သြားကိုက္လို ့စိတ္ညစ္ေန ၾကသူမ်ားအတြက္
dental pulp (ေခၚ) သြား အတြင္းပိုင္း ဆံုးေနရာရွိ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ တစ္ရႈးေလး နာက်င္ ကိုက္ခဲျခင္းကို "သြား ကိိုက္တယ္" လို ့ေခၚပါ တယ္။ ထိုတစ္ရႈးေလးက ေသြး ေၾကာမ်ား သာမက၊ အျခားအာရံုခံ အဂၤါအဖြဲ ့အစည္းမ်ားနဲ ့ဆက္စပ္ေ နတာေၾကာင့္ သြားကိုက္တဲ့ အခါ မခံမရပ္ႏိုင္ ေအာင္နာ က်င္လို ့ အရည္/အဖတ္/အပူ/အေအး ဘာမွ စားမ၀င္ေတာ့ဘဲ၊ အခ်ိဳ ့သူမ်ားတြင္ မ်က္ႏွာတျခမ္း လံုးေ ရာင္ ကိုင္းရံုသာမက၊ အအိပ္ပ်က္၊ အစားပ်က္၊ အလုပ္ပ်က္ ၾကရပါတယ္။
(သြားဘာေၾကာင့္ ကိုက္ရတယ္္)
(၁) သြားပိုးစားျခင္း
(၁) အေပါ့စားနာက်င္ကိုက္ခဲမႈအတြက္ အကို္က္ခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားျဖစ္ေသာ paracetamol, ibuprofen တို ့ေသာက္ျခင္းျဖင့္ သက္သာေစပါတယ္။ aspirin ေဆး၀ါးမ်ားက ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေစလို ့ ေရွာင္ရွားရပါမယ္။
ကုသျခင္းက ကာကြယ္မႈထက္ ပိုမိုထိေရာက္ပါတယ္။
(၁) ေရေႏြးျဖဴ တဖန္ခြက္ထဲမွာ၊ ဆား စားပြဲတင္ဇြန္း ၁-ဇြန္း ေမာက္ေမာက္ေရာကာ၊ ငံုႏို္င္သမွ်ၾကာ ၾကာငံုထားျပီး အာလုပ္ (ပလုပ္)က်င္းပါ။
(သြားဘာေၾကာင့္ ကိုက္ရတယ္္)
(၁) သြားပိုးစားျခင္း
(၂) ပိုးစား၍သြားအေပါက္ျဖစ္ျခင္း
(၃) ယခင္သြားအေပါက္ဖာစဥ္က မေသသပ္၍ အစာေဟာင္းမ်ားက်န္ခဲ့ ျခင္း
(၄) မေတာ္တဆထိခိုက္ရို္က္မိျခင္း
(၅) သြားနဲ ့ျခင္း/သြား က်ိဳးျခင္း
(၆) သြားဖံုးနာျခင္း
(၇) ျပည္တည္နာျဖစ္ျခင္း
(၈) ႏွာေခါင္းေပါက္နဲ ့ဆက္သြယ္ထားေသာ ဦးေခါင္းခြံ အတြင္းေလလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္၍ ေရာင္ ကိုင္းျခင္း
(၉) သြားဖံုးမွာအနာျဖစ္ျခင္း/ သြားဖံုးျပည္တည္ျခင္း
(၁၀) ဦးေခါင္းခြံနဲ ့ေမးရိုးၾကားရွိ အရိုး အဆက္မွာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း
(၁၁) ကေလးငယ္မ်ား သြား စေပါက္ ျခင္း/လူၾကီးမ်ား အံဆံုးေပါက္ ျခင္း….. စသည္ တို ့ေၾကာင့္ သြား ကိုက္ေလ့ရွိပါတယ္။
(သြာဆရာ၀န္္နဲ ့ကုသမႈခံယူသင့္ေသာအခ်ိန္)
(သြာဆရာ၀န္္နဲ ့ကုသမႈခံယူသင့္ေသာအခ်ိန္)
(၁) အေပါ့စားနာက်င္ကိုက္ခဲမႈအတြက္ အကို္က္ခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားျဖစ္ေသာ paracetamol, ibuprofen တို ့ေသာက္ျခင္းျဖင့္ သက္သာေစပါတယ္။ aspirin ေဆး၀ါးမ်ားက ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေစလို ့ ေရွာင္ရွားရပါမယ္။
(၂) ၁ရက္(သို ့မဟုတ္)၂-ရက္ထက္ပို၍ကိုက္ခဲပါလွ်င္၊ သြားဆရာ၀န္နဲ ့ကုသမႈခံယူ သင့္ပါျပီ။
(၃) အထက္ေဖာ္ျပပါ ေရာဂါအေျခအေန အမ်ိဳးအစားေပၚမူ တည္ျပီး၊ သြားဓာတ္မွန္ရိုက္ျခင္း၊ သြား အေပါက္္ဖာျခင္း၊ သြားအေၾကာသတ္ေပးျခင္း၊ အျမစ္ဂ လိုက္ေပါက္ပိုး၀င္ျခင္းအတြက္ ပိုး သတ္ေပး ျခင္း တို ့ျပဳလုပ္ေပးပါလိမ့္မယ္။
(၄) အကယ္၍ မည္ သို ့မွ် ေဆးျဖင့္ထိန္းမထားႏို္င္တဲ့အခါမွာေတာ့့ ဆရာ၀န္က သြား ႏႈတ္ေပးပါလိမ့္ မယ္။
(ၾကိဳတင္ကာကြယ္သင့္)
(ၾကိဳတင္ကာကြယ္သင့္)
ကုသျခင္းက ကာကြယ္မႈထက္ ပိုမိုထိေရာက္ပါတယ္။
(၁) fluoride ပါေသာ သြားတိုက္ေဆးသံုး၍ တစ္ ေန ့၂-ၾကိမ္ သြားတိုက္ပါ။ သြားတိုက္ရင္း၊ လွ်ာကို ခပ္ဖြဖြတိုက္ေပးဖို ့မေမ့ပါနဲ ့။
(၂)သြားတိုက္္တံ သံုးတိုင္း သြားၾကားထဲရွိအစာ ေဟာင္းမ်ား ကုန္စင္သြားျပီ္ လို ့မယူဆသင့္ပါဘူး။ သြား တိုက္ျပီးေနာက္ dental floss(ေခၚ)သြားပြတ္ၾကိဳးကိုသံုးပါ။ လိုအပ္ပါက mouthwash (ေခၚ)ခံတြင္း သန္႔ စင္ ရည္သံုးပါ။
(၃) အခ်ိဳဓာတ္ကဲေသာအစားအစာမ်ား၊ အခ်ိဳရည္မ်ားေလ်ာ့ေသာက္ပါ။
(၄) ေဆးလိပ္မေသာက္ပါနဲ ့။
(၅) ကေလးမ်ားကို သြားဆရာ၀န္ျဖင့္ ၆-လမွာတစ္ၾကိမ္ သြားစစ္ေ ဆး မႈခံယူသင့္ျပီး၊ လူၾကီးမ်ားက ၁-ႏွစ္ မွာတစ္ၾကိမ္ စစ္ေဆးမႈ ခံယူပါ။
(အိမ္တြင္း ကုထံုးေလးမ်ား)
(အိမ္တြင္း ကုထံုးေလးမ်ား)
(၁) ေရေႏြးျဖဴ တဖန္ခြက္ထဲမွာ၊ ဆား စားပြဲတင္ဇြန္း ၁-ဇြန္း ေမာက္ေမာက္ေရာကာ၊ ငံုႏို္င္သမွ်ၾကာ ၾကာငံုထားျပီး အာလုပ္ (ပလုပ္)က်င္းပါ။
(၂) ေရခဲအိတ္ျဖင့္ ကိုက္ေနတဲ့ သြားရဲ ့ ပါးျပင္ေပၚ ကိုကပ္ေပးပါ။
(၃) ၾကက္သြန္နီထဲရွိ သဘာ၀ antimicrobial အစြမ္းက သြားနာက်င္ကိုက္ခဲမႈကို သက္သာေစလို ့ ၾကက္သြန္နီ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ကို အကြင္းလိုက္ခပ္ထူထူလွီးျပီး၊ ကို္က္ ေနတဲ့ သြားေပၚဖိ၍ငံုုထားပါ။ (၄) အရက္ထဲမွာပါတဲ့ အယ္လ္ကိုေဟာလ္က သြားကိုက္ျခင္းကိုသက္ သာေစလို ့၊ အရက္ငံုံုေပးပါ။ (သို ့ မဟုတ္)အယ္လ္ကိုေဟာလ္မ်ားမ်ားပါေသာ ခံတြင္းသန္ ့စင္ေ ရငံုပါ။
(၅) ဂ်င္းကို အခြံႏႊာ ခပ္ပါးပါးလွီးျပီး ၀ါးစားေပးပါ။
(၆) ၾကက္သြန္ျဖဴထဲမွာပါရွိတဲ့ allicin ဓာတ္က ပိုးသတ္ေဆးသဖြယ္ အစြမ္းထက္လို ့ ၾကက္သြန္ျဖဴကို ၾကိတ္ေထာင္း၍ ကိုက္ေနတဲ့ သြား ၏ ပါးေဆာင္မွာငံုထားပါ။
(၇) အာလူး လတ္လတ္ ဆတ္ဆတ္ကို အခြံႏႊာခပ္ပါးပါးလွီးျပီး၊ ငံုထားပါ။ (သုိ ့မဟုတ္)အာလူး ကို ၾကိတ္ေခ်၍ ကိုက္ေနတဲ့သြားနဲ ့သြားဖံုးတို ့ကို အုပ္လိမ္းေပးပါ။
(၈) သံပုရာသီးကို အစိပ္ကေလးစိပ္ျပီး ကိုက္ေနေသာ သြားမွာ ပြတ္ေပးပါ (သို ့မဟုတ္) သြားတစ္ ေခ်ာင္း လံုးကို သံပုရာရည္လူးေပးပါ။
(၉) သြားကိုက္ျခင္း၊ သြားဖံုး ေယာင္ျခင္းအတြက္ သခြား သီးကို ခပ္ပါးပါးလွီး၍ကို္က္ထားပါ။ သြားကိုက္၍ ပါးေရာင္ကိုင္းျခင္း အတြက္လည္း သခြားသီးပါးပါးလွီး ၍ ပါးေပၚတင္ ကပ္ေပးႏို္င္ပါတယ္ (ေရခဲေသတၱာ ထဲ့ထားတဲ့ သခြားသီး ေအးေအး က ေရာင္ကိုင္း နာက်င္မႈအတြက္ ပိုမိုထိေရာက္ေစပါတယ္)
(၁၀) သြားအ ေခါင္းေပါက္ထဲကို အမည္းေရာင္ ငရုပ္ေကာင္းမႈန္ ့သိပ္ပါ။ဆားေရာထဲ့၍သံုးႏို္င္ပါတယ္။ (၁၁) ေရေႏြး ၁-ဖန္ခြက္ထဲမွာ မုန္ ့လုုပ္ ေဆာ္ဒါ စားပြဲတင္ဇြန္း ၁-ဇြန္းေမာက္ေမာက္ေရာ၍ သမေအာင္ ေမႊျပီးေနာက္၊ ခပ္ၾကာၾကာငံု အာလုပ္(ပလုပ္က်င္း)ပါ။
(၁၂) လၻက္ေျခာက္ထဲမွာပါရွိတဲ ့ tannins ဓာတ္မ်ားက ပိုးေသတဲ့အစြမ္း ရွိလို ့ ေရေႏြးၾကမ္းလၻက္ရည္ပူပူကို ဖန္ရည္အျဖစ္ငံုေပးပါ။
(၁၃) ပူစီနံရြက္၀ါးစားပါ။ ပူစီနံရြက္အ ဆီ(သို ့မဟုတ္)ယပန္းဆီ(သို ့မဟုတ္)လိေမၼာ္ခြံဆီ(သို ့မဟုတ္) ထင္းရူးဆီတို ့ကို ၀ါဂြမ္း မွာစိမ္ျပီးေ နာက္ သြား/သြားၾကားနဲ ့သြားဖံုးမ်ားကို လိမ္းေပးပါ။(သို ့မဟုတ္) ေရေႏြးပူပူထဲမွာ ထိုအဆီထဲ့ ၍ငံုေပးပါ။
(၁၄) ငရုပ္သီး မႈန္ ့ကိုေရျဖင့္ ပ်စ္ပ်စ္ေဖ်ာ္၍ သြားေပၚအံုုထားေပးပါ။
(၁၅) ေလးညွင္း ပြင့္ ထဲမွာ anti-oxidant, anti-inflammatory, anti-bacteria အစြမ္းမ်ား ပါရွိလို ့ ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက ေလးညွင္းပြင့္ ကို သြားႏွင့္ ခံတြင္းေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို ့အတြက္ အိမ္တြင္း သမားေတာ္ အျဖစ္သံုးစြဲလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေလးညွင္းပြင့္ကို ကိုက္၀ါးျခင္း၊ ငံုျခင္း၊ ေလးညွင္းပြင့္ဆီ ကို ေရေႏြးျဖင့္ေရာ၍ အာလုပ္(ပလုပ္) က်င္းေပးပါ။
(၁၆) ဌက္ေပ်ာရြက္၀ါးေပးပါ။
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္...မွ်ေ၀သည္)
--
promise.pauk
-------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္...မွ်ေ၀သည္)
--
promise.pauk
-------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook