အမ်ိဳးသမီး လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔

1. ဆရာ ကြၽန္မ သူငယ္ခ်င္းက အခု ကိုယ္ဝန္ရိွေန ပါတယ္။ အသက္က ၂၈ ရိွေနပါၿပီ။ သူအခု မိန္းမကိုယ္ အေပါက္နား ေလာက္မွာ ၾကြက္ႏို႔ေတြ ေပါက္ေနတယ္ ေျပာပါတယ္။ ဆရာဝန္ျပေတာ့ ေဆးထိုး ကုရမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္မွာ စိုးလို္႔ ေဆးခိုးကုလို႔ မရေသးဘူးေျပာပါ တယ္တဲ့။ သူအခု အရမ္းေၾကာက္ေနပါတယ္။ သူ႔မွာေရာဂါပိုး ရေနမလားလို္႔ စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ သူ႔အိမ္ေထာင္ဖက္က အရမ္းမိန္းမ လိုက္စားပါတယ္။ သူကဘာ့ေၾကာင့္ မိန္းမကိုယ္အဝမွာ ႂကြက္ႏို႔ေပါက္ရတာကို သိခ်င္ေနပါတယ္ဆရာ။ ကြၽန္မလည္း ႐ွာေနတာပါ။ ဘာ့ေၾကာင့္ ရႏိုင္တာကို မေတြ႔လို႔ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ဆရာ့ကို ေမးရတာပါ။
2. ဆရာခင္ဗ်ာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏုိ႔ေရာဂါျဖစ္ ႏိုင္ပါသလား။ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါ သလဲ။ အႏၲရာယ္ရွိမရွိနဲ႔ ဘယ္လိုေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသရမလဲဆိုတာ ေျဖၾကားေပးပါခင္ဗ်ာ။

ျဖစ္ပါတယ္။ မနည္းလွပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔ရွိေနေပမဲ့ ကေလးမရတာမျဖစ္ေစပါ။ ကိုယ္ဝန္ကိုလဲ မထိခိုက္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔အတြက္ Imiquimod, Sinecatechins, Podophyllin နဲ႔ Podofilox ေတြကို မသံုးပါနဲ႔။ ခြဲစိတ္တာ လုပ္ခ်င္လုပ္ႏိုင္တယ္။ အတြဲတခုမွာ တေယာက္မယ္ ေရာဂါရေန၊ ျပေနရင္ က်န္တေယာက္မွာလဲ ဘာမွ မျပေပမဲ့ပိုးရွိေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ တေယာက္မွာ အဲလိုေတြ႔တိုင္း ေဖါက္ျပန္သူဆိုျပီး စြပ္စြဲလို႔လဲ မရျပန္ပါ။ HIV ရွိေနသူ လိင္ လမ္းၾကြက္ႏို႔ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ေဆးကုရလဲ ခက္တယ္။ Squamous Cell Carcinoma in Situ ကင္ဆာ ကနဦးျဖစ္ေနသူ အထူးကုနဲ႔ ကုသပါ။ Cervical Warts သားအိမ္ဝ ၾကြက္ႏို႔ကို Biopsy evaluation လုပ္ရမယ္။ အထူးကုသမႈ လုပ္ရမယ္။

တေယာက္မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ရွိေနရင္ သူ႔အေဖၚ (မိန္းမ-ေယာက္်ား) ကိုလဲ ေဆးစစ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးမွာ ျဖစ္ေနတာဆိုရင္ Pap smears သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးတာကို အနည္းဆံုး ၁ ႏွစ္ လုပ္သင့္တယ္။ တကယ္လို႔ ၾကြက္ႏို႔က သားအိမ္ဝမွာ ျဖစ္ေနသူဆိုရင္ ၃-၆ လတခါလုပ္ရမယ္။ (ကြန္ဒြန္) က HIV အတြက္သာမက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ နဲ႔ သားအိမ္အဝ-ကင္ဆာတို႔အတြက္ပါ ကာကြယ္ ရာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ရာေနရာကို (ကြန္ဒြန္) က ဖံုးမထားႏိုင္ရင္ ၾကြက္ႏို႔မွန္သမွ်ကို ကာကြယ္မႈ မေပးႏိုင္ပါ။ လိင္ဆက္တဲ့ အေဖၚဆိုတာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိသင့္တယ္။ ကိုယ့္ အေဖၚ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းကို သစၥာရွိပါေလ။

ေနရာတခုျခင္း
• Vaginal Warts (ဗဂ်ိဳင္းနား) ၾကြက္ႏို႔ကို Liquid nitrogen နဲ႔ Cryotherapy လုပ္ရတယ္။ Cryoprobe မသံုးသင့္ပါ။ ေနာက္တနည္း TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလး လိမ္းႏိုင္တယ္။ ေျခာက္ေသြ႔ပါေစ။ ေဆးမ်ားသြားရင္ Sodium bicarbonate, Liquid soap နဲ႔ေဆးပါ။ တပါတ္ တခါ။
• Urethral Meatus Warts ဆီးသြားေပါက္ၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen နည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ Podophyllin 10%–25% in compound tincture of Benzoin သံုးပါ။ ေဆးမလိမ္ခင္ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ တပါတ္ခါ။
• Anal Warts စအိုၾကြက္ႏို႔ကို Cryotherapy with liquid nitrogen သံုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္ TCA or BCA 80%–90% ပါးပါးေလး သံုးပါ။ ေျခာက္သြားပါေစ။ မ်ားတာကို talc, sodium bicarbonate, or liquid soap နဲ႔ ဓါတ္ပ်ယ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Surgical removal ခြဲစိတ္ကုသပါ။ Intra-anal warts စအိုထဲၾကြက္ႏို႔ အထူးကုနဲ႔ကုသပါ။

1. Podophyllin ေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ (တစ္ရွဴး) ေတြကို ဖ်က္ဆီးျပစ္မယ္။ အနာေပၚမွာသာလိမ္းရမယ္။ ေဆးလိမ္းျပီးေနာက္ ၁-၄ နာရီၾကာရင္ ေဆးေၾကာျပစ္ႏိုင္တယ္။ တပါတ္မွ တခါနဲ႔ ၄-၆ ပါတ္ၾကာႏိုင္ တယ္။ လိုေသးရင္ ဆက္သံုးပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အေနရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္ တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။
2. Podofilox (Condylox) ေဆးက Podophyllin ေဆးနဲ႔ဆင္တယ္။ ဂြမ္းစေလးသံုးျပီး ကိုယ္တိုင္ လိမ္းႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ဆက္တိုက္ လိမ္းပါ။ ၄ ရက္နားပါ။ ေနာက္အဲဒီအတိုင္း ၄ ခါ လည္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မသံုးရပါ။ ေဆးလိမ္းတဲ့ေနရာမွာ အေရခက္မယ္။ နာမယ္။ အနာသစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
3. Bichloroacetic acid (BCA) နဲ႔ Trichloroacetic acid (TCA) အက္စစ္ ၂ မ်ိဳးေဆးကေန ၾကြက္ႏို႔ တစ္ရွဴးေတြကို ဖ်က္ဆီးျပစ္မယ္။ ဆရာဝန္-ဆရာမကေနထည့္ႏိုင္ရင္ ေကာင္းတယ္။ တပါတ္ ၁ ခါသာ ထည့္ရတယ္။ ၄-၆ ခါၾကာႏိုင္တယ္။ ေဆးထည့္ရာေနရာမွာ ပူေလာင္တာ နာတာရွိမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိလဲ သံုးႏိုင္တယ္။
4. Imiquimod (Aldara) (ခရင္မ္) ျဖစ္တယ္။ ခုခံအားကို သက္ေရာက္ေစတယ္။ ညအခ်ိန္ အနာေပၚ လိမ္းရတယ္။ ၆-၁ဝ နာရီၾကာရင္ ေဆးျပစ္ပါ။ တပါတ္မွာ ၃ ရက္၊ ၁၆ ပါတ္အထိ လိမ္းႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိခ်ိန္ မသံုးရပါ။
5. Interferon (အင္တာဖရြန္) ေဆးကိုလဲသံုးတယ္။ ခုခံအားေဆး အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ထိုးေဆးနဲ႔ လိမ္းေဆးရွိတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေနရာမွာ ထိုးတာက ပိုထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးက တုပ္ေကြးလို ခံစားရမယ္။ တျခားေဆးနည္းေတြနဲ႔ မရမွသာသံုးပါ။ ေဆးနည္းနဲ႔ ခြဲစိတ္နည္းတို႔နဲ႔ တြဲသံုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ မသံုးရပါ။
6. Sinecatechins (Veregen) သစ္ပင္ကထြက္တဲ့ေဆး ကိုယ္တိုင္ သံုးႏိုင္တယ္။ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁၆ ပါတ္ ၾကာႏိုင္တယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနား၊ စအိုေနရာမွာလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ HIV ရွိေသူ၊ ေရယံုရွိေနသူေတြလဲ သံုးႏိုင္ တယ္။ အတူမေနခင္ ေဆးေၾကာျပစ္ရမယ္။ ကြန္ဒြမ္ကို အားနည္းေစႏိုင္တယ္။ ေဆးထိရာမွာ နီရဲျပီး ယားမယ္။ ပူေလာင္မယ္။

လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ကာကြယ္ေရး
လိင္လမ္းမွာ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနသူနဲ႔ လိင္ဆက္ဆံမႈေရွာင္ရင္ ကူးစက္တာ မျဖစ္ေစပါ။ (ကြန္ဒြမ္) က ၾကြက္ႏို႔ ကို မဖံုးႏိုင္ရင္လဲ ကာကြယ္မႈမေပးပါ။ တေယာက္ကိုတေယာက္ ရိုးသားပါ။ Vulva HPV မိန္းကိုယ္မွာ ရွိတာကို စမ္းသပ္နည္းမရွိပါ။ Cervix HPV သားအိမ္ဝ(ေခါင္း) မွာရွိတာကိုေတာ့ စမ္းလို႔ရတယ္။

HPV vaccine ကာကြယ္ေဆး Gardasil နဲ႔ Cervarix ၂ မ်ိဳးရွိေနျပီ။ Cervarix က 70% of cervical cancers ျဖစ္ေစတဲ့ (types 16 and 18) ကို ကာကြယ္မယ္။ Gardasil ကာကြယ္ေဆးက 90% of genital warts ျဖစ္ေစတဲ့ (types 6 and 11) ကို ကာကြယ္မယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီ အရြယ္မွာ ထိုးႏိုင္တာ ေကာင္းတယ္။ ေယာက္်ားေတြအတြက္ (Gardasil) ဟာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္တယ္။ မိန္းကေလး ၉ ႏွစ္သမီးကေန ၂၆ ႏွစ္သမီးအထိ ထိုးေပးသင့္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ေနသူ ထိုးဘို႔ မလိုပါ။ HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္မွာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ Gardasil ေဆးကို ၆ လ အတြင္းမွာ ၃ ခါ ထိုးရတယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး ဆိုးဝါးတာ မရွိပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၃၁-၃-၂ဝ၁၄
၆-၅-၂ဝ၁၄
၂၄-၈-၂ဝ၁၄

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...