အသား စားသံုးမႈႏွင့္ ကမာၻႀကီး ပူေႏြးမႈ
By ဟန္လင္းေအာင္
အသားစားသူသည္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေအာင္ လုပ္ေနသူဟု ဆိုႏုိင္ၿပီ။ မၾကာေသးမီက ထြက္ေပၚ လာေသာ အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ သဘာ၀ သယံဇာတ ရင္းျမစ္ သံုးစြဲႏႈန္းမ်ား ဆက္စပ္မႈ ဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္အရ အမဲသား ထုတ္လုပ္ရျခင္းသည္ အျခား ၾကက္သား၊ ၀က္သားမ်ား ထုတ္လုပ္ရျခင္း ထက္ပင္ ပို၍ သဘာ၀ သယံဇာတ ပစၥည္း အကုန္အက်မ်ား ေစေၾကာင္း သိရသည္။ အသားငါးမ်ား ထဲတြင္ အမဲသားသည္ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ အထြက္ေစဆံုး အသားလည္း ျဖစ္ရာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းလို သူမ်ား အေနျဖင့္ အမဲသား အပါအ၀င္ အသားစားသံုးမႈကို တတ္ႏုိင္သမွ် နည္းနည္းစီ ေလွ်ာ့ခ်သင့္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက အႀကံျပဳေဖာ္ျပသည္။ မီးခုိးထြက္ေသာ ကားေတြ ေလွ်ာ့ သံုးျခင္းထက္ အသားေလွ်ာ့စားၾက ျခင္းက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးမွာပို ထိေရာက္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းသည္။
အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားက ကမာၻ ့သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေပၚ ဖိအားသက္ေရာက္ ေစေၾကာင္း ယခင္ကလည္း အၾကမ္းဖ်င္း လက္ခံထားၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သုေတသနစစ္တမ္းႏွင့္ တကြ စနစ္တက်ေထာက္ျပမႈ မရွိခဲ့။ ယခုမွဦးဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ ရွင္းလင္းစြာ ေထာက္ျပ ႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယခု စစ္တမ္းက အမဲသားကို အဓိက ေဇာင္းေပးေဖာ္ျပ ထားသည္။ အမဲသားသည္ ၀က္သား၊ ၾကက္သားမ်ားထက္ သဘာ၀ သယံ ဇာတ အဆေပါင္းမ်ားစြာပို သံုးစြဲေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၀က္၊ ၾကက္ေမြးျမဴရျခင္း ထက္ ႏြားေမြးျမဴရျခင္းက ေျမဧရိိယာ (၂၈) ဆ ၊ ေရ (၁၁)ဆ ပိုကုန္ က်ေၾကာင္း စစ္တမ္းက ေဖာ္ျပသည္။ ကမာၻႀကီး ပူေႏြးေစေသာ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ ထုတ္လႊတ္မႈက ငါးဆထိပိုမ်ားသည္။
အာလူး၊ ဂ်ဳံ၊ ဆန္ စသည့္ စိုက္ပ်ဳိးထြက္ကုန္မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အမဲသား၏ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ဖိအားက အဆမ်ားစြာ ပိုမ်ားေန သည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္သည္။ အမဲသား တစ္ကီလိုဂရမ္ ထုတ္လုပ္ရန္ သံုးလိုက္ ရေသာ ေျမဧရိယာသည္ စိုက္ပ်ဳိး ထြက္ကုန္ တစ္ကီလိုဂရမ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ သံုးလိုက္ရသည့္ ေျမဧရိယာထက္ အဆေပါင္း (၁၆၀) ပိုမ်ားသည္။ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ရွိ ႏႈန္းက (၁၁) ဆ ပိုမ်ား ျပားသည္။
စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရး က႑သည္ ကမာၻ ႀကီးပူေႏြးမႈ ကိုျဖစ္ေစေသာ အဓိကလက္သည္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ကမာၻ ့ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ရွိမႈ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စိုက္ပ်ဳိး ေမြးျမဴေရးက႑မွလာျခင္း ျဖစ္သည္။ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္း၏ ထက္၀က္မွာ ေမြးျမဴေရး က႑မွ ျဖစ္ သည္။ ကၽြဲ၊ ႏြားအပါအ၀င္ ေမြျမဴေရး တိရိစာၦန္ မ်ားကို အစာေကၽြးရာတြင္ အသံုးခ်လိုက္ရသည့္ ေရႏွင့္ အစားအစာ ပမာဏသည္လည္း ကမာၻ ့စားနပ္ ရိကၡာဖူလံုေရးအတြက္ပါ စိုးရိမ္ ရေလာက္ေအာင္ ျမင့္မားေနသည္။ ၂၀၅၀ ေရာက္လွ်င္ ေနာက္ထပ္ တိုးလာမည့္ လူသား သန္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ကို လံုေလာက္ေအာင္ ေကၽြးေမြးႏုိင္ဖို႔ရန္ မွာ ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ားအတြက္ စားက်က္အျဖစ္ သံုးေနရေသာ စိုက္ပ်ဳိးေျမမ်ား ကိုပါ အသံုးခ်ႏုိင္မွ ျဖစ္မည္ဟု တြက္ခ်က္မႈမ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ေအာင္ အသားေလွ်ာ့ စားၾကဖို႔၊ စိုက္ပ်ဳိး သီးႏွံမ်ားကို ေမြးျမဴေရး က႑တြင္ အသံုးျပဳႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ယခင္က ေဆာ္ၾသခဲ့ဖူး ေသာ္လည္း လက္ေတြ႕တြင္ကား သိသာေသာ ထိေရာက္မႈ မျပေသး။
သက္ေရာက္မႈကို ထင္ရွားေအာင္ သက္ေသမျပႏုိင္ေသး လို႔သာ လူေတြကို မစည္း႐ံုးႏုိင္ ျဖစ္ေနေသး တာပါ။ အခုဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေသခ်ာ သက္ေသျပ ႏုိင္ၿပီ။ တစ္ျခား အသားငါးေတြ ထက္ အမဲသားက သက္ေရာက္မႈ ပိုျပင္းထန္တယ္ဆိုတာ စာရင္းဇယားေတြက ေကာင္းေကာင္းျပေနတယ္ ဟု စစ္တမ္း အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ နယူးေယာက္ျပည္နယ္ ဘာ႔ဒ္ေကာလိပ္မွ ပါေမာကၡဂီဒန္ရွဲလ္ က ေျပာသည္။ အမဲသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အစိုးရက မူ၀ါဒအားျဖင့္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးထားမႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်လိုက္႐ံုျဖင့္ အမဲသားေစ်းမ်ား တက္သြားကာ စားသံုးမႈက အလိုလို က်သြားၿပီး အမဲသားေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ရမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္မည္ဟု ပါေမာကၡ ရွဲလ္က အႀကံျပဳသည္။
အစိုးရေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အာဟာရရရွိမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာမ်ဳိး မရွိေပမယ့္ အစိုးရ ေတြရဲ႕ မူ၀ါဒေတြအရ ျပည္သူေတြဟာ အသား ပိုစားျဖစ္ၾကေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးထား သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို အစိုးရေတြက မူ၀ါဒအားျဖင့္ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ေပးထားတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္႐ံုနဲ႔တင္ အမဲသားေစ်းေတြ တက္သြားၿပီး စားသံုးႏႈန္း က်ိန္းေသေပါက္ က်သြားမွာပါဟု ပါေမာကၡရွဲလ္က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။ ပါေမာက္ၡ ရွဲလ္ႏွင့္ အဖြဲ႕သည္ ကၽြဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ငွက္၊ ၀က္၊ ၾကက္ဥ ဘဲဥႏွင့္ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ ရာတြင္ တစ္ခုခ်င္း အလိုက္ အသံုးျပဳလိုက္ရေသာ ေျမဧရိယာ၊ ေရႏွင့္ အျခား အေထာက္အကူ ပစၥည္းမ်ား မည္မွ်သံုးစြဲရသည္ကို စာရင္းျပဳစုကာ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါ ႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းသည္ အျခားလုပ္ငန္းမ်ားထက္ သယံဇာတသံုးစြဲမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ႔ရသည္။
ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားကို ေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ားပါ ေကၽြးသည့္ ဓေလ့ရွိေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ျမက္ခင္း စားက်က္ေျမ၌ လႊတ္ေက်ာင္းေသာ ေဒသမ်ားမွာ ထက္ သယံဇာတ ကုန္က်ႏႈန္းသည္ ပို၍ပင္မ်ားျပားေၾကာင္းလည္း ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္သည့္တိုင္ ျမက္ခင္း စားက်က္ေျမမွာ လႊတ္ေက်ာင္းေသာ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားသည္ပင္ အျခား ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက သယံဇာတပစၥည္း သံုးစြဲႏႈန္းအဆမ်ားစြာ ပိုမ်ားေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက ေထာက္ ျပသည္။ ပါေမာကၡရွဲလ္ႏွင့္ အဖြဲ႕၏ စစ္တမ္းကို Proceedings of the National Academy of Sciences ဂ်ာနယ္တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။
စစ္တမ္းအတြက္ အသံုးျပဳထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ေအာက္ေျခအဆင့္ နယ္က်ဥ္းက်ဥ္း ေကာက္ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ား မဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားအဆင့္ အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္ရာ စစ္တမ္းသည္ ယံုၾကည္အားကိုးေလာက္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံ လိဒ္တကၠသိုလ္ မွ ပါေမာကၡ တင္မ္ဘန္တန္ကလည္း ေထာက္ခံထားသည္။ ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းဟာ ကမာၻႀကီးကို ပူေႏြးေစတဲ့ ကာဘြန္ထြက္ႏႈန္း တိုးေစတဲ့ အဓိကလုပ္ငန္း တစ္ရပ္ပါ။ လူေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ေၾကာင့္ ကာဘြန္ေျခရာ ထင္မက်န္ေစဖို႔ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အသံုးေလွ်ာ့ၾကျခင္းထက္ အသား စားႏႈန္း ေလွ်ာ့ၾက မယ္ဆိုရင္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး အတြက္ ပိုလို႔ေတာင္ ထိေရာက္ပါလိမ္႔မယ္ ဟု မစၥတာ ဘန္တန္က ေျပာသည္။
လူေတြ အမဲသား အပါအ၀င္ အသားစားႏႈန္းမ်ား ေလွ်ာ့လိုက္မည္ ဆိုပါက အသားထုတ္လုပ္ရမႈ က်ဆင္းၿပီး စားက်က္ေျမလြတ္မ်ား ေပၚလာ ကာ လူသားမ်ား အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးသီးႏွံမ်ားပို ထုတ္လုပ္ႏုိင္ကာ စားနပ္ရိကၡာ မလံုေလာက္မႈ ျပႆနာကိုပါ ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ဟု မစၥတာ ဘန္တန္က ဆက္လက္ ေျပာၾကား သည္။ သို႔ေသာ္ အသားစား ေလွ်ာ့ၾကဖို႔ ေျပာရျခင္းသည္ အၿမဲတမ္း အျငင္းပြားအခ်င္းမ်ားရၿပီး မထိေရာက္ေသာ အႀကံျပဳခ်က္ ျဖစ္ေနေသးသည္ ဟုလည္း ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသြားသည္။
အမဲသား အပါအ၀င္ အသားထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္က ကမာၻ ့သယံ ဇာတေတြကို အျခား စားနပ္ရိကၡာ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားထက္ ပိုကုန္က်ေစတယ္ဆိုတာ အစိုးရေတြ ေကာင္းေကာင္း သတိျပဳမိၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို သတိျပဳမိမယ္ ဆိုရင္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ဖိအား သက္ေရာက္မႈ အနည္းဆံုးနဲ႔ ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း အျမင့္ဆံုးျဖစ္ လာေအာင္ ဘယ္လို စီစဥ္ရမယ္ဆိုတာ စဥ္းစားျဖစ္လာၾကမယ္။ အစိုးရေတြ သာမက စားသံုးသူ တစ္ဦးခ်င္း အေနနဲ႔လည္း အမဲသားအပါအ၀င္ အသားစားသံုးမႈကို အာဟာရ အတြက္ လိုအပ္သေလာက္ပဲ စားဖို႔၊ မလိုအပ္ဘဲ အလဟႆ ျဖဳန္းတီးမိတာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္ ဟု ပါေမာကၡ ဘန္တန္က တိုက္တြန္း ေျပာၾကားသည္။
နမူနာအေနနဲ႔ အေမရိကနဲ႔ ဥေရာပ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းေတြကို ၾကည့္ပါ။ ကၽြဲ၊ ႏြား ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း အတြက္ စားက်က္ေျမေတြ အမ်ားႀကီး သံုးပစ္ေနၾကတယ္။ ထိေရာက္မႈနည္းတဲ႔ ေမြးျမဴေရးပံုစံကို ခုထိ က်င့္သံုးေနၾကတုန္းပဲ။ ထိထိေရာက္ေရာက္သာ လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ကၽြဲ၊ ႏြားေတြအစာ အတြက္ သံုးေန ရတဲ့ စားက်က္ေျမ အမ်ားစုႀကီးဟာ လူသားေတြ စားနပ္ရိကၡာ အတြက္ စိုက္ေျမ၊ ပ်ဳိးေျမေတြျဖစ္လာမယ္ ဟု ၎ကဆက္ ေျပာၾကား သည္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္ထားေသာ သီးျခား စစ္တမ္းတစ္ရပ္ကလည္း အထက္ပါ စစ္တမ္း ရလဒ္မ်ားကို ေထာက္ခံေနသည္။ စစ္တမ္းက ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံတစ္၀န္း ျပည္သူအမ်ား အျပား၏ စားသံုးမႈ ပံုစံမ်ားႏွင့္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေစေသာ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ႏႈန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာထားသည္။ ထိုအခါ အသားစားသူမ်ားေၾကာင့္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ႏႈန္းသည္ သက္သက္ လြတ္သာ စားသူမ်ားထက္ ႏွစ္ဆပိုမ်ားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ေလ့လာမႈ စစ္တမ္းကို ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ားက ျပဳလုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စမ္တမ္းတြင္ အသားစားသံုး မႈမ်ားသူ (၃၀၀၀၀)၊ အသီးအရြက္ အစားမ်ား သူ (၁၆၀၀၀)၊ ငါးအစားမ်ားသူ (၈၀၀၀) ႏွင့္ အသားႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ တိုက္႐ိုက္ေရာ သြယ္၀ိုက္ ဆက္စပ္ေရာ လံုး၀မစားသံုး သူ (၂၀၀၀) ပါ၀င္ သည္။ စစ္တမ္းအရ အသားပါ၀င္မႈမ်ားေသာ စားေသာက္မႈပံုစံ (တစ္ေန႔ကို အသား ၁၀၀ ဂရမ္အထက္) ေၾကာင့္ တစ္ေန႔ကို ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုက္ဒ္ (၇ ဒသမ ၂) ကီလိုဂရမ္ ထြက္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ငါးႏွင့္ အသီးအရြက္သာ ပါေသာ စားေသာက္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ ကားတစ္ေန႔ကို ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ (၃ ဒသမ ၈) ကီလိုဂရမ္သာ ထြက္ရွိသည္။ အသီးအရြက္သာ စားေသာက္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ ကား (၂ ဒသမ ၉) ကီလိုဂရမ္သာ ထြက္သည္။ အသား အမ်ားအျပား စားသံုးမႈပံုစံက အသီးအရြက္သာစားျခင္းထက္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေစေသာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ထြက္ႏႈန္း ႏွစ္ဆ ေက်ာ္ပိုမ်ားသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္သည္။
Ref: Giving up beef will reduce carbon footprint more than cars by Damian Carrington (The Guardian)
အသားစားသူသည္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေအာင္ လုပ္ေနသူဟု ဆိုႏုိင္ၿပီ။ မၾကာေသးမီက ထြက္ေပၚ လာေသာ အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ သဘာ၀ သယံဇာတ ရင္းျမစ္ သံုးစြဲႏႈန္းမ်ား ဆက္စပ္မႈ ဆိုင္ရာ ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္အရ အမဲသား ထုတ္လုပ္ရျခင္းသည္ အျခား ၾကက္သား၊ ၀က္သားမ်ား ထုတ္လုပ္ရျခင္း ထက္ပင္ ပို၍ သဘာ၀ သယံဇာတ ပစၥည္း အကုန္အက်မ်ား ေစေၾကာင္း သိရသည္။ အသားငါးမ်ား ထဲတြင္ အမဲသားသည္ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ အထြက္ေစဆံုး အသားလည္း ျဖစ္ရာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္းလို သူမ်ား အေနျဖင့္ အမဲသား အပါအ၀င္ အသားစားသံုးမႈကို တတ္ႏုိင္သမွ် နည္းနည္းစီ ေလွ်ာ့ခ်သင့္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက အႀကံျပဳေဖာ္ျပသည္။ မီးခုိးထြက္ေသာ ကားေတြ ေလွ်ာ့ သံုးျခင္းထက္ အသားေလွ်ာ့စားၾက ျခင္းက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးမွာပို ထိေရာက္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက အႀကံျပဳ တိုက္တြန္းသည္။
အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားက ကမာၻ ့သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေပၚ ဖိအားသက္ေရာက္ ေစေၾကာင္း ယခင္ကလည္း အၾကမ္းဖ်င္း လက္ခံထားၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သုေတသနစစ္တမ္းႏွင့္ တကြ စနစ္တက်ေထာက္ျပမႈ မရွိခဲ့။ ယခုမွဦးဆံုး အႀကိမ္အျဖစ္ ရွင္းလင္းစြာ ေထာက္ျပ ႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယခု စစ္တမ္းက အမဲသားကို အဓိက ေဇာင္းေပးေဖာ္ျပ ထားသည္။ အမဲသားသည္ ၀က္သား၊ ၾကက္သားမ်ားထက္ သဘာ၀ သယံ ဇာတ အဆေပါင္းမ်ားစြာပို သံုးစြဲေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ၀က္၊ ၾကက္ေမြးျမဴရျခင္း ထက္ ႏြားေမြးျမဴရျခင္းက ေျမဧရိိယာ (၂၈) ဆ ၊ ေရ (၁၁)ဆ ပိုကုန္ က်ေၾကာင္း စစ္တမ္းက ေဖာ္ျပသည္။ ကမာၻႀကီး ပူေႏြးေစေသာ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ ထုတ္လႊတ္မႈက ငါးဆထိပိုမ်ားသည္။
အာလူး၊ ဂ်ဳံ၊ ဆန္ စသည့္ စိုက္ပ်ဳိးထြက္ကုန္မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အမဲသား၏ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ဖိအားက အဆမ်ားစြာ ပိုမ်ားေန သည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္သည္။ အမဲသား တစ္ကီလိုဂရမ္ ထုတ္လုပ္ရန္ သံုးလိုက္ ရေသာ ေျမဧရိယာသည္ စိုက္ပ်ဳိး ထြက္ကုန္ တစ္ကီလိုဂရမ္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ သံုးလိုက္ရသည့္ ေျမဧရိယာထက္ အဆေပါင္း (၁၆၀) ပိုမ်ားသည္။ ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ရွိ ႏႈန္းက (၁၁) ဆ ပိုမ်ား ျပားသည္။
စိုက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရး က႑သည္ ကမာၻ ႀကီးပူေႏြးမႈ ကိုျဖစ္ေစေသာ အဓိကလက္သည္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ကမာၻ ့ဖန္လံုအိမ္ ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ရွိမႈ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ စိုက္ပ်ဳိး ေမြးျမဴေရးက႑မွလာျခင္း ျဖစ္သည္။ (၁၅) ရာခိုင္ႏႈန္း၏ ထက္၀က္မွာ ေမြးျမဴေရး က႑မွ ျဖစ္ သည္။ ကၽြဲ၊ ႏြားအပါအ၀င္ ေမြျမဴေရး တိရိစာၦန္ မ်ားကို အစာေကၽြးရာတြင္ အသံုးခ်လိုက္ရသည့္ ေရႏွင့္ အစားအစာ ပမာဏသည္လည္း ကမာၻ ့စားနပ္ ရိကၡာဖူလံုေရးအတြက္ပါ စိုးရိမ္ ရေလာက္ေအာင္ ျမင့္မားေနသည္။ ၂၀၅၀ ေရာက္လွ်င္ ေနာက္ထပ္ တိုးလာမည့္ လူသား သန္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ကို လံုေလာက္ေအာင္ ေကၽြးေမြးႏုိင္ဖို႔ရန္ မွာ ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ားအတြက္ စားက်က္အျဖစ္ သံုးေနရေသာ စိုက္ပ်ဳိးေျမမ်ား ကိုပါ အသံုးခ်ႏုိင္မွ ျဖစ္မည္ဟု တြက္ခ်က္မႈမ်ားက ေဖာ္ျပေနသည္။ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ေအာင္ အသားေလွ်ာ့ စားၾကဖို႔၊ စိုက္ပ်ဳိး သီးႏွံမ်ားကို ေမြးျမဴေရး က႑တြင္ အသံုးျပဳႏႈန္း ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ ယခင္က ေဆာ္ၾသခဲ့ဖူး ေသာ္လည္း လက္ေတြ႕တြင္ကား သိသာေသာ ထိေရာက္မႈ မျပေသး။
သက္ေရာက္မႈကို ထင္ရွားေအာင္ သက္ေသမျပႏုိင္ေသး လို႔သာ လူေတြကို မစည္း႐ံုးႏုိင္ ျဖစ္ေနေသး တာပါ။ အခုဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေသခ်ာ သက္ေသျပ ႏုိင္ၿပီ။ တစ္ျခား အသားငါးေတြ ထက္ အမဲသားက သက္ေရာက္မႈ ပိုျပင္းထန္တယ္ဆိုတာ စာရင္းဇယားေတြက ေကာင္းေကာင္းျပေနတယ္ ဟု စစ္တမ္း အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ နယူးေယာက္ျပည္နယ္ ဘာ႔ဒ္ေကာလိပ္မွ ပါေမာကၡဂီဒန္ရွဲလ္ က ေျပာသည္။ အမဲသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အစိုးရက မူ၀ါဒအားျဖင့္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးထားမႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်လိုက္႐ံုျဖင့္ အမဲသားေစ်းမ်ား တက္သြားကာ စားသံုးမႈက အလိုလို က်သြားၿပီး အမဲသားေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္ရမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္မည္ဟု ပါေမာကၡ ရွဲလ္က အႀကံျပဳသည္။
အစိုးရေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ အာဟာရရရွိမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာမ်ဳိး မရွိေပမယ့္ အစိုးရ ေတြရဲ႕ မူ၀ါဒေတြအရ ျပည္သူေတြဟာ အသား ပိုစားျဖစ္ၾကေအာင္ လမ္းေၾကာင္းေပးထား သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အသား ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို အစိုးရေတြက မူ၀ါဒအားျဖင့္ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံ ေပးထားတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္႐ံုနဲ႔တင္ အမဲသားေစ်းေတြ တက္သြားၿပီး စားသံုးႏႈန္း က်ိန္းေသေပါက္ က်သြားမွာပါဟု ပါေမာကၡရွဲလ္က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသည္။ ပါေမာက္ၡ ရွဲလ္ႏွင့္ အဖြဲ႕သည္ ကၽြဲ၊ ႏြား၊ ၾကက္၊ ငွက္၊ ၀က္၊ ၾကက္ဥ ဘဲဥႏွင့္ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ ရာတြင္ တစ္ခုခ်င္း အလိုက္ အသံုးျပဳလိုက္ရေသာ ေျမဧရိယာ၊ ေရႏွင့္ အျခား အေထာက္အကူ ပစၥည္းမ်ား မည္မွ်သံုးစြဲရသည္ကို စာရင္းျပဳစုကာ ႏိႈင္းယွဥ္ ၾကည့္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခါ ႏြားေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းသည္ အျခားလုပ္ငန္းမ်ားထက္ သယံဇာတသံုးစြဲမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ခဲ႔ရသည္။
ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားကို ေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ားပါ ေကၽြးသည့္ ဓေလ့ရွိေသာ ေဒသမ်ားတြင္ ျမက္ခင္း စားက်က္ေျမ၌ လႊတ္ေက်ာင္းေသာ ေဒသမ်ားမွာ ထက္ သယံဇာတ ကုန္က်ႏႈန္းသည္ ပို၍ပင္မ်ားျပားေၾကာင္းလည္း ေတြ႕ရသည္။ သို႔ျဖစ္သည့္တိုင္ ျမက္ခင္း စားက်က္ေျမမွာ လႊတ္ေက်ာင္းေသာ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားသည္ပင္ အျခား ေမြးျမဴေရး တိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက သယံဇာတပစၥည္း သံုးစြဲႏႈန္းအဆမ်ားစြာ ပိုမ်ားေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္တမ္းက ေထာက္ ျပသည္။ ပါေမာကၡရွဲလ္ႏွင့္ အဖြဲ႕၏ စစ္တမ္းကို Proceedings of the National Academy of Sciences ဂ်ာနယ္တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။
စစ္တမ္းအတြက္ အသံုးျပဳထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္း ေအာက္ေျခအဆင့္ နယ္က်ဥ္းက်ဥ္း ေကာက္ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ား မဟုတ္ဘဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အမ်ဳိးသားအဆင့္ အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္ရာ စစ္တမ္းသည္ ယံုၾကည္အားကိုးေလာက္ေၾကာင္း ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံ လိဒ္တကၠသိုလ္ မွ ပါေမာကၡ တင္မ္ဘန္တန္ကလည္း ေထာက္ခံထားသည္။ ေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းဟာ ကမာၻႀကီးကို ပူေႏြးေစတဲ့ ကာဘြန္ထြက္ႏႈန္း တိုးေစတဲ့ အဓိကလုပ္ငန္း တစ္ရပ္ပါ။ လူေတြအေနနဲ႔ မိမိတို႔ေၾကာင့္ ကာဘြန္ေျခရာ ထင္မက်န္ေစဖို႔ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အသံုးေလွ်ာ့ၾကျခင္းထက္ အသား စားႏႈန္း ေလွ်ာ့ၾက မယ္ဆိုရင္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးမႈေလွ်ာ့ခ်ေရး အတြက္ ပိုလို႔ေတာင္ ထိေရာက္ပါလိမ္႔မယ္ ဟု မစၥတာ ဘန္တန္က ေျပာသည္။
လူေတြ အမဲသား အပါအ၀င္ အသားစားႏႈန္းမ်ား ေလွ်ာ့လိုက္မည္ ဆိုပါက အသားထုတ္လုပ္ရမႈ က်ဆင္းၿပီး စားက်က္ေျမလြတ္မ်ား ေပၚလာ ကာ လူသားမ်ား အတြက္ စိုက္ပ်ဳိးသီးႏွံမ်ားပို ထုတ္လုပ္ႏုိင္ကာ စားနပ္ရိကၡာ မလံုေလာက္မႈ ျပႆနာကိုပါ ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ဟု မစၥတာ ဘန္တန္က ဆက္လက္ ေျပာၾကား သည္။ သို႔ေသာ္ အသားစား ေလွ်ာ့ၾကဖို႔ ေျပာရျခင္းသည္ အၿမဲတမ္း အျငင္းပြားအခ်င္းမ်ားရၿပီး မထိေရာက္ေသာ အႀကံျပဳခ်က္ ျဖစ္ေနေသးသည္ ဟုလည္း ၎က ဆက္လက္ ေျပာၾကားသြားသည္။
အမဲသား အပါအ၀င္ အသားထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင့္ဆင့္က ကမာၻ ့သယံ ဇာတေတြကို အျခား စားနပ္ရိကၡာ ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားထက္ ပိုကုန္က်ေစတယ္ဆိုတာ အစိုးရေတြ ေကာင္းေကာင္း သတိျပဳမိၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို သတိျပဳမိမယ္ ဆိုရင္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚ ဖိအား သက္ေရာက္မႈ အနည္းဆံုးနဲ႔ ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္း အျမင့္ဆံုးျဖစ္ လာေအာင္ ဘယ္လို စီစဥ္ရမယ္ဆိုတာ စဥ္းစားျဖစ္လာၾကမယ္။ အစိုးရေတြ သာမက စားသံုးသူ တစ္ဦးခ်င္း အေနနဲ႔လည္း အမဲသားအပါအ၀င္ အသားစားသံုးမႈကို အာဟာရ အတြက္ လိုအပ္သေလာက္ပဲ စားဖို႔၊ မလိုအပ္ဘဲ အလဟႆ ျဖဳန္းတီးမိတာမ်ဳိး မျဖစ္ေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္ ဟု ပါေမာကၡ ဘန္တန္က တိုက္တြန္း ေျပာၾကားသည္။
နမူနာအေနနဲ႔ အေမရိကနဲ႔ ဥေရာပ ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းေတြကို ၾကည့္ပါ။ ကၽြဲ၊ ႏြား ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္း အတြက္ စားက်က္ေျမေတြ အမ်ားႀကီး သံုးပစ္ေနၾကတယ္။ ထိေရာက္မႈနည္းတဲ႔ ေမြးျမဴေရးပံုစံကို ခုထိ က်င့္သံုးေနၾကတုန္းပဲ။ ထိထိေရာက္ေရာက္သာ လုပ္ၾကမယ္ဆိုရင္ ကၽြဲ၊ ႏြားေတြအစာ အတြက္ သံုးေန ရတဲ့ စားက်က္ေျမ အမ်ားစုႀကီးဟာ လူသားေတြ စားနပ္ရိကၡာ အတြက္ စိုက္ေျမ၊ ပ်ဳိးေျမေတြျဖစ္လာမယ္ ဟု ၎ကဆက္ ေျပာၾကား သည္။ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံတြင္ ျပဳလုပ္ထားေသာ သီးျခား စစ္တမ္းတစ္ရပ္ကလည္း အထက္ပါ စစ္တမ္း ရလဒ္မ်ားကို ေထာက္ခံေနသည္။ စစ္တမ္းက ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံတစ္၀န္း ျပည္သူအမ်ား အျပား၏ စားသံုးမႈ ပံုစံမ်ားႏွင့္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေစေသာ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ထြက္ႏႈန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာထားသည္။ ထိုအခါ အသားစားသူမ်ားေၾကာင့္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ ထြက္ႏႈန္းသည္ သက္သက္ လြတ္သာ စားသူမ်ားထက္ ႏွစ္ဆပိုမ်ားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။
ေလ့လာမႈ စစ္တမ္းကို ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္မွ ပညာရွင္မ်ားက ျပဳလုပ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ စမ္တမ္းတြင္ အသားစားသံုး မႈမ်ားသူ (၃၀၀၀၀)၊ အသီးအရြက္ အစားမ်ား သူ (၁၆၀၀၀)၊ ငါးအစားမ်ားသူ (၈၀၀၀) ႏွင့္ အသားႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ တိုက္႐ိုက္ေရာ သြယ္၀ိုက္ ဆက္စပ္ေရာ လံုး၀မစားသံုး သူ (၂၀၀၀) ပါ၀င္ သည္။ စစ္တမ္းအရ အသားပါ၀င္မႈမ်ားေသာ စားေသာက္မႈပံုစံ (တစ္ေန႔ကို အသား ၁၀၀ ဂရမ္အထက္) ေၾကာင့္ တစ္ေန႔ကို ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုက္ဒ္ (၇ ဒသမ ၂) ကီလိုဂရမ္ ထြက္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ငါးႏွင့္ အသီးအရြက္သာ ပါေသာ စားေသာက္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ ကားတစ္ေန႔ကို ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ (၃ ဒသမ ၈) ကီလိုဂရမ္သာ ထြက္ရွိသည္။ အသီးအရြက္သာ စားေသာက္မႈ ပံုစံေၾကာင့္ ကား (၂ ဒသမ ၉) ကီလိုဂရမ္သာ ထြက္သည္။ အသား အမ်ားအျပား စားသံုးမႈပံုစံက အသီးအရြက္သာစားျခင္းထက္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးေစေသာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဒ္ထြက္ႏႈန္း ႏွစ္ဆ ေက်ာ္ပိုမ်ားသည္ကို ေတြ႕ႏိုင္သည္။
Ref: Giving up beef will reduce carbon footprint more than cars by Damian Carrington (The Guardian)
The Messenger
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook