စံျပဳေလာက္ေသာ ေဆးဝါးဆိုသည္မွာ...

''တစ္ယူဇနာေသာ အရပ္၌ ေဆးဖက္မဝင္ေသာ သစ္ပင္ တစ္စံုတစ္ခုကို မေတြ႕ျမင္ပါ'' ဟု
သမားေတာ္ ဇီဝက မိန္႔ဆိုခဲ့ေၾကာင္း ဝိနည္းမဟာ ဝါစီဝရကၡႏၶကတ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ သက္ရွိသက္မဲ့ အရာဝတၴဳမ်ားသည္ လူသားတို႔၏ ရွင္သန္ ျဖစ္တည္မႈေပၚတြင္ တိုက္႐ိုက္ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္ေသာနည္း အားျဖင့္ သက္ေရာက္ ျပဳျပင္လ်က္ရွိၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ လွပေသာ ႏွင္းဆီပန္းေလး တစ္ပြင့္၌ပင္ ဆူးခက္မ်ား ရွိေနသကဲ့သို႔ ေလာက၌ အေကာင္း၊ အဆိုး ဆန္႔က်င္ဘက္ တရားမ်ားသည္ သီးျခားစီ ေနေလ့ မရွိ။ လူသားတို႔၏ အသိပညာ၊ အေတြ႕အႀကံဳတို႔ျဖင့္ စိစစ္ေဝဖန္ အသံုးခ်တတ္မွသာ အသီးအပြင့္ေကာင္းမ်ား ရရွိခံစားႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ေဝဒနာရွင္မ်ား၏ လက္သို႔ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ေရာက္ရွိလာေသာ ေဆးဝါးမ်ားသည္ အေကာင္း၊ အဆိုး၊ အက်ဳိး၊ အျပစ္ မေဝဖန္၊ မပိုင္းျခားႏုိင္ဘဲ သံုးစြဲမိပါက အႏၲရာယ္ရွိေသာ အရာမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ေခတ္အ ဆက္ဆက္ စံေဆးဝါးမ်ား (Standard Drugs) ကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္ခဲ့ေသာ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ႀကီး မ်ားက လည္း ၎ေဆးမ်ား၏ ေကာင္းေသာ အခ်က္မ်ားကိုသာ ရည္ၫႊန္းေဖာ္ထုတ္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ဆိုးေသာ အခ်က္မ်ားကိုလည္း စနစ္တက် စိစစ္ သတိေပး၍ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။

ေဆးဝါးဆိုသည္မွာ လိုအပ္ေသာသူ တစ္ဦး၏ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ သို႔မဟုတ္ ေရာဂါျဖစ္စဥ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲ ေပးႏုိင္ရန္၊ စူးစမ္း ေဖာ္ထုတ္ေပးႏိုင္ရန္ ကိစၥတို႔တြင္သံုးရန္ သို႔မဟုတ္ သံုးရန္ရည္ရြယ္၍ ထုတ္လုပ္ ထား ေသာအရာ၊ ထုတ္ကုန္ တစ္မ်ဳိးဟု ပညာရွင္တို႔က ဖြင့္ဆိုထားသည္။

သို႔ဆိုလွ်င္ လိုအပ္ေသာ ေဝဒနာရွင္ လူနာမ်ားအတြက္ ေဆးပညာရွင္မ်ား အားထားရေလာက္ေသာ စံေဆးဝါးမ်ား (Standard Drugs) ကို မည္သို႔မည္ပံု ရရွိႏုိင္ပါသနည္း။ သစ္ပင္မ်ားမွ (Cardiac Glycoside) ၊ တိရစၧာန္ တစ္႐ွဴးမ်ားမွ (Heparin) ၊ ပိုးမႊားသက္ရွိမ်ားမွ (Penicillin G) ၊ လူသားဆဲလ္မ်ားမွ (Urokinase) ၊ မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈမ်ား (Gene Technology) မွ (Human Insulin) စေသာ စံေဆးဝါးမ်ားကို ထုတ္ လုပ္ႏုိင္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ၎တို႔ကို အႏၲရာယ္ကင္းစြာျဖင့္ ဆရာဝန္မ်ား အသံုးျပဳႏုိင္ေသာ စံအေျခ အေန (Standard Drugs) သို႔ေရာက္ရန္ ေဆာင္ရြက္ရေသာ လုပ္ငန္းမ်ားမွာ စင္စစ္အားျဖင့္ မလြယ္ကူ လွေပ။ ေရွးဦးစြာ ေရာဂါ တစ္စံုတစ္ရာ၏ မူလဇာစ္ျမစ္ (Damage protein) ကို ျပဳျပင္သက္ေရာက္ႏုိင္ေသာ အႀကိဳ ေဆးဝါးသစ္ ျဒပ္ေပါင္းမ်ား (Candidate Molecule (or) Compound) ကို ရွာေဖြ စိစစ္ၿပီးသည္ႏွင့္ ၎တို႔အား လက္ေတြ႕မကုသမီ အႀကိဳ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္း (Preclinical Testing) ျပဳလုပ္ရသည္။

၎စစ္ေဆးျခင္းမွ အႀကိဳေဆးသစ္မ်ား၏ ကိုယ္တြင္း ဇီဝသက္ေရာက္မႈ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေဖာ္ ထုတ္ ႏုိင္သည္။ ၎တြင္ အေသးစိတ္အားျဖင့္ ကနဦး စစ္ေဆးမႈအျဖစ္ ဇီဝဓာတုႏွင့္ ေဆးဝါးေဗဒ ဆိုင္ရာ ေလ့လာ ျခင္းမ်ား (Biochemistry and Pharmacology Essays) ၊ တိရစၧာန္ အသားစ၊ ကိုယ္တြင္း အစိတ္အပိုင္းႏွင့္ ဇီဝစနစ္မ်ားေပၚ စမ္းသပ္မႈမ်ား (In vitro Tests) ၊ စမ္းသပ္ တိရစၧာန္အရွင္မ်ားေပၚ၌ စမ္းသပ္မႈမ်ား (In vivo Tests) မွတစ္ဆင့္ အႀကိဳ ေဆးအသစ္မ်ား၏ အာနိသင္ (Effects) ၊ ေဆးအခ်ိန္ အဆ (Dosage) ႏွင့္ အဆိပ္သင့္မႈ (Toxicity) ၊ အျခားေဆးမ်ားႏွင့္ အျပန္အလွန္ သက္ေရာက္မႈ (Drugs Interaction) စသည္ တို႔ကို ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္သည္။ ထို႔ေနာက္ အေရးႀကီးေသာ စမ္းသပ္ခ်က္ မ်ား ျဖစ္သည့္...

(၁) ကာလ တို/ ရွည္ အဆိပ္သင့္မႈ (Acute/Chronic Toxicity Tests) ၊
(၂) မ်ဳိး႐ိုးဗီဇ အဆိပ္သင့္မႈ (Genotoxicity, Mutagenicity) ၊
(၃) ကင္ဆာ အဆိပ္သင့္မႈ (Onco - or Carcinogenicity) ၊
(၄) ေမြးရာပါ အဆိပ္သင့္မႈ (Teratogenicity) စေသာ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားကို စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ရသည္။ အထက္ပါ အဆင့္မ်ား ၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ အလြန္မ်ားျပားေသာ အႀကိဳ စမ္းသပ္ေဆးဝါးမ်ား အနက္မွ အလြန္ နည္းပါးေသာ ေဆးသစ္တခ်ဳိ႕သာ လူသားမ်ားတြင္ ဆက္လက္စမ္းသပ္ရန္ (Potential Drug Compound) အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ျဖစ္ေတာ့သည္။

ထပ္ဆင့္၍ လက္ေတြ႕ကုသရန္ ေဆးေပး စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား (Clinical Trials) ကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္..

အဆင့္(၁) (Phase I) ၌ ေရာဂါကင္းေသာလူမ်ား (Healthy Personal) တြင္ စမ္းသပ္ျခင္း၊

အဆင့္(၂) (Phase II) ၌ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ သက္ဆိုင္ရာေရာဂါ ေဝဒနာရွင္မ်ားေပၚတြင္ ေဆးအသစ္ (Potential Drug) ၏ သက္ေရာက္မႈ၊ ေကာင္းက်ဳိးႏွင့္ဆိုးက်ဳိး ႏႈိင္းယွဥ္လွ်င္ ဆိုးက်ဳိး (Adverse Effect) သည္ လက္ခံႏုိင္ေလာက္ေသာ အတိုင္းအတာထိ နည္းပါးမႈ ရွိ၊ မရွိ စမ္းသပ္ျခင္း၊

အဆင့္(၃) (Phase III) ၌ ပိုမိုမ်ားျပားေသာ လူနာအုပ္စုမ်ား ဖြဲ႕စည္း၍ ေဆးအသစ္ကို ရွိႏွင့္ၿပီး သား ျပ႒ာန္း ေဆးဝါးမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ကုသ စမ္းသပ္ျခင္း စေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အ စည္းမ်ား (Ethical Committee) ၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ား၊ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား အတိုင္း လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ ရသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ ခန္႔မွန္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေသာ စမ္းသပ္ေဆးမ်ား အနက္မွ အဆံုးစြန္အထိ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈ ခံႏုိင္ေသာ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ ေဆးအသစ္ တစ္ခုေလာက္သာ အတည္ျပဳ ေပၚထြက္ လာႏုိင္ေတာ့သည္။ ေဆးအသစ္ကို အတည္ျပဳရာတြင္ (Approval of New Drug) က်န္းမာေရး အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါး ကြပ္ကဲမႈဌာန (FDA) ၊ ေဆးဝါးႏွင့္ အဆိပ္သုေတသနဌာန မ်ားစသည္တို႔မွ ပညာရွင္မ်ားက ႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲ၍ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။

အတည္ျပဳၿပီးေနာက္
အဆင့္(၄) (Phase IV) စမ္းသပ္ခ်က္အရ ေစ်းကြက္အတြင္းရွိ ကုမၸဏီ အမည္တပ္ (Tradename) ထိုေဆး အသစ္ကို ထိန္းညိႇ ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္ျခင္း (Regulatory Servillence) ၊ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရၿပီး လိုအပ္ပါက ေစ်းကြက္မွ ခ်က္ခ်င္း ႐ုပ္သိမ္းျခင္း (Withdrawal) လုပ္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထားရသည္။

ဤသို႔ျဖင့္ ေဆးဝါး အသစ္တစ္ခု၏ ကုသမႈဆိုင္ရာတန္ဖိုး (Therapeutic Value) ကို ၎၏ ေကာင္းက်ဳိး၊ ဆိုးက်ဳိး အခ်ဳိးအဆ၊ ေရရွည္ အေတြ႕အႀကံဳေပၚ မူတည္၍ သတ္မွတ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

သို႔ဆိုလွ်င္ ဤကဲ့သို႔ ပညာရွင္ေပါင္းမ်ားစြာ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ထားရၿပီး အခ်ိန္၊ ေငြေၾကး အရင္း အႏွီးမ်ားစြာ ျမႇဳပ္ႏွံထားရေသာ စံေဆးဝါးမ်ား (Standard Drugs) သည္ နားမလည္၊ မတတ္ကြၽမ္းေသာ သူတို႔၏ လက္တြင္မူ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ေရာဂါ အေၾကာင္း၊ ေဆးဝါးမ်ား အေၾကာင္းကို ႏွစ္ႏွင့္ခ်ီ၍ ေလ့လာ တတ္ကြၽမ္းေအာင္ သင္ယူအားထုတ္ခဲ့ၾကေသာ ေဆးပညာရွင္ ဆရာဝန္/ ပါရဂူမ်ား၏ လက္တြင္မူ တန္ဖိုး မျဖတ္ႏုိင္ေသာ ကုသေရးလက္နက္မ်ား ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ေဝ ဒနာရွင္ လူနာမ်ားအား ေဆးအတြက္ ေဘးမဖက္ေစဘဲ သတိခ်ပ္ၾကရန္ ေရးသားတင္ျပ လိုက္ရပါသည္။ ။

ေဒါက္တာ ေဇာ္လင္းေအာင္
ျမ၀တီ

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...