Cancers ကင္ဆာ က်ဆံုးပါေစ

1. မ ႕႕႕႕၊ ျဖစ္သာ နွစ္ရက္ရွိျပီ။ အသက္ ၂၇ ရွိျပီ။ ကင္ဆာပါ။ ဘာလုပ္ရင္ရလဲ။ ႕႕႕႕႕ ႏိုင္ငံပါ။
2. ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဗဟုသုတ အျဖစ္ သိခ်င္လို႔ ရွင္းျပေပးပါဦး ခင္ဗ်ာ။ မိတ္ေဆြ တေယာက္က အဆင့္တစ္ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေရေႏြးၾကမ္း ႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီးစြဲေသာက္ရင္ ကင္ဆာ သက္သာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဟုတ္ပါလားဗ်ာ။

• ၂ဝဝ၈ စာရင္းအရ တကမာၻလံုးမွာ ကင္ဆာနဲ႔ကြယ္လြန္ရသူေပါင္း ၇႕၆ သန္းရွိခဲ့တယ္။ စုစုေပါင္း ေသဆံုးသူေတြ ရဲ႕ ၁၃% ရွိပါတယ္။
• ေယာက္်ားေတြနဲ႔ မိန္းမေတြမွာ ျဖစ္တာေရာ ေသရတာပါ မတူပါ။
• ေသရသူေတြထဲက ၃ဝ% မွာ လူေနမူပံုစံ မေျပာင္းလဲႏိုင္ၾက လို႔ျဖစ္တယ္။
(၁) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ (ကိုယ္ခႏၶာ ထုထည္) မ်ားလို႔၊
(၂) အသီးအရြက္ အသီးအႏွံ စားတာနည္းလို႔၊
(၃) ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းလို႔၊
(၄) ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔နဲ႔
(၅) အရက္ေသာက္လို႔ျဖစ္တယ္။
• ေဆး-ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ကင္ဆာေသႏွဳန္း ၂၂ %ရွိတယ္။ အဆုပ္ကင္ဆာ တခုတည္းဆိုရင္ ၇၁% ရွိတယ္။
• ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ဆက္ျဖစ္တဲ့ကင္ဆာ HBV/HCV (ဘီပိုး-စီပိုး) နဲ႔ HPV (ၾကြက္ႏို႔) ေတြဟာ ဝင္ေငြ မမ်ားတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ကင္ဆာနဲ႔ေသရတာရဲ႕ ၂ဝ% ရွိတယ္။
• ကင္ဆာနဲ႔ေသရတာ အားလံုးရဲ႕ ၇ဝ%ဟာ ဝင္ေငြ မမ်ားတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြကျဖစ္တယ္။
- အဆုပ္ကင္ဆာ = ၁႕၃၇ သန္း၊
- အစာအိမ္ကင္ဆာ = ၇၃၆ဝဝဝ၊
- အသဲကင္ဆာ = ၆၉၅ဝဝဝ၊
- အူမၾကီးကင္ဆာ = ၆ဝ၈ဝဝဝ၊
- ရင္သားကင္ဆာ = ၄၈၅ဝဝဝ၊
- သားအိမ္ဝကင္ဆာ = ၂၇၅ဝဝဝ ေယာက္ဆံုးျဖစ္တယ္။
• ကင္ဆာဆိုတာ ဆဲလ္ေလးတခု ကေနစတယ္။ မ်ိဳးဗီဇဆိုင္ရာက အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းသြား လို႔ျဖစ္တယ္။ ေျပာင္းကာစမွာ သိရင္ ကံေကာင္းတယ္။ သိေအာင္လုပ္ျပီး ေဆးစနစ္တက် ကုသရင္ အသက္ေတြ အမ်ားၾကီးကို ကယ္တင္ႏိုင္မယ္။
• ရူပ-ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ = ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ဓါတ္ေရာင္ျခည္၊
• ဓါတု-ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ = မီးခံျပားမံႈ၊ ေဆးလိပ္၊ အစာထဲက (အက္ဖလက္-ေတာက္ဆင္)၊ အာဆင္းနစ္ (စိန္)၊
• ဇီဝ-ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ = ဗိုင္းရပ္စ္၊ ဗက္တီးရီးယားနဲ႔ ပါရာဆိုက္။
• ကင္ဆာကို ေစာေစာသိေအာင္ သားအိမ္ဝကင္ဆာအတြက္ PAP test လုပ္ရမယ္။ မျပည့္စံုတဲ့ေနရာမွာ Visual inspection with acetic acid (VIA) နည္းလုပ္ႏိုင္တယ္။ ရင္သားကင္ဆာအတြက္ Mammography ရင္သား ဓါတ္မွန္ လုပ္သင့္တယ္။
• ရင္သားကင္ဆာ၊ သားအိမ္ဝကင္ဆာ၊ ခံတြင္းကင္ဆာနဲ႔ အူမၾကီးကင္ဆာေတြက ေစာေစာသိရင္ ေပ်ာက္ေအာင္ အထိ ကုသႏိုင္တယ္။
• ကေလးေတြမွာျဖစ္တဲ့ လူကီးမီးယားနဲ႔ လင္ဖိုးမားေတြ အျပင္ လူၾကီး က်ားအစိ ဆာကိုးမားက ျပန္႔တာမ်ားေပမဲ့ စနစ္တက် ကုသရင္ အလားအလာ အမ်ားၾကီးေကာင္းတယ္။ ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။
• ကင္ဆာကို ေပ်ာက္ေအာင္မကုႏိုင္၊ စင္ေအာင္လုပ္မေပးႏိုင္ေပမဲ့ သက္သာေအာင္လုပ္တဲ့နည္း Palliative care ကေန ခံစားရတာေတြကို အမ်ားၾကီး သက္ေသာေစတယ္။
• လူမႈေရးနဲ႔ စိတ္ဓါတ္ေရးရာ ျမွင့္တင္ေပးတာေတြက လူနာကို မ်ားစြာ သက္သာရာ ရေစတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...