သိေကာင္းစရာ အျဖာျဖာ ကင္ဆာေရာဂါ
ကင္ဆာေရာဂါ ဟူသည္
ကင္ဆာ ေရာဂါဟာ ကူးစက္ တတ္တဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ သလို မ်ဳိး႐ိုးလိုက္ၿပီး ျဖစ္ပြား တတ္တဲ့ ေရာဂါလည္း မဟုတ္ဘဲ ေရာဂါမ်ဳိးကြဲ ရာေက်ာ္မက ျဖစ္ပြားတတ္ရာ ေရာဂါအစု ပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ခုထက္ ထိလည္း ကင္ဆာ ေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္း သြားေအာင္ ကုသေပးႏိုင္ စြမ္းရွိတဲ့ ေဆးရယ္လို႔ မေပၚေသးပါ။ ကင္ဆာ ေရာဂါဟာ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္အတြင္းမွာ အျမစ္တြယ္ၿပီ ဆုိတာနဲ႔ ေထာင္ေသာင္းမက အမ်ဳိးအမည္ ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ေရာဂါဘယ ဆက္ႏႊယ္ ႀကီးထြား ျပန္႔ပြားမႈ အလြန္ ျမန္ဆန္တဲ့ ေရာဂါမ်ဳိးျဖစ္ သလို ကုသရ အလြန္ခက္ခဲတဲ့ ေရာဂါမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါဟာ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ေလ့ ရွိသလို ကုသထုံးနည္းလည္း မတူညီ ကြဲျပားၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိေရာက္စြာ ကု သေပးစြမ္းႏိုင္မႈ မရွိေသးဘဲ ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္းေတြဆီကိုသြားေရာက္ၿပီး ေသြးစစ္ခံယူကာ ေရာဂါအေျဖရွာ ၾကရသလို၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ စမ္း သပ္ကုသကာ ေရာဂါ အေျဖ ရွာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းမွာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ဆဲလ္ကလပ္စည္း အခ်ဳိ႕ဟာ ကစဥ္႔ကလ်ားျဖစ္ကာ ႀကီးထြားျပန္႔ပြားလာၿပီး ဆဲလ္မ်ားရဲ႕ သာ မန္ျဖစ္ပ်က္ေနက် ဇီဝဓာတု ဂုဏ္သတၱိမ်ားေျပာင္းသြားကာ ဆဲလ္မ်ား ပ်က္စီးကုန္တဲ့ သြင္ျပင္ လကၡဏာ ျဖစ္ေပၚျခင္းပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းက ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းပဲျဖစ္သလို အသားဝါ အသည္းေရာင္ေရာဂါကလည္း ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေျခခံ အေၾကာင္းအရင္း တစ္ခုပင္ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ဳိးအမည္မ်ားမွာ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ အစာမ်ဳိျပြန္ ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ လည္ပင္းကင္ဆာ၊ အမ်ဳိးသား အဂၤါကင္ဆာနဲ႔ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္ အတြင္းမွာ တစ္ခါတစ္ရံ ကူးစက္ ျဖစ္ပြားတတ္ေလ့ရွိတဲ့ ေသြးကင္ဆာ၊ ေဟာဂ်ကင္ဆာ၊ ဆီးအိမ္ ကင္ဆာ၊ အေရျပားကင္ဆာ၊ အ႐ိုး ကင္ဆာ၊ အသားကင္ဆာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆုံး ေရာဂါမွာေတာ့ ခံတြင္း ကင္ဆာေရာဂါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာဇာစ္ျမစ္ နိဒါန္းအစ
ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ ေျမျမႇဳပ္သၿဂိဳဟ္ထားတဲ့ လူေသအေလာင္း မ်ားကို တူးေဖာ္ ၾကည့္႐ႈေလ့လာရာမွာ ကင္ဆာေရာဂါ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့မႈ အေထာက္အထားမ်ား ေတြ႕ရွိ ခဲ့တာလု႔ိ ဆုိပါတယ္။ အဲ့ဒီအျပင္ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ကာလသကၠရာဇ္ ၄၃ဝ ခုႏွစ္တုန္းက ဂရိလူမ်ဳိး သမိုင္းဆရာ တစ္ဦးရဲ႕ မွတ္တမ္း တင္ထားခ်က္အရ ဆိုရင္ ပါရွားႏိုင္ငံကို မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဘုရင္ဒါရင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးမွာ ရင္သားေပၚ အက်ိတ္ႀကီးျဖစ္ ကာအရွက္ႀကီးရွာသမို႔ ျပသကုသမႈ မခံယူဘဲေန ခဲ့ရာ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် တျဖည္းျဖည္း အက်ိတ္ႀကီးထြားလာေတာ့မွ သမားေတာ္နဲ႔ ျပသကုသခဲ့ေပမယ့္ အခ်ိန္လင့္အနာရင့္လို႔ အသက္ဆုံးပါးသြား ခဲ့ရပါတယ္လို႔ ဆို ထားပါတယ္။ ၁၇၇၅ ခုႏွစ္က လူ႔သမိုင္းမွာ ပထမဆုံး မွတ္တမ္းတင္ခံခ့ဲရတဲ့ အလုပ္ခြင္ အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ကေတာ့ မီးခိုးေခါင္းတိုင္ အမႈိက္လွဲ သမားမ်ားရဲ႕ ေဝွးေစ့ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အျမင့္ဆုံးအပူခ်ိန္ကေန ေက်ာက္မီးေသြး ကတၱရာထုတ္လုပ္တဲ့ စက္႐ုံေတြက အလုပ္သမားမ်ား ရဲ႕လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္းနဲ႔ ဦးေခါင္းေတြ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္မွာ ပထမဦးဆုံးကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈေတြ႕ရွိခ်က္ အေနနဲ႔ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားကေန ေဖာ္စပ္ထုတ္ယူ တဲ့ ဆိုးေဆးထုတ္လုပ္ သူ မ်ားရဲ႕ဆီးအိတ္အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားၾကျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ လူမ်ား အသုံးျပဳေနၾကတဲ့ ဓာတုပစၥည္းမ်ားကေန ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရ တာျဖစ္တယ္ လို႔ ဂ်ပန္သုေတသီ ႏွစ္ဦးျဖစ္သူ ယာမာဂီဝါနဲ႔ အီခ်ီကာဝါတို႔က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၿပီး ယုန္သတၱဝါ ေကာင္ရဲ႕ နားရြက္မွာ ေက်ာက္မီးေသြး ကတၱရာ အႀကိ မ္ႀကိမ္အခါခါ သုတ္လိမ္းျပကာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားပုံကို သက္ေသထူျပသ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အစားအစာနဲ႔ ေဆးဝါး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ကေန တိရစၧာန္မ်ားကို ႏိုက္ထ႐ိုက္ဆားမ်ား အစာမ်ားမွာ ထည့္တိုက္ေကြၽးၿပီး စမ္းသပ္ ၾကည့္ခဲ့ရာ တိရစၧာန္မ်ားရဲ႕ ကိုယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ျပန္ရည္ ေၾကာအဖြဲ႕မွာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ပံုကိုသတင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရန္ကုန္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး၊ ကင္ဆာ ေရာဂါအထူးကုဌာနကေန ေလ့လာထား ခ်က္အရ ကင္ဆာ ေရာဂါ လူနာဦးေရဟာ အျခား ေရာဂါလူနာမ်ားအနက္ ၂ ရာခိုင္ ႏႈန္းရွိသလို ျပည္တြင္းရွိ ေဆး႐ုံမ်ားမွာ ေရာဂါသည္ ေပါင္း ၂၄ဝဝ ေက်ာ္ ရွိကာ ရန္ ကုန္ ေဆး႐ုံမွာ တက္ေရာက္ကုသမႈခံ ယူသူ ကင္ဆာေရာဂါသည္ ၂၇ဝဝ ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔ ၁၉၉၁ခုႏွစ္၊ ေမလထုတ္ ဆရာဝန္တင္ေရႊရဲ႕ “အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္လွ်င္” စာ အုပ္မွာဆိုထားတာ ဖတ္႐ႈ သိရွိရပါတယ္။ ၁၉၅၈ခုႏွစ္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ လက္ထက္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကင္ဆာေရာဂါကု ဌာနကို စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားရျခင္းအေၾကာင္း
တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈ နည္းပါးၿပီး အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္က်သူမ်ား၊ အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားသူမ်ား၊ မီးဖြားစဥ္ သားအိမ္မွာ ဒဏ္ရာရခဲ့တာကို မခ်ဳပ္ဘဲထားသူမ်ားဟာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ပြား တတ္ၾကပါ တယ္။ အရက္ေသ စာေသာက္စားၿပီး အပူအစပ္မ်ား စားလြန္းသူမ်ားဟာ အစာအိမ္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားၾက ပါတယ္။ အပ်ဳိႀကီး အိမ္ေ ထာင္ျပဳတဲ့အခါ ကေလးမရသူမ်ားနဲ႔ ႏုိ႔မတိုက္ဘဲ ႏုိ႔ဘူးတိုက္ေကြၽးတဲ့ မိခင္မ်ားဟာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားၾကပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း အေ လ့ျပဳျခင္း၊ ကြမ္းစားတဲ့အခါ ကြမ္းဖတ္ကုိမ်ဳိခ်သူမ်ား၊ ကြမ္းဖတ္ကို ပါးေစာင္မွာ ၾကာၾကာငံု ထားမႈျပဳသူမ်ားနဲ႔ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းအေလ့ လြန္စြာျပဳမူ သူမ်ားဟာ အဆုတ္ကင္ဆာ ေရာဂါနဲ႔ လည္ပင္းကင္ဆာ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား ၾကပါတယ္။ ေနပူစပ္ခါးမွာ တံလွ်ပ္ျပင္ထဲ ကာလၾကာျမင့္စြာ သြားလာ လႈပ္ရွားေနသူမ်ားဟာ အေရျပား ကင္ဆာျဖစ္ပြား ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားတတ္မႈ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေဆးပညာရွင္မ်ားရဲ႕ အဆိုပင္ျဖစ္တယ္လို႔ ဖတ္႐ႈ သိရွိရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ လူအမ်ားစားသံုးတဲ့ အစားအစာမ်ားကို ၾကာရွည္ခံ ပစၥည္းအျဖစ္ ထားရွိဖို႔ ဆိုဒီယမ္ႏုိက္ထ႐ိုက္နဲ႔ ပိုတက္စီယမ္ႏုိက္ထ႐ိုက္မ်ား ထည့္သြင္း အသံုးျပဳျခင္းကလည္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မ်ားေစပါ တယ္။ ဒီလိုပဲ လူမ်ား ေသာက္သုံးတဲ့ ေရထဲမွာလည္း ႏိုက္ထ႐ိုက္ဆား ပါရွိတတ္တာမို႔ ေရေသာက္သုံး သူရဲ႕ အူလမ္း ေၾကာင္းထဲက ဘက္တီးရီးယား မ်ားရဲ႕ ေရာဂါကူးစက္ ျပန္႔ပြားျခင္းကေန ႏုိက္ထ႐ိုက္ ဆားမ်ားတျဖစ္လဲ ေျပာင္းသြားကာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အစ ပ်ဳိးေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ လူမႈဝန္း က်င္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ဓာတ္ ခြဲခန္းမ်ား၊ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ားနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း ဓာတုပစၥည္း မ်ားအသံုးျပဳအလုပ္ လုပ္ေနၾကတာမို႔ ဓာတ္ေငြ႕ေရာ၊ အခုိး အေငြ႕မ်ားပါ ႐ွဴ႐ႈိက္သြင္း ေနၾကရလို႔ ကာဆီႏုိဂ်င္အေနနဲ႔ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းမွ ကိုယ္ တြင္းေရာက္ရွိသြားရာ ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ပြားေစ ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ေၾကြလြင့္ခဲ့ရသည့္ အႏုပညာရွင္မ်ား
ခုဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကင္ဆာေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးကုိ ဦးလွထြန္း ဦးစီးတည္ေထာင္တဲ့ ေမတၱာရိပ္မြန္ ကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္းက အားသြန္ခြန္စုိက္ႀကိဳး ပမ္းရြက္ေဆာင္ေန သလုိ ကင္ဆာေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ က်န္းမာေရး အသိပညာ ေပးႏိႈးေဆာ္စည္း႐ုံး ကူညီအားေပး ေနၾကတဲ့ အသင္းအဖြဲ႕မ်ား၊ လူ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ကုိယ္ထူကုိယ္ထ စြမ္းစြမ္းတမံ ႀကိဳးပမ္းရြက္ ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါဟာ အေတာ္ပင္ ေၾကာက္စရာေကာင္းလွၿပီး အမ်ိဳးအမည္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားျပားတာမုိ႔ လူတုိင္းဟာ ကင္ ဆာေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအတြက္ က်န္းမာေရးအသိ က်န္းမာေရးသတိ ရွိသင့္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏုပညာ နယ္ပယ္ကေန ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေၾကြလြင့္ေပ်ာက္ဆုံး သြားခဲ့ၾကတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြ ကေတာ့ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရး ဆရာ ေမာင္ဝံသ၊ စာေရးဆရာ မင္းလူ၊ ဝတၴဳဆရာ ေဝဖန္ေရးဆရာ ေမာင္တင့္ဆင့္၊ စာေရးဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မုိးဟိန္းတုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းစာ ဆရာ၊ စာေရး ဆရာ ေမာင္ဝံသဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီယာ ေလာကအတြက္ အက်ိဳးရွိေစခဲ့တဲ့ စာအုပ္စာတန္း မ်ားျပဳစု ေရးသားခဲ့သူျဖစ္သလုိ ဘာသာျပန္စာေပနဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ အႏုပညာရသ ေဆာင္းပါးမ်ား ကုိလည္း မ်ားစြာေရးသားဖန္တီး တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ဆရာမင္းလူဆုိရင္ ဝတၴဳ တုိမ်ားစြာနဲ႔ ဝတၴဳရွည္လုံးခ်င္း မ်ားစြာ ေရးသားဖန္တီးကာ ထုတ္ေဝ ထြက္ရွိခဲ့သူျဖစ္သလုိ ကုိယ္ပုိင္အႏုပညာဟန္နဲ႔ ျမန္ မာစာေပေလာ ကမွာ မင္းလူ ေရးဟန္ရယ္လုိ႔ ေျပာစမွတ္ျပဳ ေလာက္ေအာင္ နာမည္တစ္လုံး တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ဇာတ္လမ္း ဇာတ္အိမ္အသစ္ အဆန္းမ်ားနဲ႔ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ၫႊန္း မ်ားကုိလည္း ဖန္တီးေရးသားခဲ့ သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ ေမာင္တင့္ဆင့္ ဆုိရင္လည္းျမန္မာ စာေပေလာကမွာ စာေပေဝဖန္ ေရးမွာ လက္သံေျပာင္ခဲ့သူျဖစ္ သလုိ အႏု ပညာကုိယ္ပုိင္ဟန္ ကုိယ္ပုိင္မူနဲ႔ နာမည္တစ္လုံး ကုိ ရသဝတၴဳတုိ၊ ဝတၴဳရွည္မ်ားစြာ ေရးသားဖန္တီးခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ဗီဒီယုိဇာတ္ၫႊန္းမ်ားကုိလည္း ေရးသားဖန္ တီး ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မိုးဟိန္းဆုိရင္ ႏုိင္ငံေက်ာ္ ရသဝတၴဳစာေရး ဆရာမ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလးရဲ႕ အႏုပညာ ေသြးမ်ိဳးဆက္သား တစ္ဦးျဖစ္သလုိ လူငယ္မ်ားကုိ စာေပဒါန အျဖစ္ မေသခင္က အပတ္စဥ္ အဂၤလိပ္စာ အခမဲ့ သင္တန္းဖြင့္လွစ္ကာ သင္ၾကား ေပးခဲ့ၿပီး တတ္ႏုိင္သမွ် လူမႈ ကူညီေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း လုပ္ကုိင္ခဲ့သူ ပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။ ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မုိးဟိန္းဟာ မကြယ္ လြန္ခင္က ကင္ဆာ ေရာဂါေဝဒနာရွင္ရဲ႕ အေတြးအျမင္ ဒႆနနဲ႔ ေလာကဓံ အန္တုခဲ့ပုံကုိ ေဆာင္းပါး ေရးျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာ ေအာင္ ႏုိင္စြာ ေရးျဖစ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးဟာလည္း ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္မုိးဟိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လူ႔ဘဝခရီး ေနာက္ဆုံး အမွတ္တရ တသသ လြမ္းေမာ ဖြယ္ေကာင္းစရာ ရသ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္အျဖစ္ တင္က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျမန္မာ စာေပအႏုပညာ ေလာကမွာ သူ႕ ေနရာနဲ႔သူ အက်ိဳးျပဳေနၾကတဲ့ အႏုပညာၾကယ္ပြင့္မ်ားကုိ မရဏ မင္းထံ အေရာက္ပုိ႔ လုိက္တဲ့ အသံတိတ္ လက္ေျဖာင့္ လူသတ္သမား ကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ အဓိကျဖစ္ပြားႏုိင္စရာမ်ားကုိ လူမႈဝန္းက်င္အတြင္းမွာ က်န္းမာေရးအသိ၊ က်န္းမာေရးသတိရွိၾကဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ မိမိတို႔ေနထုိင္တဲ့ၿမိဳ႕ ရြာေတြ မွာရွိတဲ့ ေဆး႐ုံ၊ေဆးခန္းေတြမွာ အပတ္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လစဥ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္တစ္ႀကိမ္တစ္ခါေလာက္မွ သြားေရာက္လုိ႔ ေသြးစစ္ခံယူကာ ျပသ စစ္ေဆး ၾကဖုိ႔လည္း အထူး လုိအပ္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါဟာ ျဖစ္ပြားႏုိင္မႈရဲ႕ အဓိကတရားခံႀကီး ျဖစ္တဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း အလြန္အကြၽံ ျပဳမႈကုိ လူသားအားလုံးက ေရွာင္ၾကဥ္ၾကရမွာ ျဖစ္ၾက သလုိပဲ ” ကင္ဆာေရာဂါ သက္ကယ္ရာ ေစာစြာျပသကုသၾက” ဆုိတဲ့ က်န္းမာေရးအသိ ပညာေပး ေဆာင္ပုဒ္ဆုိ စကားအတုိင္း တစ္ကုိယ္ရည္သန္႔ရွင္းစြာ လူမႈဘဝ ေနထုိင္မႈက အစျပဳကာ လူမႈဝန္းက်င္ တစ္ခုလုံးက်န္းမာေရးအသိပညာေပးၿပီး ေရာဂါ အေျဖရွာမႈမ်ားကုိ လူသား အားလုံးကေန လက္ဆင့္ ကမ္းၿပီး ကင္ဆာေရာဂါ ေအာင္ႏုိင္ေရး က်န္းမာေရးခရီး ရွည္ႀကီးႏွင္ၾကရင္း ခႏၶာႀက႕ံခိုင္သန္မာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါ ေတာ့တယ္။
လင္းထိပ္သွ်င္
စာကိုး-ဆရာဝန္တင္ေရႊ၏ ” အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္လွ်င္” ၊ တကၠသိုလ္ခင္ေမာင္ေဇာ္၏ ” အႏၲရာယ္ျပြမ္းသည့္ လူသားဝန္းက်င္”
ကင္ဆာ ေရာဂါဟာ ကူးစက္ တတ္တဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ သလို မ်ဳိး႐ိုးလိုက္ၿပီး ျဖစ္ပြား တတ္တဲ့ ေရာဂါလည္း မဟုတ္ဘဲ ေရာဂါမ်ဳိးကြဲ ရာေက်ာ္မက ျဖစ္ပြားတတ္ရာ ေရာဂါအစု ပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ခုထက္ ထိလည္း ကင္ဆာ ေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္း သြားေအာင္ ကုသေပးႏိုင္ စြမ္းရွိတဲ့ ေဆးရယ္လို႔ မေပၚေသးပါ။ ကင္ဆာ ေရာဂါဟာ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္အတြင္းမွာ အျမစ္တြယ္ၿပီ ဆုိတာနဲ႔ ေထာင္ေသာင္းမက အမ်ဳိးအမည္ ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာ ေရာဂါဘယ ဆက္ႏႊယ္ ႀကီးထြား ျပန္႔ပြားမႈ အလြန္ ျမန္ဆန္တဲ့ ေရာဂါမ်ဳိးျဖစ္ သလို ကုသရ အလြန္ခက္ခဲတဲ့ ေရာဂါမ်ဳိးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါဟာ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ေလ့ ရွိသလို ကုသထုံးနည္းလည္း မတူညီ ကြဲျပားၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိေရာက္စြာ ကု သေပးစြမ္းႏိုင္မႈ မရွိေသးဘဲ ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္းေတြဆီကိုသြားေရာက္ၿပီး ေသြးစစ္ခံယူကာ ေရာဂါအေျဖရွာ ၾကရသလို၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ စမ္း သပ္ကုသကာ ေရာဂါ အေျဖ ရွာေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းမွာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းရွိ ဆဲလ္ကလပ္စည္း အခ်ဳိ႕ဟာ ကစဥ္႔ကလ်ားျဖစ္ကာ ႀကီးထြားျပန္႔ပြားလာၿပီး ဆဲလ္မ်ားရဲ႕ သာ မန္ျဖစ္ပ်က္ေနက် ဇီဝဓာတု ဂုဏ္သတၱိမ်ားေျပာင္းသြားကာ ဆဲလ္မ်ား ပ်က္စီးကုန္တဲ့ သြင္ျပင္ လကၡဏာ ျဖစ္ေပၚျခင္းပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းက ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းပဲျဖစ္သလို အသားဝါ အသည္းေရာင္ေရာဂါကလည္း ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေျခခံ အေၾကာင္းအရင္း တစ္ခုပင္ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါ အမ်ဳိးအမည္မ်ားမွာ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ အစာမ်ဳိျပြန္ ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အဆုတ္ကင္ဆာ၊ လည္ပင္းကင္ဆာ၊ အမ်ဳိးသား အဂၤါကင္ဆာနဲ႔ လူ႔ခႏၶာ ကိုယ္ အတြင္းမွာ တစ္ခါတစ္ရံ ကူးစက္ ျဖစ္ပြားတတ္ေလ့ရွိတဲ့ ေသြးကင္ဆာ၊ ေဟာဂ်ကင္ဆာ၊ ဆီးအိမ္ ကင္ဆာ၊ အေရျပားကင္ဆာ၊ အ႐ိုး ကင္ဆာ၊ အသားကင္ဆာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆုံး ေရာဂါမွာေတာ့ ခံတြင္း ကင္ဆာေရာဂါပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကင္ဆာဇာစ္ျမစ္ နိဒါန္းအစ
ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝဝ ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ ေျမျမႇဳပ္သၿဂိဳဟ္ထားတဲ့ လူေသအေလာင္း မ်ားကို တူးေဖာ္ ၾကည့္႐ႈေလ့လာရာမွာ ကင္ဆာေရာဂါ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့မႈ အေထာက္အထားမ်ား ေတြ႕ရွိ ခဲ့တာလု႔ိ ဆုိပါတယ္။ အဲ့ဒီအျပင္ ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီ ကာလသကၠရာဇ္ ၄၃ဝ ခုႏွစ္တုန္းက ဂရိလူမ်ဳိး သမိုင္းဆရာ တစ္ဦးရဲ႕ မွတ္တမ္း တင္ထားခ်က္အရ ဆိုရင္ ပါရွားႏိုင္ငံကို မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဘုရင္ဒါရင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးမွာ ရင္သားေပၚ အက်ိတ္ႀကီးျဖစ္ ကာအရွက္ႀကီးရွာသမို႔ ျပသကုသမႈ မခံယူဘဲေန ခဲ့ရာ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် တျဖည္းျဖည္း အက်ိတ္ႀကီးထြားလာေတာ့မွ သမားေတာ္နဲ႔ ျပသကုသခဲ့ေပမယ့္ အခ်ိန္လင့္အနာရင့္လို႔ အသက္ဆုံးပါးသြား ခဲ့ရပါတယ္လို႔ ဆို ထားပါတယ္။ ၁၇၇၅ ခုႏွစ္က လူ႔သမိုင္းမွာ ပထမဆုံး မွတ္တမ္းတင္ခံခ့ဲရတဲ့ အလုပ္ခြင္ အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ကေတာ့ မီးခိုးေခါင္းတိုင္ အမႈိက္လွဲ သမားမ်ားရဲ႕ ေဝွးေစ့ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အျမင့္ဆုံးအပူခ်ိန္ကေန ေက်ာက္မီးေသြး ကတၱရာထုတ္လုပ္တဲ့ စက္႐ုံေတြက အလုပ္သမားမ်ား ရဲ႕လက္ေမာင္း၊ လည္ပင္းနဲ႔ ဦးေခါင္းေတြ အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၈၉၅ ခုႏွစ္မွာ ပထမဦးဆုံးကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈေတြ႕ရွိခ်က္ အေနနဲ႔ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားကေန ေဖာ္စပ္ထုတ္ယူ တဲ့ ဆိုးေဆးထုတ္လုပ္ သူ မ်ားရဲ႕ဆီးအိတ္အတြင္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားၾကျခင္းပဲျဖစ္တယ္။ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ လူမ်ား အသုံးျပဳေနၾကတဲ့ ဓာတုပစၥည္းမ်ားကေန ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားရ တာျဖစ္တယ္ လို႔ ဂ်ပန္သုေတသီ ႏွစ္ဦးျဖစ္သူ ယာမာဂီဝါနဲ႔ အီခ်ီကာဝါတို႔က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ၿပီး ယုန္သတၱဝါ ေကာင္ရဲ႕ နားရြက္မွာ ေက်ာက္မီးေသြး ကတၱရာ အႀကိ မ္ႀကိမ္အခါခါ သုတ္လိမ္းျပကာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားပုံကို သက္ေသထူျပသ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အစားအစာနဲ႔ ေဆးဝါး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ကေန တိရစၧာန္မ်ားကို ႏိုက္ထ႐ိုက္ဆားမ်ား အစာမ်ားမွာ ထည့္တိုက္ေကြၽးၿပီး စမ္းသပ္ ၾကည့္ခဲ့ရာ တိရစၧာန္မ်ားရဲ႕ ကိုယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ျပန္ရည္ ေၾကာအဖြဲ႕မွာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရွိခဲ့ပံုကိုသတင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရန္ကုန္ ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး၊ ကင္ဆာ ေရာဂါအထူးကုဌာနကေန ေလ့လာထား ခ်က္အရ ကင္ဆာ ေရာဂါ လူနာဦးေရဟာ အျခား ေရာဂါလူနာမ်ားအနက္ ၂ ရာခိုင္ ႏႈန္းရွိသလို ျပည္တြင္းရွိ ေဆး႐ုံမ်ားမွာ ေရာဂါသည္ ေပါင္း ၂၄ဝဝ ေက်ာ္ ရွိကာ ရန္ ကုန္ ေဆး႐ုံမွာ တက္ေရာက္ကုသမႈခံ ယူသူ ကင္ဆာေရာဂါသည္ ၂၇ဝဝ ေက်ာ္ရွိတယ္လုိ႔ ၁၉၉၁ခုႏွစ္၊ ေမလထုတ္ ဆရာဝန္တင္ေရႊရဲ႕ “အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္လွ်င္” စာ အုပ္မွာဆိုထားတာ ဖတ္႐ႈ သိရွိရပါတယ္။ ၁၉၅၈ခုႏွစ္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ လက္ထက္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကင္ဆာေရာဂါကု ဌာနကို စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားရျခင္းအေၾကာင္း
တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းမႈ နည္းပါးၿပီး အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္က်သူမ်ား၊ အိမ္ေထာင္ဆက္မ်ားသူမ်ား၊ မီးဖြားစဥ္ သားအိမ္မွာ ဒဏ္ရာရခဲ့တာကို မခ်ဳပ္ဘဲထားသူမ်ားဟာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ပြား တတ္ၾကပါ တယ္။ အရက္ေသ စာေသာက္စားၿပီး အပူအစပ္မ်ား စားလြန္းသူမ်ားဟာ အစာအိမ္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားၾက ပါတယ္။ အပ်ဳိႀကီး အိမ္ေ ထာင္ျပဳတဲ့အခါ ကေလးမရသူမ်ားနဲ႔ ႏုိ႔မတိုက္ဘဲ ႏုိ႔ဘူးတိုက္ေကြၽးတဲ့ မိခင္မ်ားဟာ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ပြားၾကပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း အေ လ့ျပဳျခင္း၊ ကြမ္းစားတဲ့အခါ ကြမ္းဖတ္ကုိမ်ဳိခ်သူမ်ား၊ ကြမ္းဖတ္ကို ပါးေစာင္မွာ ၾကာၾကာငံု ထားမႈျပဳသူမ်ားနဲ႔ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းအေလ့ လြန္စြာျပဳမူ သူမ်ားဟာ အဆုတ္ကင္ဆာ ေရာဂါနဲ႔ လည္ပင္းကင္ဆာ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား ၾကပါတယ္။ ေနပူစပ္ခါးမွာ တံလွ်ပ္ျပင္ထဲ ကာလၾကာျမင့္စြာ သြားလာ လႈပ္ရွားေနသူမ်ားဟာ အေရျပား ကင္ဆာျဖစ္ပြား ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားတတ္မႈ အေၾကာင္းအရင္းမ်ား ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေဆးပညာရွင္မ်ားရဲ႕ အဆိုပင္ျဖစ္တယ္လို႔ ဖတ္႐ႈ သိရွိရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ လူအမ်ားစားသံုးတဲ့ အစားအစာမ်ားကို ၾကာရွည္ခံ ပစၥည္းအျဖစ္ ထားရွိဖို႔ ဆိုဒီယမ္ႏုိက္ထ႐ိုက္နဲ႔ ပိုတက္စီယမ္ႏုိက္ထ႐ိုက္မ်ား ထည့္သြင္း အသံုးျပဳျခင္းကလည္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မ်ားေစပါ တယ္။ ဒီလိုပဲ လူမ်ား ေသာက္သုံးတဲ့ ေရထဲမွာလည္း ႏိုက္ထ႐ိုက္ဆား ပါရွိတတ္တာမို႔ ေရေသာက္သုံး သူရဲ႕ အူလမ္း ေၾကာင္းထဲက ဘက္တီးရီးယား မ်ားရဲ႕ ေရာဂါကူးစက္ ျပန္႔ပြားျခင္းကေန ႏုိက္ထ႐ိုက္ ဆားမ်ားတျဖစ္လဲ ေျပာင္းသြားကာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ အစ ပ်ဳိးေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလိုပဲ လူမႈဝန္း က်င္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ဓာတ္ ခြဲခန္းမ်ား၊ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမ်ားနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားမွာလည္း ဓာတုပစၥည္း မ်ားအသံုးျပဳအလုပ္ လုပ္ေနၾကတာမို႔ ဓာတ္ေငြ႕ေရာ၊ အခုိး အေငြ႕မ်ားပါ ႐ွဴ႐ႈိက္သြင္း ေနၾကရလို႔ ကာဆီႏုိဂ်င္အေနနဲ႔ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းမွ ကိုယ္ တြင္းေရာက္ရွိသြားရာ ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ပြားေစ ပါတယ္။
ကင္ဆာေရာဂါႏွင့္ ေၾကြလြင့္ခဲ့ရသည့္ အႏုပညာရွင္မ်ား
ခုဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကင္ဆာေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးကုိ ဦးလွထြန္း ဦးစီးတည္ေထာင္တဲ့ ေမတၱာရိပ္မြန္ ကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္းက အားသြန္ခြန္စုိက္ႀကိဳး ပမ္းရြက္ေဆာင္ေန သလုိ ကင္ဆာေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ က်န္းမာေရး အသိပညာ ေပးႏိႈးေဆာ္စည္း႐ုံး ကူညီအားေပး ေနၾကတဲ့ အသင္းအဖြဲ႕မ်ား၊ လူ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ကုိယ္ထူကုိယ္ထ စြမ္းစြမ္းတမံ ႀကိဳးပမ္းရြက္ ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါဟာ အေတာ္ပင္ ေၾကာက္စရာေကာင္းလွၿပီး အမ်ိဳးအမည္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားျပားတာမုိ႔ လူတုိင္းဟာ ကင္ ဆာေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအတြက္ က်န္းမာေရးအသိ က်န္းမာေရးသတိ ရွိသင့္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အႏုပညာ နယ္ပယ္ကေန ကင္ဆာေရာဂါေၾကာင့္ ေၾကြလြင့္ေပ်ာက္ဆုံး သြားခဲ့ၾကတဲ့ အႏုပညာရွင္ေတြ ကေတာ့ သတင္းစာဆရာ၊ စာေရး ဆရာ ေမာင္ဝံသ၊ စာေရးဆရာ မင္းလူ၊ ဝတၴဳဆရာ ေဝဖန္ေရးဆရာ ေမာင္တင့္ဆင့္၊ စာေရးဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မုိးဟိန္းတုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတင္းစာ ဆရာ၊ စာေရး ဆရာ ေမာင္ဝံသဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ သတင္းမီဒီယာ ေလာကအတြက္ အက်ိဳးရွိေစခဲ့တဲ့ စာအုပ္စာတန္း မ်ားျပဳစု ေရးသားခဲ့သူျဖစ္သလုိ ဘာသာျပန္စာေပနဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ အႏုပညာရသ ေဆာင္းပါးမ်ား ကုိလည္း မ်ားစြာေရးသားဖန္တီး တည္ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္ ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ဆရာမင္းလူဆုိရင္ ဝတၴဳ တုိမ်ားစြာနဲ႔ ဝတၴဳရွည္လုံးခ်င္း မ်ားစြာ ေရးသားဖန္တီးကာ ထုတ္ေဝ ထြက္ရွိခဲ့သူျဖစ္သလုိ ကုိယ္ပုိင္အႏုပညာဟန္နဲ႔ ျမန္ မာစာေပေလာ ကမွာ မင္းလူ ေရးဟန္ရယ္လုိ႔ ေျပာစမွတ္ျပဳ ေလာက္ေအာင္ နာမည္တစ္လုံး တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး ဇာတ္လမ္း ဇာတ္အိမ္အသစ္ အဆန္းမ်ားနဲ႔ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ၫႊန္း မ်ားကုိလည္း ဖန္တီးေရးသားခဲ့ သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ ေမာင္တင့္ဆင့္ ဆုိရင္လည္းျမန္မာ စာေပေလာကမွာ စာေပေဝဖန္ ေရးမွာ လက္သံေျပာင္ခဲ့သူျဖစ္ သလုိ အႏု ပညာကုိယ္ပုိင္ဟန္ ကုိယ္ပုိင္မူနဲ႔ နာမည္တစ္လုံး ကုိ ရသဝတၴဳတုိ၊ ဝတၴဳရွည္မ်ားစြာ ေရးသားဖန္တီးခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ဗီဒီယုိဇာတ္ၫႊန္းမ်ားကုိလည္း ေရးသားဖန္ တီး ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မိုးဟိန္းဆုိရင္ ႏုိင္ငံေက်ာ္ ရသဝတၴဳစာေရး ဆရာမ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလးရဲ႕ အႏုပညာ ေသြးမ်ိဳးဆက္သား တစ္ဦးျဖစ္သလုိ လူငယ္မ်ားကုိ စာေပဒါန အျဖစ္ မေသခင္က အပတ္စဥ္ အဂၤလိပ္စာ အခမဲ့ သင္တန္းဖြင့္လွစ္ကာ သင္ၾကား ေပးခဲ့ၿပီး တတ္ႏုိင္သမွ် လူမႈ ကူညီေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း လုပ္ကုိင္ခဲ့သူ ပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။ ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မုိးဟိန္းဟာ မကြယ္ လြန္ခင္က ကင္ဆာ ေရာဂါေဝဒနာရွင္ရဲ႕ အေတြးအျမင္ ဒႆနနဲ႔ ေလာကဓံ အန္တုခဲ့ပုံကုိ ေဆာင္းပါး ေရးျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာ ေအာင္ ႏုိင္စြာ ေရးျဖစ္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးဟာလည္း ဆရာ သားဂ်ာနယ္ေက်ာ္မုိးဟိန္းနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လူ႔ဘဝခရီး ေနာက္ဆုံး အမွတ္တရ တသသ လြမ္းေမာ ဖြယ္ေကာင္းစရာ ရသ ေဆာင္းပါး တစ္ပုဒ္အျဖစ္ တင္က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျမန္မာ စာေပအႏုပညာ ေလာကမွာ သူ႕ ေနရာနဲ႔သူ အက်ိဳးျပဳေနၾကတဲ့ အႏုပညာၾကယ္ပြင့္မ်ားကုိ မရဏ မင္းထံ အေရာက္ပုိ႔ လုိက္တဲ့ အသံတိတ္ လက္ေျဖာင့္ လူသတ္သမား ကေတာ့ ကင္ဆာေရာဂါပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ အဓိကျဖစ္ပြားႏုိင္စရာမ်ားကုိ လူမႈဝန္းက်င္အတြင္းမွာ က်န္းမာေရးအသိ၊ က်န္းမာေရးသတိရွိၾကဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ မိမိတို႔ေနထုိင္တဲ့ၿမိဳ႕ ရြာေတြ မွာရွိတဲ့ ေဆး႐ုံ၊ေဆးခန္းေတြမွာ အပတ္စဥ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လစဥ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္တစ္ႀကိမ္တစ္ခါေလာက္မွ သြားေရာက္လုိ႔ ေသြးစစ္ခံယူကာ ျပသ စစ္ေဆး ၾကဖုိ႔လည္း အထူး လုိအပ္ပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါဟာ ျဖစ္ပြားႏုိင္မႈရဲ႕ အဓိကတရားခံႀကီး ျဖစ္တဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း အလြန္အကြၽံ ျပဳမႈကုိ လူသားအားလုံးက ေရွာင္ၾကဥ္ၾကရမွာ ျဖစ္ၾက သလုိပဲ ” ကင္ဆာေရာဂါ သက္ကယ္ရာ ေစာစြာျပသကုသၾက” ဆုိတဲ့ က်န္းမာေရးအသိ ပညာေပး ေဆာင္ပုဒ္ဆုိ စကားအတုိင္း တစ္ကုိယ္ရည္သန္႔ရွင္းစြာ လူမႈဘဝ ေနထုိင္မႈက အစျပဳကာ လူမႈဝန္းက်င္ တစ္ခုလုံးက်န္းမာေရးအသိပညာေပးၿပီး ေရာဂါ အေျဖရွာမႈမ်ားကုိ လူသား အားလုံးကေန လက္ဆင့္ ကမ္းၿပီး ကင္ဆာေရာဂါ ေအာင္ႏုိင္ေရး က်န္းမာေရးခရီး ရွည္ႀကီးႏွင္ၾကရင္း ခႏၶာႀက႕ံခိုင္သန္မာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ ၾကပါေစလုိ႔ ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါ ေတာ့တယ္။
လင္းထိပ္သွ်င္
စာကိုး-ဆရာဝန္တင္ေရႊ၏ ” အသက္ေလးဆယ္ေက်ာ္လွ်င္” ၊ တကၠသိုလ္ခင္ေမာင္ေဇာ္၏ ” အႏၲရာယ္ျပြမ္းသည့္ လူသားဝန္းက်င္”
ref;Popular Journal
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook