ေရကစားပြဲေတာ္
ယမန္ႏွစ္ မဟာသႀကၤန္ကာလအတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္၀န္ မဟာသႀကၤန္မ႑ပ္တြင္ ေဖ်ာ္ေျဖသူမ်ားႏွင့္ လာေရာက္ၾကည့္႐ႈသူမ်ားအား ေတြ႕ရစဥ္ ႏုိင္ငံတကာက Water Festival ဟုေခၚသည့္ ေရကစားပြဲေတာ္မ်ား ျပဳလုပ္က်င္းပေသာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ တုိင္းျပည္မ်ားျဖစ္သည့္ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔ျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္တြင္လည္း ေရကစားပြဲေတာ္ဓေလ့ကို ေတြ႕ရႏုိင္သည္။ ကေမၻာဒီးယားတြင္ ႏုိင္ငံတကာက Water Festival ဟုေခၚေသာ ေရကစားပြဲေတာ္မွာ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔မွ ေရကစားပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ မတူျခားနားသည္။ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔မွ ေရကစားပြဲေတာ္ (Water Festival) မ်ားသည္ ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး အခါသမယ၌ လူအမ်ား တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ေရျဖင့္ပက္ကစားေသာ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာ ပြဲေတာ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ကေမၻာဒီးယားတြင္မူ Bon Om Thook ဟု အမည္ရသည့္ ခမာ႐ိုးရာေလွၿပိဳင္ပြဲကို ေရကစားပြဲေတာ္အျဖစ္ ရည္ညႊန္းျခင္းျဖစ္သည္။
လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔၌ ႐ိုးရာျပကၡဒိန္ ႏွစ္ကူးအခ်ိန္အခါျဖစ္သည့္ ဧၿပီလတြင္ ေရကစားပြဲေတာ္မ်ား ဆင္ႏႊဲျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံတကာက ေရကစားပြဲေတာ္ဟု ေခၚဆုိေသာ ကေမၻာဒီးယား၏ ႐ိုးရာေလွၿပိဳင္ပြဲ Bon Om Thook ကို ႏွစ္စဥ္ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္က်င္းပျခင္း ျဖစ္သည္။ ကေမၻာဒီးယား ႏွစ္သစ္ကူး၏ ခမာအမည္က Chaul Chnam Thmey ဟုျဖစ္ၿပီး ကေမၻာဒီးယားႏွစ္သစ္သည္ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းႏွစ္သစ္မ်ားနည္းတူ ဧၿပီတြင္ က်ေရာက္သည္။ သို႔ေသာ္ ခမာတုိင္းျပည္၌ လာအုိ၊ ျမန္မာ၊ ထိုင္းမွာကဲ့သို႔ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ေရျဖင့္ပက္ကစားသည့္ ႏွစ္ကူးဓေလ့ မထြန္းကားပါ။ သူ႔နည္းတူ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ တုိင္းျပည္မ်ားျဖစ္ေသာ ယင္းႏိုင္ငံတုိ႔မွ ဘာသာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ အျခားဓေလ့ ထံုးတမ္းမ်ား တူညီျခင္းသာ ေတြ႕ရသည္။
လာအုိတြင္ ႐ိုးရာျပကၡဒိန္ ႏွစ္သစ္ကူး အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ျပဳလုပ္ေသာ လူအမ်ား တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ ေရျဖင့္ပက္ကစားသည့္ ပြဲေတာ္ကို ေဆာင္ခရန္ (Song-kran) ဟုေခၚသည္။ ေဆာင္ခရန္သည္ လာအုိႏွစ္သစ္ကူး ႐ိုးရာပြဲေတာ္ျဖစ္ၿပီး ပြဲေတာ္ကို ဧၿပီ ၁၃ မွ ဧၿပီ ၁၅ ထိ ဆင္ႏႊဲသည္။ ေဆာင္ခရန္သည္ လာအိုႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္အတြက္ တရား၀င္အမည္ျဖစ္ကာ ႐ိုးရာေရကစားပြဲေတာ္အား ေဆာင္ခရန္အျပင္ ပီးမုိင္ (Pii Mai) ဟုလည္းေခၚၾကသည္။ လာအုိႏွစ္သစ္ကူး ေရကစားပြဲေတာ္ ပီးမုိင္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ သႀကၤန္ပြဲေတာ္၊ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ ေဆာင္ခရန္ပြဲေတာ္တုိ႔ႏွင့္ လံုး၀ဆင္တူသည္။ လာအုိျပကၡဒိန္၌ ႏွစ္သစ္ကူးခ်ိန္သည္ ကေမၻာဒီးယား၊ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔၏ ႏွစ္သစ္ကူးခ်ိန္မ်ားႏွင့္ တုိက္ဆုိင္သည္။
ျမန္မာတြင္ ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး ေရကစားပြဲေတာ္ကို သႀကၤန္ဟုေခၚသည္။ သႀကၤန္ကို ျမန္မာျပကၡဒိန္ရွိ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီထဲမွ တန္ခူးလတြင္ ဆင္ႏႊဲသည္။ ေရွးယခင္က သႀကၤန္ပြဲေတာ္ရက္မ်ားအား ႐ိုးရာျမန္မာ ေနလျပကၡဒိန္အရ တြက္ခ်က္သတ္မွတ္ ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုမူ တစ္ကမၻာလံုး အတုိင္းအတာ လက္ခံအသံုးျပဳေနေသာ ဂရီေဂၚရီယန္ ျပကၡဒိန္ျဖင့္ ဧၿပီ ၁၃ မွ ၁၆ အထိကို ပြဲေတာ္ရက္အျဖစ္ ပံုေသသတ္မွတ္ထားသည္ . . . . .
လာအိုမ်ားႏွင့္ ပင္မလူမ်ဳိးအုပ္စုအတူ တူျဖစ္ေသာ ထုိင္းလူမ်ဳိးတုိ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္လည္း ႏွစ္သစ္ကူး ေရကစားပြဲေတာ္အမည္က ေဆာင္ခရန္ျဖစ္သည္။ ထိုင္းတြင္ ေဆာင္ခရန္ကို ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္အျဖစ္ ဧၿပီ ၁၃ မွ ၁၅ ထိ က်င္းပဆင္ႏႊဲသည္။ ထိုင္းေဆာင္ခရန္သည္ ကမၻာတြင္ လူသိအမ်ားဆံုး ေရကစားပြဲေတာ္ျဖစ္ၿပီး ခရီးသြားႏုိင္ငံ တစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနေသာ ထိုင္းအတြက္ ခရီးသည္ဆြဲေဆာင္ရာ အဓိကျဖစ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ေဆာင္ခရန္သည္ ထုိင္းႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး ေရကစားပြဲေတာ္အတြက္ တရား၀င္အမည္ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ၌ ေဆာင္ခရန္ပြဲေတာ္ကို တစ္ႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာျဖင့္ ဆင္ႏႊဲသည္။ သို႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕မွ ေဆာင္ခရန္ပြဲေတာ္ ဆင္ႏႊဲက်င္းပပံုမ်ားက အေက်ာ္ၾကားဆံုးျဖစ္ၿပီး ခ်င္းမုိင္တြင္ ထိုင္းအျခားေနရာမ်ားမွာထက္ ေဆာင္ခရန္ပြဲေတာ္ရက္ ပိုရွည္လ်ားေၾကာင္း သိရသည္။ ထုိင္းတုိ႔၏ ႏွစ္သစ္သည္ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမ်ား၏ ႏွစ္သစ္မ်ားႏွင့္ အခ်ိန္တုိက္ဆုိင္သည္။
ျမန္မာတြင္ ႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူး ေရကစားပြဲေတာ္ကို သႀကၤန္ဟုေခၚသည္။ သႀကၤန္ကို ျမန္မာျပကၡဒိန္ရွိ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီထဲမွ တန္ခူးလတြင္ ဆင္ႏႊဲသည္။ ေရွးယခင္က သႀကၤန္ပြဲေတာ္ရက္မ်ားအား ႐ိုးရာျမန္မာ ေနလျပကၡဒိန္အရ တြက္ခ်က္သတ္မွတ္ ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုမူ တစ္ကမၻာလံုး အတုိင္းအတာ လက္ခံအသံုးျပဳေနေသာ ဂရီေဂၚရီယန္ ျပကၡဒိန္ျဖင့္ ဧၿပီ ၁၃ မွ ၁၆ အထိကို ပြဲေတာ္ရက္အျဖစ္ ပံုေသသတ္မွတ္ထားသည္။ ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူးသည္ ခမာ၊ လာအုိ၊ ထုိင္း၊ ဆင္ဟာလိ (သီရိလကၤာ)ႏွစ္သစ္ကူးမ်ားႏွင့္ တုိက္ဆုိင္သည္။
ဆယ့္ႏွစ္လရာသီပတ္လံုး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆင္ႏႊဲသည့္ ႐ိုးရာႏွင့္ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ပြဲေတာ္မ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ သႀကၤန္ပြဲေတာ္သည္ အထင္ရွားဆံုးႏွင့္ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးျဖစ္ၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုး အတုိင္းအတာ အတြင္က်ယ္ဆံုး ဆင္ႏႊဲေသာပြဲေတာ္ ျဖစ္သည္။ သႀကၤန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အႀကီးမားဆံုး အမ်ားျပည္သူ အားလပ္ရက္ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိးဘာသာမေရြး ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲသည့္ ႐ုိးရာပြဲျဖစ္သည္။ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို အေျချပဳ၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ သႀကၤန္သီခ်င္းဟုေခၚေသာ သီခ်င္းပံုစံတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚသည္။ သႀကၤန္သီခ်င္းမ်ား၏ ဂီတပံုစံမ်ားမွာ ႐ိုးရာသံစဥ္၊ ေပါ့ပ္၊ ဟစ္ေဟာ့ပ္၊ ေရာ့ခ္၊ အကႏွင့္ အီလက္ထ႐ို စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိသည္။
ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ တုိင္းျပည္မ်ားျဖစ္သည့္ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔၏ ႐ိုးရာျပကၡဒိန္ ႏွစ္သစ္ကူး အခါသမယမ်ား တုိက္ဆုိင္မႈရွိၿပီး ယင္းအနက္ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔၌ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္အျဖစ္ ေရကစားပြဲေတာ္မ်ား ျပဳလုပ္က်င္းပၾကသည္။ တ႐ုတ္၊ ယူနန္ျပည္နယ္တြင္လည္း ေရကစားပြဲေတာ္ဓေလ့ ရွိသည္။ ခမာအေခၚ Chaul Chnam Thmey ျဖစ္သည့္ ကေမၻာဒီးယားႏွစ္သစ္တြင္ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ ေရပက္ကစားေသာ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ မထြန္းကားဘဲ ႏုိ၀င္ဘာ၌ ျပဳလုပ္က်င္းပသည့္ ခမာတုိ႔၏ ႐ိုးေလွၿပိဳင္ပြဲ Bon Om Thook ကို အျပင္လူမ်ားက ေရကစားပြဲေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေခၚဆုိျခင္း ျဖစ္သည္။ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔၌ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ က်င္းပဆင္ႏႊဲေသာ ေရကစားသည့္ ယဥ္ေက်းမႈ၏ ရင္းျမစ္မွာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ျဖစ္သည္။ အမ်ားစု ေလ့လာခ်က္မ်ားႏွင့္ အေရးအသားမ်ားအရ ယင္းႏုိင္ငံမ်ား၏ ေရကစားပြဲ အေလ့အထသည္ ဟိႏၵဴပြဲေတာ္ ဟိုလီ (Holi) ကို အေျချပဳေၾကာင္း ယူဆႏုိင္သည္ဟု သိရသည္။ ယေန႔ေခတ္ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာႏွင့္ ထိုင္းတုိ႔မွ အရပ္ရပ္ လူမ်ဳိးစုအမ်ားအျပား (ဥပမာ ျမန္မာ၊ မြန္၊ ခမာ၊ ထုိင္း၊ ရခုိင္၊ ရွမ္း၊ လာအုိ)တုိ႔အေပၚ အင္ဒို-အာရိယန္ယဥ္ေက်းမႈ လႊမ္းမုိးျခင္းမွ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုအျဖစ္ ေရကစားပြဲေတာ္ဓေလ့ကို ျမင္ၾကည့္ႏုိင္ပါသည္။
လူမ်ဳိးႏွင့္ ဘာသာစကားဆုိင္ရာ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အဆုိပါႏုိင္ငံမ်ားမွ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ မြန္၊ ရခုိင္၊ ရွမ္း၊ လာအုိ၊ ခမာစေသာ လူမ်ဳိးမ်ားမွာ အာရွကုန္းတြင္းပိုင္း၊ တိဗက္ကုန္းျပင္ျမင့္ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔မွ ခြဲထြက္ဆင္းသက္ လာခဲ့သည္ဟု သိရေသာ္လည္း ၎တုိ႔သည္ ေရွးေရွးသမုိင္းစာမ်က္ႏွာ၌ အမ်ားအားျဖင့္ အေနာက္ဘက္မွ အင္ဒို-အာရိယန္ယဥ္ေက်းမႈ လႊမ္းမုိးျခင္းခံခဲ့ရရာ ပီးမုိင္၊ သႀကၤန္၊ ေဆာင္ခရန္ဟူသည့္ ေရကစားပဲြေတာ္မ်ား ဟိႏၵဴပြဲေတာ္ဟိုလီကို အေျချပဳေၾကာင္း ေျပာဆုိခ်က္သည္ အမွန္တရားႏွင့္ အလြန္နီးစပ္ဖြယ္ရွိသည္ဟု ယူဆရန္ရွိသည္။ ေရကစားပြဲေတာ္ ယဥ္ေက်းမႈသည္ မြန္၊ ျမန္မာစေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ လူမ်ဳိးစုမ်ားမွတစ္ဆင့္ လာအုိ၊ ထိုင္းႏွင့္ တ႐ုတ္ ယူနန္နယ္မ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္ဟု ဇာစ္ျမစ္ေဖြရွာ ေလ့လာခ်က္မ်ားကဆုိသည္လည္း ရွိပါသည္။
တစ္ဆက္တည္း သတိျပဳသင့္သည္က ပီးမုိင္၊ သႀကၤန္ႏွင့္ ေဆာင္ခရန္ ေရကစားပြဲေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာဆုိင္ရာ ပြဲေတာ္မ်ား မဟုတ္ဟူသည့္အခ်က္ကို ျဖစ္သည္။ ျမန္မာေတြ ျမင္သာေအာင္ေျပာပါက သႀကၤန္သည္ ကဆုန္ေညာင္ေရသြန္းပြဲ၊ သီတင္းကြၽတ္မီးထြန္းပြဲႏွင့္ တန္ေဆာင္တုိင္ ကထိန္ပြဲတုိ႔ကဲ့သို႔ ဘာသာေရးေနာက္ခံမွလာေသာ ပြဲေတာ္မဟုတ္ဘဲ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ပြဲေတာ္တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။ ယဥ္ေက်းမႈ အျခင္းရာမ်ား မနီးယိုးစြဲျဖစ္ေသာ လာအို၊ ျမန္မာႏွင့္ ထုိင္းတုိ႔က ၎တုိ႔၏ ႏွစ္သစ္ကူး လုပ္ေလ့လုပ္ထမ်ားကို ေရကစားပြဲေတာ္ အခါသမယအတြင္း ေဆာင္ရြက္ၾကပံုျခင္းလည္း တူညီသည္။ ယင္းအျပင္ ထုိသံုးႏုိင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အရပ္ရပ္ လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ကေမၻာဒီးယားမွ ခမာမ်ား၊ သီရိလကၤာမွ ဆင္ဟာလိမ်ား၏ ႏွစ္သစ္ကူးအခ်ိန္အခါ ဘာသာေရးအေျချပဳ ယဥ္ေက်းမႈျပဳဖြယ္ ကိစၥမ်ား နီးစပ္တူညီသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။
မွီျငမ္း-wikipedia.org
www.cambodiacircles.com
Eleven Daily News