Aphthous ulcer အပူနာ အေအးနာ

ဆရာ မဂၤလာပါ႐ွင့္။ ကြၽန္မ ပါးစပ္မွာ (အမ်ားအားျဖင့္ ႏွဳတ္ခမ္း အတြင္းဘက္နဲ႔ လ်ွာေပၚမွာ) အျဖဴေရာင္ အနာေလးေတြ မၾကာ ခဏ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲလိုျဖစ္တဲ့ ရက္ေတြဆိုရင္ အစားစာရတာ၊ ေရေသာက္ ရတာကအစ အရမ္းနာလို႔ အဆင္မေျပပါဘူး။ ေဆးခန္း ျပေတာ့လည္း အပူေတြမ်ားတယ္ လို႔ေျပာတယ္။ တခ်ိဳ႕ေျပာေတာ့လည္း Vitamin C ခ်ိဳ႕တဲ့ တာလို႔ေျပာတယ္။ (၁) အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာပါလဲ။ (၂) အဲလိုမျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္ စားေသာက္နည္းေလး သိခ်င္ပါတယ္။ (၃) ျဖစ္ရင္ေရာ ဘာေဆး ၀ါး သံုးစဲြသင့္ ပါသလဲ?

ပါးစပ္နာေတြထဲမွာ လူေတြအမ်ားဆံုး ျဖစ္ၾကတာကို Aphthous ulcer လို႔ ေဆးစာနဲ႔ေခၚတယ္။ အဂၤလိပ္လို Cold sores လို႔ေခၚတယ္။ သူမ်ားေတြနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔နဲ႔ ဒီေနရာမွာေျပာင္းျပန္။ အရပ္ေခၚ အပူကန္နာလို႔ ေျပာၾကတယ္။ ပါးစပ္ထဲ ဘယ္ေနရာမဆို ျဖစ္တယ္။ ေအာက္ႏုတ္ခမ္းမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ လွ်ာေအာက္လဲျဖစ္၊ ပါးေစာင္လဲ မလြတ္ဘူး။ တခုမကလဲျဖစ္။ ျဖစ္ျပီးေပ်ာက္၊ ေပ်ာက္ျပီး ျပန္ေပါက္တတ္ေသးတယ္။

ဘာလို႔ ျဖစ္သလဲ။ ဗီတာမင္ေတြခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ မဟုတ္ပါ။ ေရာဂါပိုးဝင္လို႔ မဟုတ္ပါ။ ကူးစက္ေရာဂါ မဟုတ္ပါ။ အစာ စားခ်ိန္ မမွန္သူ၊ ခရီးသြားေနရလို႔၊ ဝမ္းသြားမမွန္သူ၊ အလုပ္မ်ားသူ၊ စိတ္ရႈတ္သူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ အားနည္းေနခ်ိန္ မ်ိဳးမွာ လာျဖစ္တတ္တယ္။ အပူမ်ားတာ (ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္) ေသာက္မိသူေတြမွာလဲ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ အရက္-ေဆးလိပ္လဲ စာရင္းထဲမွာ ပါတယ္။ အစပ္မ်ားတာ စားမိသူကိုလဲ ထည့္ေရးၾကေပမဲ့ တကယ္အစပ္စား သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တာ မေတြ႔ဘူးပါ။ ေရႊလံဘို ငရုတ္စားတဲ့ နာဂေတြ၊ ကသည္းေတြမွာ (ဗမာလဲပါတယ္) ထူးျဖစ္တာ မရွိပါ။

အနာပံုစံက တခါေတြ႔ဘူး၊ မွတ္ထားဘူးရင္ မလြဲႏိုင္ဘူး။ ခပ္ဝိုင္းဝိုင္းေနမယ္။ တလကၼရဲ႕ ၁ဝ ပံု ၁ ပံုကေန ၅ ပံုေလာက္ အထိ ၾကီးတယ္။ အလည္ပိုင္းက ခပ္ဝါျဖဴျဖဴနဲ႔ ခြက္ေနျပီး၊ ေဘးႏုတ္ခမ္းက နီရဲေနမယ္။ ျဖစ္ရင္ အေတာ္ နာတယ္။ ပူစပ္ေနမယ္။ ေရေသာက္တာေတာင္မွ မခံခ်င္ဘူး။ ထမင္းစားရင္ သိပ္ဒုကၡေရာက္တယ္။

• ကုဘို႔ဆိုတာ ျဖစ္ေစတာကို ျပင္ရမွာ အဓိကျဖစ္တယ္။ စားခ်ိန္၊ အိပ္ခ်ိန္ မွန္ပါေစ။ ခရီးသြားရရင္ စားတာ၊ ဆီးဝမ္း သြားတာ ဂရုစိုက္ပါ။
• ဆားရည္နဲ႔ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ပါးစပ္ေဆးပါ။
• ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စု နဲ႔ ဗီတာမင္စီ မ်ားမ်ားေပးတယ္။ 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။
• အနာေပၚကို Glycerin အလွဆီ လိမ္းေပးႏိုင္တယ္။
• ေထာပတ္၊ ပ်ားရည္လဲ လိမ္းၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေညာင္ရြက္ကို ၾကိတ္ျပီး လိမ္းတယ္။ ၾကက္သြန္ျဖဴလဲ သံုးၾက တယ္။
• အစာအိမ္နာေရာဂါ ရွိေနသူေတြကို အုန္းဆီ နဲနဲ ေသာက္ခိုင္းတယ္။
• သေဘၤာသီးမွည့္ စားတာေကာင္းတယ္။
• ဂ်ံဳစာထက္ ဆန္စာက ပိုသင့္တယ္။
• Lido cream, Nupacainel, Xylocaine ထံုေဆးလိမ္းေဆးကို သုတ္လိမ္းလိုက္ရင္ ခဏေလာက္ မနာေတာ့ဘဲ ထမင္းစားႏိုင္လိမ့္မယ္။ ထံုေဆး ပ်ယ္ရင္ ျပန္နာမယ္။
• မေပ်ာက္ႏိုင္သူေတြကို Corticosteroids ပါတဲ့လိမ္းေဆး ေပးႏိုင္တယ္။
• Paracetamol တို႔ Ibuprofen တို႔လို အနာသက္သာေဆး တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Gentian violet paint ခရမ္းေရာင္ေဆး လိမ္းရင္ ပိုးဝင္တာ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ (ေနာက္ပိုင္းမွာ မသံုးေတာ့ပါ။)
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• စိတ္ဖိအား နည္းပါးပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...