Rubella (ရူဘဲလား)

1. Please tell me Rubella virus disease in kids under 5 years old and how to treat. Thanks!
2. ဂ်ိဳက္သိုး အေႀကာင္း ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိခ်င္လို႔ ကူညီေပးပါ ဆရာရွင့္။ သမီးေလးက အခု တႏွစ္နဲ႔ တစ္လေက်ာ္ ၃ ရက္ေလာက္ ကိုယ္ပူႀကီးျပီး၊ ဒီေန႔မနက္ မ်က္နွာမွာ အနီစက္ျပင္ေလး ေတြျဖစ္ေနရာက ဗမာေဆးခန္း သြားျပေတာ့ ေနမေကာင္းတုန္းက တိုက္ခဲ႔တဲ႔ english ေဆးေႀကာင့္ Alagic ျဖစ္တာ English ေဆးဆရာ နဲ႔ျပျပီးေျဖေဆးေပးမွ ရမွာလို႔ေျပာပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ကေလးအထူးကု ဆရာမႀကီး ဆီေရာက္ေတာ့ ဒါဟာ ဂ်ိဳက္သိုးလို႔ ဆိုတာေႀကာင့္ ဂ်ိဳက္သိုးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ဘာေႀကာင့္ ျဖစ္တတ္တာရယ္။ ဘယ္လိုေနထိုင္ ျပဳစုသင့္တယ္ဆိုတာပါ စံုစံုလင္လင္ေလး အေႀကာင္း ျပန္ေပးပါဆရာ။

• Rubella ကို (ဂ်ိဳက္သိုး) ဆိုတာ ခပ္နီနီဆုိထဲ လက္တင္စကားကေနလာတာပါ။ ၁၈ ရာစုမွာ ဂ်ာမန္ ဆရာဝန္ကေန ေတြ႔လို႔ German measles ဂ်ာမန္ ဝက္သက္ ေရာဂါလို႔ေခၚတယ္။ Three-day measles သံုးရက္ဝက္သက္ လို႔လဲ ေခၚေသးပါတယ္။
• Rubella virus (ရူဘဲလား) ဗိုင္းရပ္စ္ကေနျဖစ္ေစတယ္။ သိပ္မဆိုးဘဲ တခ်ိဳ႕ဆို မသိလိုက္ဘဲ ေပ်ာက္ သြားတယ္။ ၃ ရက္မၾကာတတ္ပါ။
• ခံစားရတာေတြက တုပ္ေကြးနဲ႔တူတယ္။ သိသာတာက အနီစက္ေတြထြက္တာပါ။ Rash (Exanthema) ေခၚတယ္။ မ်က္ႏွာမွာမ်ားတယ္။ ကိုယ္လက္ေတြဆီျပန္႔မယ္။ ၃ ရက္ေနရင္ ညွိဳးသြားေတာ့မယ္။ ကိုယ္နဲနဲပူမယ္။ တက္ေစ့ေလးေတြေရာင္မယ္။ အဆစ္ေတြနာမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ မ်က္စိနာမယ္။ နီတဲ့ေနရာေတြ ကြာက်လာမယ္။
• အာေခါင္အေပ်ာ့ေနရာမွာ ျပည္ဖုေလးေတြထြက္တာကို Forchheimer's sign လို႔ေခၚတယ္။ ၂ဝ% ေလာက္မွာ ျဖစ္တယ္။
• အရြယ္မေရြးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလး သိပ္ငယ္ရင္ (၁ ႏွစ္ေအာက္) အျဖစ္နည္းတယ္။ ၄ဝ ေက်ာ္လဲနည္း တယ္။
• ေမြးကာစကေလးေတြျဖစ္တာကို Congenital rubella syndrome (CRS) ေခၚတယ္။ မိခင္ဆီကေန ကူးလာတာပါ။ ေစာေမြးတတ္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္နည္းမယ္။ ေသြးမံႈနည္းမယ္။ ေသြးအားနည္းမယ္။ အသဲေရာင္မယ္။
• ေမြးရာပါ ရုဘဲလား ဆင္ဒရုမ္းမွာ ဒါေတြေတြ႔ရမယ္။ နာအာရံုေၾကာေၾကာင့္ေလးျခင္း = ၅၈%၊ မ်က္စိ ထိခိုင္ျခင္း (မျမင္လႊာ၊ အတြင္းတိမ္) = ၄၃%၊ ေမြးရာပါႏွလံုးေရာဂါ (PAS, PDA) = ၅ဝ%။
• ႏွလံုးကို ထိခိုက္ရင္ Patent ductus arteriosus ႏွလံုးေသြးေၾကာခ်င္းဆက္ေနတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်က္စိကြယ္ႏိုင္တယ္။ နားမၾကားျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေရျပားမွာျဖစ္တာကို blueberry muffin lesions လို႔ေခၚတယ္။
• လူၾကီးျဖစ္ရင္ဆိုးတတ္လို႔ ‘ၾကီးမွ ဝက္သက္ေပါက္တယ္’ ဆိုတာ ဒီေရာဂါကို ေျပာတာပါ။
• Acquired rubella မိခင္ကေနမဟုတ္ဘဲ ကူးစက္လာတာဆိုရင္ အသက္ရွဴလမ္းအေပၚပိုင္းမွာ ေရာဂါ ရမယ္။ ဆီးထဲ၊ ဝမ္းထဲနဲ႔ အေရျပားမွာ ပိုးပါေနႏိုင္တယ္။ ပိုးဝင္ျပီးေနာက္ ၂-၃ ပါတ္ေနမွ ေရာဂါ လကၡဏာေတြေပးတယ္။
• အထူးသျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ျဖစ္ရင္ ကိုက္ဝန္ကိုထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ ၂ဝ% ကိုယ္ဝန္ပ်က္မယ္။
• ကိုယ္ဝန္ ပဌမ ၅ လအတြင္းျဖစ္ရင္ အထဲကကေလးကိုလဲ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Congenital rubella syndrome (CRS) လို႔ေခၚတယ္။
• CRS ျဖစ္ထားတဲကေလးဆိုရင္ သူ႔ဆီကေန ရက္အေတာ္ၾကာအထိ သူမ်ားကို ကူးေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ ေရွာင္ရမဲ့ကေလးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
• MMR vaccine ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ၁၂-၁၈ လမွာထိုးတယ္။ ဒုတိယအၾကိမ္ကို ၃၆ လမွာ ထပ္ထိုးတယ္။
• MMR ကာကြယ္ေဆးကို အေမရိကန္ဆရာဝန္ Maurice Hilleman ကေနတီထြင္ခဲ့တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ chickenpox ကိုပါကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ MMRV ကာကြယ္ေဆးေပၚလာတယ္။
• MMR ကာကြယ္ေဆးဆိုတာ Measles ဝက္သက္၊ Mumps ပသိေရာင္နဲ႔ Rubella (German measles) ဂ်ာမန္ ဝက္သက္ (ဂ်ိဳက္သိုး) ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ေပးမယ္။
• MMR vaccine ကာကြယ္ေဆးကေန ၈ဝ% ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးတိုင္း ၁၂-၁၅ လအတြင္း ၂ ခါ ထိုးေပးတယ္။ ၄-၆ ႏွစ္မွာ တခါထပ္ထိုးေသးတယ္။
• ယူေကမွာ ကေလးတိုင္းကို ၁၃ လမွာထိုးေပးတယ္။ ေက်ာင္းမသြားမီအရြယ္ ၃-၅ ႏွစ္မွာ တခါ ထပ္ထိုး ေပးတယ္။
• အေမရိကားမွာ ၁၂-၁၅ လအရြယ္မွာထိုးေပးျပီး၊ ၄-၆ ႏွစ္မွာထပ္ထိုးတယ္။
• HIV/AIDS ျဖစ္ေနသူေတြ၊ ကင္ဆာရွိေနသူေတြ၊ စတီရြိဳက္ေဆး ေလာေလာဆယ္ (၂ ပါတ္) ရေန သူေတြ၊ ေဆးကို မတည့္သူေတြကိုေတာ့ ကာကြယ္ေဆးမထိုးပါ။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြက စမ္းသပ္သင့္တယ္။ ေရာဂါခံႏိုင္ရည္မရွိေသးတာသိရရင္ ကာကြယ္ေဆး မထိုး သင့္ပါ။ ေဆးကို သက္ရွိဗိုင္းရပ္စ္ကိုသံုးထားလို႔ျဖစ္တယ္။
• ျဖစ္ေနတဲ့သူကို ဘယ္လိုကုမလဲ၊ ဗိုင္းရပ္စ္ကေနျဖစ္တာတိုင္းလိုဘဲ၊ တိတိက်က်ေဆးမရွိပါ။ ခံစားေန တာ၊ ျဖစ္လာတာကိုၾကည့္ျပီး ကုသေပးရတယ္။
• အနာသက္သာေဆးကိုေတာ့ မလြဲမေသြေပးပါမယ္။ Acetaminophen/Paracetamol/Ibuprofen ေဆးေတြ ေပးမယ္။ ေရဝတ္တိုက္ေပးႏိုင္တယ္။
• Mumps ပသိေရာင္ေရာဂါကိုတြဲဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။

Pregnancy and Rubella ကုိယ္ဝန္ ႏွင့္ ဂ်ာမန္-ဝက္သက္ ကိုသပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...