“ဆား” ပြင့္ေလးရဲ ့အသံုး၀င္ပံု
သမိုင္းရာဇ၀င္မ်ားအရ၊ ကမၻာေပၚတြင္ ဆား ပထမဦးစြာ ထြက္ရွိေသာေဒသမွာ ရိုေမးနီးယားႏိုင္ငံ Lunca ေဒသျဖစ္ျပီး၊ လြန္ခဲ့ေသာ ၆၀၅၀-ဘီစီ ကတည္းကလို ့ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီကာလမ်ားမွာ ဆားဟာ တန္ဘိုးၾကီး ရတနာျဖစ္လို ့ ဆား (၁)ေအာင္စဟာ ေရႊစင္ (၁)ေအာင္စ နဲ ့တန္ဘိုး တူပါတယ္တဲ့။ ေရွးယခင္ အိႏိၵယ ႏွင့္ ကိုရီီးယား ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဆားဟာ လြန္စြာ အဖိုးထိုက္တန္ ရွားပါးလို ့ ဆားေၾကာင့္ စစ္ပြဲမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကပါသတဲ့။ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ေရွးယခင္ ကာလကတည္းစလို ့ဆားကို ရိုးရာ ဘာသာေရး ထံုးတမ္း အစဥ္အလာ မ်ားအရ တြင္က်ယ္စြာ သံုးစြဲလာခဲ့ၾကတာ ယေန ့ထက္တိုင္ေအာင္ ပါဘဲ။ အီဂ်စ္မာမီးရုပ္ အေလာင္းမ်ား မပုပ္သိုးေအာင္ေဆးရည္ စိမ္စီမံရာမွာ ဆားကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဂ်ာမနီႏို္င္ငံတြင္ ၾကင္စဦး ဇနီးေမာင္ႏွံတို ့အတြက္ မေကာင္း ေသာျဂိဳလ္ဆိုးမ်ား ပေပ်ာက္ရန္ အိမ္ခန္း ေထာင့္မ်ားကို ဆားပံုထားၾကရပါတယ္။ ဂ်ဴးရိုးရာ Shabbat ဘာသာေရး အခမ္းအနား မ်ားမွာ ဆားနဲ ့ေပါင္မုန္ ့ျဖင့္ ဧည့္သည္ေတာ္မ်ားကို ဧည့္ခံေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကက္သလစ္ ဘုရားေက်ာင္း မ်ားမွာလဲ မေကာင္း ေသာအညံ့ဆိုးေတြ ေျပေပ်ာက္ဖို ့ ဆားလက္တစ္္ဆုပ္ စာပမာဏျဖင့္ ပုခံံုးရဲ ့ေရွ ့ဘက္ကေန အေနာက္ဘက္သို ့ပက္ေပးရ ပတယ္။ ဂ်ပန္ႏို္င္ငံရွိ ဆူမိုနဘမ္းပြဲမ်ားမွာလည္း၊ ျပိဳင္ပြဲ၀င္မ်ားဟာ မေကာင္း ေသာ ကံမ်ားေပ်ာက္ျပီးအႏိုင္ရေစ ဘို ့ ရည္ရြယ္ကာ ပြဲမစခင္ၾကိဳး၀ိုင္းထဲမွာ ဆားကိုစက္၀ိုင္းပံုသဏၭာန္ ဖ်န္းပက္ၾကပါတယ္။ အာ ရွတို္က္ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာလဲ ထိုနည္း၄င္းပါဘဲ။ အထူးသျဖင့္ ကိုရီးယားႏိုင္ငံမွာ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားကို ေမာင္းထုတ္သည့္ အေနျဖင့္ အေမွာင့့္္ပေယာဂ ပူးေနသည့္ သူကို ဆားျဖင့္ ဖ်န္းပက္ ေလ့ရွိပါတယ္။
ကြ်န္္မတို ့ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ၊ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္္ေတာ္ကာလ ကတည္းက ဆြမ္းပေဒသာပင္ လွဴဘြယ္ပစၥည္းတို ့တြင္ ဆားလည္း တစ္မ်ိဳးအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား ေရွးရိုးစြဲ အယူအဆ အရ၊ အိမ္သစ္တက္ ေသာေန ့တြင္ အိမ္အ၀န္းအ၀ိုုင္း တြင္း/ျပင္ သို ့ဆားပက္္ဖ်န္းေလ့ရွိၾကတာ ယေန ့ ထက္တိုင္ေအာင္ပါ။
ကမၻာ့ႏို္င္ငံအသီးသီးမွာ ဆားကို ဟငး္ခတ္ေပါင္ဒါမႈန္ ့အျဖစ္ မျဖစ္မေန သံုးစြဲလွ်က္ၾကသလို၊ ျမန္မာျပည္ မွာလဲ ကမၻာ့ႏွင့္ရင္ ေဘာင္တန္းကာ ဆား စားသံုးမႈလက္ မေႏွးၾကပါဘူး။ ဆားကိုမည္မွွ် စြဲလန္းသလဲ ဆိုရင္ “အခ်စ္မပါတဲ့ အိမ္ေထာင္ေရးဟာ၊ ဆားမပါတဲ့ ဟင္းလိုဘဲ” ဟု ဆား၏ အေရးပါပံုကို တင္စား ၾကရပါတယ္။ ကြ်န္မတို ့ေန ့တဓူ၀ စားေသာက္ ေနၾကေသာ အေၾကာ္/ အေလွာ္/အခ်က္/အျပဳတ္/အသုပ္/ အကင္/ အဖုတ္/ ဟင္းခ်ိဳ/ ဟင္းခါး/ ခ်ဥ္ရည္တို ့တြင္ အငံဓာတ္ရွိေသာ ဆားပါမွ ဟင္းရဲ ့အခ်ိဳ ဓာတ္ ဟာလဲ ပို၍ေလးပင္လာမွာပါ။ ျမန္မာ့ရိုးရာ မုန္ ့ပဲသြားရည္စာမ်ားမွာလဲ ဆား နဲ ့မလြတ္ကင္းၾက သလို၊ ယုတ္ဆြအဆံုး သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ တို ့တြင္ ဆားမႈန္နဲနဲထဲ့ပါမွ ေလေ က်ေစပါတယ္။ “ျမန္မာ့ငပိ၊ ကမၻာကသိ” ဆိုရိုးစကားအတိုင္း ကမၻာေက်ာ္ ငပိကလဲ၊ ငါးကိုေရေဆး၊ ဗိုက္ခြဲကာအူေတြထုတ္ျပီး၊ ဆားနဲ႔ အပုပ္ခံလုပ္ ထားတာပါဘဲ။
ဆားကို ေနရာေဒသမေရြး ေစ်းေပါေပါႏွင့္ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူရရွိႏိုင္လို ့ သူ ့ရဲ ့ေကာင္းက်ိဳးျပဳပံုေတြကို သတိမထားမိၾက ေပမယ့္၊ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ အက်ိဳးရွိ ရွိသံုးတတ္ရင္ေတာ့ အလြန္ေဆးဘက္ ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ရိုးရာတိုင္းရင္း ေဆး၀ါးမ်ားေဖာ္စပ္ရာမွာ၊ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ေဆးသိပၸံ ပညာရွင္မ်ားရဲ ့ သုေတသ နျပဳခ်က္မ်ားအရ၊ သဘာ၀ပင္လယ္ေရမွ ခ်က္လုပ္ေသာဆားဟာ စားပြဲတင္ ဆားထက္ ပိုမိုေဆးဘက္၀င္တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ crystal salt (ေခၚ) အိုင္အိုးဒင္းဆား ကေတာ့ အိုင္အိုဒင္း ဓာတ္ခ်ိဳ ့တဲ့သူမ်ား အတြက္အထူးသင့္ေတာ္ပါတယ္။ ကြ်န္မတို ့ခႏၶာကိုယ္ မွာ ေရဓာတ္နဲ ့ အငန္ဓာတ္မရွိရင္ အသက္မရွင္ႏိုင္ပါဘူး။ ဥပမာ ေသြး၊ ေခြ်း၊ မ်က္ ရည္ေတြဟာ အငန္ဓာတ္ရွိေနလို ့၊ လူတစ္ဦးအေနျဖင့္ တစ္ေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ ဆားပ မာဏဟာ အသက္အရြယ္အလိုက္ ၁၅၀ဝ မီလီဂရမ္မွ ၂၃၀ဝ မီလီဂရမ္မွ်လိုအပ္ ပါတယ္။ ကဲ….ဆားပြင့္ေလး မွ ဘယ္လို က်န္းမာေရး အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိႏိုင္မလဲ ? ေအာက္ပါအတိုင္း ေလ့လာၾကည့္လိုက္ ၾကရေအာင္။
(၁) ဆားဟာ အပူဓာတ္အေနနဲ ့လူေတြကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳနိုင္လို ့၊ ဥပမာ မိုးမိ၍ခိုက္ ခို္ုက္တုန္ခ်မ္း ေနသူ မ်ားကို ဆားေဖ်ာ္ရည္ တိုက္ျခင္းျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ခႏၶာကိုယ္ အေႏြးဓာတ္ ရရွိလာေစပါတယ္။
(၂)ဆားဟာ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို ေကာင္းမြန္ေစလို ့၊ အေအးမိ၊ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး စတဲ့ ရာသီးဖ်ားမ်ားကို အလြယ္တကူ မကူးစက္ေစႏို္င္ပါဘူး။
(၃) ေခါင္းေလွ်ာ္တဲ႔အခါ ေရထဲမွာ ဆားနည္းနည္း ထည္႔ေလွ်ာ္ေပးပါက၊ ဆံပင္ကၽြတ္တာကုိ ကာကြယ္နုိင္ သလို၊ ေဗာက္မ်ားလဲ ေသေစပါတယ္။
(၄) ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဆားဓါတ္နည္းရင္ အားအင္ကုန္ခမ္းျပီး မူးေ၀တတ္တာေၾကာင့္၊ ေခြ်းထြက္မ်ားေသာ ကာယလုပ္သားမ်ား၊ ၀မ္းေလ်ွာသူမ်ား၊ အာဟာရနည္းျပီး အားျပတ္ေသာ လူမမာမ်ားႏွင့္ ေႏြရာသီလို အပူဓာတ္ျပင္းကာ ေခြ်းထြက္လြန္သူမ်ား ဓာတ္ဆားရည္ကို ေသာက္ေပး သင့္ပါတယ္။
(၅) ေျမြကိုက္ခံရပါက၊ ေဆးရံု/ေဆးခန္းသို ့ မသြားခင္ အဆိပ္ရဲ ့စုဖြဲ ့မႈကိုအပူ နဲ ့တို က္ထုတ္သည့္ အေနျဖင့္ ဆားရည္ပ်စ္ပ်စ္ ေဖ်ာ္ေသာက္ေပးရပါတယ္္။ ဒါမွသာ အဆိပ္မ်ားျပန္ ့မလာေတာ့့ဘဲ၊ အသက္ ခ်မ္းသာရာ ရေစမွာပါ။
(၆) သြားကိုဆားနဲ ့ပံုမွန္တိုက္ေပးပါက၊ သြားပိုးမစာ/ သြားခိုင္ေစသည့္ အျပင္၊ ခံတြင္း ရနံ ့လဲ ရွင္းသန္ ့ေစမွာပါ။ အာခံတြင္းနံ ့ ဆိုးသူမ်ား ႏွင့္ တံေတြးမၾကာခဏ ထြက္တတ္ သူမ်ားသည္ ဆားငံရည္ ပလုပ္က်င္း ေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာရာ ရေစပါတယ္။
(၇) ယားနာရွိသူမ်ား၊ အသားရည္ေျခာက္ေသြ ့သူမ်ား၊ ၀ဲႏွင္းခူေ၀ဒနာသည္မ်ား၊ ေသြး မသန္ ့၍ အေရျပား ယားယံကာ အဖုအပိမ့္ ထြက္သူမ်ားသည္ ဆားငံရည္ျဖင့္ ေရခ်ိဳး သန္ ့စင္ေပးျခင္းျဖင့္ သက္ သာေပ်ာက္ကင္းေစပါတယ္။
(၈) ဆားဟာ ေခြ်းေပါက္မ်ားပြင့္လာကာ၊ အေရျပားထဲရွိ ေသြးလည္ပတ္မႈ ပံုမွန္ျဖစ္ေစ လို ့ ၀က္ျခံေပါက္ သူမ်ား သနပ္ခါး ထဲမွာ ဆားေရက်ဲေရာစပ္လိမ္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ အ သားအေရကိုလဲ ေခ်ာေမြ ့လာေစ ပါတယ္။
(၉) လမ္းမ်ားမ်ားေလွ်ာက္သူမ်ား၊ မတ္တပ္အၾကာၾကီး ရပ္၍ အလုပ္လုပ္ရေသာသူ မ်ား ႏွင့္ ခရီးရွည္သြား ျပီးေနာက္ ေျခေထာက္မ်ား ေသြးက်ျပီး ေရာင္ရမ္းနာက်င္ပါက ဆားရည္စိမ္ျပီး အသာအယာ ႏွိပ္နယ္ ေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာလာ ေစပါတယ္။
(၁၀) ေမြးရာပါ မ်က္ေစ့မႈန္သူမ်ား ႏွင့္ အေညာင္းထိုင္ကာ အပူခဲသူမ်ားသည္ ညအိပ္ ယာ၀င္ခါနီး ဆားၾကမ္းနင္းေပးျပီး၊ ဒူးေခါင္းအထက္မွ ေရေလာင္းခ်ကာ ပံုမွန္လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ မ်က္ေစ့အျမင္ ၾကည္လင္ ေစပါတယ္။
(၁၁) မ်က္သားတက္ကာ၊ မ်က္ေစ့ယားယံသူမ်ားအတြက္ ဆားရည္ၾကည္အနဲငယ္ကို မ်က္စဥ္းခပ္ေပးႏိုင္ ပါတယ္။
(၁၂) သင္တစ္ေန ့တာစားလိုက္ေသာ ဆားပမာဏ၏ ၁/၄ ပံုဟာ အရိုးထဲေရာက္ ရွိသြားျပီး၊ အရိုးကို သန္မာလာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရိုးၾကြတ္ဆတ္ေရာဂါရွိ သူမ်ား အတြက္ သင့္တင့္မွွ်တေသာ ဆားငံရည္ ေသာက္သံုးေပးသင့္ပါတယ္။
(၁၃) ပင္လယ္ဆားငံရည္ထဲမွာ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ serotonin ႏွင့္ melatonin ဟိုမုန္းမ်ားကို လွံဳ ့ေဆာ္ေပး ေသာေၾကာင့္၊ ပင္လယ္ေလ ရႈရိုက္ေပးပါက၊ စိတ္က်ေရာဂါ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ လူကို လန္းဆန္းတက္ၾကြ လာေစကာ၊ ညဘက္လဲ ေကာင္းေကာင္း အိပ္ေပ်ာ္ေစပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ပင္လယ္ေလ ၀၀ရႈရႈိက္ေပးျခင္းျဖင့္ အဆုတ္ကိုလည္း က်န္းမာေစပါတယ္။ ထိပ္ကပ္နာေရာဂါကိုလဲ ေပ်ာက္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၁၄) ဆားဟာ ကိုယ္ခႏၶာအေလးခ်ိန္ကို က်ေစတယ္ဆိုတာကို ယံုမွားသံသယမျဖစ္ပါႏွင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္၊ ဆားဟာ အစာေခ်ဖ်က္မႈကို အားေပးျပီး၊ အူလမ္းေၾကာင္းကို အေထာက္အကူျပဳကာ ၀မ္းမခ်ဳပ္ ေစတဲ့အတြက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္ျခင္းကို ဤနည္းျဖင့္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ကာကြယ္ေပးျခင္းပါဘဲ။
(၁၅) ဆားဟာ ကိုလက္စထေရာ ပမာဏကို ေလ်ာ့ခ်ေပးတာေၾကာင့္၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ား အဆီမပိတ္ ဘဲ ပြင့္လန္းလာကာ ႏွလံူခုန္ႏႈန္းကို ပံုမွန္ျဖစ္ေစလို ့၊ ႏွလံုးက် န္းမာေစပါတယ္။
(၁၆) ပန္းနာ ေ၀ဒနာသည္မ်ား အလြန္အမင္းမြန္း ၾကပ္လာပါက၊ ဆားမႈန္ကို လွ်ာေပၚ ပြတ္ေပးျပီး၊ ေရတိုက္ေပး သင့္ပါတယ္။
(၁၇) သင့္တင့္မွွ်တေသာ ဆားပမာဏဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ အင္ဆူလင္ ပမာဏကိုေလ်ာ့ခ်၍၊ အခ်ိဳဓာတ္ ပမာဏကို ထိန္းညွိေပး တာေၾကာင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္မ်ား အားထားေလာက္ပါတယ္။
(၁၈) ပိုတက္စီယမ္ ဓာတ္ဟာ ၾကြက္သားမ်ားကို ေကာင္းစြာ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေစရန္ အေထာက္အကူ ေပးတာေၾကာင့္၊ သဘာ၀ ပိုတက္စီယမ္ ၾကြယ္၀ေသာ ပင္လယ္ဆား ၾကမ္းရည္ကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ ပတ္စြာ ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ ၾကြက္တက္ျခင္း မျဖစ္ေစပါ။ ဒါ့ျပင္ ၾကြက္သားမ်ားကိုလဲ ခြန္အားျဖစ္ေစ ပါတယ္။
(၁၉) အသံ၀င္ ခြ်ဲသလိပ္ကပ္သူမ်ား ႏွင့္ အာသီးေရာင္သူမ်ား ဆားရည္ေႏြးေႏြးျဖင့္ အာသီးကို ပလုပ္က်ငး္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။
(၂၀) ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ မလိုလားအပ္ေသာ အက္ဆစ္မ်ားကို ဆီးအျဖစ္ ထုတ္ေပးေစလို ့၊ ေက်ာက္ကပ္ကို က်န္းမာေစပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ လိင္စိတ္ဆႏၵကို တိုးျမွင့္ေပးပါတယ္။
(၂၁) အိုင္အိုဒင္းဆားဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္မ်ားကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳေစလို ့၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မ်ား စားသံုး ေပးသင့္ပါတယ္။
က်န္းမာေရးအျပင္ အိမ္ရွင္မ မ်ားအတြက္ ဆားရဲ ့အက်ိဳးျပဳပံုေတြကေတာ့ (၁) ေရစုိေနတဲ႔ ယမ္းမီးျခစ္ကုိ ဆားေပၚမွာ တင္ထားရင္ မိနစ္အနည္းငယ္အတြင္း ေျခာက္ေသြ႔ လာနုိင္ပါတယ္။ (၂) ဘုရားစင္ေပၚက ပန္းမ်ားကို ၾကာၾကာခံေအာင္ ပန္းအိုးထဲကေရကို ဆားနဲနဲ ခပ္ေပးရပါမယ္။ (၃) မီးဖိုေခ်ာင္သံုး ဓားကို ဆားေရနဲ႔ ေသြးေပးရင္ ဓား ပိုထက္လာပါတယ္။ (၄) အိပ္ယာတြင္ ဂ်ပိုးတြယ္ပါက၊ ျခင္ေထာင္ နဲ ့ဖ်ာတို ့ ကို ဆားငန္ေရ ေလာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။ (၅) အသစ္၀ယ္လာေသာ ဖန္ခြက္၊ ဖန္ပန္းအိုး၊ ဖန္ကန္း ပန္ျပား စသည့္ ဖန္ထည္ပစၥည္းတို ့ကို ဆားရည္ထဲမွာ ေခတၱမွ်စိမ္ထားျခင္းျဖင့္ အလြယ္ကတူ အက္မကြဲႏိုင္ေတာ့ ပါ။
ကဲ…ဆားရဲ ့အသံုး၀င္ပံု အဖံုဖံုကို အထက္ပါအတိုင္း သိျမင္ၾကရပါျပီ။ လူတို ့အတြက္ သာမက၊ သက္ရွိ တိရစၦာန္မ်ား ႏွင့္ အပင္ေတြ အတြက္လည္း အနည္းအက်ဥ္းပမာဏ မွ်ရွိေသာ ဆားက မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ အရာေလးပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ဆားအေရအတြက္ မ်ားမ်ားႀကီး စားမိၿပီဆိုရင္ေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါ အျပင္၊ ေသြးတိုးေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္ စပ္ဆက္လွ်က္ရွိတဲ့ ႏွလုံးရာဂါ၊ ေလငန္းေရာဂါတို ့ျဖစ္လာေစမွာ ဧကန္မလႊဲပါ။ ထို ့ျပင္ ဆားအလြန္အကြ်ံ စားသံုးပါက၊ ေက်ာက္ကပ္ကိုလဲ ပ်က္စီးေစပါ တယ္။ သိြဳင္းရြိဳ က္ ေ၀ဒနာသည္မ်ား အိုင္အိုဒင္းဆားကို အထူးေရွာင္ရွား သင့္ပါတယ္။ ဆားအလြန္ အကြ်ံ သံုးစြဲပါက၊ လူသာမက သက္ရွိတိရစၦာန္မ်ား ႏွင့္ အပင္ေတြကိုလဲ ေဘးထြက္ဆိုး က်ိဳးမ်ားျဖစ္ေစႏိုင္လို ့၊ သင့္တင့္မွ်တရံုပမာဏ သံုးစြဲျခင္းျဖင့္ က်န္းမာသုခ ရႏိုင္ၾကပါေစလို ့ ဆႏၵျပဳလိုက္ရပါတယ္။
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္..မွ်ေ၀သည္)
ကိုးကား (encyclopedia : health benefits of salt)
-
promise.pauk
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook