Vaginal Discharge ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွ အျဖဴဆင္းျခင္း
1. ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၂၉ ပါ။ အိမ္ေထာင္္ရွိ ကေလး ၂ ရွိပါတယ္။ သမီးမွာ သားအိမ္ေနာက္ဘက္ နံရံမွာ အဖုအက်ိတ္ ၁ လက္မခြဲေလာက္ ရွိေနပါတယ္။ အျမဲတမ္းလဲ မိန္းမကိုယ္မွာ စြတ္စိုေနသလို ခံစားရ ပါတယ္။ သမီးဘယ္လို လုပ္ရမယ္ဆိုတာ လမ္းညႊန္ေပး ပါေနာ္။ သမီးက အျမဲအျဖဴဆင္း ပါတယ္။ အဲဒါစိုးရိမ္ ရပါသလား။ Fibroid (Myoma) လို႔ေျပာပါတယ္။ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ရွိမရွိေတာ့ စစ္ေဆးျပီးပါျပီ။ ျဖစ္နိုင္ေခ်မရွိလို႔ သိရပါတယ္။
2. ဆရာ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္က ဆရာေျဖၾကားေပးမႈ့ကို အရမ္းေက်းဇူး တင္ပါတယ္ ဆရာ။ ခု Marvelon ေဆးကို ဆက္ေသာက္ေနပါတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္က အျဖဴဆင္းရင္း ခုတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အေရာင္ကအျဖဴမဟုတ္ေတာ့ပဲ အစိမ္းေရာင္ ဆင္းေနပါတယ္ဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ အစိမ္းေရာင္ျဖစ္လဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ညဘက္အိပ္မွ ဆင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔ခင္းဘက္မဆင္းပါဘူး၊ အနံ႔အသက္လဲမရွိပါ၊ ယားယံမႈလဲမျဖစ္ပါ။ အေရာင္ပါေနတာ တစ္ခုပါပဲ။
အသက္ (၁၈) ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ အမ်ားဆံုးေမးတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ိဳင္းနာ) ကေန အျဖဴဆင္းတာဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္ပါ။ အနည္းနဲ႔အမ်ား၊ အျဖဴ ဒါမွမဟုတ္ အရည္လိုမ်ိဳး ဆင္းေနတယ္။ သတိမထားရင္ေတာင္မွ ရွိေနတတ္တယ္။ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေမြးလမ္းမွာ အရည္ထြက္ႏိုင္တဲ့ (ဂလင္း) ေခၚ အိပ္ေတြရွိလို႔ ျဖစ္တယ္။ အေဟာင္းေတြ ပ်က္စီး အသစ္ေတြျဖစ္ေနတဲ့ အနိစၥသေဘာပါဘဲ။
ဗဂ်ိဳင္းနားကေန ပံုမွန္ဆင္းတာမ်ိဳးက ၾကည္တယ္၊ မၾကည္ရင္ ႏို႔လိုေနတယ္၊ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ အနံ႔မရွိဘူး။ အေရာင္နဲ႔ အပ်စ္အခြ်ဲ ကေတာ့ ေျပာင္းလဲေနတယ္။ ရာသီနဲ႔ တြက္တဲ့လအစမွာ ပ်စ္ျပီး၊ ျဖဴတယ္။ လအလယ္ ေလာက္ဆိုရင္ မ်ားလာမယ္။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ အဆ ၃ဝ ေတာင္ မ်ားလာတယ္။ ေနာက္ျပီး၊ ခြ်ဲမယ္။ ပိုျပီးက်ဲတယ္၊ ဆန္႔ၾကံဳ႕ႏိုင္စြမ္း ပိုျဖစ္တယ္။ ရာသီမဆင္းခင္ေလး ဆင္းတတ္တာက ပိုပ်စ္တယ္။ ရာသီအျပီးမွာ ညိဳမယ္။ မ်ိဳးဥ ထြက္ခ်ိန္ လယ္ရက္မွာ ေသြးစက္မ်ိဳးပါ အတြင္းခံကို လာစြန္းေနတတ္ေသးတယ္။ ဒါလည္း ေရာဂါပိုးဝင္တာ မဟုတ္ပါ။
ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျပီးခ်ိန္မ်ိဳးမွာလဲ ေရသာသာ ခပ္ၾကည္ၾကည္ အရည္လိုဆင္းတာ ပံုမွန္ပါ။ ကေလး ႏို႔တိုက္ ေနခ်ိန္တို႔ လိင္စိတ္ ျဖစ္လာခ်ိန္တို႔မွာ ပိုဆင္း-ပိုစိုလာတယ္။ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ ဆင္းတာက ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ခပ္ျဖဴျဖဴ၊ နဲနဲ အနံ႔ေတာ့ရွိတယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိရင္၊ သေႏၶတားေဆး စားေနရင္၊ ပဋိဇီဝေဆး တခ်ိဳ႕ေသာက္ေနရင္၊ ေသြးအားနည္းရင္၊ နာတာရွည္ေရာဂါ ရွိေနရင္ ပုိတတ္တယ္။
ရာသီလာေနခ်ိန္မွာ အျဖဴဆင္းတာက ရာသီလာေနခ်ိန္မွာဆိုရင္ ပိုးဝင္ဘို႔ အေျခအေနေကာင္းတခုျဖစ္တယ္။ အျဖဴဆင္းလို႔ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထည့္ေနရရင္ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာလဲ ဆက္လုပ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါေနရာကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရင္ ဆပ္ျပာက (အယ္လ္ကာလီ) ဓါတ္ပါတာမ်ိဳး မသင့္ပါ။ ေရေမႊးမသံုးပါနဲ႔။ ပိုးေသေဆးပါတဲ့ ေဆးေၾကာအရည္ မသံုးပါနဲ႔။ ဝါဂြမ္းနဲ႔လုပ္တဲ့ အတြင္းခံသာဝတ္ဆင္ပါ။ ရာသီလာစဥ္သံုးပစၥည္း သန္႔ပါေစ။ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ မိုးရာသီမွာ အထူးဆင္ျခင္ပါ။ ခပ္စိုထိုင္းထိုင္းနဲ႔ ပူေႏြးေႏြး အေျခအေနကို ဖန္းဂတ္ (မိႈ) စတ္ေတြက ၾကိဳက္တယ္။
ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာက သန္႔ရွင္းေရး နည္းလို႔လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ပိုးက အဝတ္စိုလိုမ်ိဳးမွာ ၁ နာရီ ေလာက္ ရွင္ေနႏိုင္လို႔ အတူသံုးမိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ဖိုဆိုရင္ ယင္ဖိုေတာင္ မသန္းဘူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာေတာင္မွ ဗက္တီးရီးယား အေရအတြက္ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ရတတ္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) သန္႔ခ်င္လို႔ ပိုးသန္႔ေဆးပါတဲ့ ေဆးရည္သံုးရင္ ျဖစ္တာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ အဲလိုေဆးရည္ကို ဆရာဝန္မညႊန္ဘဲ မသံုးပါနဲ႔။
ေရာဂါမဟုတ္ဘဲ ဆင္းတာက တေန႔မွာ လက္ဖက္ရည္ ၁ ဇြန္းစာေလာက္သာရွိမယ္။ ဗက္တီးရီးယားေတြ ပါေနေပမဲ့ ဒုကၡမေပးပါ။ ေဆးကုဘို႔ မလိုပါ။ ေန႔စဥ္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ေဆးေၾကာရင္ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဆီကိုသာလုပ္ပါ။ အတြင္းခံ သန္႔ေနပါေစ။ ျခည္ထည္ကိုသာ သံုးပါ။ ျဖန္းေဆးေတြ မသံုးပါႏွင့္။ ေရေမႊး၊ ဆပ္ျပာအျပင္းစား မသံုးပါနဲ႔။
ပူစပ္မယ္၊ အဝါေရာင္ျဖစ္မယ္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း ျဖစ္မယ္၊ ခပ္ပ်စ္ပ်စ္ ျဖစ္မယ္၊ ယားမယ္၊ ဆီးစပ္ေနရာ နာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးကုရပါလိမ့္မယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါ။ (ဗက္တီးရီးယား)၊ (ဗိုင္းရပ္စ္)၊ (ဖန္းဂတ္စ္)၊ (ပရိုဇိုးဝါး) နဲ႔ (ပါရာဆိုက္)၊ အေကာင္စံုပါဘဲ။ ဝင္တဲ့ ပိုးအမ်ိဳးအစားအလိုက္ ဆင္းတာေတြ မတူဘူး။ အပ်ိဳဆိုလည္း ေဆးကုရမွာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။ နည္းပါတယ္။ က်ား-မ အတူေနသူမ်ား လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုျဖစ္လို႔ အျဖဴဆင္းရင္ ႏွစ္ေယာက္လံုးကို တျပိဳက္နက္ ေဆးကုရပါမယ္။
၁။ Yeast infection (Candidiasis) (Monilia, Thrush) (ရိစ္) ေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း အျဖဴေရာင္ ပ်စ္တဲ့ (ခ်ိစ္) လို ဆင္းတယ္။ အလြန္ယားၿပီး၊ မိန္းမကုိယ္ နီေနမယ္။ နာမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။
• Diflucan (Fluconazole) 150 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ရက္ပိုေပးပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္
• Nystatin, Mycostatin စားေဆး၊ (400,000 to 600,000 units) တေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Clotrimazole vaginal tablet ေမြြးလမ္းထဲ 100 mg ၆ ညထည့္ပါ။ 200 mg ၃ ညထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Monistat cream, Mycelex, Lotrimin, Terazol, Femstat, Gentian violet, Nystatin 100,000 IU pessary, Nystatin Ointment လိမ္းေဆး၊ ထည့္ေဆးေတြကိုလည္း သံုးတယ္။
၂။ Bacterial Vaginosis (Hemophilus, Gardnerella) ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေရာင္ျခင္း ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ၾကည္တဲ့ ျဖဴဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့အရည္ဆင္းတယ္၊ ယားမယ္၊ လိင္ဆက္ဆံ ၿပီးရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေနာက္ ဆက္တြဲ အျဖစ္ (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ေရႁမႊာအိတ္ေရာင္တာ၊ သားအိမ္ေရာင္တာ ျဖစ္ေစမယ္။ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္က ေဆးမလိုဘဲေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။
Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ စားေဆးနဲ႔အတူ Metronidazole vaginal gel (Metrogel) ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin cream 2% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ညအခ်ိန္၊ ၇ ရက္ထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
Tinidazole (Tindamax) တီနီဒါေဇာ စားေဆးက မက္ထရိုထက္ ေဘးထြက္-ဆိုုးက်ိဳးနည္တယ္။
• Trichomoniasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကိုလဲ ေသာက္ေစပါ။
• Giardiasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Amebiasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Amebic liver abscess ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃-၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Bacterial Vaginosis ျဖစ္တာအတြက္ ကိုယ္ဝန္မရွိရင္၊ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၂ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Tinidazole 1 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Giardiasis ေၾကာင့္ဝမ္းပ်က္ရင္ ၃ ႏွစ္အထက္အတြက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Amebiasis ျဖစ္တာအတြက္ ၃ ႏွစ္အထက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Amebic liver abscess ျဖစ္တာအတြက္ ၃ ႏွစ္အထက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃-၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
၃။ Cervical Ectropion, Erosion ဒါမွမဟုတ္ Eversion သားအိမ္အဝ လန္ေနျခင္း
သားအိမ္အဝ ရဲေနမယ္၊ က်ိခြ်ဲခြ်ဲဆင္းမယ္၊ မနာဘူးဆိုရင္ ကုဘို႔ မလိုပါ။
၄။ Cervicitis သားအိမ္အဝေရာင္ျခင္း
ဆီးစပ္နာမယ္။ ခပ္ခြ်ဲခြ်ဲ ႏွင့္ ျပည္လို ဆင္းမယ္။ သားအိမ္အဝ ထိရင္နာမယ္။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ နာမယ္ဆိုရင္ ပဋိဇီဝေဆး ေပးႏိုင္တယ္။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၅။ Chancroid (ရွိန္ကာ႐ြိဳက္) သားအိမ္အဝမွာ အနာ
STD/STI လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ အနာျဖစ္တယ္။ အနာရဲ႕ ႏုတ္ခမ္းသား မညီမညာျဖစ္မယ္။ အေျခက ခပ္မြဲမြဲ အေရာင္ရွိမယ္။ ထိရင္နာမယ္။ လိင္အဂၤါမွာ အနာ-အႀကိတ္ ေပၚမယ္။ ေပါင္ၿခံက အႀကိတ္ေတြ ေရာင္လာတယ္။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၆။ Chlamydial infection (ကလင္ဒါမိုင္စင္) ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း
STD/STI ေရာဂါေတြထဲမွာ Chlamydia trachomatis က အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ လိင္အဂၤါေတြမွာ အနာျဖစ္တာပါ။ အနာ ဆိုေပမဲ့ မနာဘူး။ ေပါင္ၿခံမွာ တက္ေစ့ေတြ ေရာင္လာမယ္။ သားအိမ္အဝမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ အျဖဴဆင္းမယ္။ လိင္ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ ေသြးနဲနဲဆင္းမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္လိုေနတယ္။ နဲနဲဝါမယ္။ မီးခိုးေရာင္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း အေရာင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အျမွဳတ္လိုလဲ ရွိတတ္တယ္။ ယားမယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္ၿပီး ဆီးေအာင့္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြအထိ ေရာက္ႏိုင္တယ္္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လိင္ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ပိုးရွိေနေပမဲ့ လကၡဏာ မျပသူေတြ ရွိတယ္။ အသက္ ၃ဝ ေအာက္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံ ဖက္ မ်ားသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
• Azithromycin 1 Gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin = 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
၇။ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယား
ဒုတိယအမ်ားဆံုး STD/STI ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ အျဖဴဆင္းမယ္။ ျပည္လိုဆင္းမယ္။ ဆီးက ပန္းထြက္သလို သြားတယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ ဆက္ဆံရင္လဲ နာမယ္။ အထဲကို ေရာဂါျပန္႔ရင္ သားအိမ္ ေဘးက အဂၤါမွန္သမွ် ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုရင္ ေယာက္်ားေရာ မိန္းမပါ ကေလးမရတာ ျဖစ္သြား တတ္တယ္။
• Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 500 mg ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 400 mg + Azithromycin 1 g ဒါမွမဟုတ္ Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္တြဲပါ။
၈။ Infected IUCD ကိုယ္ဝန္တား ပစၥည္းပိုးဝင္ျခင္း
ကေလးျခားေအာင္ထည့္တဲ့ IUCD သားအိမ္ထဲပစၥည္း (ေကာပါးတီ) ထည့္သူ ၅% မွာ ပိုးဝင္တတ္တယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာ နာမယ္။ ေမြးလမ္းက တခုခုဆင္းမယ္။ နဲနဲကိုယ္ပူမယ္။ အတူရင္ နာမယ္။ IUCD ျပန္ထုတ္ပါ။ Amoxicillin, Cephalosporins, Tetracycline ေပးပါ။ မရေသးရင္ Cefoxitin ဒါမွမဟုတ္ Metronidazole + Gentamicin ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin + Gentamicin ထိုးေပးပါ။
၉။ PID (Pelvic Inflammatory Disease) မဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္း အဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း
နဲနဲဖ်ားမယ္။ လိင္ဆက္ဆံရင္နာမယ္။ ျပည္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ခြ်ဲခြ်ဲဆင္းမယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာနာမယ္။ ေသြးျဖဴဥ အေရ အတြက္ မ်ားလာမယ္။
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၁ဝ-၁၄ ရက္ကို Cefoxitin 2.0 gm IM တြဲ ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Cefoxitin 1.0 gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ceftriaxone 250 mg IM ဒါမွမဟုတ္ Ceftizoxime 1 gm IM ဒါမွမဟုတ္ Cefotaxime 0.5 gm IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 400 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ နဲ႔ Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ တြဲေပးပါ။
၁ဝ။ Severe PID (Pelvic Inflamatory Disease) ဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္း အဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း
• Doxycycline 100 mg စားေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ IV ထိုးေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ Cefoxitin 2.0 gm IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ တြဲေပးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Cefotetan 2 gm IV တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂ ရက္၊ ေနာက္ Doxycycline စားေဆး ၁ဝ-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Clindamycin 900 mg ထိုးေဆး တေန႔ ၃ ၾကိမ္ ကို Gentamicin, 1.5-2.0 mg/kg IV/IM ထိုးေဆးတြဲေပးပါ။ ေနာက္ျပီး Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ စားေဆး ၁ဝ-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Clindamycin 450 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg IV တေန႔ ၂ ၾကိမ္ကို Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Ampicillin/Sulbactam 3 g IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ Doxycycline 100 mg IV ထိုးေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ဒါမွမဟုတ္ • Ciprofloxacin 200 mg IV ထိုးေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ကို တြဲေပးဘို႔ Doxycycline 100 mg IV ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္ နဲ႔ Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္။ ၁၁။ Trichomoniasis ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း အေနအထိုင္ခက္ၿပီး၊ အျဖဴ (အျမွဳတ္) ဆင္းမယ္။ ေမြးလမ္း၊ မိန္းမကိုယ္ နီမယ္။ စိမ္းဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့ အရည္ဆင္း၊ ယားတယ္။ ေမြးလမ္းကေန ဆင္းတာက အျမွဳတ္လိုေနမယ္။ ခပ္စိမ္းစိမ္း၊ ခပ္ဝါဝါအေရာင္ရွိမယ္။ အနံ႔ရွိမယ္။ ယားမယ္။ နာမယ္။ ပူေလာင္မယ္။ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္ျဖစ္မယ္။ ရာသီလာအျပီး ပိုဆိုးတယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တယ္။
• Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။
• Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ မဆက္ဆံမီ ေရေဆးပါ။ ေရကူးကန္မွာ ေရမကူးပါနဲ႔။ အတြင္းခံ သူမ်ားနဲ႔ လဲမဝတ္ပါနဲ႔။
• Clotrimazole (Gyne-Lotrimin, Mycelex-7) ေမြးလမ္းထည့္ေဆး ညတိုင္း ၇ ရက္ထည့္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
2. ဆရာ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္က ဆရာေျဖၾကားေပးမႈ့ကို အရမ္းေက်းဇူး တင္ပါတယ္ ဆရာ။ ခု Marvelon ေဆးကို ဆက္ေသာက္ေနပါတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္က အျဖဴဆင္းရင္း ခုတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အေရာင္ကအျဖဴမဟုတ္ေတာ့ပဲ အစိမ္းေရာင္ ဆင္းေနပါတယ္ဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ အစိမ္းေရာင္ျဖစ္လဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ညဘက္အိပ္မွ ဆင္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔ခင္းဘက္မဆင္းပါဘူး၊ အနံ႔အသက္လဲမရွိပါ၊ ယားယံမႈလဲမျဖစ္ပါ။ အေရာင္ပါေနတာ တစ္ခုပါပဲ။
အသက္ (၁၈) ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ အမ်ားဆံုးေမးတဲ့ ေမးခြန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ိဳင္းနာ) ကေန အျဖဴဆင္းတာဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္ပါ။ အနည္းနဲ႔အမ်ား၊ အျဖဴ ဒါမွမဟုတ္ အရည္လိုမ်ိဳး ဆင္းေနတယ္။ သတိမထားရင္ေတာင္မွ ရွိေနတတ္တယ္။ သားအိမ္အဝနဲ႔ ေမြးလမ္းမွာ အရည္ထြက္ႏိုင္တဲ့ (ဂလင္း) ေခၚ အိပ္ေတြရွိလို႔ ျဖစ္တယ္။ အေဟာင္းေတြ ပ်က္စီး အသစ္ေတြျဖစ္ေနတဲ့ အနိစၥသေဘာပါဘဲ။
ဗဂ်ိဳင္းနားကေန ပံုမွန္ဆင္းတာမ်ိဳးက ၾကည္တယ္၊ မၾကည္ရင္ ႏို႔လိုေနတယ္၊ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ အနံ႔မရွိဘူး။ အေရာင္နဲ႔ အပ်စ္အခြ်ဲ ကေတာ့ ေျပာင္းလဲေနတယ္။ ရာသီနဲ႔ တြက္တဲ့လအစမွာ ပ်စ္ျပီး၊ ျဖဴတယ္။ လအလယ္ ေလာက္ဆိုရင္ မ်ားလာမယ္။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ အဆ ၃ဝ ေတာင္ မ်ားလာတယ္။ ေနာက္ျပီး၊ ခြ်ဲမယ္။ ပိုျပီးက်ဲတယ္၊ ဆန္႔ၾကံဳ႕ႏိုင္စြမ္း ပိုျဖစ္တယ္။ ရာသီမဆင္းခင္ေလး ဆင္းတတ္တာက ပိုပ်စ္တယ္။ ရာသီအျပီးမွာ ညိဳမယ္။ မ်ိဳးဥ ထြက္ခ်ိန္ လယ္ရက္မွာ ေသြးစက္မ်ိဳးပါ အတြင္းခံကို လာစြန္းေနတတ္ေသးတယ္။ ဒါလည္း ေရာဂါပိုးဝင္တာ မဟုတ္ပါ။
ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျပီးခ်ိန္မ်ိဳးမွာလဲ ေရသာသာ ခပ္ၾကည္ၾကည္ အရည္လိုဆင္းတာ ပံုမွန္ပါ။ ကေလး ႏို႔တိုက္ ေနခ်ိန္တို႔ လိင္စိတ္ ျဖစ္လာခ်ိန္တို႔မွာ ပိုဆင္း-ပိုစိုလာတယ္။ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ ဆင္းတာက ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ခပ္ျဖဴျဖဴ၊ နဲနဲ အနံ႔ေတာ့ရွိတယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိရင္၊ သေႏၶတားေဆး စားေနရင္၊ ပဋိဇီဝေဆး တခ်ိဳ႕ေသာက္ေနရင္၊ ေသြးအားနည္းရင္၊ နာတာရွည္ေရာဂါ ရွိေနရင္ ပုိတတ္တယ္။
ရာသီလာေနခ်ိန္မွာ အျဖဴဆင္းတာက ရာသီလာေနခ်ိန္မွာဆိုရင္ ပိုးဝင္ဘို႔ အေျခအေနေကာင္းတခုျဖစ္တယ္။ အျဖဴဆင္းလို႔ ေဆးေသာက္၊ ေဆးထည့္ေနရရင္ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာလဲ ဆက္လုပ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါေနရာကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရင္ ဆပ္ျပာက (အယ္လ္ကာလီ) ဓါတ္ပါတာမ်ိဳး မသင့္ပါ။ ေရေမႊးမသံုးပါနဲ႔။ ပိုးေသေဆးပါတဲ့ ေဆးေၾကာအရည္ မသံုးပါနဲ႔။ ဝါဂြမ္းနဲ႔လုပ္တဲ့ အတြင္းခံသာဝတ္ဆင္ပါ။ ရာသီလာစဥ္သံုးပစၥည္း သန္႔ပါေစ။ ေနရာကို ေျခာက္ေသြ႔ေနပါေစ။ မိုးရာသီမွာ အထူးဆင္ျခင္ပါ။ ခပ္စိုထိုင္းထိုင္းနဲ႔ ပူေႏြးေႏြး အေျခအေနကို ဖန္းဂတ္ (မိႈ) စတ္ေတြက ၾကိဳက္တယ္။
ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာက သန္႔ရွင္းေရး နည္းလို႔လည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ ပိုးက အဝတ္စိုလိုမ်ိဳးမွာ ၁ နာရီ ေလာက္ ရွင္ေနႏိုင္လို႔ အတူသံုးမိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ ဖိုဆိုရင္ ယင္ဖိုေတာင္ မသန္းဘူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာေတာင္မွ ဗက္တီးရီးယား အေရအတြက္ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ျဖစ္ရတတ္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) သန္႔ခ်င္လို႔ ပိုးသန္႔ေဆးပါတဲ့ ေဆးရည္သံုးရင္ ျဖစ္တာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ အဲလိုေဆးရည္ကို ဆရာဝန္မညႊန္ဘဲ မသံုးပါနဲ႔။
ေရာဂါမဟုတ္ဘဲ ဆင္းတာက တေန႔မွာ လက္ဖက္ရည္ ၁ ဇြန္းစာေလာက္သာရွိမယ္။ ဗက္တီးရီးယားေတြ ပါေနေပမဲ့ ဒုကၡမေပးပါ။ ေဆးကုဘို႔ မလိုပါ။ ေန႔စဥ္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ေဆးေၾကာရင္ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဆီကိုသာလုပ္ပါ။ အတြင္းခံ သန္႔ေနပါေစ။ ျခည္ထည္ကိုသာ သံုးပါ။ ျဖန္းေဆးေတြ မသံုးပါႏွင့္။ ေရေမႊး၊ ဆပ္ျပာအျပင္းစား မသံုးပါနဲ႔။
ပူစပ္မယ္၊ အဝါေရာင္ျဖစ္မယ္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း ျဖစ္မယ္၊ ခပ္ပ်စ္ပ်စ္ ျဖစ္မယ္၊ ယားမယ္၊ ဆီးစပ္ေနရာ နာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေဆးကုရပါလိမ့္မယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါ။ (ဗက္တီးရီးယား)၊ (ဗိုင္းရပ္စ္)၊ (ဖန္းဂတ္စ္)၊ (ပရိုဇိုးဝါး) နဲ႔ (ပါရာဆိုက္)၊ အေကာင္စံုပါဘဲ။ ဝင္တဲ့ ပိုးအမ်ိဳးအစားအလိုက္ ဆင္းတာေတြ မတူဘူး။ အပ်ိဳဆိုလည္း ေဆးကုရမွာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။ နည္းပါတယ္။ က်ား-မ အတူေနသူမ်ား လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခုျဖစ္လို႔ အျဖဴဆင္းရင္ ႏွစ္ေယာက္လံုးကို တျပိဳက္နက္ ေဆးကုရပါမယ္။
၁။ Yeast infection (Candidiasis) (Monilia, Thrush) (ရိစ္) ေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း အျဖဴေရာင္ ပ်စ္တဲ့ (ခ်ိစ္) လို ဆင္းတယ္။ အလြန္ယားၿပီး၊ မိန္းမကုိယ္ နီေနမယ္။ နာမယ္။ ဆီးေအာင့္မယ္။
• Diflucan (Fluconazole) 150 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ရက္ပိုေပးပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္
• Nystatin, Mycostatin စားေဆး၊ (400,000 to 600,000 units) တေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Clotrimazole vaginal tablet ေမြြးလမ္းထဲ 100 mg ၆ ညထည့္ပါ။ 200 mg ၃ ညထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Monistat cream, Mycelex, Lotrimin, Terazol, Femstat, Gentian violet, Nystatin 100,000 IU pessary, Nystatin Ointment လိမ္းေဆး၊ ထည့္ေဆးေတြကိုလည္း သံုးတယ္။
၂။ Bacterial Vaginosis (Hemophilus, Gardnerella) ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ေရာင္ျခင္း ခပ္က်ဲက်ဲ၊ ၾကည္တဲ့ ျဖဴဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့အရည္ဆင္းတယ္၊ ယားမယ္၊ လိင္ဆက္ဆံ ၿပီးရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေနာက္ ဆက္တြဲ အျဖစ္ (PID) တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြ ေရာင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ေရႁမႊာအိတ္ေရာင္တာ၊ သားအိမ္ေရာင္တာ ျဖစ္ေစမယ္။ ၃ ပံု ၁ ပံုေလာက္က ေဆးမလိုဘဲေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။
Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ စားေဆးနဲ႔အတူ Metronidazole vaginal gel (Metrogel) ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin cream 2% ေမြးလမ္းေၾကာင္းထဲထည့္ေဆး၊ ညအခ်ိန္၊ ၇ ရက္ထည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
Tinidazole (Tindamax) တီနီဒါေဇာ စားေဆးက မက္ထရိုထက္ ေဘးထြက္-ဆိုုးက်ိဳးနည္တယ္။
• Trichomoniasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကိုလဲ ေသာက္ေစပါ။
• Giardiasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Amebiasis ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Amebic liver abscess ျဖစ္တာအတြက္ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃-၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• Bacterial Vaginosis ျဖစ္တာအတြက္ ကိုယ္ဝန္မရွိရင္၊ Tinidazole 2 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၂ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Tinidazole 1 g တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Giardiasis ေၾကာင့္ဝမ္းပ်က္ရင္ ၃ ႏွစ္အထက္အတြက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တခါထဲ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Amebiasis ျဖစ္တာအတြက္ ၃ ႏွစ္အထက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
• ကေလးေတြမွာ Amebic liver abscess ျဖစ္တာအတြက္ ၃ ႏွစ္အထက္ Tinidazole 50 mg/kg (up to 2 g) တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃-၅ ရက္၊ အစာနဲ႔ေသာက္ပါ။
၃။ Cervical Ectropion, Erosion ဒါမွမဟုတ္ Eversion သားအိမ္အဝ လန္ေနျခင္း
သားအိမ္အဝ ရဲေနမယ္၊ က်ိခြ်ဲခြ်ဲဆင္းမယ္၊ မနာဘူးဆိုရင္ ကုဘို႔ မလိုပါ။
၄။ Cervicitis သားအိမ္အဝေရာင္ျခင္း
ဆီးစပ္နာမယ္။ ခပ္ခြ်ဲခြ်ဲ ႏွင့္ ျပည္လို ဆင္းမယ္။ သားအိမ္အဝ ထိရင္နာမယ္။ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ နာမယ္ဆိုရင္ ပဋိဇီဝေဆး ေပးႏိုင္တယ္။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၅။ Chancroid (ရွိန္ကာ႐ြိဳက္) သားအိမ္အဝမွာ အနာ
STD/STI လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ အနာျဖစ္တယ္။ အနာရဲ႕ ႏုတ္ခမ္းသား မညီမညာျဖစ္မယ္။ အေျခက ခပ္မြဲမြဲ အေရာင္ရွိမယ္။ ထိရင္နာမယ္။ လိင္အဂၤါမွာ အနာ-အႀကိတ္ ေပၚမယ္။ ေပါင္ၿခံက အႀကိတ္ေတြ ေရာင္လာတယ္။
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone, Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။
၆။ Chlamydial infection (ကလင္ဒါမိုင္စင္) ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း
STD/STI ေရာဂါေတြထဲမွာ Chlamydia trachomatis က အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။ လိင္အဂၤါေတြမွာ အနာျဖစ္တာပါ။ အနာ ဆိုေပမဲ့ မနာဘူး။ ေပါင္ၿခံမွာ တက္ေစ့ေတြ ေရာင္လာမယ္။ သားအိမ္အဝမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ အျဖဴဆင္းမယ္။ လိင္ဆက္ဆံျပီးခ်ိန္ ေသြးနဲနဲဆင္းမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္လိုေနတယ္။ နဲနဲဝါမယ္။ မီးခိုးေရာင္၊ ခပ္စိမ္းစိမ္း အေရာင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အျမွဳတ္လိုလဲ ရွိတတ္တယ္။ ယားမယ္။ အနံ႔ဆိုးတယ္။ ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္ၿပီး ဆီးေအာင့္တယ္။ အတြင္းအဂၤါေတြအထိ ေရာက္ႏိုင္တယ္္။ ဒီအခ်ိန္မွာ လိင္ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ပိုးရွိေနေပမဲ့ လကၡဏာ မျပသူေတြ ရွိတယ္။ အသက္ ၃ဝ ေအာက္ အျဖစ္မ်ားတယ္။ အထူးသျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံ ဖက္ မ်ားသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
• Azithromycin 1 Gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
• Erythromycin 250-500-800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇-၁၄ ရက္။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 300 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin = 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Tetracycline 250-500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။
၇။ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယား
ဒုတိယအမ်ားဆံုး STD/STI ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ အျဖဴဆင္းမယ္။ ျပည္လိုဆင္းမယ္။ ဆီးက ပန္းထြက္သလို သြားတယ္။ ၾကားရက္ ေသြးဆင္းတာ ျဖစ္တတ္ေသးတယ္။ ဆက္ဆံရင္လဲ နာမယ္။ အထဲကို ေရာဂါျပန္႔ရင္ သားအိမ္ ေဘးက အဂၤါမွန္သမွ် ေရာင္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုရင္ ေယာက္်ားေရာ မိန္းမပါ ကေလးမရတာ ျဖစ္သြား တတ္တယ္။
• Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 500 mg ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 400 mg + Azithromycin 1 g ဒါမွမဟုတ္ Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္တြဲပါ။
၈။ Infected IUCD ကိုယ္ဝန္တား ပစၥည္းပိုးဝင္ျခင္း
ကေလးျခားေအာင္ထည့္တဲ့ IUCD သားအိမ္ထဲပစၥည္း (ေကာပါးတီ) ထည့္သူ ၅% မွာ ပိုးဝင္တတ္တယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာ နာမယ္။ ေမြးလမ္းက တခုခုဆင္းမယ္။ နဲနဲကိုယ္ပူမယ္။ အတူရင္ နာမယ္။ IUCD ျပန္ထုတ္ပါ။ Amoxicillin, Cephalosporins, Tetracycline ေပးပါ။ မရေသးရင္ Cefoxitin ဒါမွမဟုတ္ Metronidazole + Gentamicin ဒါမွမဟုတ္ Clindamycin + Gentamicin ထိုးေပးပါ။
၉။ PID (Pelvic Inflammatory Disease) မဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္း အဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း
နဲနဲဖ်ားမယ္။ လိင္ဆက္ဆံရင္နာမယ္။ ျပည္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ခြ်ဲခြ်ဲဆင္းမယ္။ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာနာမယ္။ ေသြးျဖဴဥ အေရ အတြက္ မ်ားလာမယ္။
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၁ဝ-၁၄ ရက္ကို Cefoxitin 2.0 gm IM တြဲ ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Cefoxitin 1.0 gm ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ceftriaxone 250 mg IM ဒါမွမဟုတ္ Ceftizoxime 1 gm IM ဒါမွမဟုတ္ Cefotaxime 0.5 gm IM ထိုးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 400 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ နဲ႔ Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ တြဲေပးပါ။
၁ဝ။ Severe PID (Pelvic Inflamatory Disease) ဆိုးတဲ့ တင္ပါးဆံုအတြင္း အဂၤါမ်ားေရာင္ျခင္း
• Doxycycline 100 mg စားေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ IV ထိုးေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ Cefoxitin 2.0 gm IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ တြဲေပးပါ။ ဒါမွမဟုတ္
• Cefotetan 2 gm IV တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂ ရက္၊ ေနာက္ Doxycycline စားေဆး ၁ဝ-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Clindamycin 900 mg ထိုးေဆး တေန႔ ၃ ၾကိမ္ ကို Gentamicin, 1.5-2.0 mg/kg IV/IM ထိုးေဆးတြဲေပးပါ။ ေနာက္ျပီး Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ စားေဆး ၁ဝ-၁၄ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Clindamycin 450 mg တခါတည္းေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg IV တေန႔ ၂ ၾကိမ္ကို Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Ampicillin/Sulbactam 3 g IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ Doxycycline 100 mg IV ထိုးေဆး၊ ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ဒါမွမဟုတ္ • Ciprofloxacin 200 mg IV ထိုးေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္ကို တြဲေပးဘို႔ Doxycycline 100 mg IV ဒါမွမဟုတ္ စားေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္ နဲ႔ Metronidazole 500 mg IV ထိုးေဆး တေန႔ ၄ ၾကိမ္။ ၁၁။ Trichomoniasis ထြိဳင္ကိုမိုးနပ္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေရာင္ျခင္း အေနအထိုင္ခက္ၿပီး၊ အျဖဴ (အျမွဳတ္) ဆင္းမယ္။ ေမြးလမ္း၊ မိန္းမကိုယ္ နီမယ္။ စိမ္းဝါတဲ့ အနံ႔ဆိုးတဲ့ အရည္ဆင္း၊ ယားတယ္။ ေမြးလမ္းကေန ဆင္းတာက အျမွဳတ္လိုေနမယ္။ ခပ္စိမ္းစိမ္း၊ ခပ္ဝါဝါအေရာင္ရွိမယ္။ အနံ႔ရွိမယ္။ ယားမယ္။ နာမယ္။ ပူေလာင္မယ္။ ဆီးပူ-ဆီးေအာင့္ျဖစ္မယ္။ ရာသီလာအျပီး ပိုဆိုးတယ္။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္တယ္။
• Metronidazole 2 Gm တခါတည္းေသာက္။ တခ်ိဳ႕က ေဆးမခံႏိုင္ဘူး။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။ အစားပ်က္တယ္။
• Metronidazole 500 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ၇ ရက္၊ လိင္ဆက္ဆံဘက္ကပါ ေသာက္သင့္တယ္။ (ကြန္ဒြမ္) သံုးပါ။ မဆက္ဆံမီ ေရေဆးပါ။ ေရကူးကန္မွာ ေရမကူးပါနဲ႔။ အတြင္းခံ သူမ်ားနဲ႔ လဲမဝတ္ပါနဲ႔။
• Clotrimazole (Gyne-Lotrimin, Mycelex-7) ေမြးလမ္းထည့္ေဆး ညတိုင္း ၇ ရက္ထည့္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook