ေခါင္းေဆာင္မႈ အရည္အခ်င္းသည္ ေမြးရာပါလား..
ေမြးရာပါဟု ဆိုျပန္ေသာ္လည္း "Leaders are born" ဟူေသာ အယူအဆ တြင္မွာပင္ ဒီဘိတ္ တို႔ႏွင္႔ မကင္းျပန္ေခ်။ ေမြးရာပါ၌ ပါလာေသာ Talent သည္ အလိုအေလ်ာက္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ႏိုင္သည္ မဟုတ္ဟူေသာအခ်က္ကို ေထာက္ျပၾကျပန္ သည္။ မိမိတို႔ပိုင္ဆိုင္ၾကေသာ Talent ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္မလုပ္ႏိုင္ၾကပါက ဦးေဆာင္မႈ၌ တစ္စံုတစ္ရာ အားနည္းတတ္ေလ့ရွိသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ထို႔အတူ "Leaders are made" ဟူေသာ အယူအဆတြင္လည္း “သင္ၾကားျခင္း” ျဖင္႔ တတ္ေျမာက္ၾက သူမ်ားႏွင္႔ “ေလ႔က်င္႔ျခင္း” ျဖင္႔ တိုးတက္လာမႈၾကား အကြာအျခားကို ေထာက္ျပလာခဲ့ၾကျပန္သည္။ "Can be taught" ဟူေသာ သင္ၾကားျခင္းျဖင္႔ တတ္ေျမာက္ျခင္း၌ Smart Skill အား နည္းပါးၾကၿပီး၊ လက္ေတြ႕ Experiences မ်ားမ်ားျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာသူ မ်ား၌မူကား Smart Skill ပို၍အားေကာင္း တတ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရျပန္သည္။ အထူးသျဖင့္ ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား အဆင္႔၌ ျမင္ပံု ျမင္နည္း၊ ႐ႈပံု႐ႈနည္း၊ ထိုမွ ဆံုးျဖတ္ပံု ဆံုးျဖတ္နည္းမ်ား ကြာျခားၾကၿပီး ႐ိုး႐ိုးသင္ၾကားတတ္ေျမာက္ႏိုင္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ အဆင့္မွာ "Good" အဆင့္ကိုသာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကကာ၊ အေတြ႕အႀကံဳရယူၿပီး Talent ႀကီးမားေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာမူ "Excellent" ဟူေသာအဆင့္၊"Great" ဟူေသာအဆင့္မ်ိဳးအထိ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကေၾကာင္း သတိထား မိပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ မိမိသေဘာက်ေသာ အယူအဆ Concept မွာ "Leaders are born for learning to be made" ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ရန္ ေလ့က်င္႔သင္ၾကား တတ္ေျမာက္မႈ မွတဆင္႔ ေမြးဖြားလာ သည္။ (ေမြးဖြား၊ ေလ့လာ၊ ျဖစ္တည္)။
ေခါင္းေဆာင္-ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုသည္မွာ
ေခါင္းေဆာင္၊ ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ ႐ႈေထာင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ အဓိပ္ၸာယ္ဖြင့္ၾကသည္။ ေခါင္းေဆာင္ မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ ဂု႐ုတစ္ဦးျဖစ္သူ Warren Bennis က... "Leadership is like beauty ; it's hard to define, but knoe it when you see it" ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုသည္ “အလွအပ” တစ္ခုကဲ႔သုိ႔ ျဖစ္သည္။ အဓိ ပ္ၸာယ္ဖြင္႔ဆိုရန္ ခက္ခဲလွသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထိုအလွအပကို ေတြ႕ ျမင္လာသည့္အခါ သင္-သိလာသလိုမ်ိဳး ျဖစ္သည္။
Harold S, Geneen က "Leadership cannot be taught. It can only be Iearned" ဟု ဆိုခဲ့ျပန္ သည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုသည္မွာ (ပံုေသ) သင္ယူ၍မရ၊ ေလ႔လာျခင္းျဖင့္သာ တတ္ေျမာက္ ရရွိႏိုင္ သည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ေခါင္းေဆာင္၊ ေခါင္းေဆာင္မႈႏွင္႔ပတ္သက္၍ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သီအိုရီအမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။ အခ်ိဳ႕တစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု ဆန္႔က်င္ ၾကသည္။ ျပင္းထန္ေသာဒီဘိတ္တို႔ ထြက္ေပၚလာခဲ႔ၾကသည္။ ဥပမာ-Trait Theory တြင္ "Exclusive Theory " ႏွင္႔ "Inclusive Theory" သည္လည္းေကာင္း၊ Situational Theory တြင္ "Informal Theory" ႏွင္႔ "Formal Theory" သည္လည္းေကာင္း၊ Organizational Theory တြင္ "Position Theory" ႏွင္႔ "Organic Theory"သည္လည္းေကာင္း၊ Visionary Theory ေအာက္မွ "Organic Theory" ႏွင္႔ "Process Theory" တို႔သည္လည္းေကာင္း၊ Power Theory ေအာက္ တြင္လည္း Power Over Theory ႏွင္႔ Power with Theory တို႔သည္လည္းေကာင္း ေျဖာင္႔ ေျဖာင္႔ခ်ည္း ဆန္႔က်င္ေနၾကေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထဲထဲ၀င္၀င္ ေလ့လာ လွ်င္ သူ႔ေနရာႏွင္႔သူ အသံုး တည့္ ၾကသည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္ျပန္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ေခါင္းေဆာင္မႈကို Talent ပါ၀င္မွ ၿပီးျပည့္စံု သည္ဟု ဆိုၾက ျခင္း ျဖစ္သည္။ Smart Skill မ်ားမ်ားသံုးႏိုင္ရန္ လိုသည္ဟုလည္းဆိုၾက ျခင္း ျဖစ္သည္။ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါအလိုက္ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္းဟုလည္းေကာင္း သိပ္ၸံထက္ “အႏုပညာရပ္” (art) တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္ဟု တင္စားၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ရပ္၍မရေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား
ေခတ္တစ္ခုတြင္ အေတာ္အတန္ျပည့္စံုၿပီဟု ယူဆႏိုင္ေသာ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားသည္ပင္ အနာဂတ္ အေျပာင္းအလဲတြင္ လိုက္ပါႏိုင္ရန္အတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ျဖည့္ဆည္းေနရ တတ္သည္။
အေျခခံအားျဖင္႔ လူ႔သဘာ၀မွာ ပိုေနၿမဲက်ားေနၿမဲဟူေသာ Status- quo ကို ဖတ္တြယ္ေလ့ရွိၾကသည္။ ဤအဆင္႔ကို ဖတ္တြယ္လွ်င္ “က်န္” ခဲ့မည္သာျဖစ္ၿပီး၊ ဤသို႔အျဖစ္မ်ိဳးသည္လည္း ဘ၀တြင္ တစ္ႀကိမ္ တည္းသာ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာအျဖစ္မ်ိဳး မဟုတ္ျပန္၊ အေျပာင္းအလဲရွိတိုင္း အႀကိမ္မ်ားစြာ ေတြ႕ရေလ့ရွိေသာ အျဖစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ Old Status-quo ႏွင္႔ New Status-quo ဟူ၍ ခြဲျခားသိျမင္ရန္ လိုလာသည္။ မိမိ ကိုယ္ ကို ေမာင္းႏွင္မႈ (Self Driving)၊ ေလ႔လာမႈ (Learningါ) ၊ အေျခအေန သစ္ႏွင္႔ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြျဖစ္ျခင္း (Adaptation) တို႔ျဖင့္ မူလ “ပိုေနၿမဲ၊ က်ားေနၿမဲ” ကို ႀကိဳးစားဖယ္ခြာၾကရသည္။ အေတြ႕ အႀကံဳသစ္ (New experiences) မ်ားကို ခ်ိဳၿမိန္ျခင္းတစ္လွည့္၊ ခါးသီးျခင္းတစ္လွည့္တို႔ျဖင့္ ရယူၾကရ သည္။ ျဖည့္ဆည္းၾကရသည္။ ပံုတြင္ျပထားသည့္အတိုင္း Trail & Error ဟူေသာ ကာလတြင္ ခါးသီးေသာ အေတြ႕အႀကံဳအခ်ိဳ႕ႏွင္႔ လည္း ေကာင္း၊စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင္႔လည္းေကာင္း ရင္ဆိုင္ၾကရမည္ဟု မလြဲေလာက္ ေခ်။
ဤသို႔ျဖင္႔ မ်က္ႏွာစာသစ္၊ အေတြ႕အႀကံဳသစ္ရွိရာသုိ႔ ေရာက္ရွိ လာၾကရပါသည္။ ထိုေနရာကို တစ္ဖက္မွ ဖက္တြယ္ထားမည္ဆိုပါက Status-quo ျဖစ္မွန္းမသိ ျဖစ္သြားရသည္ကို သတိမူမိခ်င္မွ မူမိၾကပါ လိမ္႔ မည္။ "New Status-quo" ေနရာျဖစ္ပါသည္။ ေလာကသည္ အၿမဲ တမ္းအေျပာင္းအလဲရွိေနသည္ျဖစ္၍ ထိုအေျပာင္းအလဲသစ္တို႔ႏွင္႔ လိုက္ ပါလိုပါလွ်င္ "New Status-quo" ကို အၿမဲတမ္းဖယ္ခြာႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစား ေနရမည္သာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာစကားျဖင့္ ဆိုရေသာ္... "Life long learning" ဟု ဆိုရျခင္းျဖစ္သည္။ မေသမခ်င္း ေလ့လာ ဆည္းပူးေနရေသာ အလုပ္ျဖစ္လာပါေတာ့ သည္။
သူမ်ားတစ္လွမ္း ကိုယ္ (၁၀) လွမ္း
အတိတ္ကို အျပစ္ျမင္ေန၍ ဘာမွအက်ိဳးထူးမည္ မဟုတ္။ အတိတ္ ဆိုသည္မွာ သင္ခန္းစာရယူရန္ ေနရာ မွ်သာ ျဖစ္သည္။ ပစ္ၥဳပ္ၸန္ကို တည့္တည့္႐ႈႏိုင္လွ်င္ ျမန္မာတို႔ မ်ားစြာ ေနာက္က်က်န္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ ႏိုင္သည္။ တစ္ခ်ိန္က ကိုယ့္ေနာက္မွာရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားကို ပကတိအျမင္ ျဖင္႔ ႐ႈျမင္လွ်င္ သူတို႔တစ္လွမ္း ကို ကိုယ္က (၁၀) လွမ္းျဖင့္ အေျပးတက္ လိုက္ရန္ျဖစ္လာသည္။ အရာအားလံုးတြင္ ေခါင္းေဆာင္မႈ သည္ အေရး အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ ျမန္မာတို႔အေနျဖင္႔ ေခါင္းေဆာင္မႈပိုင္း၌ မ်ားစြာ ျဖည့္ဆည္းၾက ရဦးမည္ဟု ျမင္သည္။ ေရွ႕မတိုးသာ၊ ေနာက္မဆုတ္သာ အက်ပ္အတည္းျဖင္႔ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ေက်ာ္မွ် ၾကာေညာင္းခဲ႔ေသာ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး (၂၀၁၁) ေနာက္ပိုင္းတြင္ သမ္ၼတသစ္၏ ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင္႔ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္းသည္ ေခါင္းေဆာင္မႈ မည္မွ်အေရးႀကီး သည္ကို လြယ္ကူစြာ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ပါလိမ္႔မည္။ ႏိုင္ငံေရးအဓိက အက်ပ္အ တည္းေျပလည္သြားခဲ့ပါေသာ္လည္း ယေန႔ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ အက်ပ္အတည္းကို ထပ္မံရင္ဆိုင္ေနၾကရပါသည္။ ထပ္မံေက်ာ္ျဖတ္ၾက ရပါဦးမည္။ New Status-quo အတြင္း ဖက္တြယ္ၾကမႈကို ဖယ္ခြာၾကရပါ ဦးမည္။ သို႔ေသာ္လည္း (၂၀၁၁) ေရွ႕ပိုင္းႏွင္႔ ေနာက္ပိုင္း မတူေသာ အခ်က္တစ္ခုမွာ (၂၀၁၁) ေနာက္ပိုင္းသည္ ဒီမိုကေရစီေခတ္ဦး၊ အ ေျပာင္းအလဲ ကာလတြင္းသို႔ ခ်ဥ္းနင္၀င္ေရာက္လာခဲ႔ၿပီျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ႔ၾက ၿပီျဖစ္ သည္။ အားလံုး တက္ညီ လက္ညီျဖင့္ Smart Skill ကို က်င္႔သံုးႏိုင္ၾကရန္ ျဖစ္လာသည္။ယခုတစ္ ႀကိမ္ အက်ပ္အတည္းကိုမူ အားလံုးက Vision မွန္မွန္ ေကာင္းေကာင္း ျဖင္႔ လက္တြဲျဖတ္သန္းႏိုင္ၾကရန္ Art of possibilities ကို က်င္႔သံုးႏိုင္ ၾကပါေစဟုသာ ဆႏၵျပဳရပါသည္။
ေနဇင္လတ္
၁၂-၆-၂၀၁၄ (၁၃၀၈)
JOB Seeker Journal
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook