မုဒိမ္းမႈေတြ ဘာေၾကာင့္ ပိုမ်ားလာတာလဲ
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မုဒိမ္းမႈမ်ား တႏွစ္ထက္တႏွစ္ တိုးပြားေနၿပီး အာဏာပိုင္ မ်ားထံမွ ရရွိထားေသာ စာရင္းဇယား မ်ားအရ တႏိုင္ငံလံုးတြင္ တေန႔လွ်င္ မုဒိမ္းမႈ ၂ မႈခန္႔ ျဖစ္ေနသည္ဟု သိရသည္။
ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း မ်ားသလို လူအမ်ား မုန္းတီးသည့္ မုဒိမ္းမႈမ်ားကို ေခါင္းစဥ္တပ္၊ အေၾကာင္းရွာၿပီး ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရး ဆိုင္ရာ ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာ သူမ်ားစြာ ရွိေန သကဲ့သို႔ ဆိုရွယ္မီဒီယာ မ်ားထက္တြင္ ဝါဒျဖန္႔လံႈ႔ေဆာ္မႈ မ်ားလည္း ရွိလာေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မႏၱေလးဆူပူ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ မုဒိမ္းမႈဟု လီဆယ္တိုင္ၾကားရာမွ အျပစ္မဲ့ျပည္သူ ၂ ဦးေသဆံုးခဲ့ၿပီး လူမ်ားစြာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္သည္ အစိုးရပိုင္း တာဝန္ရွိသူမ်ား ဆက္တိုက္ ေျပာဆိုေနသည့္ “ေနာက္ကြယ္မွ ႀကိဳးကိုင္သူမ်ားက” မုဒိမ္းမႈမ်ားကို လွည့္ကြက္ သဖြယ္ သေဘာထားၿပီး ဆူပူမႈမ်ား ဖန္တီးေနသည္ဟု သက္ေသျပေနသည္။
မုဒိမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ပြားရန္ လံႈ႔ေဆာ္ေပးသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားစြာရွိၿပီး ညစ္ညမ္း ဗီဒီယိုေခြမ်ားႏွင့္ ညစ္ညမ္း စာအုပ္မ်ားကို အလြယ္တကူ ဝယ္ယူရရွိေနျခင္း၊ မူးယစ္ေဆးဝါးမ်ား သံုးစြဲၾကျခင္း၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိင္မ်ားႏွင့္ အေရာတဝင္ေနျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွ အစျပဳကာ မုဒိမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ပြားလာေၾကာင္း၊ သက္ငယ္မုဒိန္းမႈမ်ား ပိုမို မ်ားျပားေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕၏ မုဒိမ္းမႈမ်ား က်ဆင္းေရးအေပၚ သံုးသပ္ အေျဖရွာထားခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
မႈခင္းမ်ား ပိုမိုျဖစ္ပြားလာသည့္အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားက မုဒိမ္းမႈမ်ား ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲ၊ ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ၊ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ ဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္မ်ားျဖင့္ မုဒိမ္းမႈ ျပန္လည္ က်ဆင္းလာေစေရးအတြက္ သံုးသပ္အေျဖရွာ ေနၾကသည္။
“အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးျဖစ္လာတယ္၊ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ ကေလးေတြအထိ က်ဴးလြန္မႈေတြ ျဖစ္လာ တယ္၊ အဓိက ကေတာ့ ထိေရာက္တဲ့ျပစ္ဒဏ္ ေပးဖို႔လိုတယ္၊ ရဲေတြအပိုင္းက ေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔၊ ျပည္သူက ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းဖို႔လုပ္ၿပီး တရားစီရင္ေရး အပိုင္းကလည္း ေနာင္က်ဥ္ေအာင္ ထိေရာက္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္ကို ႀကိဳတင္ခ်မွတ္မယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏႈန္းက်ဆင္းႏိုင္တယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ရင္ေတာ့ ျဖစ္ႏႈန္းက်ဆင္း မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီးနယ္ စပ္ေရးရာႏွင့္ လံုၿခံဳေရးဝန္ႀကီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး တင္ဝင္းက ရွင္းျပသည္။
တႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာအားျဖင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ မုဒိမ္းမႈ ၃၃၇ မႈ၊ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၆၀၅ မႈ၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ၆၅၄ မႈ၊ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ၇၃၄ မႈႏွင့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လကုန္အထိ ၄၇၀ မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးက ျဖစ္ပြားမႈ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ခဲ့သည္။
၂၀ဝ၁ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လကုန္ အထိ မုဒိမ္းမႈေပါင္း ၅၈၂၈ မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု ေနျပည္ေတာ္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ထံမွ သိရသည္။
ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီးအတြင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏွင့္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ၂ ႏွစ္ အတြင္း မုဒိမ္းမႈ ၂၈၇ မႈ ျဖစ္ပြား ခဲ့ၿပီး မိသားစုဝင္အခ်င္းခ်င္း က်ဴးလြန္သည့္ အမႈမ်ားလည္း ပါဝင္ေနသည့္အတြက္ တရားစီရင္ေရး အပိုင္းက ယင္းျပစ္မႈမ်ိဳး ျဖစ္ပြားလာပါက ထိေရာက္သည့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္သင့္သည္ဟု အာဏာပိုင္ တခ်ိဳ႕က အႀကံျပဳေျပာဆိုၾကသည္။
မုဒိမ္းမႈခင္းမ်ားသည္ တျခားေဒသမ်ားထက္ ရန္ကုန္တြင္ ပိုမိုျဖစ္ပြားေသာ္လည္း မႏၲေလးျဖစ္စဥ္ကဲ့သို႔ မုဒိမ္းမႈကို အေၾကာင္းျပၿပီး ဆူပူအၾကမ္း ဖက္ကိစၥမ်ိဳး ရန္ကုန္တြင္ လံုးဝအျဖစ္မခံႏိုင္ဟု ဗိုလ္မွဴးႀကီး တင္ဝင္းက ဆိုသည္။
“လံုးဝအျဖစ္မခံဘူး၊ ျဖစ္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္လိုက္တာေတြေၾကာင့္ ျပႆနာ ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ေတြ မျဖစ္ဘူး၊ အဓိကက မႈခင္းကို မႈခင္းလို႔ ျမင္ေစခ်င္တယ္၊ ဘာသာေရးနဲ႔ သြားေရာလို႔ မေကာင္းဘူး” ဟု သူက ေျပာျပသည္။
တခ်ိဳ႕ေသာ မုဒိမ္းမႈမ်ားသည္ တည္းခိုခန္းမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး က်ဴးလြန္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွ သိရ သည့္ အတြက္ ၄င္းတို႔ကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ပိတ္သိမ္း အေရးယူေနရေၾကာင္း၊ ဒီဘက္ေခတ္တြင္ တည္းခိုခန္းႏွင့္ ဟိုတယ္မ်ားတြင္ အခ်ိန္ပိုင္း တည္းခိုႏိုင္ရန္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ေခတ္စားလာသကဲ့သို႔ မွတ္ပံုတင္ ေပးစရာမလိုဘဲ တည္းခိုခြင့္ျပဳမႈလည္း ရွိလာသည္ဟုလည္း ဗိုလ္မွဴးႀကီး တင္ဝင္းက ရွင္းျပ သည္။
၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလက အသက္ ၁၆ ႏွစ္ မျပည့္ေသးသည့္ ကေလးသူငယ္မ်ားအေပၚ မုဒိမ္းမႈ က်ဴးလြန္သူအား ေသဒဏ္ (သို႔မဟုတ္) တသက္တကြ်န္း ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ႏိုင္မည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို သဃၤန္းကြ်န္း ျမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးသိန္းၫြန္႔က လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းခဲ့ၿပီး လက္ခံေဆြးေႏြးရန္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္ရာ ေထာက္ခံသူ ၁၉ မဲ၊ ကန္႔ကြက္သူ ၃၁၁ မဲျဖင့္ ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့ရသည္။
အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကလည္း မုဒိမ္းမႈမ်ား က်ဆင္းေစေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ ကာကြယ္ေပးေရးတို႔အတြက္ ဥပေဒၾကမ္းေရး ဆြဲေနၾကၿပီး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားကို မွန္ကန္ထိ ေရာက္သည့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ေပးရန္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား ျပဳလုပ္လာၾကသည္။
အဓမၼ ျပဳက်င့္ခံခဲ့ရသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အနာဂတ္ ေကာင္းမြန္လာေစေရးအတြက္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမႈရွိသည့္ ခိုနားရာေနရာမ်ားႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးသင့္ေၾကာင္း၊ မုဒိမ္းမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္း ေစရန္ ပညာေပး အစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ ကာကြယ္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ပညာေပးသင့္ ေၾကာင္း အမ်ိဳးသမီးအေရး လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္သူမ်ားက အႀကံျပဳ ေျပာဆိုၾကသည္။
“အစိုးရရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို က်မတို႔ အားမရဘူး၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေလး ေတြ တပ္မေတာ္သားေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈကို ခံေနရတယ္၊ မွတ္တမ္းေတြရွိတယ္၊ အစိုးရက ဒီအတိုင္း ၾကည့္ေနတယ္၊ တာဝန္ယူမႈ လံုးဝမရွိဘူး။ အရပ္ဘက္မွာလည္း ဒီျပႆနာက ေငြမ်ား တရားႏိုင္နဲ႔ ဖံုးဖိ ေပ်ာက္ကြယ္သြားတယ္” ဟု အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ကြန္ရက္တာဝန္ခံ ေဒၚမာမာခ်ိဳက ေျပာသည္။
ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားတြင္ မုဒိမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ပြားသကဲ့သို႔ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားသည့္ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားရာ ေဒသမ်ားရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ အရြယ္မေရာက္ေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးငယ္ ကေလး မ်ားမွာလည္း စစ္တပ္၏ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ခံစားေနၾကရသည္ဟု ျပည္ပအေျခစိုက္ အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေဝဖန္ေျပာဆိုေနၾကသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ား လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ခံလာရျခင္း၊ မုဒိမ္းမႈမ်ား မ်ားျပားလာျခင္းတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသမီးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေနျပည္ေတာ္႐ံုးႏွင့္ ရန္ကုန္႐ံုးခြဲသို႔ ဖုန္းျဖင့္ ဆက္သြယ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေျဖၾကားမည့္သူ မရွိဟုသာဆိုသည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွ စတင္၍ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ တာဝန္ယူေနသည့္ ကာလအတြင္း တိုင္းရင္း သား ေဒသမ်ားတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ား၏ မုဒိမ္းမႈ က်ဴးလြန္မႈေပါင္း ၁၀ဝ ေက်ာ္ရွိခဲ့ေၾကာင္း။ ၄၇ မႈသည္ အုပ္စုလိုက္ မုဒိမ္းျပဳက်င့္မႈျဖစ္ၿပီးအသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးအထိ ပါဝင္ေၾကာင္း၊ က်ဴးလြန္ခံရသူ ၂၈ ဦးသည္ သတ္ျဖတ္ခံရျခင္း (သို႔) ရရွိေသာ ဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့ရေၾကာင္း၊ ထိုမႈခင္း မ်ားသည္ ၿမိဳ႕နယ္ေပါင္း ၃၅ ခုတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး တပ္ရင္းေပါင္း ၃၈ ခု ေက်ာ္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနေၾကာင္း ထိုင္း အေျခစိုက္ အမ်ိဳးသမီးေရးရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) ၏ ဇန္နဝါရီလပိုင္းက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံ စာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားေနသည့္ ေဒသမ်ားရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ အရြယ္ မေရာက္ေသးေသာ ကေလးမ်ားအေပၚ တပ္မေတာ္သားတခ်ိဳ႕၏ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို အစိုးရပိုင္းက ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေပးေရး အမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူမ်ားက ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ အစိုးရကလည္း အေထာက္အထားႏွင့္ တင္ျပတိုင္ၾကားပါ၊ အေရးယူမည္ဟု ေျပာဆိုေနသည္မွအပ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈ ပေပ်ာက္ေရး ကိစၥမ်ားအေပၚ ထိေရာက္သည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ိဳး မေတြ႕ရဟု လူ႔အခြင့္ အေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေဝဖန္ေျပာဆိုေနၾကသည္။
“သူတို႔တေတြက တမင္သက္သက္ လုပ္သလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာေတာ့ မစြပ္စြဲနဲ႔လို႔ ေျပာၾကတယ္။ စစ္တပ္အေနနဲ႔လည္း တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြက တာဝန္ယူေပးရမယ္။ ဒီလိုကိစၥေတြသည္ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လူသားရာဇဝတ္မႈ ေျမာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရပ္တန္းကရပ္ဖို႔ အခ်ိန္ျဖစ္ေန ပါၿပီ” ဟု လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူ ေဒၚခင္ဥမၼာက ေျပာသည္။
အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္မွ တာဝန္ရွိသူမ်ားကမူ တပ္မေတာ္သားမ်ား မုဒိမ္းမႈ က်ဳးလြန္ေနၾကသည္ဟု ဆိုေသာ ကိစၥမ်ားသည္ ဝါဒျဖန္႔ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္၊ က်ဴးလြန္မႈမ်ား ရွိပါကလည္း စစ္ခံု႐ံုးတြင္ စစ္ေဆးၿပီး အရပ္ဘက္သာ ျပန္လည္လႊဲေျပာင္း ေပးျခင္းျဖစ္ သည္ဟု ျပန္လည္တံု႔ျပန္သည္။
“စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြက အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္လို႔ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္ အေရး ကိုယ္စားလွယ္ မစၥယန္ဟီလီက ေျပာတယ္၊ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူေတြကိုလည္း ပူးေပါင္းဖို႔ ဖိတ္ေခၚထားၿပီး ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးကို တပ္မေတာ္ ကလည္း လံုးဝခြင့္ မျပဳထားဘူး၊ တခ်ိဳ႕ေသာ ဟာေတြက ခိုင္လံုမႈမရွိေသာ စြပ္စြဲေျပာဆို ခ်က္ေတြလို႔ က်ေနာ္တို႔ယူဆတယ္” ဟု သမၼတ႐ံုးဝန္ႀကီးဌာန တာဝန္ရွိသူတဦးက BBC ျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္တြင္ ကန္႔ကြက္ေျပာဆိုသြားသည္။
“ေျပာတဲ့သူကို ျပန္ေမးတယ္၊ ျဖစ္တဲ့ေနရာကို သြားၾကည့္သလား၊ ျဖစ္ေနရင္လည္း အေရးယူထား သလား၊ အေရးမယူဘူးဆိုရင္ ျပန္ေျပာ၊ အဲဒီေလာက္အထိ အာမခံတယ္။ တပ္မွာျဖစ္တာဆိုရင္ က်ေနာ္ တို႔ ပိုၿပီး ဆင္ျခင္တယ္” ဟု နယ္စပ္ေရးရာႏွင့္ လံုၿခံဳေရးဝန္ႀကီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး တင္ဝင္းက ဆိုသည္။
ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း စစ္ျဖစ္ပြားရာ ေဒသ မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆး အေရးယူေပးရန္ ျမန္မာအစိုးရကို ေတာင္း ဆိုခဲ့ သည္။
ဆက္စပ္ဖတ္႐ႈရန္
မုဒိန္းမႈသည္ ရာဇဝတ္မႈ သာမက လက္နက္လည္း ျဖစ္သည္
The post မုဒိမ္းမႈေတြ ဘာေၾကာင့္ ပိုမ်ားလာတာလဲ appeared first on ဧရာ၀တီ.
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook