သစ္သီး(လံုး၀) မစားသင့္ဆံုးအခ်ိန္
“ ဗိုက္ထဲမွာ ဘာအစာမ်ွ မရွိတဲ့အခ်ိန္မွသာ သစ္သီးေတြကို စားသင့္ျပီး၊ ထမင္းစားျပီးျပီးခ်င္းမွာေတာ့ သစ္သီး(လံုး၀)မစားသင့္” ေၾကာင္း အင္တာနက္ သတင္းလႊာျဖစ္တဲ့ American Daily Health Tips မွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၉ ရက္ေန ့က ေအာက္ပါအတိုင္း အက်ယ္တ၀င့္ ေဖာ္ျပသြားခဲ့ပါတယ္။
“ဖရဲသီးစားျပီးတိုင္း ေလခ်ဥ္တက္တယ္” “ပန္းသီးစားတဲ့အခါတိုင္း ေလပြလာတယ္” “ဌက္ေပ်ာသီး စားျပီး တာနဲ ့ဗိုက္နာသလိုလို ျဖစ္လို ့သန္ ့စင္ခန္း၀င္ရတယ္” စသည္ျဖင့္ အခ်ိဳ ့က သစ္သီးနဲ ့ပတ္သက္လို ့ေစာ ဒကတက္ၾကပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြနဲ ့ပတ္သက္လို ့သစ္သီးမ်ားဆိုင္ရာ ခႏၶာေဗ ဒသုေတသီ တစ္ဦးျဖစ္သူ အေမရိကန္လူမ်ိဳး ေဒါက္တာ Herbert Shelton က “ တကယ္ေတာ့ ဗို္က္ဆာေနတဲ့အခ်ိန္ (အစာအိမ္္ ေဟာင္းေလာင္းျဖစ္တဲ့အခ်ိန္) သစ္သီးတမ်ိဳးတည္းစားရင္ အဲဒီလို က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ိဳး ေတြ မျဖစ္ေစပါ ဘူး။ ထမင္းစားျပီးခါစ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို အသီးေတြတန္းစား မိတဲ့အခါ(ဒါမွမဟုတ္)သစ္သီးကို တျခားအ စားအစာ ေတြနဲ ့တြဲစားတဲ့အခါမွသာျဖစ္တာပါ။ သစ္သီးနဲ ့အဲဒီအစားအစာတို ့ ေပါင္းစပ္ဓာတ္ျပဳျပီးေတာ့ ဂက္စ္ထြက္လာျပီး၊ အခ်ဥ္ေဖါက္လာတာ မ်ိဳးေပါ့ ” လို ့ ဆိုပါတယ္။
ဆက္လက္၍ “ဥပမာေပါ့ဗ်ာ … ခင္ဗ်ားတို ့..ေပါင္မုန ့္ ၂-ခ်ပ္ကို ပန္းသီး ၁-စိပ္နဲ ့တူတူစားမိတယ္ ဆိုပါစို႔၊ အစာအိမ္ထဲေရာက္လို ့ မိနစ္အနည္းငယ္ အတြင္းမွာဘဲ အစာေခ်ရည္ေတြက သစ္သီးေတြ၊ ေပါင္မုန္႔ ေတြနဲ ့ဓာတ္ျပဳျပီးေတာ့ အက္ဆစ္အခ်ဥ္ေပါက္ လာပါတယ္။ တခ်ိန္းတည္မွာဘဲ အစာေတြ ပုပ္သိုး ေဆြးေျမ ့သြားေတာ့တာပါဘဲ၊ အကယ္၍ ေပါင္မုန္နဲ ့တျခားအစာေတြမပါဘဲ သစ္သီးတမ်ိဳးတည္း သူ႔ ခ်ည္းဘဲ စားရင္ေတာ့ အစာအိမ္၊ အူေတြထဲ ပံုမွန္အတိုင္း ေတာက္ေလွွ်ာက္ ေရာက္သြားျပီး အစာေက် ညက္ဖို ့ဘာျပႆနာမွ မျဖစ္ေစနိုင္ဘူးေလ ” လို ့ ေဒါက္တာ က ေျပာပါတယ္။
ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ တာရွည္ခံေအာင္ျပဳျပင္ထားတဲ့ သံဗူး/ပုလင္း(ေဖ်ာ္ရည္-သစ္သီးဗူး)ေတြမွာ သစ္ သီးေတြကို အပူေပးျပဳျပင္ ထားတာမို ့ဗီတာမင္နဲ ့ အာဟာရဓာတ္ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္ပါျပီတဲ့။ အကယ္၍ ထိုသစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ဗူးကို မျဖစ္မေနေသာက္ ရတဲ့အခါမွာ ခ်က္ခ်င္းျမိဳမခ်ဘဲ ေခတၱငံုထာားျပီး မွသာ မ်ိဳခ် သင့္ေၾကာင္း၊ အဲဒီလိုျပဳျခင္းက အခ်ိဳရည္နဲ ့ခံတြင္းထဲက တံေတြး တို ့ေပါင္း စပ္မိျပီး အခ်ိဳရည္ထဲမွာပါတဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓာတ္ေငြ ့ေတြ ပ်က္္ျပယ္သြားကာ အစာအိမ္ကို ေဘးဥပါသ္ မျဖစ္ ေစေတာ့ပါဘူး တဲ့။
လတ္ဆတ္တဲ့ ေအာ္ဂဲနစ္သစ္သီး၀လံေတြဟာ အဆိပ္အေတာက္ေျပေစျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ေစျခင္း၊ သက္ရွည္က်မၼာ ေစျခင္း၊ က်န္းမာစြာဘ၀ေနထိုင္မႈကိုပံံ့ပိုးျခင္း စတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ရရွိေစ ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ဗိုက္ဆာ(အစာအိမ္္ ေဟာင္းေလာင္း ျဖစ္) ေနတဲ့အခ်ိန္ သစ္သီးေတြစားျခင္းက ဆံပင္ မျဖဴေစေၾကာင္း၊ ဦးေခါင္းထိပ္မေျပာင္ေစေၾကာင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈကိုထိန္း ခ်ဳပ္ေပးနိုင္ ေၾကာင္း၊ မ်က္ကြင္း ညိုျခင္းကို သက္သာေစေၾကာင္း ေဒါက္တာ Shelton က ဆို ထားျပန္ပါတယ္။
သစ္သီး၀လံေတြ အစားသင့္ဆံုးအခ်ိန္မ်ားကေတာ့ (က)နံက္အိပ္ယာထ ေရေသာက္ျပီးတဲ့အခ်ိန္ (ခ) ထမင္းမစားခင္ ၁-နာရီ ခန္ ့အလို (ဂ) ထမင္းစားျပီးေနာက္ ၂-နာရီအၾကာ …စတဲ့ အခ်ိန္ေတြျဖစ္ပါ တယ္။ ဆက္လက္၍ ေဒါက္တာက သစ္သီးတမ်ိဳးစီနဲ ့ ပတ္သက္လို ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ထပ္ေလာင္း အၾကံျပဳသြားခဲ့ပါတယ္။
(ကီ၀ီသီး) ပိုတက္စီယမ္၊ မဂနီစီယမ္၊ ဗီတာမင္အီး၊ အမွ်င္ဓာတ္တို ့ပါရွိလို ့ က်န္းမာေရးကို ဘက္ စံုေကာင္းေစပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကီ၀ီသီးထဲမွာ ပါတဲ့ ဗီတာမင္စီက လိေမၼာ္သီးထက္ ၂-ဆပိုပါတယ္။
(ပန္းသီး) ပန္းသီးထဲမွာ ဗီတာမင္စီ ပါ၀င္မႈမမ်ားေပမယ့္၊ က်န္းမာေရးအတြက္မရွိမျဖစ္ ဓာတ္တိုးဆန္႔ က်င္ပစၥည္းမ်ားနဲ ့ ဖေလဗို ႏိြဳက္ဓာတ္ေပါင္းစုတို ့ပါရွိလို ့ အူမၾကီးကင္ဆာ၊ ႏွလံုးေရာဂါ နဲ ့ ေလျဖတ္ျခင္း စသည့္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္လာနိုင္ေခ် အလားအလာကို ေလ်ာ့ပါးသက္ သာေစပါတယ္။
(စေတာ္ဘယ္ရီ) ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းျမင့္မားတဲ့ အသီးျဖစ္၍၊ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ေပး ပါတယ္။ မလိုလားအပ္ တဲ့ free radicals မ်ားကိုတိုက္ထုတ္ေပးျ ပီး ေသြးေၾကာမ်ားပိတ္ ဆို ့ျခင္းမျဖစ္ေစ ေတာ့ပါဘူး။
(လိေမၼာ္သီး) တေန ့ကို လိေမၼာ္သီး ၃-လံုး ပံုမွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ အေအးမိျခင္း(လံုး၀)မျဖစ္ေစ နိုင္ပါဘူး။ လိေမၼာ္သီးမွာ အက္ဆစ္ ဓာတ္ၾကြယ္၀ေပမယ့္ ခႏၵာကိုယ္အတြက္ အယ္လ္ကာလီမွ် တေစတာေၾကာင့္ ကိုလက္စထေရာက်ေစျခင္း၊ ဆီးေက်ာက္ေက် ေစျခင္း၊ အူမၾကီးကင္ဆာျဖစ္နိုင္ေခ် အလားအလာကို ေလ်ာ့ခ်ေပးျခင္း စတဲ့ေကာင္းက်ိဳးေတြ ေပးပါတယ္။
(ဖရဲသီး) ဖရဲသီးမွာ ခြန္အားျပည့္ glutathione ဓာတ္ေတြ အေျမာက္အမ်ားပါရွိတဲ့အျပင္၊ ကင္ဆာမ်ား ကို တိုက္ထုတ္ေပးတဲ့ lycopene ဓာတ္ရရွိရာ အရင္းအျမစ္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေရဓာတ္ ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ ့ဖဲြ ့စည္းထားတာေၾကာင့္ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို တိုးတက္ျမင့္မားေစပါတယ္။
(မာလကာသီး နဲ ့သေဘၤာသီး) ထိုအသီး ၂-မ်ိဳးစလံုးမွာ ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀စြာပါရွိပါတယ္။ မာလကာ သီးမွာ အမွ်င္ဓာတ္ ၾကြယ္၀စြာပါရွိလို ့၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ သေဘၤာသီးထဲမွာ ပါရွိတဲ့ ကယ္ရိုတင္းဓာတ္က မ်က္လံုးအားေကာင္းေစ ပါတယ္။
(ေဆာင္းပါးရွင္...ေပါက္ေပါက္.. .မွ်ေ၀သည္)
(မွီျငမ္း American Daily Health Tips on 19th Oct ’13)
--
promise.pauk
------------------------------------------------
ကိုမ်ဳိး (lwanmapyay.blogspot.com)