေဆးေၾကာမျပစ္ခင္ ၂၄ နာရီေစာင့္ပါ။ သန္းဥေတြ ပါသြားေအာင္ ဘီးစိတ္ (0.3 mm) အနည္းဆံုး စိတ္တာကို သံုးပါ။

Lice သန္းအတြက္ တခါတည္းနဲ႔ေပ်ာက္တယ္။ ဆိုးရင္ ၂-၃ ခါလိမ္းပါ။ ကေလးငယ္ေလးေတြ သံုးရင္ ေရ ၃ ဆနဲ႔ေရာျပီးမွ တၾကိမ္သာ လိမ္းေပးပါ။ ကေလးၾကီးရင္ ေရတဆနဲ႔သာေရာပါ။ သန္းရွိသူေတြသံုးတဲ့ ဘီး၊ ဆံပင္သံုးပစၥည္းေတြကို ေရေႏြး (65 °C or 150 °F) ထဲမွာ ၁ဝ မိနစ္ၾကာစိမ္ထားပါ။ အဝတ္အစား၊ အသံုးအေဆာင္ေတြကို ေရေႏြးနဲ႔ ေဆးေၾကာပါ၊ ေလွ်ာ္ပါ။ ေလွ်ာ္မရတာကို အေျခာက္ေလွ်ာ္နည္း သံုးပါ။ မီးပူတိုက္ပါ။ ေလပူမႈတ္ကရိယာသံုးပါ။ တျခားအသံုးအေဆာင္ေတြ၊ ကစားစရာေတြကို ပလိပ္စတစ္ အိပ္ထဲမွာ အလံုပိတ္ျပီး ၂ ပတ္ၾကာ မသံုးဘဲထားပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Freezer ေရခဲခန္းထဲမွာ ပလပ္စတစ္ အိတ္ နဲ႔ ၁၂-၂၄ နာရီထားပါ။ ေမြ႔ယာ၊ ၾကမ္းခင္း၊ ေကာ္ေဇာေတြ ေလစုပ္ကရိယာနဲ႔ သန္႔ရွင္းပါ။

Scabies ဝဲအတြက္ အေရျပားေပၚမွာ Cream, Lotion, Ointment, Shampoo ေတြကို အရင္ေဆးျပစ္ပါ။ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႔ျပီးမွ ေဆးလိမ္းပါ။ ေရခ်ိဳးမျပစ္ခင္ ၂၄ နာရီေစာင့္ပါ။ ဝဲအတြက္လဲ တခါတည္းနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။ ဆိုးရင္ ၅ ရက္အထိ ဆက္လိမ္းပါ။ ကေလးငယ္ေလးေတြ သံုးရင္ ေရ ၃ ဆနဲ႔ေရာျပီးမွ တၾကိမ္သာ လိမ္းေပးပါ။ ကေလးၾကီးရင္ ေရတဆနဲ႔သာေရာပါ။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = အေရျပားမွာ ပူေလာင္တာ၊ ယားတာျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေဆးကုစရာ မလိုပါ။ ေဆးသံုးတာမ်ားသြားရင္ ေဆးထိတဲ့ ေနရာမွာ အပူဖူးေပါက္မယ္၊ ကြာက်မယ္၊ ယားမယ္၊ နီရဲေနမယ္၊ ေသြးျခည္ဥမယ္၊ ေျခာက္ေသြ႔ေနမယ္။ သိပ္ဆိုးဝါးရင္ ဆီးသြားရခက္မယ္၊ ဆတ္ကနဲလႈတ္မယ္၊ သတိခ်ိဳ႕ယြင္းမယ္။

တျခားေဆးေတြကေတာ့ -
- Permethrin cream 5% (Elimite) (Nix) ယားမယ္၊ ပူေလာင္မယ္၊ 91% to 98% ထိေရာက္တယ္။
- Ivermectin (Stromectol) pills ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ ယားမယ္၊ ဗိုက္နာမယ္၊ ကိုယ္ပူမယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္မယ္။ 73% to 98% ထိေရာက္တယ္။

- Lindane (Kwell) 1% cream or lotion အာရံုေၾကာထိခိုက္ႏိုင္တယ္၊ အသဲ-ေက်ာက္ကပ္ထိခိုက္မယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ 85% to 98% ထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး ပိုမ်ားလို႔ တျခားေဆးနဲ႔ မရသူေတြ ကိုသာ သံုးသင့္တယ္။
- Sulfur ointment 5% to 10% ေဆးဖေယာက္ခ်က္ေခၚတယ္။ (ဆာလ္ဖါ) ကန္႔ဓါတ္ပါေဆးျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြ၊ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။
- Crotamiton 10% (Eurax) ေဆးက ပိုးမႊားေတြရဲ႕ ဥကိုမေသေစႏိုင္ဘူး။
- လိမ္းေဆးကို ၈-၁၄ နာရီ ေနရင္ ေရနဲ႔ေဆးျပစ္ရတယ္။ ၁-၃ ရက္နဲ႔ ေပ်ာက္တာမ်ားတယ္။

- Permethrin (Elimite cream) လိမ္းေဆးကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ Permethrin, Crotamiton နဲ႔ Sulfur ointment ေတြကိုသာသံုးသင့္တယ္။
- Crusted (Norwegian) scabies ဆိုတာက အသက္ၾကီးသူေတြ၊ ကိုယ္ခံအားနည္းသူေတြမွာျဖစ္တယ္။ ျဖစ္တာ ရွားျပီး ေဆးနည္းတခုတည္းနဲ႔ မရတတ္ဘူး။

ဝဲျဖစ္ေစတဲ့ Mites (မိုက္) အေကာင္ေလးေတြ ေဆးေၾကာင့္ ေသသြားၾကေပမဲ့ ဆက္ယားေနေသးတာက Allergic reaction အကိုက္ခံရတာကို (အလာဂ်စ္) ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကို Antihistamines (Benadryl) (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးေပးတယ္။ Steroid creams (စတီရြိဳက္) လိမ္းေဆးလိမ္းရမယ္။ သိပ္ဆိုးရင္ Steroid pills (စတီရြိဳက္) စားေဆးပါေပးရတယ္။ တခါတေလ Ivermectin pills စားေဆးပါ ညႊန္မယ္။ အက်ိတ္ေလးေတြလို ျဖစ္ေနတာမ်ိဳးဆိုရင္ Steroids injections (စတီရြိဳက္) ထိုးေဆးကို Nodules အက်ိတ္ထဲ ထိုးေပးရတာမ်ိဳးလဲရွိတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးကို Coal tar products ကတၲရာေဆး လိမ္းရ တာလဲ ရွိတယ္။

ဖြတ္ေလွ်ာ္လို႔ရတာ မွန္သမွ် ေလွ်ာ္ျပစ္ပါ။ ေလွ်ာ္မရတာေတြကို Dry-clean အေျခာက္ေလွ်ာ္နည္း သံုးပါ။ ေန႔တိုင္း ေလွ်ာ္ေနဘို႔ မလိုပါ။ Crusted scabies ဆိုရင္ေတာ့ လိုႏိုင္တယ္။ တအိမ္တည္းမွာ တေယာက္ ျဖစ္ေနရင္ သူနဲ႔ အနီးကပ္ ထိစပ္မႈရွိသူတိုင္းကို ကူးႏိုင္တယ္။ ေဆးကုဘို႔လိုမယ္။ ကူးစက္ခံရရင္ အခု ေရာဂါ လကၡဏာ မေပၚေသးေပမဲ့ ၄-၆ ပတ္ေနရင္ ေပၚလာႏိုင္တယ္။


Dr. တင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...