မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း
Health Updates Journal No. 115
လူေတြကို ပိုၿပီးစိတ္ခ်မ္းသာေစတာ ပိုက္ဆံေၾကာင့္လား။ ဒါမွမဟုတ္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့ မိတ္ေတြနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းေတြေၾကာင့္လား။
ဟားဗတ္တကၠသုိလ္နဲ႔ ဆန္ဒီေယးဂိုးမွာရွိတဲ့ ကယ္လီဖုိးနီးယား တကၠသုိလ္ေတြက သုေတသီေတြရဲ႕ ေလ့ လာမႈ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကေနၿပီး အေျဖတစ္ ခုရထားၾကပါတယ္။
နစ္ကိုလပ္ခရစ္တာကစ္ (Nicholas Christakis) နဲ႔ ဂ်ိမ္းေဖာင္လာ (JamesFowler)တို႔ သုေတသီ ႏွစ္ေ ယာက္ဟာ စိတ္ခံစားမႈဆုိင္ရာ က်န္းမာေရးအတြက္ လူေပါင္း ၅၀၀၀ နီးပါးကို ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။
ဖရာမင္ဟမ္ ႏွလံုးဌာနမွာ သိမ္းဆည္းထားတဲ့အခ်က္အလက္ေတြထဲက ႏွစ္ေပါင္း ၂၀စာ (၁၉၈၃-၂၀၀၃) ခုႏွစ္ အခ်က္အလက္ေတြကို လည္း ေလ့လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဖရာမင္ဟမ္ဌာနဟာ မက္ဆာခ်ဴးဆက္ ျပည္နယ္ မွာရွိတယ္။ ဒီဌာနဟာႏွလံုး ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တ ဲ့သုေတသနလုပ္ငန္းေတြကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ကတည္း က စတင္ၿပီး လုပ္ကုိင္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းေတြရွိတာေၾကာင့္ မိမိကိုယ္တုိင္ကလည္း ေပ်ာ္ရႊင္ရတဲ့ အေၾကာင္း ေလ့လာမႈအသစ္ေတြမွာေတြ႕ရွိရတယ္။ အေနအနီးအေ၀းမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ မိတ္ေဆြေတြၾကားမွာ အေပ်ာ္သက္ေရာက္ပံုျခင္းလည္း ကြာျခားပါတယ္။
ဥပမာဆိုရင္ တစ္မုိင္ေလာက္အကြာမွာ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ ရွိေနရင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမႈ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ရႏုိင္ တယ္။ ကပ္ရက္မွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္တဲ့ အိမ္နီးခ်င္းတစ္ေယာက္ရွိရင္ အေပ်ာ္ ၃၄ ရာခုိင္ ႏႈန္းေလာက္ ရတယ္လု႔ိဆုိတယ္။ အဲဒီမိတ္ေဆြေတြေၾကာင့္ ရရွိတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာလည္း တစ္ႏွစ္ေလာက္တာရွည္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။
ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ ကူးစက္တတ္တာကို သုေတသီေတြက ေတြ႕ရွိထားတယ္။ ၀မ္းနည္းမႈဟာလည္း ကူးစက္ တတ္တယ္ဆိုေပမယ့္ ေပ်ာ္ ရႊင္မႈေလာက္မဟုတ္ပါဘူး။
ေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ သံုးဒီဂရီေလာက္ ေရာက္သြားတာေတာင္ အေပ်ာ္က သက္ေရာက္ေန တုန္းပဲ ျဖစ္တယ္။ သံုးဒီဂရီ ဆုိတာက မိတ္ေဆြရဲ႕မိတ္ေဆြက တစ္ဆင့္ တျခားမိတ္ေဆြတစ္ဦးစီ ေရာက္ သြားတာကို ဆိုလုိတယ္။
ေငြပိုေငြလွ်ံေဒၚလာ ၅၀၀၀ (ျမန္မာေငြဆုိရင္ သိန္းငါးဆယ္ ေလာက္) ရွိေနတာကလည္း လူတစ္ေယာက္ ကို ႏွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ေပ်ာ္ေစႏုိင္တယ္လုိ႔ိ ေလ့လာေတြ႕ရွိ ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေပ်ာ္ရႊင္မႈဟာ သံုး ဒီဂရီမိတ္ေဆြဆီကရတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈထက္ မပိုတဲ့အေၾကာင္း သုေတသီေတြက ဆုိျပန္တယ္။
ဒီေလ့လာမႈကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက National Institute on Aging ရဲ႕အေထာက္အပံ့နဲ႔ျပဳလုပ္ တာျဖစ္တယ္။ ၿဗိတိသွ်ေဆးဂ်ာနယ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ၫႊန္႔လြင္(စက္မႈတကၠသုိလ္)