ေဆးမ်ားေၾကာင့္ စိတ္က်ေဝဒနာျဖစ္ႏိုင္
ပဋိဇီဝမ်ား (Antibitics)
လူတိုင္းလူတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးေတြကို ေသာက္သံုးဖူးၾကမွာပါ။ ဝမ္းပ်က္တာေတြလိုမ်ိဳး ေဆးရဲ႕ဆိုးက်ိဳးလည္း ရရိွဖူးၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ပဋိဇီဝေဆးေတြေၾကာင့္ သင့္ရဲ႕စိတ္ခံခ်က္ (mood) ေတြကို ထိခုိက္မႈရိွတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ သိၾကမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ပဋိဇီဝ ေဆးေတြေၾကာင့္ အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားတာနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က် ေဝဒနာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ အသက္႐ႈလမ္းေၾကာင္း အေပၚ ပိုင္းနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္တာအတြက္ အသံုးမ်ားတဲ့ Fluroquinolones (Ciprofloxacin, Ofloxacin) နဲ႔ မိန္းမကိုယ္မွ အျဖဴဆင္းတာနဲ႔ ဝမ္းကိုက္တာအတြက္ အသံုးျပဳတတ္တဲ့ (Metronidazole) ေဆးေတြဟာ စိတ္က်ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ေဆးေတြပါ။
ဘယ္လိုျပဳလုပ္မလဲ
သင့္မွာ စိတ္ဓာတ္က် ေဝဒနာျဖစ္ရင္ သင့္ဆရာဝန္ကို ေျပာျပပါ။ ဆရာဝန္အေနနဲ႔ tetracycline ေဆး အုပ္စုကို ေျပာင္းလဲေပးတာေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ေသြးတိုးက်ေဆးမ်ား (Blood Pressure Drugs)
အခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေသြးတိုးက်ေဆးေတြဟာ ဗဟိုအာ႐ံုေၾကာစနစ္ကို ဖိအားေပးတာ ဒါမွမဟုတ္ Neuro trasmitters ေတြ မညီမမွ်ျဖစ္ေစတာ ေတြေၾကာင့္ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြ က်ဆင္းသြား တတ္ပါတယ္။ Chonidine, Aldomet, Propanolol နဲ႔ Atenolol ေဆးေတြဟာ စိတ္က်ေဝဒနာ ရႏိုင္တဲ့ေဆးေတြပါ။ဆီးေဆး (diuretics) ေတြဟာလည္း လိင္ကိစၥေဆာင္ရြက္မႈကို အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ စိတ္က်ေဝဒနာ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဆီးေဆးေတြေၾကာင့္ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ ေမာပန္းၿပီး စြမ္းအင္ေတြ နည္းသြားတာ လိင္စြမ္းေဆာင္မႈက်ဆင္းတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဘယ္လိုျပဳလုပ္မလဲ
သင္ စိတ္က်ေဝဒနာ ရေနရင္ ဆရာဝန္ကုိေျပာျပပါ။ ဆရာဝန္အေနနဲ႔ အျခားေဆးမ်ား ဥပမာ ACE Inhibitor ေဆးေတြ ေျပာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။
ႏွလံုးအ လုပ္မလုပ္ႏိုင္ျခင္း အတြက္ေဆးမ်ား (Heart Faliure Drugs)
ႏွလံုးညႇစ္အား ပိုေကာင္းေအာင္ အသံုးျပဳတဲ့ Digoxin ေဆးဟာ ဗဟိုအာ႐ံုေၾကာစနစ္ကို ထိခုိက္မႈ ရိွေစကာ စိတ္ဓာတ္က် ေဝဒနာျဖစ္တာ ဒါမွမဟုတ္ ပိုဆိုးတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဘယ္လုိျပဳလုပ္မလဲ
သင္ဟာ စိတ္က်ေဝဒနာ ခံစားေနရရင္ သင့္ဆရာဝန္က Digoxin ေဆးကိုပမာဏ အနည္းငယ္သာေပး တာ ဒါမွမဟုတ္ Nitrocot လိုမ်ိဳး ေသြးေၾကာခ်ဲ႕ေဆးေတြ Vasotec လိုမ်ိဳး ACE Inhibitor ေတြ ဒါမွမဟုတ္ Diovan လိုမ်ိဳး Angiotensin Receptor Blockerေတြ ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ပါတယ္။
ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား (Hormones)
အဆစ္ေရာင္ေရာဂါ၊ ရင္က်ပ္ပန္းနာနဲ႔ ဆိုးရြားတဲ့ အေရျပားျပႆနာေတြလိုမ်ိဳး ေရာဂါအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေပးေလ့ရိွတဲ့ စတီး႐ိြဳက္ေဆး Prednisolone ကိုပါးစပ္မွ ေသာက္ေနရရင္ ဗဟိုအာ႐ံုေၾကာစနစ္ကို ထိခုိက္ေစႏိုင္ၿပီး စိတ္က်ေဝဒနာ ခံစားရတတ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုျပဳလုပ္မလဲ
သင့္ဆရာဝန္က ေဆးပမာဏေလွ်ာ့ေပးတာ၊ ေဆးေသာက္တဲ့ကာလကို ေလ်ာ့ခ်တာ၊ Antihistamine ေဆးေတြေျပာင္းေပး တာေတြ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
Tips
စတီး႐ိြဳက္ေဆးေတြကို လိမ္းတာ ဒါမွမဟုတ္ ႐ွဴတာေၾကာင့္ စိတ္ခံစားခ်က္ကို အေႏွာင့္အယွက္ မေပးႏိုင္ ပါဘူး။
အိပ္ေဆးမ်ား (Sleep Aids)
Diazepam (ေဘလီယမ္) လိုမ်ိဳး အိပ္ေဆးေတြဟာ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေဆးေသာက္ၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔မွာ စိတ္က်ေဝဒနာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုျပဳလုပ္မလဲ
သင့္ဆရာဝန္က ခႏၶာကိုယ္မွ အျပင္သို႔ အျမန္စြန္႔ထြက္ႏိုင္တဲ့ အိပ္ေဆး (ဥပမာ zolpidem) ေတြ ေျပာင္း ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ref;Mg Mandalay
------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)