Alcohol abuse အရက္ေဘးက ေဝးၾကပါေစ

ေဆးအတုနဲ႔ အရည္အေသြး နိမ့္တဲ့ ေဆးေတြ အေၾကာင္း ေရးျဖစ္ပါတယ္။ အခုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ အရည္အေသြး နိမ့္တဲ့ အရက္ေတြ မနည္းမေနာ ရွိေနတာပါ သိလာရ တယ္။ ပုလင္းလွလွမွာ နာမည္ၾကီး တံဆိပ္ ကပ္ထာတဲ့ အရက္ ပုလင္းပံုနဲ႔ ဝိုင္းဖြဲ႔ေတာ့မယ္ ဆိုတာကို ၾကြား သလိုလို တင္ထားၾကတာေတြ ခဏခဏ ေတြ႔ေနရတယ္။ တကယ့္အစစ္ မဟုတ္မွန္း သိၾကပံု မရဘူး။ ႏွစ္ခါျပန္ သနားမိပါတယ္။ ေဆာရီး၊ ေဆာရီး။ အရက္ဋီကာေတြလဲ ေရးထားတယ္။

အရက္ျဖတ္ခ်င္သူကို ခ်ီးက်ဴးတယ္။ အဲလိုကိုယ္တိုင္ေမးလာသူ နည္းတယ္။ တကယ္အက်ိဳးျဖစ္ဘို႔ အရက္ စာေတြနဲ႔ မူးမသြားေအာင္ ဒီတပုဒ္ကိုသာပို႔လိုက္ပါတယ္။ အရက္ျဖတ္တဲ့သေဘာက (၁) ဆိုးေနတာ ေတြျဖစ္ခ်ိန္မွာ ပိုမဆိုး ေအာင္ထိန္းဘို႔၊ (၂) ေသြးထဲဝင္ေနတဲ့ အရက္ အဆိပ္ကို ျမန္ျမန္ကုိယ္ထဲကေန ထယ္ထုတ္ေရး၊ (၃) ေသာက္ခ်င္စိတ္ နည္းေအာင္လုပ္ေရးနဲ႔ (၄) ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြ ျဖစ္တယ္။

အရက္ျဖစ္စရက္ ပထမနဲ႔ ဒုတိယရက္ေတြက အေရးၾကီးတယ္။ ေဆးရံုတက္ကုသဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ ေသာက္ထားခဲ့တဲ့ အရက္ဓါတ္ (အဆိပ္ဓါတ္) ေတြကို ကိုယ္ထဲကေန ျမန္ျမန္ရွင္းထုတ္ဘို႔ ေသြးေၾကာထဲ ေဆးသြင္းတာ လုပ္ရလိမ့္မယ္။ ဆီးေကာင္းေကာင္းသြားရင္ သက္သာလာေတာ့မယ္။

Lorazepam (Ativan or Orfidal) ထိုးေဆး အရက္ျဖတ္စရက္မွာ လိုမယ္။ Anxiety disorders စိုးရိမ္ စိတ္ကို အျမန္ သက္သာေစမယ္။ အိပ္ေစမယ္။ ၾကြက္သားေတြေျပေလ်ာ့ေစမယ္။ တက္တာရွိရင္ သက္သာမယ္။ အသားေဆး-အေၾကာေဆး ထိုးေပးႏိုင္တယ္။ Benzodiazepine အုပ္စုဝင္ေဆးျဖစ္တယ္။ ဒီအုပ္စုထဲမွာ Diazepam (Valium) , Alprazolam (Xanax) , Clonazepam (Klonopin) , Flurazepam (Dalmane) စတာေတြ ပါေသးတယ္။ စားေဆး၊ ထိုးေဆးေတြလာတယ္။ အရက္ေၾကာင့္ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရျဖစ္ေနသူကို IV ၁-၂ လံုး ထိုးရင္ ေဆးထိုးအပ္ႏုတ္တာနဲ႔ ျငိမ္က်ျပီး အိပ္ေပ်ာ္သြားမယ္။ Lorazepam Injection ထိုးေဆး၊ အေၾကာထဲထိုး၊ အသားထဲထိုး ၂ မ်ိဳးလံုးရတယ္။ IV ေသြးေၾကာထဲ ထိုးရင္ ေဆးထိုးမိုးေရနဲ႔ ေရာသင့္တယ္။ ေျဖေျဖးထိုးသင့္တယ္။ ၁ မိနစ္မွာ 2 mg ႏွဳန္းထက္ မျမန္သင့္ ဘူး။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြကို IM 0.05mg/kg နဲ႔ အမ်ားဆံုး 4mg အသားေဆးထိုးတယ္။ IV ေသြးေၾကာထဲထိုးရင္ 0.044mg/kg (2mg) ထိုးရတယ္။ အိပ္ေပ်ာ္သြားမယ္။ အဲဒီေဆးအစား Diazepam Injection ထိုးေဆးလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ 2 mg to 20 mg I.M. or I.V. ေပးတယ္။ ဒီေဆးကို မိုးေရနဲ႔မေရာ ရပါ။

Baclofen (Kemstro, Lioresal, Liofen, Gablofen, Bekl- and Baclosan) ေဆးရ့ဲ အားေကာင္းခ်က္ ကေတာ့ Alcohol dependence အရက္ေသာက္ရမွေနႏိုင္တာကိုေရာ အရက္ျဖတ္လို႔ ခံစားရမွာေတြကို သက္သာေစျပီး Alcohol cravings အရက္ကို ခ်ဥ္ျခင္းတပ္ေနစိတ္ကို ေပ်ာက္ေစမယ္။ အစမွာ တေန႔ကို 80mg ေပးျပီးေနာက္မွာ မနက္ 20mg ၁ ျပား၊ ည 20mg ၁ ျပားေပးတယ္။

Benfinuron Forte (Benfotiamine, Folic Acid, Methylcobalamin, Vitamin B12, Vitamin B6) ေဆးကိုပါ တြဲေပးသင့္တယ္။ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကာေတြေပၚသက္ေရာက္ထားတဲ့ အရက္ဒဏ္ေတြကို ကုစားဘို႔ ျဖစ္တယ္။

Disulfiram (Antabuse) ေဆးကေန အရက္မွာပါတဲ့ Ethanol ဓါတ္ကေနျဖစ္လာတဲ့ Acetaldehyde ဓါတ္ ဖယ္ရွားျပစ္ေရးကို တားဆီးေပးတယ္။ အရက္ျဖတ္ေဆးလို႔ဆိုေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ ဒီေဆးနဲ႔အရက္ ဟာ ရန္သူေတြျဖစ္တယ္။ မတည့္ၾကဘူး။ အရက္မူးေနသူကို ေဆးေပးလို႔မရဘူး။ ေဆးနဲ႔အရက္ေတြ ႔ၾကရင္ ဓါတ္ျပဳမႈေတြျဖစ္ျပီး မေနႏိုင္ေအာင္ ခံစားရမယ္။ ေဆးနဲ႔အရက္ေတြ႔ၾကရင္ ၅-၁ဝ မိနစ္မွာ မ်က္ႏွာ ေတြ နီျမန္းလာမယ္။ ႏွလံုးခန္ျမန္မယ္။ အသက္ရွဴမဝ ျဖစ္မယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္မယ္။ ေခါင္းထိုးကိုက္မယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးမယ္။ သတိလက္လြတ္ျဖစ္မယ္။ ေသြးေလွ်ာက္တာေတြ နည္းမယ္။ အရက္ေသာက္ ထားျပီး ေနာက္ ၁၂ နာရီအတြင္း ေဆးေသာက္တာနဲ႔ ျဖစ္ေစမယ္။ Alcohol cravings အရက္ေသာက္ခ်င္စိတ္ကို မနည္းေစႏိုင္ပါ။ တေန႔မွာ 500 mg ကေန စေပးတယ္။ ၁-၂ ပါတ္ၾကာေပးတယ္။ ေနာက္မွာ 250 mg ေပးတယ္။ ဒီေဆးကို တျခားေရာဂါေတြမွာလဲ သံုးေသးတယ္။ ဝဲ၊ ကင္ဆာ။ Cocaine ကိုကိန္း စြဲေန သူေတြ ျဖတ္ရာမွာလဲ သံုးတယ္။

Naltrexone (ReVia) ေဆးကေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ ေကာင္းသလိုလိုျဖစ္တာကုိ နည္းသြားေစမယ္။ အရက္ ေသာက္ခ်င္စိတ္လဲ နည္းေစမယ္။ ဒီေဆးက Disulfiram လိုမ်ိဳး မခံစားရဘူး။ Vivitrol ေဆးက Naltrexone ထိုးေဆးျဖစ္တယ္။ Nitrest (5 mg) ေဆးျပားက အိပ္ေစမယ္။ ည ၁ ျပားဆိုရတယ္။

Oxazepam Anxozap (10 mg) ေဆးျပားကို စိတ္ျငိမ္ေစဘို႔ မနက္ ၁ ျပား၊ ေန႔လည္ ၁ ျပားေပးတယ္။ အိပ္ခ်င္လိမ့္မယ္။ ရက္အၾကာၾကီးမလိုပါ။

Rexipra (Escitalopram) ေဆးျပားက စိတ္က်ေနတာကို သက္သာေစမယ္။ မနက္ ၁ ျပားဆိုရတယ္။

Vitamin B 6 + B 12 ေရာထားတဲ့အားေဆး ေပးရမယ္။ 5 D Drip + Multivitamin ေရာသြင္းေပး သင့္တယ္။ အရက္ျဖတ္စရက္ေတြမွာ ပါးစပ္ကေန ေရ၊ အရည္ ေသာက္ႏိုင္သေလာက္ ေသာက္ေစရ မယ္။

Zolpidem (Ambien, Ambien CR, Intermezzo, Stilnox, Sublinox and Zolsana) ေဆးကေတာ့ အရက္ျဖတ္ကာစ အိပ္မေပ်ာ္တာအတြက္ ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးေသာက္ျပီး ၁၅ မိနစ္ဆုိ အစြမ္းျပတယ္။ ၂-၃ နာရီၾကာ အိပ္ေစမယ္။ ညအခ်ိန္ ၁ ျပား၊ ဒါမွမဟုတ္ ၁ ျပားခြဲေပးေလ့ရွိတယ္။

Acamprosate (Campral) ေဆးက အရက္ကို တမ္းတစိတ္နည္းေစမယ္။ ဒီေဆးကလဲ Disulfiram လိုမ်ိဳး မခံစားရဘူး။

Counseling psychology စိတ္ပညာေပး ေဆြးေႏြးမႈ ခံယူျခင္းဟာ အေရးပါတယ္။ ဆရာဝန္ကေန ေမး မယ္။ လြဲေနတာေတြကို ျပင္ေပးမယ္။ ေဆြးမ်ိဳးမိဘေတြကေန နားခ် ေျဖာင္းဖ်တာနဲ႔ မတူဘူး။ သက္သာ လာရင္ စည္းကမ္းခ်က္ေလးေတြ ခ်ေပးမယ္။ အစားအေသာက္၊ အိပ္ခ်ိန္၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ စတာေတြ ကို အၾကံေပးမယ္။ ေဆးတခုထဲနဲ႔ အရက္ျဖတ္မရပါ။ အထူးကုဆရာဝန္ရ့ဲ စိတ္ပိုင္းျပဳျပင္ေပးမႈနဲ႔ တျခား ေဆးေတြလိုေသးပါတယ္။

လူေတြ ဘာလို႔ အရက္ေသာက္ၾကသလဲ 

HALT ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းတရား ၄ ပါးရွိတယ္။ Hunger ဆာေလာင္ျခင္း၊ Anger ေဒါသထြက္ျခင္း၊ Loneliness တကိုယ္တည္းျဖစ္ျခင္း၊ Tiredness ေမာပမ္းျခင္းေတြျဖစ္တယ္။ အရက္ေသာက္ေနသူကို ဘယ္အေၾကာင္းေတြကေန ျဖစ္ေစသလဲ သိျပီး ျပဳျပင္ရပါမယ္။

အစာစားဘို႔ အားေပးမယ္။ ေဒါသထြက္ရတဲ့အေျခခံကို စစ္ေဆးေမးျမန္းျပီး မထြက္သင့္ဘဲ ထြက္ေနတဲ့ ေဒါသကို ရွင္းျပမယ္။ ဥပမာ ေဘာလံုးပြဲမွာ ကိုယ့္အသင္း မႏိုင္ရေကာင္းလား ဆိုတဲ့ေဒါသကို ဘယ္လို နည္းနဲ႔မွ ျပင္မရတဲ့အတူ စိတ္ကို ေအးခ်မ္းမႈနဲ႔ ေနဘို႔ ရွင္းျပမယ္။

တကုိယ္တည္းမေနဘဲ အေဖၚနဲ႔၊ အေဖၚမွာလဲ လူေကာင္းသူေကာင္းနဲ႔သာေရြးျပီးေနဘို႔ ေျပာမယ္။ အရက္ သမား၊ ေဆးသမားေတြကို ရွင္ခန္းျဖတ္ရမယ္။ ဘယ္သူမွမရွိရင္ ေဖ့စ္ဘြတ္မွာ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္း ေတြနဲ႔ စကားေျပာပါေလ။

အလုပ္ပင္ပန္းလို႔ ဘီယာေလးေမာ့ခ်င္တာဟာ နည္းလမ္းမွားယြင္း၊ မွားလြန္းတယ္။ နည္းနည္းေလး ဝင္ကာ စေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုနဲ႔။ ခဏေနေတာ့ အရက္ေသာက္သူ ေမာင္ျဖဴဟာ ေမာင္ျဖဴမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေမာင္မဲျဖစ္တာေတာ့မယ္။ မပမ္းမေျပတဲ့အျပင္ ရင္ေမာစရာေတြ စဥ္တိုက္ဆက္တိုက္ လာေတာ့မယ္။ မႈခင္းေတြလဲ က်ဴးလြန္မယ္။ ကိုယ္ကသူမ်ားကို ရန္ျပဳမယ္။ ကိုယ့္ကိုသူမ်ားက ရန္ျပဳမယ္။

ျမန္မာ လူၾကီး-လူငယ္၊ ေယာက္်ားေလး-မိန္းကေလး အရက္ေဘးကေဝးၾကပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(lwanmapyay.blogspot.com) လြမ္းမေျပ သုတရပ္၀န္း | Facebook

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...